Akademik Bilişim '10 10 - 12 Şubat 2010 Muğla

Bulut Hesaplama Teknolojisi: Mimarisi ve Uygulama AlanlarıBahadır Karasulu, Serkan Ballı, Serdar KorukoğluAkademik Bilişim’10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri10 - 12 Şubat 2010 Muğla ÜniversitesiBu güçlükler arasında, sunucu kullanım oranlarınınyüksekliği, kaynakların birleştirilmesindekigüçlükler (konsolidasyon imkanlarınınkısıtlılığı), veri merkezlerindeki depolama yerihtiyaç sorunları, felakatten kurtamadaki aksaklıklarve iş sürekliliğinin aksaması, işletimmaliyetleri sayılabilir. Sanallaştırma, sorunlarayeni çözümler geliştirilmesinde büyük bir roloynamaktadır [3, 4]. Aşağıdaki Şekil 3’te genelbir sanallaştırma mimarisinin detayları şematikolarak gösterilmektedir.Şekil 3. Genel bir sanallaştırma mimarisi şeması.Ana başlıklar halinde sanallaştırma türlerinebakacak olursak;İşletim Sistemi Sanallaştırma: Bulut hesaplamaiçin işletim sistemi seviyesinde sanallaştırmave bölümleme, aksi durumlarda uyum sorunlarınınçok fazla olmasına neden olabilecekbazı ana güvenlik, kural düzenleme sorunlarınınhalledilmesinde yardımcı olmaktadır. Örnekolarak, her bir sunucu başına bir uygulamanınbakımının yapıldığı bir durumda, donanımkaynakları eşzamanlı olarak paylaşılabilir. Budurumda yazılım uygulamasının ve yazılımdatanımlı sınırları kullanan hizmetlerin izole edilmesisağlanır. Bir çok özel çalışma çevrelerinintek bir işletim sistemi kopyasıyla oluşturulmasımümkün olabilmektedir [4, 8, 9].Platform Sanallaştırma: Platform sanallaştırma,keyfi işletim sistemlerinin ve sonuç uygulamaçevrelerinin verilen bir sistemde çalıştırılmasınaolanak tanır. Sistem sanallaştırmasıiçin iki temel model bulunur: tam sanallaştırmaveya altta yatan donanım’ın tam bir benzetimi,ve yarı-sanallaştırma (paravirtualization). Yarısanallaştırmagerçek sistemlere oldukça benzerbir benzetim sağlamaktadır. Bunlar, tip 1 ve tip2 sanal makine izleme aracı denilen sanallaştırmayazılımları ile (hipervizör olarakta anılır)gerçekleştirilebilirler. Tip 1, doğrudan donanımüzerinden çalışırken, tip 2 ise gelenekselişletim sistemi üzerinden çalışır [4, 8, 9].Ağ Sanallaştırma: Yük dengeleme teknikleribulut hesaplama için oldukça güncel bir konudur.Bunun başlıca nedeni bulut yapısının fizikselve sanal sistemler içerisinde ölçeklenebilirolmasıdır, iş yüklerinin yönetilebilirliğine bağlıkarmaşıklık ise hizmetin teslimatını etkilemektedir.Genellikle, yük dengeleyiciler kendisinebağlı sunucuları bir anahtarlama cihazı kanalıile bulut’u oluşturan ağ’a bağlamaktadırlar.Yük dengeleyiciler birden çok sunucuyu gruplayıpve onlara sanal IP adresleri arkasındanhizmet verir [4, 8, 9, 10].Uygulama Sanallaştırma: Yazılım sanallaştırmaiçin bir dizi barındırıcı’nın (container)varlığı önemli bir konudur. Web barındırıcı teknolojisi,bulut içinde üretkenliğin ve esnekliğinartışını sağlar. Bu tip barındırıcılar, sunuculardakiservlet’lerin yönetilmesinde sunucu uygula-masının parçası olarak öne çıkarlar. ÖrneğinJavaServer TM page (JSP) ve diğer web-taraflıbileşenler için bu söylenebilir. Apache Tomcat(http://tomcat. apache.org/), popüler bir açıkkaynaklı barındırıcı teknolojisidir.8. Bulut HesaplamaUygulama Alanları ÖrnekleriBulut hesaplama’yı kullanan birçok popüleruygulama (cloudware) ve bunları destekleyenplatform mevcuttur. Örnekler arasında antivirüsyazılımları, web’de çalışan müşteri ilişkileriyönetimi yazılımları (örneğin SugarCRM,http://www.sugarcrm.com/crm/) bulunmaktadır.