Türk ve Japon Modernleşmesi: 'Uygarlık Süreci' - Birikim

120ERK YONTARların entegrasyonunu inceleme yoluyla açıklama, öncelik taşımaktadır” (Elias,1983b: 201). Söz konusu evrimin diğer bir eğilimi de, evrim sürecinde, gittikçedaha kapsamlı bir biçimde kendine hâkim olma/kendi kendini gütme (Selbststeuerung)kabiliyetinin gelişmesidir. Tek hücreli canlılar, bu açıdan tamamıylapasifken, çok hücreli canlıların kendini kontrol etme kabiliyeti sürekli artmaktadırve nihayet insanların, entegrasyon seviyelerinin çokluğu sayesinde eşsizbir ‘kendi kendini gütme’ donanımına sahip oldukları görülmektedir.Dolayısıyla, konu alanlarının açıklanmasında, ne atomist ana dogma ve bunabağlı olarak insanların sadece molekül yahut atom gibi yönlendirilebilen veyabunlara indirgenebilen bir parça/madde oldukları fikri, ne de onların doğalve maddi olmayan bir güç tarafından yönlendirildikleri (bilim öncesi) fikri, konununaçıklanmasında yeterli olabilmektedir. Bu bağlamda Elias “ilerleyensentez” (Elias, 1983b: 205) terimini kullanır. Bu terim, bir yandan yukarıda açıklananküçük moleküllerden, insanlar gibi daha karmaşık oluşuklara doğru gerçekleşenevrimsel süreci kavramsal olarak belirlemeye yarıyor. Ayrıca Elias buterimle, insanların yaşadıkları ve bir parçası oldukları dünya hakkındaki bilgileriningelişmesini de izah ediyor. Elias, insanların ilerlettikleri ve yüzyıllarca deyimlerve terimler geliştirerek bir yüksek sentez seviyesine ulaştırdıkları bilgiselgelişim basamaklarını birbirinden ayırıyor. Ona göre, bu upuzun “ilerleyen sentez”sürecinin bir aşamasında insanlar, birbiriyle ilişkilerini kuramadıkları olaylarkarşısında mevcut bilgi hazinelerinin sınırlarına varıyorlar. Ancak bir sonrakibasamakta, bu ilişkiler, insanlarca idrak edilebiliyor ve bu ilişkiyi sembolizeeden bir terim, insanlar arasındaki karşılıklı münasebetler sayesinde birlikte geliştiriliyor(krş. Yontar, 1997).Yukarıda söz edilen türdeki sürece benzer bir şekilde, bugünkü bilginin sınırya da cephesini Elias’a göre bilimlerin birbirleriyle ilişkisi oluşturmaktadır. Günümüzdebilimler, çoğu kez âdeta yan yana sıralanarak karşılaştırılmaktadır. Bilimlerarasındaki farklılıklar, onların her birinin görev alanlarını ve kendilerinibir sürecin basamakları olarak ortaya koyacak bir evrimsel çerçevede algılanmıyor.Tersine, bu konudaki algılama, statik boyutlara indirgeniyor. Günümüzekadar süren alışagelmiş bu yaklaşımın arkasında, ya farklı bilimleri bir sistemiçerisinde yan yana getirme ya da farklı bilimleri tek bir bilime indirgeme şeklinde‘tek boyutlu bir bilim model’ anlayışı yatıyor. 8 Halbuki Elias, sunduğu insanbilimleri kavramıyla, bilimlerin toplumsal örgütlenmesine, yani bilimin kurumsallaşmasınabakıldığında böyle bir görüntü ortaya çıksa da, aslında onlarınyanyana ve birbirlerinden bağımsız bir biçimde varolmadıklarını açıklamayaçalışıyor. Tam tersine, bilimlerin konu alanları çok çeşitli biçimde birbiriylebağlantılı olduklarından, bilimler arası ilişkilerin özelliklerini kavrayabilmek vebunları sembolik bir şekilde ifade edebilmek için, konu alanlarının incelenme-8 Yukarıda Popper örneği.