Akademik Bilişim '10 10 - 12 Şubat 2010 Muğla

İnternet ve Sanat, Yeni Medya ve net.artNejat Kutup(bizim kavrayışımızın ötesindeki yasalarla) sanatçınıniçinde uyanan yaşama ait yeni bir kavramınaçığa vurulmasıdır ve bu kavram ifade edildiğinde,insanlığın yürüdüğü yolu aydınlatır”.2. İnternetInternetin tarihi daha yeni yeni yazılmaya başlanmıştır,ancak genel anlayış olarak İnternet,1960’ların başında askeri ve bilimsel araştırmave geliştirme alanında, bilgisayarlar yardımıylabilgi paylaşımında büyük potansiyel değerolduğunu gören bir grup insanın düşüncesininbir sonucudur. MİT ‘den J.C.R Licklider,1962 yılında bilgisayarların global şebekesiniönerdiği ve sosyal etkileşimlerin kayıtlı ilk tanımınıyaptığı, “kısa notlar serisi” çalışmasınıyayınlamıştır. Aynı yılın sonunda, Licklider ilkbaşkanı olduğu DARPA’ya girmişti.MIT’den Leonard Kleinrock internet bağlantısınıntemelini biçimlendirmek için paket anahtarlarteorisini geliştirdi. MIT’den LavvrenceRoberts 1965 yılında çevirmeli telefon hatlarıüzerinden Kaliforniya’daki bir bilgisayarlaMassachusetts’deki bir bilgisayar arasındabağlantı kurdu.Bu deneme ile geniş alanda şebekeleşmeninyapılabilir olduğunu gösterdi ve 1966 yılındaDARPA’ya katıldı ve giderek oluşturacağı AR-PANET (Gelişmiş Araştırma Projeleri DairesiAğı) için kendi planını hazırladı.1969 yılında ARPA (Advanced Research ProjectsAgency) kuruldu ve internet kavramı olarakkullanılmaya başlandı. ARPA başlangıçta 4ayrı üniversitedeki ana bilgisayarlarla bağlantıhalindeydi. Birkaç yıl içinde çok sayıda kurum(çok sayıda araştırma enstitüsü ve üniversite)aşamalı olarak ARPA’ya bağlandı.Internet, başlangıç aşamalarında bilgisayaruzmanları, bilim adamları ve kütüphanecilertarafından kullanıldı. Sıradan insanların kullanabileceğikolaylıkta değildi. Bu anlamda, ilkinternet bugün kullanılan gibi kolay kullanım12olanağı olan kullanıcı dostu değildi. O günlerde,evlerde ve ofislerde bilgisayar yoktu. İnternetikullanacak kişi kim olursa olsun, karmaşıkbir sistemi kullanmayı öğrenmesi gerekiyordu.1972 yılında, Ray Tomlinson tarafından elektronikposta ARPAnet’e uyumlaştırıldı. Tomlinsonkullanıcı adı ve adresini birleştirmek için,birçok sembol arasından “@” sembolünü seçti.1972 yılında Telnet protokolü uzaktaki bilgisayarabağlanmayı başardı. 1973 yılında Ftp Protokolü,internet siteleri arasında ilk defa dosyatransferini olanaklı kıldı.Şekil 3. ARPANET haritası, (1973)İlk defa Bob Kahn tarafından önerilen TCP/IPmimarisinin bir sonucu olarak, internet 1970’liyıllarda olgunluğa ulaştı. TCP/IP çok sayıdabilgisayar arasında dosya transferi, elektronikposta ve uzaktan bağlanma gibi olanaklar sunanbir internet protokolüdür.1991 yılında, Minnesota Universitesi’nde ilkgerçek kullanıcı dostu internet arayüzü geliştirildi.Üniversite, kampus içindeki yerel ağındabilgi ve dosyalara erişim için basit bir menüsistemi geliştirdi.1990 da devrim niteliği taşıyan bir gelişmeoldu. Tim Berners-Lee ve ekibi, Avrupa ParçaFiziği Laboratuvarı’nda (CERN) bilgi dağıtımıiçin yeni bir protokol önerdiler. Bu protokol1991 yılında günümüzde de yaygın olarak kullanılanWWW (world wide web) adını aldı veinternette gezinme çok daha kolay ve ulaşılırbir hale geldi. [Wikipedia]Gelişimiİlk internet sitesi Tim Berners-Lee tarafındanyapıldı