Okumak İçin Tıklayınız - Marmara Coğrafya Dergisi

ÇANKIRI’DAKİ KÖY ADLARI ÜZERİNE COĞRAFİ AÇIDAN BİR İNCELEME77ilçesinin Çavundur, İğdir; Orta ilçesinin Büğdüz, Derebayındır, Dodurga,Kayılar, Kayıören, Ortabayındır, Salur, Tutmaçbayındır, Yuva; Şabanözüilçesinin Çaparkayı ve Yapraklı ilçesinin de İğdir Köyüdür.Bölgede ismi Danışman olan bir köy bulunmakta olup, bu köyün eskiismi Danişment’tir. Bilindiği gibi Danişmentliler Sivas, Tokat, Niksaryörelerinde Danişmentli Devletini kurmuşlardır. Faruk Sümer Danişmentliteşekkülünün Boz-Ulus’a mensup olduğunu ifade etmekte, Orta Anadolu’daTürkmen adlı oymakların görülmesini Celali İsyanları sonucu boşalan OrtaAnadolu’ya Boz-Ulusların gelmesine bağlamaktadır. 24 DanişmentliDevleti’nin bölge üzerinde etkisinin görülmesi, bölgenin Türkler tarafındanilk fethinin Danişment komutanlarından Emir Danişment’e bağlı EmirKaratekin tarafından olmasıdır. Emir Karatekin, 1082–1083 yıllarındaÇankırı’yı fethetmiş ve Sinop ile Kastamonu’yu içerisine alan bölgede kısabir müddet hüküm sürmüştür. 25Çankırı fatihi Emir Karatekin’in adı 16. yüzyılda Tapu-TahrirDefterleri’nde kaydı düşülen köyler arasında bulunmamakla birliktegünümüzde Çankırı’da Korgun’a bağlı bir köyün adı Karatekin’dir. Eski adıYörük olan bu köye daha sonra Karatekin adı verilmiştir. Bu durumdagöstermektedir ki, zaman geçse de bölgenin bir Türk yurdu halinegelmesinde etkisi olan kişiler unutulmamakta ve isimleri köylere verilerekyaşatılmaya çalışılmaktadır.Ilgaz’a bağlı Alpagut ve eski ismi Alpa olan Söğütçük köylerininisimleri de şahıs ismi olabileceği gibi, bir ünvanı ya da kabileyi simgeleyenAlp kelimesinin Alpı-Alpagu-Alpagut gibi değişmelere uğramış hallerindenisim almışlardır. Alpagut adıyla anılan Türk topluluklarının bilerek ya dabilmeyerek Kuzeybatı Anadolu’yu yani Ankara’nın kuzeyinden başlayarakBolu’ya kadar uzanan sahanın muhtelif terlerine yerleşmişlerdir. Ankara’nıngüneyinde bu isme pek rastlanılmaması ise dikkat çekici bir durumdur. 26Çankırı’da ki en ilginç köy isimlerinden birisi, Oğuz boylarındanBayındır’a “Tutmaç” eki getirilmek suretiyle isimlendirilen Orta24 SÜMER, F., (1999), a.g.e., s.209.25 TURAN, O., (1971), a.g.e., s.67.26 YAKUPOĞLU, C., (2001), Kuzeybatı Anadolu’ya Türk Muhacereti veBölgede Bazı Türk Boy Adları, Gazi Üniv. Kastamonu Eğitim Derg. Cilt:9, No:2,Kastamonu, s.558.