Örneğin, Panda firmasının bulut hesaplamaantivirüs yazılımı (http://www.cloudantivirus.com/), kendi kullanıcıları ve sunucuları aracılığıylatoplanan bilgilerden oluşan “kolektifzeka” ismini verdiği teknolojisi ile çok kısasüre içerisinde virüs tespitini yapabildiğiniwebsitesinde duyurmaktadır. Bu tarz programlar,bir son kullanıcının bir web gezgini ile dolaşırkenkullanabileceği şekilde basit ve güvenlibir kullanım sağlamaktadır. Altyapıları bulutteknolojisini kullandığı için, geleneksel işletimsistemlerindekilere göre oldukça verimli vehızlı çalışabilmektedirler. Bulut hesaplamaiçin konferanslar ve fuarlar düzenlenmekte,konuyla ilgili aylık dergiler çıkarılmaktadır.Microsoft firmasının kendi portfolyosunda,özel bulutlar için dinamik veri merkezi aracıve halka açık bulutlar için sunduğu WindowsAzure TM versiyonu ile bulut hesaplama’ya destekvermektedir. DELL ve IBM firması’nın herbiri ayrı ayrı olmak üzere çeşitli bulut hesaplamaaltyapı çözümlerinin son kullanıcıya sunulduğuweb portallarına sahiptirler. Endüstri veçözüm kategorilerine göre bulut hesaplamanınkullanım alanları Tablo 1’ de özetlenmektedir.EndüstriWeb 2.0, Yenimedya, KitleInternet’iFinansPetrol – KimyasektörüTeknolojikgelişmelerAkademiklaboratuarlarOyun ve eğlencesektörüÇözüm kategorisiArama, E-posta, Sanal çevreler,site barındırmaMonte Carlo benzetimi ve piyasamodellemesiJeofizik ve Rezerv modellemeElektronik Tasarım AnaliziYüksek başarımlı hesaplamaKitlesel çok-oyunculu çevrimiçioyunlar (MMOG), Animasyongerçekleme çiftlikleriTablo1. Endüstri ve kategorilere görebulut hesaplama kullanımı.Çevrimiçi bilgisayar oyunları için örnek olarak;OnLive.com websitesi verilebilir. Bunlar haricinde,son kullanıcıya zahmetsizce kullanabilmesiiçin gerekli hizmetleri sunan, bulut hesaplamahizmet sağlayıcıları da bulunmaktadır.8.1 Bulut Hizmet SağlayıcılarBulut hesaplama’yı kullanarak son kullanıcılarınabelirli hizmetleri sağlayan kuruluşlar bulunmaktadır.Bunlara genel olarak “bulut hizmetsağlayıcıları” denilmektedir. Bulut hizmet sağlayıcıları,bulut geliştiricisi ve altyapı sağlayıcısıolabilecekleri gibi, sadece hizmet sağlayıcıda olabilirler. Sadece hizmet sağlayanlar, belirliönceden geliştirilmiş bulut altyapılarını (donanımları)kullanmaktadırlar. Çoğunluğu Türkiyedışında olan bulut altyapısı teknoloji ve çözümsağlayıcılar arasında; 3tera, Appistry, Joyentvs. firmalar bulunmaktadır. Sadece altyapı sunanlararasında; Agathon group, Amazon webservices, CohesiveFT, ElasticHosts vs. firmalarbulunmaktadır. Bulut PaaS sağlayıcıları arasında;Aptana Cloud, Bungee Connect, Force.combulunmaktadır. Sadece bulut tabanlı hizmet sunanlararasında; CAM Solutions, CloudStatus,Microsoft Mesh vs. bulunmaktadır. Anlambilimtabanlı bulut hizmeti sağlayıcısı olarakThoughtExpress sayılabilir. Türkiye’deki durumabaktığımız da; bulut altyapısı oluşturmakve buradan hizmet sağlamak konusunda çokaz sayıda firma göze çarpmaktadır. Bunlar arasındaörnek olarak verilebilecek, 2007 yılındafaaliyete başlamış olan HayatNet bulut hizmetsağlayıcı (http://www.hayatnet.com/) firmasıbulunmaktadır. Merkezi Türkiye’de olmamaklaberaber türkçe hizmet veren (merkezi İsveç- Linköping’deki Xcerion firmasıdır) iCloudwebsitesi (http://icloud. com/tr/) ise başta depolamaolmak üzere tam bir çevrimiçi işletimsistemini kullanıcıya sunmaktadır.9. Sonuçlar ve ÖnerilerBulut hesaplama, günümüzde yeni yeni popülerlikkazanmış bir konudur. Yakın gelecektedaha da gelişerek, vazgeçilmez hale gelecektir.Fakat konuyla ilgili standartlaşma eksikliğigelişimin önünde engel teşkil etmektedir. Standartbir bulut mimarisi ve bulut üzerinde çalışanyazılım (cloudware) formatı eksikliği, özelbulutlar ile halka açık bulutlar arasında uyumsorununu yaratır. Bulut büyüklüğü arttıkçasistemin bakımı, yönetimi ve güncellenmesi134135