Mesleki Rehberlik ve Kariyer DanıÅmanlıÄında Paradigma DeÄiÅimi
Mesleki Rehberlik ve Kariyer DanıÅmanlıÄında Paradigma DeÄiÅimi
Mesleki Rehberlik ve Kariyer DanıÅmanlıÄında Paradigma DeÄiÅimi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Mesleki</strong> <strong>Rehberlik</strong> <strong>ve</strong> <strong>Kariyer</strong>Danışmanlığında <strong>Paradigma</strong>DeğişimiProf. Dr. Binnur YEŞİLYAPRAKAnkara Üni<strong>ve</strong>rsitesi2012Ankara
TARTIŞMAl Yazdıklarımızın geçerliğini tartışalım:Dün geçerli olanlar bugün hala geçerlimi? Algılarımızı gözden geçirelim..
Dünyamız hızla değişiyor:1909’danParsons’ın <strong>Mesleki</strong>YerleştirmeHizmetlerindenGeleneksel YaklaşımdanKlasik Meslek SeçimiKuramlarından2012’yeYaşamboyu <strong>Kariyer</strong>DanışmanlığıHizmetlerineYeni YaklaşımlaraPost-modern <strong>Kariyer</strong>Gelişimi Kuramlarına<strong>Paradigma</strong>lar Değişiyor!
PARADİGMA: Algılama şekli, algı çerçe<strong>ve</strong>siPARADİGMA AYARLARI: Algılayışımızı revize etmekMeslek Danışmalığındaeski paradigmalargeçerliğini yitiriyor mu?
Globalleşmenin Yarattığı Yeni Eğilimler <strong>ve</strong>Sonuçlarıl Bir ÖRNEK (s.34 de okuyupnedenlerinin tartışılması)
21. yüzyılda İş Dünyasında Neler Oluyor?llllllllYeni teknolojiler <strong>ve</strong> icatlarEkonomik krizlerin yarattığı KAOSKüreselleşme <strong>ve</strong> global ekonomiYeryüzü kaynaklarının tükeniyor olmasıÇalkalanma: İş piyasasındaki hızlı devinimYeni mega-mağazalar/alış<strong>ve</strong>riş merkezleriMeslekler değişmekteYeni iş/meslek alanları doğmakta
21. yüzyılda İş Dünyasında Neler Oluyor? (devam)llllllllMeslekler arası geçiş artmaktaEski görev <strong>ve</strong> işlerde yeni yol <strong>ve</strong> yöntemler ortaya çıkmaktaÇalışanlarda aranan nitelikler değişmekteÇalışanların <strong>ve</strong> şirketlerin sirkülasyonu artmaktaÇalışanların eğitim düzeyi yükselmekteİşlerin projelendirilmesi, farklı ekiplerle çalışma<strong>Mesleki</strong> yönlendirme yaklaşımı değişmekteBireylerin meslek seçme-sürdürme anlayışları değişmekte
ESKİ PARADİGMA:NE İŞ OLSA YAPARIM!..
YENİ PARADİGMA:NE İŞ OLSA YAPARIM!..
l <strong>Paradigma</strong> değişimi, mesleki rehberlik <strong>ve</strong>kariyer danışmanlığı hizmetlerindeamaç,anlayış <strong>ve</strong> yaklaşım açısındanfarklılaşmalar ortaya koymuştur.l Nasıl?
Tablo 1.3<strong>Mesleki</strong> <strong>Rehberlik</strong> <strong>ve</strong> <strong>Kariyer</strong> Danışmanlığı Hizmetleri Anlayışındaki Değişme
<strong>Kariyer</strong> Danışmanlığı: Mitler <strong>ve</strong> Gerçekler1. <strong>Kariyer</strong> danışmanları, ellerinde var olan standarttestlerle bireylere seçeceği uygun mesleğisöylerler.2. <strong>Mesleki</strong> rol kararı, yaşamdaki diğer rollerdenayrı olarak ele alınır.3. <strong>Kariyer</strong> danışmanları, kişisel sorunlarlailgilenmezler.4. <strong>Kariyer</strong> danışmanlığı yapmak için bu alana özgü,özel uzmanlık yeterlikleri gerekmez.5. <strong>Kariyer</strong> danışmanı, danışanın içinde bulunduğukültürel çevre <strong>ve</strong> koşulları ile ilgilenmezler.6. <strong>Kariyer</strong> danışmanlığı, sadece kariyer kararı<strong>ve</strong>rileceği zaman yapılan bir yardımdır.7. Bu yardım kariyer kararı <strong>ve</strong>rildiğinde sona erer.
