Tüberküloz Hakkında Temel Bilgiler - UNHCR

TB EDUCATIONAL PROGRAM FOR THE MULTICULTURAL COMMUNITIES OF ISTANBULTüberküloz nedir?Genel olarak verem adıyla bilinen tüberküloz, tüberküloz mikrobu ile bulaşan bir hastalıktır. Dünyanüfusunun yaklaşık 1/3’ü verem mikrobu ile enfekte durumdadır. Yılda yaklaşık 8 milyon kişiye veremmikrobu bulaşır ve her yıl 2 milyon kişi bu sebeple yaşamını yitirir. Türkiye’de her yıl yaklaşık 25,000kişi enfekte olur ve yaklaşık 1,000 kişi bu hastalıktan hayatını kaybeder.Vereme nasıl yakalanırsınız?Verem kişiden kişiye hava yolu ile bulaşır. Verem mikrobu damlacıklar içerisindedir ve güneş almayan, karanlık ve nemli ortamlarda günlerce yaşayabilir. Eğer enfekte bir kişi size çok yakın konuşur,öksürür veya hapşırırsa verem bulaşabilir. Eğer AKTİF VEREM hastası iseniz yeniden hastaolabilirsiniz. Fakat verem mikrobu kişinin ciğerlerinde fark edilmeden yıllarca, hatta ömür boyukalabilir ve mikrop çok hasta olduğunuzda aktif hale geçebilir. Yaşamınız süresince aktif verem hastasıolan bir kişi ile temas etme veya aktif verem hastası olma ihtimaliniz yüzde 10’dur.Verem’in diğer türleri nedir?En yaygın verem tipi, Pulmoner Tüberkülozdur (Akciğer Veremi); ancak, verem mikrobu AkciğerTüberkülozu ile birlikte başka organlarda da bulunabilir. Verem mikrobu akciğerler dışında, kemiklerdeve eklemlerde, iç organlarda, üreme sisteminde ve idrar yollarında da görülebilir. Tüm bu diğer veremtürlerinin tedavisi, Akciğer Vereminde uygulanan tedavi ile aynıdır.Vereme nasıl yakalanmam?Verem’e, aktif verem hastalığı taşıyan bir kişinin kullandığı çatal, bıçak veya bardağı kullanarak, veyahastaya dokunup, onu öperek yakalanmazsınız. Verem, cinsel temas yolu ile bulaşmaz; ancak, tedavininilk 2 ayında verem mikrobu hala aktif olduğu için cinsel ilişki önerilmez.Semptomlar (Belirtiler)2 haftadan uzun süren öksürük, öksürürken çok miktarda balgam veya kan gelmesi, gece terlemeleri,terleme, iştah ve kilo kaybı – bunların tümü veremin önemli belirtilerindendir. Uzun süre devam edenöksürük, verem hastalığının en önemli ve en çok şüphe uyandıran belirtisidir.Sizde bu semptomlar varsa ne yapmalısınız?Eğer verem mikrobu taşıdığınızı düşünüyorsanız veya bu semptomlardan herhangi biri sizde varsa, testyaptırmak için en kısa zamanda, en yakın Verem Savaş Dispanserine başvurmalısınız. Verem olduğunuzne kadar erken teşhis edilirse, tedavi olmanız o derece kolay olacaktır.Verem için test yaptırmaya nereye gideceğim?Türkiye’de her şehirde teşhis ve tedavinin ücretsiz yapıldığı Verem Savaş Dispanserleri bulunmaktadır.Örneğin İstanbul’da Taksim, Şehremini Çapa Hastanesi, Şişli ve Zeytinburnu’nda olmak üzere,muayene olmak ve test yaptırmak için gidebileceğiniz 4 Verem Savaş Dispanseri bulunmaktadır. Testyaptırmak için ikamet belgesi veya pasaport göstermeniz gerekmez. Eğer test sonucunuzda aktif TBpozitif çıkarsa, evinizde veya kaldığınız yerde sizinle birlikte yaşayan herkesin test yaptırması gerekir.Eğer aktif verem hastası iseniz ilaçlarınız başvurduğunuz Verem Savaş Dispanseri tarafından ücretsizolarak temin edilecektir. Eğer akciğerlerinizde verem dışında başka bir hastalık teşhis edilirse kliniktekidoktor size hastalığınızın tedavisinde kullanmanız gereken ilaçları reçete edecektir. Ancak veremdışındaki hastalıklar için ilaçlarınızı kendiniz satın almalısınız.Verem nasıl teşhis edilir?Kliniğe gidip doktora şikayetlerinizi anlattıktan sonra, akciğerlerinizin röntgeni çekilir ve bakteri testiiçin balgamınızdan numune alınır.

