Türk ve Japon Modernleşmesi: 'Uygarlık Süreci' - Birikim

146AYŞE ÇAĞLARtoplumda da tatmin edici bir boyutta olmamaktadır. Alman Türkleri’ne uygunikametgâh imkanı sunmayan Alman toplumu, belli yaşam alanlarından bu insanlarıdışlamaktadır. Bu bakış açısından, Alman Türkleri’nin ev mülkiyetineyönelik tüketim, tasarruf ve yatırımları, kendilerini yaşamın belli alanlarındandışlayan verili sosyal düzeni değiştirme çabası olarak da okunabildiği gibi, Almanya’dakisosyal hayatın bir parçası olma çabası olarak yorumlanabilir. Birdaire kiralamakta bile çeşitli zorluklar çektikleri bir ülkede, ev satın alabilmekiçin tasarruf anlaşmaları yapmak mevcut sosyal düzene bir tür meydan okumasayılabilir.Yukarıda bahsedilen olgular, Alman Türkleri’nin genel olarak Almanya’dakisosyal hayata katılımının sınırlarını belirleyen yapıyı kırma çabalarıdır. Bunlarsosyal hayattan dışlanmamak için ortaya konan girişimlerdir. Alman Türkleri’ninev satın alma eğilimlerini, bu insanların ideallerinin ve kimliklerinin sadecebir metaforu ve bir sembolik yarar olarak görmek ev mülkiyetinin etrafındasomutlaşan tüketim ve tasarrufun Alman Türkleri’nin hem Türk hem de Almantoplumunda oluşturmaya çalıştıkları ve müzakere ettikleri toplumsallıktaoynadığı önemli rolü gözardı etmek demektir. Ev sahipliğini toplumsallığın birifade alanı, evleri de anlamları ve önemleri kısmen evin elde edilişinin tarihindeve iç sentaksında saklı olan metinler olarak algılamayan bir analiz, ev sahipliğinien azından Alman Türkleri için bir metafor olarak bile kuramaz.Tüketim pratiklerini ve tüketimin yapısını incelemek suretiyle, toplumsal deneyiminsosyal koşullarını, kişilik kazanma ve tüketim projesi arasındaki ilişkileriyakalayabiliriz. Bu noktada vurgulanması gereken, kimliğin karıştırılan,kaybedilen veya bulunan bir madde olmayışı, (Gillis, 1994: 3) tersine “bir çoksesi, değişen derecelerde anlayışı ve özellikle anlayışsızlığı içeren iletişim süreci...”(Handler,1994: 30) sonucunda “biz kimiz” sorusunun cevabını veren birsüreç oluşudur. Tüketim de sözü edilen süreçleri oluşturan bağlamlardan biridir,ve nihai olarak tüketim, kolektiflikler oluşumuna katkıda bulunur.Tüketim yazını sosyal prestij ve statü kaynağı olarak tüketim ürünlerininsembolik ve dışavurumcu işlevlerinden bahsettiği gibi, (Douglas ve Isherwood,1979) farklılığın sürdürülmesinde ve toplumdaki farklı grupların sosyal konumlanmastratejilerinde oynadığı sembolik yarar rolüne de vurgu yapar (Bourdieu,1984). 8 Tüm bu çalışmaların gösterdiği, tüketim ürünleri tarafından somutlaşanyaşam stillerinin sosyal grupların ve toplumsal eşitsizliklerin yeniden üretimindeoynadıkları roldür. Kültüre karşı yazma ve araştırma yapma çabalarımız içindetüketimi bu kadar merkezî bir konu olarak ele almamızın sebebi de tüketimin,kimliklerin ve sosyal ilişkilerin oluşumunda oynadığı inşa edici roldür.8 Douglas ve Isherwood, ve Bourdieu tüketimin ve tüketim ürünlerinin önemli yönlerine dikkatçekmekle beraber, yaklaşımları bazı problemler içermektedir. Eleştiriler için bkz. Miller, 1987;Friedman, 1990; Lee, 1993.