Akademik Bilişim '10 10 - 12 Şubat 2010 Muğla

İnternet ve Sanat, Yeni Medya ve net.artNejat KutupBenim kısa tanımım ise şöyle özetlenebilir: Sanat;belli kalıplar içine konulamayan ve estetikolan insan duygularını, fikirlerini ve hayalleriniçeşitli şekillerde çeşitli boyutlarda gerçekleştirme,dışa vurma ve varetme çabasıdır.Sanatın SınıflandırılmasıSanat, insanlık tarihinin her döneminde varolan bir olgudur. İnsanlığın geçirdiği evrimleryaşama biçimlerini, yaşama bakışlarını, sanatbiçimlerini ve sanata bakışlarını değiştirmiş,her dönemde ve her toplumda, sanat farklı görünümlerdeortaya çıkmıştır.Özand Gönülal’ın sanat sınıflandırması çalışmasındayer verdiği gibi: “Sanatın sınıflandırılmasıişlevi, ne sanatın ne de sanatçının sorunudur.Bu tanım eski çağlardan bu yana tarihselsüreç içerisinde gelişen, felsefe, sosyoloji,psikoloji ve sanat tarihi gibi bilimlerin kendidisiplinleri çerçevesinde ortaya koydukları birsorun olmuştur.Sanatı inceleyen bilimlerin her biri, sanatınunsurlarından, yani sanatçı, sanat eseri ya daalıcısından birini seçerek incelemişlerdir.Ancak bu bilimsel disiplinlerin, incelemeküzere seçtikleri sanata ilişkin unsurlardan hareketlesanatı tanımlamaya çalışmalarına karşın,ortak bir tanımda buluşamadıkları görülmektedir.Bunun nedeni, her disiplinin kendi bakışaçısından bir tanımlamayı ortaya koymasıdır.Sanatın tanımlanmasında ortaya çıkan bu karışıklıksanat sınıflaması ile ilgili sorunlar yarattığıgibi, sanatı doğru tanımaya ihtiyaçları olantoplum bireyleri üzerinde de olumsuz etkilerinortaya çıkmasına neden olmaktadır.Gene Gönülal’a göre: “Sanat, insanın yüksekbenliğinin devingen bir süreç sonrasında birbaşka boyutta varolmasıdır”10Bir sanat eserini meydana getiren, daha doğrususanat olgusunu çıkaran üç unsur vardır: Sanatçı,sanat eseri ve sanat eserini anlayıp takdireden kişiler: Üreten, ürün ve tüketen.Sanat Ne İçin Yapılır?Dada akımının en ünlüsü ve öncüsü olan sanatçıMarcel Duchamp’ın bir dükkândan satın alıpgalerisine yerleştirdiği ünlü pisuvarı, bir süresonra neyin sanat olup, neyin olmadığıyla ilgilisanat tarihinde bir dönüm noktası olarak kabuledilmektedir.Resim 1. Fountain, (1917) M arcel DuchampDuchamp’ın “Çeşme” eseri Aralık 2004 te İngilizsanat çevresinden 500 kişinin oylarıyla20. yüzyılın en etkili eseri seçilmiştir. Bugünde günümüz sanatçıları üzerindeki etkisi devametmektedir. [Wikipedia]Sanat Kimin İçin Yapılır?1919 yılının Sonbaharında tüm dünya Leonardoda Vinci’nin 400. ölüm yıldönümünüanmak için toplantılar düzenliyor; GabrieleD’Annunzio Leonardo’nun artistik yönlerinianlatıyor; Şair Paul Valery bize bıraktığı bilimseltemalardan şiirler yazıyor. Sigmund FreudLeonardo’nun nevrozlarını inceleyip makalelerhazırlıyordu.Dadacılar arasında bile “provakatör ve asi”olarak bilinen ve böyle adlandırılan MarcelDuchamp bu yıldönümünü farklı bir şekildekarşılamaya hazırlanıyordu. Kutlamaya,Gioconda’nın Rue Rivoli de sokakta satılanbir posta kartını alıp, üzerine kara kalemle sakalve bıyık çizerek galerisinde sergilemeklebaşladı. Bu hareket modern sanatın gelişiminitemelinden değiştirmişti.Resim 2. L.H.O.O.Q (1930) Marcel DuchampKendi sözleriyle: “Bu kadar takdir edilen, hayrankalınan ve herkesin bildiği bir görüntü bilebir dokunuşla bir skandalın en belirgin öğesihaline gelebilir”. Duchamp daha sonra bu cümlesinebir ilave yapmış ve “Sakal ve bıyığı öylesineestetik bir şekilde yerleştirdim ki, sonundazavallı kız, erkeksi bir görünüm kazandı” .Sanatçı bu eserine L.H.O.O.Q. ismini vermiştir.