TB EDUCATIONAL PROGRAM FOR THE MULTICULTURAL COMMUNITIES OF ISTANBULVerem tedavi edilebilir mi?Evet, genel olarak verem tedavi edilebilir; fakat, hastalığın bazı türleri antibiyotiğe direnç gösterebilir vetedavisi daha güç olabilir. Eğer verem hastalığı taşıyorsanız, verem mikrobunun çok yavaş öldüğünüdikkate almalısınız. Verem ilaçlarını kullanmaya başladıktan birkaç hafta sonra hatta tedavinin 7 ila 10.gününde kendinizi iyi hissediyor olsanız bile, bu durum tüm verem mikroplarının öldüğü anlamınagelmez. Verem tedavisi 6 ila 9 ay sürer ve Verem Savaş Dispanserinde görevli bir doktor tarafındanreçete edilmiş ilacınızı her gün kesintisiz almanız veremin tedavisi için tek yoldur. 6 aylık tedaviprogramını takip etmek için varolan en iyi sistem Doğrudan Gözetimli Tedavidir.Verem utanılacak bir hastalık mı?Kesinlikle hayır! Bu hastalık tüm eğitim gruplarında ve sosyo-ekonomik gruplarda görülür. Çünküsolunum yoluyla bulaşan ve herkesin yakalanabileceği bir hastalıktır. Verem korkusu 50 yıl önce veremitedavi edecek ilaçların olmayışından kaynaklanıyor olabilir. Bir kişi vereme yakalandığında nüfusungeri kalanına hastalığı bulaştırmaması için tecrit edilirdi. Tedavi edilebilen bir hastalık olduğundangünümüzde verem korkulacak bir hastalık değildir. Tedavi için yalnızca doktorunuzun reçete ettiğiilaçları düzenli şekilde kullanmanız gerekir. Hastalığın utancından kurtulmak için lütfen hastalıkhakkındaki bilgiyi herkesle paylaşın.Tedavi nasıldır?Verem hastalığının tedavisi, ayakta tedavi ile gerçekleştirilir. Yalnızca çok özel durumlarda hastaneyeyatmanız gerekir:• İlaçla ilgili bir sorun.• Yüksek veya düşük kan basıncı.• Kalp ve solunum sistemi sorunu.• Çoklu hastalıklar.Doktorunuzun kararına bağlı olarak, 10 ila 30 gün için hastaneye yatırılabilirsiniz. Hastanedentaburcu edildikten sonra, verem tedavisi ayakta tedavi ile sürdürülür.Dispanser, verem mikrobu taşıdığınızdan emin olduğunda, vücudunuzdaki verem mikroplarınıöldürmek için 4 ilaç kullanacaksınız, ilk 2 ay için toplam 12 hap ve sonraki 4 ay için 2 veya 3 hap.Tüm ilaçlar gibi, TB ilaçlarının da yan etkileri olabilir. Ancak, pek çok kişi TB ilaçlarını herhangi birsorunla karşılaşmadan kullanabilirler.İlaçların adları şunlardır:• Isoniazid (i-so-ni-a-zid), INH de denir• Rifampin (ri-fam-pin)• Ethambutol (eth-am-byoo-tol)• Pyrazinamide (peer-a-zin-a-mide)Tedavinizin ikinci ayının sonunda, ilacın işe yarayıp yaramadığını görmek için sizden tekrar birbalgam numunesi alınacaktır. Eğer ilaç işe yaramamışsa tedavi daha uzun sürebilir. Eğer ilaç işeyaramışsa, 2 ilacı bırakıp sonraki 4 ayda diğer 2 antibiyotiği kullanırsınız.Doktorunuz size ilacı bırakmanızı söyleyene kadar ilaçlarınızı almaya devam edin.Eğer verem için ilaçlarınızı almayı erken bırakırsanız veya düzgün şekilde kullanmazsanız:

