Türk ve Japon Modernleşmesi: 'Uygarlık Süreci' - Birikim

TİRELİ KİMLİKLER: TEORİ VE YÖNTEME İLİŞKİN BAZI ARAYIŞLAR 133varan bir kaymaya yol açmıştır. Yeni kavramsallaştırmalar, göçmenlerin pratiklerinive kültürel şekillenmelerini “misafir işçi” literatüründe olduğu gibi anavatanbelirleyiciliğinde bir çerçevede tartışmasa da, yine de bu insanların kültürel pratikve kimliklerini “geleneksel Türk” ve “modern Alman” kültürleri arasındaki sözdebölünmeye dayanarak açıklamaktaydı. Bu iki kültürel kutbun da “otantikliğini” vedeğişmezliğini bozduğu varsayılan bölünmenin etkisi patolojik bir durum olarakdeğerlendirilmiş, böylece Almanya’da yaşayan Türkler Alman toplumu için, geridönüş yapanlar ise Türk toplumu için hatta kendi psikolojileri için de ciddi bir sorunolarak kurgulanmışlardır. Türk göçmenlerinin “patolojik” durumunu tanımlamakiçin “iki kültür arasında kalmak” ve “kimlik krizi” yaşamak türü ifadeler hemkamusal hem de akademik söylemde bir hayli yaygınlaşmıştır.Almanya’da yaşayan Türkler’in Ausländerfrage’nin (“yabancılar sorunu”) anateması haline gelmeleri de bu dönemdedir. Yine bu dönemde sosyolojik, psikolojik,linguistik ve pedagojik bir çok çalışmanın ve sosyal destek projelerinin konusudahiline girmişlerdir. “Göçer” ve/veya “göçmen” gibi terimlerin kullanılmasıylabirlikte Almanya’daki “Türkler”e kalıcı bir statü atfedilmiş olsa da, Türkgöçmenlerin kendi söylemleri de dahil olmak üzere halen Türkler’i sosyal veekonomik anlamda Alman toplumuyla bütünleşmiş bir grup olarak görmek yönündetereddütler söz konusuydu. Tabiî ki bu arada resmî ideoloji de Almanya’nınbir göçmen ülkesi olduğunu reddetmekte ve ülkedeki Türkler’i geçici biriş gücü olarak görmekte ısrar etmekteydi. 60’lardan 70’lerin ortalarına kadarolan dönemin tersine, bu dönemde Almanya’daki Türkler’in bir tarafta resmîdiğer tarafta kamusal ve akademik söylemlerdeki algılanışlarında bir ayrışmayaşanıyordu.80’lerin sonundan itibaren ise, Almanya’daki Türk azınlık giderek “misafir işçi”“göçmen” tanımlamalarını reddetmeye başladı. Alman ve Türk toplumununbu insanların yaşam pratikleri üzerindeki etkisi hem Türkler’in kendi söylemlerindehem de Alman toplumunun “Türk”lerle ilgili söylemlerinde tanınmaya;olumlu ve zenginleştirici bir etki olarak algılanmaya başlandı. 90’ların çokkültürlüretoriğiyle uygunluk içinde, “Alman-Türkleri”nin çok-yerli (multilocale)bağlılıkları ve çok-kimlikliliklerine (multiple identities) ek olarak çok boyutlukültürel gelenekleri (multiple cultural traditions) ve dilleri artık “patolojik” veolumsuz olarak değil zenginleştirici ve güçlendirici olarak değerlendiriliyordu.Kendilerini “Alman-Türkleri” olarak tanımlamaları pratiklerinde ve ifade biçimlerindeortaya çıkan çoklu bağlılıkları (multiple attachments), dilleri ve gelenekleriön plana çıkarmaktadır. Bu adlandırma zamanla ilk ve ikinci nesil Türkazınlık arasında yaygınlık kazanmıştır (bkz. Kauderzanca, 1993, 1995a, 1995b;Mozaik, 1994). Kamusal söylemde, “Alman-Türkleri”adı ilk defa Der Spiegel(1993) dergisi tarafından Solingen’de bir Türk ailesine karşı girişilen ve beş kişininölümüyle sonuçlanan kundaklama eylemi sonrasında kullanılmıştır. Yabancıdüşmanlığı yukarıda sözü edilen kolektif ve bireysel temsil sürecinde önemli