Okumak İçin Tıklayınız - Marmara Coğrafya Dergisi

ÇANKIRI’DAKİ KÖY ADLARI ÜZERİNE COĞRAFİ AÇIDAN BİR İNCELEME652.Çankırı’da Yer Adlarına Göre Köy YerleşmeleriÇankırı’da Kalkolitik çağdan günümüze kadar geçen zamaniçerisinde yerleşmeler kurulmuş, ancak bu yerleşmeler ve isimlerihakkında en doğru ve en eski bilgileri 16. yüzyılda yazılan Mufassal veTapu-Tahrir defterlerinde bulmak mümkün olmuştur. Gerçi, bölge ileilgili gerek Selçuklu ve gerekse Selçuklu dönemi öncesine ait bazıbilgiler bulunmakta, hatta Strabon Geographika adlı eserinde bölgeninİlkçağdaki durumunu açıklamakta ise de, bunlar 16. yüzyıl Mufassal veTapu-Tahrir defterleri kadar özele inememektedir. Ancak bu bilgilerbölgenin o çağlardaki özelliklerini açıklaması açısından önemtaşımaktadır. Bu sebeple Çankırı’da ki köy yerleşmelerinden ve onların16. yüzyıldaki eski isimlerinden bahsetmesi dolayısıyla Mufassal veTapu-Tahrir defterlerinin önemi oldukça fazladır.Çankırı sancağının 16. yüzyıldaki durumu hakkında detaylı bilgilerveren 438 numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Anadolu defterlerindenanlaşılacağı üzere, Çankırı’da ki 16. yüzyıl yerleşmelerinin isimleri de,günümüzde olduğu gibi fiziki, beşeri ve ekonomik faktörlere bağlı olarakverilmiştir. Ancak bu bölgenin Osmanlı döneminden önce AnadoluSelçuklu döneminde de bir Uç Bölgesi olması sebebiyle, bu bölgedekiköy adlarında Oğuz boy, oymak ve aşiret isimleriyle kişi isimlerine sıkçarastlanmaktadır.Osmanlı döneminde bölgede yaşayan Türkmen aşiretlerinin büyükbir kısmının 16. yüzyılda yerleşik hayata geçtiği başka bir ifade ileÇankırı’da kır iskânın 16. yüzyılda neredeyse tamamlandığıanlaşılmaktadır. 17 Bu dönemle ilgili olarak tutulan tapu tahrirdefterlerinde devamlı ve geçici olan bütün yerleşmelerden isim olarakbahsedilmiş, köylerin nüfus ve hâsılları verilmiştir. Bu sebeple bölgenin16. yüzyıldaki sosyo-ekonomik özellikleri ile günümüzdeki sosyoekonomiközelliklerini karşılaştırmak mümkün olabilmektedir.16. yüzyılda Çankırı, Anadolu Eyaleti’ne bağlı 17 sancaktanbirisidir. Bu sancağa 16. yüzyılın ilk yarısında hepsi tımar nahiyesi vekadılık olan 9 nahiye (Çankırı, Kal’acık, Tosya, Çerkeş, Kurşunlu,Koçhisar, Kargı, Milan ve Karıpazarı) kayıtlı iken, 16 yüzyılın ikinci17 KANGAL, A., (1993) a.g.e. s.127.