TB EDUCATIONAL PROGRAM FOR THE MULTICULTURAL COMMUNITIES OF ISTANBUL• Yeniden hastalanabilirsiniz ve daha uzun süre hasta kalabilirsiniz.• Verem mikrobunu yeniden başkalarına bulaştırabilirsiniz.• Çoklu ilaç tedavisine dirençli vereme yakalanabilirsiniz ve oldukça pahalı (!) olan yeni ilaçlarverem hastalığını tedavi etmeyebilir ve daha ciddi yan etkileri olan farklı ilaçlar kullanmanızgerekir.Verem ilaçlarının yan etkileri var mı?Genelde ilaçların ciddi bir yan etkisi bulunmamaktadır. Ancak eğer verem tedavisi görüyorsanız,aşağıdaki belirtilerden biri sizde varsa hemen doktorunuza bildirin:• Ateş.• Döküntü.• Eklem ağrıları.• El ve ayak parmaklarında ağrı.• Mide rahatsızlığı veya bulantısı.• Kusma.• Görmede değişiklik, bulanık görme.• Duymada değişiklik, kulak çınlaması.• Baş dönmesi.• Morarma.• Kesilme ile kolay kanama.• İştah azalması, iştah yokluğu.• Ağız etrafında karıncalanma veya hissizlik.• Ciltte veya gözlerde sararma.Eğer bu semptomlardan herhangi biri sizde varsa, hemen yardım almak için Verem Savaş Dispanserikliniğindeki hemşireye durumunuzu anlatın.ÖnlemeVereme maruz kalmış olabileceğinizden şüphelendiğinizde veya tedaviye başlamadan önce veya tedavinin ilkgünlerinde aşağıdakileri yapmalısınız:• Bir maske giyin.• Başkalarının yanında tükürmeyin.• Tükürürken, konuşurken, esnerken veya öksürürkenağzınızı ıslak bir mendil ile kapatın.Bu basit önlemler, verem mikrobunun başkalarına bulaşmaması için son derece önemlidir.Kendinizi hastalığa karşı korumanız için iyi beslenmeli, temiz hava almalı, güneş görmeli ve iyihavalandırması olan ve ışık alan bir yerde durmaya çalışmalısınız.Çocuklar için, menenjit ve miliar tüberküloz gibi veremin en tehlikeli türlerine karşı BCG aşısıbulunur. Aşıyı doğumdan sonraki ikinci ayda yalnızca bir defa yaptırmak yeterlidir. Verem SavaşDispanseri enjeksiyonları ücretsiz yapmaktadır.Doğrudan Gözetimli Tedavi nedir?Tüberküloz Tedavisi uzun sürdüğünden, Doğrudan Gözetimli Tedavi ilaçlarınızı her gün almanızayardımcı olur. Birisi ilaçlarınızı size düzenli olarak getirir. Bu, sizin ilaç tedavisi planına uymanızısağlar. İlacı getiren kişi aynı zamanda verem ilaçlarınızı alırken sizi izler ve ilaçlarınızı aldığınız günve saati not alır. İlaçlarla ilgili herhangi bir sorun veya sizin ilacınızı günlük almanızı zorlaştıran birdurum da not edilecektir.Bir verem hastasını takip eden kişinin hemşire veya sağlık alanında uzman olması gerekmez.Güvendiğiniz ve ilaçlarınızı verme sorumluluğunu almaya gönüllü herhangi bir kişi, bir arkadaşınız

TB EDUCATIONAL PROGRAM FOR THE MULTICULTURAL COMMUNITIES OF ISTANBULveya ailenizden biri olabilir.