ve 6 Ağustos 1991 tarihinde yayınabaşladı. Tanımı ise “Geniş bir belge evrenine,evrensel erişim sağlamayı hedefleyen genişalan hipermedya bilgi çıkartma insiyatifi” oldu.Bu adresten ilk World Wide Web sitesine erişebilirsiniz:http://www.w3.org/History/19921103-hypertext/hypertext/WWW/TheProject.htmlİnternetin erken zamanlarına dönersek, 1993ortalarında dünyada 130 web sitesi vardı.1994 sonlarında ağ 5 yaşına geldiğinde bu sayı12.000 olmuştu. Bunlardan sadece yüzde 18’i.com olarak bitiyordu. Ticari amaçlı internetsiteleri yeni başlıyordu. Sonrasında az evvelbahsettiğim internet tarayıcısı savaşı başladı.Beş sürüm Internet Explorer ve dört sürümNetscape Navigator sonunda bu savaş bitti. İnternetin10. yılında internet tarayıcılar oldukçagelişmişti.Web 1.0Bu dönemde kullanıcılar sadece okuyucuyduve sadece bilgiyi alabilen konumdaydı. Çünkübu kadarına izin verilen bir kullanıcı topluluğuvardı, tüm kontroller web sitesinin elindeydi.Web var olan bilgileri elde etmek, çoğunluklaonlara çeşitli web sunucuları tarafından sağlananiçeriği okumak, program ve dosya indirmekiçin kullanmaktaydılar. İnsan etkileşimiyoktu. Bireysel web sayfaları ise tasarım veteknik bilgi yetersizliklerinden dolayı genellikleçok kötüydü. Okumak ve bilgi almak gibigereksinimlerinin yanında deneyimleri paylaşmak,bilgi alış verişinde bulunmak, bir şeylerekatkı sağlamak, kendini bir grubun üyesi olarakgörmek, soysal statü kazanmak gibi doğalgereksinimleri de vardı fakat web 1.0 bunusağlayamıyordu. Kısaca web 1.0 internette yayınlanmışolan bilgilerin pasif bir şekilde alınmasıdemekti.Akademik Bilişim’10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri10 - 12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi13Web 2.0Web 1.0 yetersizliğinden dolayı web 2.0 doğmuştur.Web 2.0: web’de insan etkileşimi olaraknitelendirilebilir. Yani İnternet kullanıcılarınınortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlar.İnternet kullanıcılarına sunulan içeriğin kullanıcılartarafından oluşturulmasına ve bu içeriklerinbaşkaları ile paylaşılabilmesine olanakvardır. Sosyal ağ siteleri, web tabanlı özgür ansiklopediler,iletişim araçları gibi çevrimiçi araçlarlaetkileşim ve paylaşıma olanak gerçekleşiyor.Bu gereksinimlerin karşılanmasına yönelikçabaların bir sonucu olarak, blog, wiki, podcast,RSS, API AJAX, XML vb teknolojiler ve uygulamalarortaya çıkmış ve yaygınlaşmıştır.Web 2.0 gelmesiyle tasarım alanında gelişmelerdesağlandı. Blog ve benzeri kişiler sitelerinoluşturulabilmesiyle birlikte tasarımdaki estetiklikte artı. Web tarayıcıları geliştirildi; bunlarındatasarımları sade ve göze hitap eden şekillerdebuna en güzel örnek google dır. Ayrıcagoogle.com web tarayıcısı o anda aradığımızözelliklere sahip bilgileri için anahtar kelimeleritarayacı yazmamamız ile bize sunabiliyor.İnsanlar artık 5 dk içinde kendilerine ait birweb alanına sahip olabiliyordu hemde hiç teknikbilgi sahibi olmadan. Çoklu ortamda resim,ses, video paylaşılabiliyor. Buna verebileceğimizörnekler facebook.com, twitter, myspace,digg, last.fm, del.icio.us, youtube, vbŞekil 1. Internet Host sayıları, 1981 - 2009Gelecek: Web 3.0Web 3.0; internet kontrolünün insanın elindençıktığı web dünyasıdır diyebilirz çünkü Web3.0 cihazlar arası etkileşimle internetin ken-