(okunduğunda Fransızca da “çok güzel birpoposu var” anlamına gelen cümlenin söylenişiyleaynıdır)Bu sözler sonradan çok hatırlanmasa da, buolay 20. yüzyıl başlarında sanata karşı olan birçok çevrenin eleştiri odağı haline geldi. Sanatçınıncinsiyetinden, milliyetine kadar varan,sanatın orijinalliğinin mahvedilmesi konusundakadar giden uzun bir tartışma başlamıştı.Aslında sanat yapıtı, her zaman yenidenüretilebilirolagelmiştir. İnsanların yapmışoldukları, her zaman yine insanlarca yenidenyapıla bilmiştir.Akademik Bilişim’10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri10 - 12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi11Hemen hemen bu tip her bildiride adı geçen vealıntılar yapılan Walter Benjamin’in eseri olan“Tekniğin Olanaklarıyla Yeniden ÜretilebildiğiÇağda Sanat Yapıtı” nda Benjamin sanat yapıtınınöncelikle tahta-baskı, gravür ve litografigibi tekniklerle yeniden üretildiğinden, fotoğrafve son olarak sinemanın ise sanat yapıtlarınınetkilerini kökten bir biçimde değişime uğratmanınyanında kendilerine sanat yöntemleriarasında bağımsız bir yer edinecek düzeye deulaştıklarından bahseder.Geleneksel sanat belirli bir zaman ve mekanabağımlı olarak varolurken (örneğin müze veyagaleri ortamı) farklı kopyalama yöntemleriyleçoğaltılmış olan sanat yapıtı zaman ve mekandanbağımsız bir hale gelir ve sanat tüketicisinekendi ortamında ulaşabilir. Kısaca, yenidenüretim sanat yapıtını “şimdi ve buradalığı”özelliğinden yoksun bırakarak, sanat yapıtınınhakikiliğini ve tarihi varlığını zedeler. Tarihivarlıkla birlikte son bulan sanat yapıtının otoritesidirde aynı zamanda. Varlığı son bulan buotorite Benjamin tarafından ‘atmosfer, aura’,kavramları ile adlandırılır ancak çokta ilginçtirki; bu modern sanatın ana temaları günümüzdefarklı yorumlansa da çağdaş sanatın temelinioluşturur.Sanat Sınır Kabul Eder mi?Sanat, insanın iç dünyasının eseridir ve büyükölçüde bireyseldir. Ama bütün diğer insanlarıniç dünyasına da hitap ettiği için kısa süredetoplumsallaşmaktadır.Hegel’e göre sanat, maddeye sokulan ve maddeyikendine benzeten sanatçının ruhudur.Sanat; fikirleri, hayalleri gerçekleştirme hareketidir.Charles Bordele’e göre, Bilim nasılakılla deneyden çıkmışsa, sanatlar da hayalgücüve oyundan çıkmıştır.Buradan da anlaşılacağı gibi sanat, özgürlüğükısıtlayacak hiç bir sınırı kabul etmez vedeetmemeli. Önceden belirlenmiş herhangi birişlev yada amaç, sanatsal süreç içerisinde üretilensanat nesnesi açısından baskı oluşturmaktadır.Dolayısıyla baskı altında yaşanan sürecisanat olarak adlandıramayız.Tolstoy, sanat’ı değerlendirirken şöyle der: “Gerçekbir sanatsal yapıt, belirli bir düzene konulamaz,ve sokulamaz, çünkü gerçek sanat yapıtı,