TB EDUCATIONAL PROGRAM FOR THE MULTICULTURAL COMMUNITIES OF ISTANBULNeden Doğrudan İzleme Tedavisi?Doğrudan Gözetimli Tedavi, hastanın ilacını her gün aldığından ve yuttuğundan emin olmak içinDünya Sağlık Örgütü tarafından hazırlanmış bir programdır. Uygulamada, pek çok ülke DoğrudanGözetimli Tedavi’nin veremin yayılması ile mücadelede en iyi yol olduğu konusunda hemfikirdir.Verem yüzde yüz tedavi edilebilir bir hastalık olsa da 6 ila 9 tedavi uzun sürebilir ve zorlu olabilir veilaçların yan etkisi olabilir. Bu nedenle eğer hasta yoksulsa tedaviyi sürdürmesi zor olabilir. Hastanınilaçlarını düzenli olarak kullandığından emin olmanın en güvenli yolu, hastayı her gün ilaçlarınıalırken izlemektir. Bu çok önemlidir, çünkü ilaçları kullanmaya başladıktan sonra 10 gün içerisindebile veremli hasta kendisini iyi hissedebilir ve ilaç almayı bırakmak isteyebilir, özellikle de eğer hastailacın yan etkilerini görüyorsa. Doktor söylemeden ilaç almayı bırakmak çok tehlikelidir çünkü buşekilde verem mikrobu, verem ilaçlarına dirençli hale gelebilir. Sonuç olarak, çoklu ilaç tedavisinedirençli verem adı verilen ve kolay tedavi edilemeyen bir başka verem türüne yakalanabilirsiniz.Çoklu İlaç Tedavisine Dirençli Verem nedir?Çoklu ilaç tedavisine dirençli verem (MDR-TB), hasta yanlış ilaçları aldığı için veya 6 aylık tamtedaviyi tamamlamadığı için ortaya çıkar. Eğer hasta tedaviyi yarıda keserse veya ilaçlarını düzenlikullanmazsa, ilaçların verem mikrobu üzerinde tedavi edici etkisi olmaz. Özellikle ve en önemlisieğer anti-TB ilaçlarına direnç artarsa, çoklu ilaç tedavisine daha dirençli verem türleri ortaya çıkabilir.Çoklu ilaç tedavisine dirençli verem, veremin tehlikeli bir türüdür çünkü, çoklu ilaç tedavisinedirençli verem için kullanılan ilaçların oldukça güçlü yan etkileri vardır ve alerji yaparlar. Hastanıniyileşme ihtimali yüzde 50’dir. Çoklu ilaç tedavisine dirençli veremin tedavisi 2 yıl sürer ve bazentedavinin bir parçası olarak operasyon gerekebilir. Çoklu ilaç tedavisine dirençli verem taşıyan birhastanın tedavisi için asgari tedavi maliyeti 100,000 Amerikan Dolarını bulabilir. Eğer, çoklu ilaçtedavisine dirençli verem taşıyan hasta, bir başka kişiye hastalığı bulaştırırsa o kişiye de çoklu ilaçtedavisine dirençli verem bulaşmış olacaktır. Bu nedenle çoklu ilaç tedavisine dirençli veremhastasının doğrudan doktor kontrolünde tedavisi önemlidir.HIV/ AIDS ve VeremSon yıllarda, HIV/AIDS ile verem arasındaki bağlantı artmıştır. Verem, AIDS’li kişinin zayıfbağışıklık sisteminden yararlanır. Kişi yıllarca hiçbir semptom göstermeden hem HIV hem de TBtaşıyabilir. Bu nedenle, HIV ile enfekte olduğundan şüphe duyan kişi, bir HIV danışmanına bilgiverip başvurarak ELIZA testi yaptırmalıdır.