Türk ve Japon Modernleşmesi: 'Uygarlık Süreci' - Birikim

112Norbert Elias’ın insan bilimleri 1 kavramıve bilgi sosyolojisiErk Yontar*Son yıllarda bilimsel çevrelerde, bir konunun araştırılmasında çoğu kez tek birbilim dalının teori ve yöntemlerinin yetersiz kaldığı anlayışından yola çıkarakfarklı disiplinlerden yararlanmayı içeren bir bakış açısı benimsenmekte; hattabu bakış açısı, bilimsel program niteliğini de kazanmaktadır. Ancak, uluslararasısöylemde disiplinlerarasılık adı altında tartışılan ve uygulamaya çalışılan bubilimsel yaklaşım tarzı, ekseriyetle sadece farklı bilim alanlarında birbirindenbağımsız olarak ortaya çıkarılmış sonuçların birbirine eklemlenmesi şeklindebir anlayışı yansıtmakta; böylelikle disiplinlerarasılık, sadece sözü edilen türdegeliştirilmiş bir bilimsel faaliyete sonradan verilen bir predikat ya da ünvan niteliğinitaşımaktadır. Halbuki disiplinlerarasılık, bir konunun bilimsel olarakaraştırılmasında, daha araştırmanın başından itibaren farklı bakış açılarının vedisiplinlerin, bir sentez modeli çerçevesinde bütünleştirildiği bir yaklaşım tarzıanlamına gelmektedir. Bu yaklaşım tarzının ön şartlarından bir tanesi de, değişikbilim alanlarına bağlanabilen ve o alanlar için de geçerliliği bulunan teorive/veya teori unsurlarının varoluşudur. Günümüzde disiplinlerarası sıfatını taşıyanaraştırmaların en önemli eksikliği de bu noktada beliriyor. Halen bir çokkonu alanında farklı bilimleri kapsayacak bir sentez modeli oluşturulamamaktadırve bu durum özellikle sosyal bilimler alanı için geçerlidir. Buna ilâveten,bilimler arasına çekilen ve onların içeriğinden kaynaklanmayıp daha ziyadeakademik yapılar içerisindeki menfaat arayışları tarafından belirlenmiş olan ya-1 Elias Almanca’da “Menschenwissenschaften”, yani “insanlar bilimleri” terimini kullanır ve bununlainsanların her zaman çoğul olarak varolduklarını dile getirir. (Elias’ın kitabının ‘İnsanResmi’ başlıklı bölümüne bakınız.)(*) Hamburg Üniversitesi Sosyoloji Bölümü, Siyasal Bilimler Bölümü.TOPLUM VE B‹L‹M 84, BAHAR 2000