Akademik Bilişim '10 10 - 12 Şubat 2010 Muğla

Web Sitelerinde Kullanılabilirlik AraştırmalarıKökten Ulaş BirantBu nedenle resim ve renk kullanımı daha fazlaolmasa da en azından hazırlanan içerik kadarönemli kabul edilebilir.Bu konuda dikkat edilmesi gereken ilk konu;tüm sistem içerisinde ortak bir resim ve renkkullanımı düşünmek, tutarlı ve düzenli bir kullanımolmasıdır. Bu konuda aynı veya benzerresimlerin site içerisinde benzer alanlarda kullanılmasıda uygun görülebilmektedir. Aynıgörsel objelerin farklı noktalarda aynı amaçlarlakullanılması içeriğe ulaşımı hızlandıracağıgibi aynı zamanda kullanıcılarda siteye karşıbir alışkanlık duygusu yaratacaktır.Renk kullanımı içeriği öne çıkarttığı gibi aynızamanda kullanıcıların bilinçaltında rahatsızlığada yol açabilmektedir. Örneğin koyu renkliarka plan uygulamaları bazı durumlarda içeriğive önündeki yazıları öne çıkartmasına rağmenincelendiğinde kullanıcıların sistemde uzunsüre araştırma yapmalarını engellemektedir.Renk kullanımında dikkat edilmesi gerekenkonulardan birisi de, artık farklı tarayıcılarınkullanımda olmasıdır. Farklı tarayıcıların bazırenk kodlarını farklı yorumlamalarından dolayıbu yapılan çalışmanın kullanıcıya doğruşekilde yansıtılamamasına neden olabilir. Bunedenle tüm tarayıcılarda ortak renk kodlarınınkullanılmasını veya riskli kabul edilebilecekkodların farklı şekillerde kullanıcıya ulaştırılmasını(resim haline getirerek) gerektirecektir.3.4. Teknoloji KullanımıTeknoloji Kullanımı, giderek daha önemli değerlendirilmesigereken bir unsurdur. Zira artıkweb sistemleri sadece genel bir bilgi sağlamaaracı olarak değil, aynı zamanda kişiselleştirilebilirbir bilgi sağlama aracı ve aynı zamandabilgi toplama aracı olarak da görülmektedir.Başka bir deyişle web sistemlerinin pasif değil,etkileşimli bir yapıya sahip olmaları artık birseçenek değil, zorunluluk haline almıştır.154Yeni teknolojilerin kullanımı her ne kadar etkileşimiarttırmak amacıyla zorunluluk gibi görünsede farklı tarayıcıların kullanımı ile çeşitliteknolojilerin geliştiriciler açısından başarı ilekullanılmasının yanında kullanıcılar açısındanda erişilebilir olması düşünülmelidir. Hedefkullanıcı olarak görülen kitlenin ilgili teknolojiyikullanabilecek tarayıcıdan bilgisayarınteknik özelliklerine kadar altyapıya sahip olupolmadığı bu durumda sorgulanmalıdır.Özellikle görsel zenginliği arttırmaya yönelikteknolojilerin kullanımı çok dikkat edilmesigereken bir özelliktir.Sözkonusu özelliklerinkullanımı; gerek kullanıcıların sistemi kullanmaküzere sahip olması gerekli altyapıyı arttırması,gerekse kullanım amacına bağlı olarakkullanıcının dikkatine farklı yöne çekmesi nedenleriyleher zaman başarılı sonuçlar vermeyenbir çalışmadır. Özellikle ses ve görüntüyedayanan çoklu ortam teknolojilerinin kullanımısözkonusu nedenlerle çok ciddi riskler taşır.3.5 UyumlulukUyumluluk, kullanıcılara her ne kadar uyarıyapılsa da veya kullanıcıların tanımlanması ileilgili her ne kadar çalışma yapılsa da, bu çalışmalarınsonuçsuz kalabileceğine dayanır. Birbaşka deyişle, web tabanlı sisteminizin gerekli,beklenen ve tanımlı altyapıya sahip olmayankullanıcıların karşısında da en azından hatanınkaynağını belirtecek ve düzeltmeye destek olacakbiçimde görüntülenmesini içerir.Altyapı konusunda kullanıcıların yeterlilikleriniaraştırmanın yanında teknolojilerin kullanılamamasıdurumunda olacaklara yönelik birhazırlık da yapılması gereklidir. Bu nedenlekullanılamamaya yönelik olarak, betiklere(eng. script) açıklama yazılması, çoklu ortam(eng. multimedia) ürünlere alt açıklamalar yazılmasıgibi uygulamalar yapılmalıdır.Ayrıca eksikliklerin olacağı durumlar düşünülerekbu eksikliklerin varlığını duyuracak doğruve yönlendirici bilgilendirmelerin yanındaalternatiflerin de üretilmesi gereklidir. Özelliklekullanıcılarla etkileşimin oluşturulduğuteknolojilerin alternatiflerinin oluşturulması vekullanıcıya sunulması sistemin dayanıklılığınısağlamakla kalmayacak, aynı zamanda da websisteminin bir ürün olarak düşünülmesi durumundakullanıcının sadakati gibi halkla ilişkilerbaşlıklarında da yardımcı olacaktır.4. SonuçTürkiye’deki ve dünyadaki sunulan web siteleriincelendiğinde çoğunluğunda belirgin bir standartolmadığı ve bir çalışma temelinde hazırlanmadığıgörülmektedir. Bu da ürün olarak kabuledilebilecek çalışmalarda değerlendirme zorluğuve kötü sonuçları beraberinde getirmektedir.Bu çalışma ile amaçlanan, web siteleri üzerindeyapılan Kullanılabilirlik çalışmalarınınAkademik Bilişim’10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri10 - 12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi155incelenmesi vasıtasıyla kullanılabilir, değerlendirilebilirweb sistemlerinin kullanılmasınısağlamak ve bu vesile ile giderek maliyet vedeğeri artmakta olan bu “ürün” ile ilgili “Kullanılabilirlik”konusunda dikkat çekmektir.5. Kaynaklar[1] Jan Kampherbeek, 100 Do’s and Don’tsfor Web Design[2] Ohlone College, Web Style Guide[3] Patrick Lynch, Sarah Horton, Web StyleGuide