8. <strong>Mesleki</strong> rehberlik <strong>ve</strong> kariyerdanışmanlığı ile işsizlik problemineçözüm bulunabilir.9. Bu hizmetler ile üni<strong>ve</strong>rsite önündekiyığılmalar ortadan kaldırılabilir.10. Bireyin yetenek <strong>ve</strong> ilgilerini ne kadarküçükken saptarsak,uygun mesleğeyönelmesi o kadar isabetli olur.
Yeni <strong>Paradigma</strong>ların<strong>Kariyer</strong> Danışmanlığındaki DOĞURGULARI:<strong>Kariyer</strong> Danışmanları NE Yapmalı?<strong>Mesleki</strong> ROLLERİNİ NASILOYNAMALI?ESKİ paradigmalar bir ENGEL mi?
Günümüzde <strong>Kariyer</strong> DanışmanlarındanBeklenen Rollerl Sürekli gelişimi desteklemekl Bireyin gelişmekte <strong>ve</strong> değişmekte olankendini keşfetmesine destek olmakl Alternatifli düşünme yollarını öğretmekl Paradoksal bakış açısını geliştirmek
l Girişimcilik, yaratıcılık özelliklerinigeliştirmekl Değişim <strong>ve</strong> belirsizliği tolere etmeSol beyin-sağ beyin gelişiminidesteklemek
Hisseden BeyinE QDüşünen BeyinI Q- Müzik- Hayal Gücü- Algısal- Sezgisel- Ritim- Spontan- Duygusal- Sentez- Yaratıcı- Artistik BilgiİşleyenSağSol• Sözel• Sayısal• Mantıksal• Konuşma• Yazma• Listeleme• Rasyonel• Analiz• Ardışıklık• MantıksalBilgiyiİşleme
l Kendini yönetme becerileri, işlevsel/aktarılabilir beceriler kazandırmakl Öğrenmeyi öğrenme-yaşam yönetimiiletişimbecerileri (meta yeterlikler)geliştirmekl Kişisel erişim (self-servis) hizmetlerineyöneltmekl Portföy sistemi geliştirmeyi teşvik etmel Bireylerin kendi kariyerleriniyapılandırmalarını <strong>ve</strong> yönetmelerinidestekleme
• Aktarılabilir beceriler kazanmalarını teşviketmek (kariyer gelişiminde önemli beceriler)Özel uzmanlık (mesleki) becerilerİşlevsel/aktarılabilir becerilerKendini Yönetme Becerileri
<strong>Kariyer</strong> gelişimi için önemliyeterliklerÖğrenmeyi ÖğrenmeMETA YETERLİKLERYaşam YönetimiSosyal (iletişim) Yeterlikleri
21. Yüzyılda Meslek/<strong>Kariyer</strong> DanışmanlığındaBenimsenmesi Gereken Anlayış:llllParadoksal bakış açısına alışmakKaosa yatırım yapmakSistemik bakış açısını benimsemekAlternatifli düşünmeyi desteklemek/öğretmek
Meslek DanışmanlığındaYENİ YAKLAŞIMLARl Sosyal-Bilişsel Kuraml Bilişsel Bilgi Süreci Yaklaşımıl Brown’ın Değer Temelli Holistic Modelil Hansen’in Yaşamboyu <strong>Kariyer</strong> Planlama Modeli
Meslek DanışmanlığındaPOST-MODERN YAKLAŞIMLARl Hikaye Yaratmal Yapılandırmacı Yaklaşıml Kaos Kuramıl Geçiş <strong>ve</strong> Kriz Modelleriv Değişimlere duyarlı, bireyin gereksinimlerinikarşılayan esnek yaklaşımların benimsenmesi gereği
Self-servis hizmetleril Kendine yardım sistemleri/bilgisayardestekli hizmetlerl <strong>Mesleki</strong> Bilgi Sistemi
l Uyarıcı soru:GençlerdeKendini yönetme becerileriAktarılabilir becerilerMeta yeterliklerNASIL KAZANDIRILABİLİR?Meslek Danışmanları bu değişimiNASIL YÖNETEBİLİR?
Uygulamal <strong>Kariyer</strong> Stili Değerlendirmesi
Değerlendirme:l <strong>Mesleki</strong> rehberlik <strong>ve</strong> kariyerdanışmanlığı alanında “farklı” neöğrendik?l <strong>Paradigma</strong>mız değişti mi? Değişmeli mi?l Bu değişim uygulamalarımıza nasılyansıyacak?
TARTIŞMASorular-katkılarİzlediğiniz için teşekkürler J