Türk ve Japon Modernleşmesi: 'Uygarlık Süreci' - Birikim

142AYŞE ÇAĞLARyaratan bir gruba kolaylıkla dönüşebilir. Dolayısıyla, cemaatleri hakların kaynağıolarak tasavvur eden bir siyaset anlayışı, zorlayıcı bir harekete dönüşme tehlikesitaşır.İkinci nesil Alman-Türkleri’yle ilgili söylemlerde, tahayyüllerini “Türk” ve “Alman”kültürü ve kimliğine indirgeyen çokkültürlü ideolojinin ve onun etniksembolizminin etkisi açıktır. Fakat, ikinci nesle dair söylemi yekpare olmaktanuzaktır ve çokkültürlülüğün mantığından ve siyasetinden farklı bir çok unsur dabarındırmaktadır. İkinci nesil Alman-Türkleri arasında toplumda kendilerinikonumlandırmak için etnikleşmiş kültürden farklı taban arayışları vardır. Bufarklı kimlik temelleri arayışı içinde, bazı gruplar Almanlık, Türklük ya da karışımıyerine, yaşadıkları şehre aidiyeti savunan çabalar içindedirler. ÇoğunluğuTürkiye kökenli ikinci nesil “göçmenler”in yayınladığı Kauderzanca adlı dergideAlman-Türk’ü kavramı insanları halen “Türk”lük temelinde tanımladığı ve ayrımatabi tuttuğu için eleştirilmektedir. Böyle kalıpları aşabilmek için kendilerinisadece Berlin’e ait olarak tanımlamayı önermektedirler (“Biz hepimiz Berlinliyiz”(Schmidt,1993: 14; Kauderzanca, 1995a: 5-8).Bu derginin yazarlarından biriyle yapılan söyleşide, yazar ikinci nesil Alman-Türk’ü tanımlamasını reddeder. Yazara göre kendilerinin Alman gençliğindenhiçbir farkları yoktur (Bilgi, 1995: 10). Aslında ikinci nesil olarak nitelendirilenlerhiç de homojen bir grup değildir. Ya Almanya’da doğmuş ya da küçük yaşta Almanya’yagelmiş ve orada büyümüş bu “Türk” göçmenler, Alman-Türkleri olaraksınıflandırılsalar da, aslında bu insanlara bütünlük atfedebileceğimiz hukuki,toplumsal veya iktisadi bir temel yoktur. Hukuki olarak Alman vatandaşlığındangeçici oturma iznine kadar farklı statülere sahiptirler; üniversite öğrencisi, sanayiişçisi, gençlik çeteleri üyeleri, girişimciler, müzisyenler, okuldan atılanlar vb.Aralarında derin dinî ve siyasi bölünmeler mevcuttur. İkinci nesil Alman-Türkleri’ninkendi söylemleri de benzerlikten uzaktır. Fakat bu sosyal oluşumlara dairegemen paradigma yüzünden, ‘halk arasında kabul gören görüşler’(demotic views)(Baumann, 1996) hem akademisyenlere hem de çokkültürlü amaçları olanresmî politika uygulayıcılarına ulaşamazlar. Çokkültürlü kimlik siyasetinin kısıtlayıcıeğilimi, haklar ve kimlik talebinin olmazsa olmaz temelini tek ve homojenbir ‘kültür’e sahip bütünleşmiş cemaat fikrinin içinde kurgulamasıdır.Tüketim çalışmalarının potansiyeliKültüre karşı yazmak, antropologlar veya sosyologlar olarak üzerinde çalıştığımızinsan grubuyla paylaştığımız ortak dilin yargılarından kurtulabilmek anlamınagelir. Bunlardan biri kültürün her zaman mekânın belirleyiciliği kapsamında tanımlanmasıdır.Bir diğeri ise “insan gruplarını eyleyişlerinden yola çıkarak değil,ontolojik durumlarıyla tanımlama eğilimidir” (Parkin, 1993: 91). Araştırmalarımızınbaşlangıcında a priori olarak tanımlanabilecek hiçbir topluluk yoktur.