6-7 EYLÜL OLAYLARI

PERDE ARKASIBu tezlerin etkili biçimde yaygınlaştırılması için, azınlık okullarının etkialanının da sınırlandırılması gerekiyordu. Bu okulların sayısındaki aşırı düşüş vederslerin çoğunda eğitim dili olarak Türkçe'nin kullanılması zorunluluğu kadar;okulların Milli Eğitim Bakanlığınca zaman zaman keyfi biçimde denetlenmeside, gayrimüslim cemaate ait eğitim kurumlarının Türkleştirilmesi sürecindekibaşlıca durakları oluşturuyordu. 3 Mart 1924'te çıkarılan Tevhid-i Tedrisat Kanunuile, önce tüm yabancıların ve azınlıkların okulları Milli Eğitim Bakanlığıdenetimine alındı. 446Bakanlık, 20 Mayıs 1923te, azınlık okullarındaki tarih, coğrafya ve türkçederslerine Türk kökenli öğretmenlerin girmesine karar verdi. 447 Türk hükümetiböylece sadece azınlık okullarında çalışacak Türk öğretmenleri atamakla kalmıyor,bunların söz konusu okullar tarafından ödenmesi gereken ve oldukça yüksekdüzeydeki maaşlarını da belirtiyordu. Türk devleti, bu okullara Lozan Antlaşmasıgereği vermesi gereken finans desteğini sağlamaktan kaçındığı için, okullarınazınlık cemaatleri üzerinde yarattığı maddi yük çok ağırdı. 448 1926 yılında sadeceTürk öğretmenlere ödenen ücret. Rum cemaatinin toplam okul bütçesininyüzde 40'ma eşitti. Gayrimüslim okullarının kaynaklarının sınırlı olması nedeniyle,harcamalar özellikle bağışlar aracılığıyla karşılanmaya çalışılıyordu. Ancak, bağıştutarları genellikle yetersiz kaldığı için, azınlık okulları kapatılmak zorundakalıyordu. 1927 yılında getirilen yeni bir düzenlemeyle, yabancı ve azınlık okullarındakiöğretmenlerin anadilinin Türkçe olması talep ediliyor, ilgili dil sınavındabaşarılı olamayan öğretmenlerin işine son veriliyordu. 1935'te Türkçe'nin tekeğitim dili olmasına karar verildi. Çocuklarının dili yeterince bilmemeleri nedeniyleileride niteliksiz bir meslek eğitimi almak zorunda kalacağından korkan aileler,azınlık okulları yerine Galatasaray Lisesi gibi saygın Türk okullarını tercihetmeye başladılar. Sınırlandırmalar yüzünden, azınlık okullarındaki öğrenci sayısıgiderek düşmeye devam etti. Bu duruma en iyi örneği Rum okulları oluşturur.1922-23 yıllarında 166 Rum okulundaki toplam öğrenci sayısı 24.296 iken, busayı 1923-24 yıllarında 15.766'ya, 925'te 8.515'e, üç yıl sonra ise 5.923'e düş-446 İsmail Kaplan, Türkiye'de Milli Eğitim İdeolojisi, İstanbul 1999, s. 54.447 Kaplan, Türkiye'de Milli Eğitim İdeolojisi, s. 60.448 Bali, Cumhuriyet Yıllarında Türkiye Yahudileri -Bir Türkleştirme Serüveni- 1923-1945, s. 18791