Akademik Bilişim '10 10 - 12 Şubat 2010 Muğla

Hizmet İçi Eğitime Farklı Bir Yaklaşım: E-Hizmet İçi EğitimHakan Yılmaz, Muharrem Düğenciren çok değişik uygulamalar vardır. Bunlar,mektuplaşma ve dışarıdan sınava girme gibitek boyutlu uygulama ile başlayıp zamanlageliştirilerek çok boyutlu teknolojik sistemlerşekline dönüştürülmüştür. Günümüzde, çeşitliülkelerde benzer değişik uygulamalar vardır.Sistem, küreselleşme ve süreci doğrultusundagelişmektedir.Uzaktan eğitimde hedef kitle çok değişik özelliklertaşımaktadır. Yetişkinler, gençler ve çocuklar;deneyimleri, gelişme evreleri, güdülenmeleri,öğrenme istekleri ve kendilerini yönlendirmeleriaçısından ele alınarak eğitilmelidir.Uzaktan eğitim ile her düzeyde ve yaştaistekli tüm öğrencilere hizmet götürülmektedir.Uygulamalarda, okuma-yazma, ilk, orta, meslekokulu, yetişkinler eğitimi, ön lisans, lisansve lisansüstü öğretim yapılmaktadır. [18]Dünya ile birlikte ülkemizde de hızla yayılanuzaktan eğitim programlarında 2009 yılındaÖSYM tarafından ön lisans programlarına yaklaşık8600 öğrenci, içinde bilgisayar mühendisliğigibi teknik bölümlerinde bulunduğu lisansprogramlarına 624 öğrenci yerleştirilmiştir.[20]Bu sayıya açık öğretim fakültesi öğrencileridâhil değildir. Önceki yıllarda kayıt olan aktiföğrenciler ve açık öğretim öğrencileri ile birlikteyaklaşık 1,3 milyon öğrenci uzaktan eğitimdenfaydalanarak lisans veya ön lisans programlarındaeğitimlerine devam etmektedirler.[17]Bunun yanı sıra Karabük Üniversitesi, GaziÜniversitesi gibi üniversitelerde uzaktan yükseklisans eğitimi de verilmeye başlanmıştır.Uzaktan eğitim programlarının hemen hepsi,hizmet içi eğitimde kullanılabilmektedir. İletişimteknolojilerinde yaşanan gelişmelerlebirlikte, hizmet içi eğitimde kullanılan teknolojilerdeaynı paralellikte gelişmektedir. Günümüzdehizmet içi eğitimde yeni yaklaşım olarakweb tabanlı ve internet tabanlı hizmet içieğitim yöntemleri tercih edilmektedir.70Web tabanlı eğitim uygulamalarına günümüzdeoldukça sık rastlanmaktadır. Bankalar, çeşitlikamu kuruluşları ve özel sektör çalışanlarıuzaktan eğitime tabi tutulmakta, eğitimsürecinde ve eğitim sonunda yapılan sınavlarlabaşarıları ölçülerek bilgisayar üzerindensınav sonuçları kendilerine bildirilmekte vegerektiğinde grup içindeki başarı sıraları gösterilmektedir.Web tabanlı eğitim, önceliklefirmanın altyapısına göre oluşturulmalı ve sonrauygulamaya konulmalıdır. Geleneksel olarakuygulanan bilgisayar destekli eğitimlerinçoğu, genellikle yoğun yönlendirmeler içerirve fazlaca “birey odaklı” dırlar. Ancak internetteknolojisinin çok geliştiği günümüzde bireyodaklı ve çok fazlaca yönlendirme içeren internetdestekli eğitimler, geçerliliğini yitirmeyebaşlamıştır.3.1 Ülkemizde Yapılan ve Yapılmakta OlanUzaktan Hizmet içi Eğitim ÖrnekleriWeb Tabanlı eğitimin temel hedefi, gün boyuncahizmet içi eğitim alan kişilerin üretkenliklerive iş tempolarında herhangi bir düşüşe nedenolmadan bu eğitimi verebilmek olmalıdır. Böylebir hedefin gerçekleştirilebilmesi için verileneğitimin internet üzerinden dağıtılabiliyor olmasıinternet destekli eğitimin en büyük avantajıdır.İş temposunu ve çalışanların verimliliğiniolumsuz etkilememesi nedeniyle birçokbüyük şirket, özelikle de bankalar, internet desteklieğitimlere büyük yatırımlar yapmaktadırlar.Bunun son örneklerinden birisi, eğitim vedanışmanlık hizmeti veren bir şirket tarafındangeliştirilen uzaktan eğitim sistemi ile yapılanTürkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası’nın “YeniBankacılık Uygulaması” adındaki uzaktan hizmetiçi eğitimleridir. Eğitim 1.250 şubedeki 17bin personeli kapsamaktadır. Sistem, 20 binsahneden oluşan bankacılık uygulamasının enince detaylarının bile Ziraat Bankası çalışanlarınaaktarılmasına olanak sağlamaktadır. Sözkonusu eğitimler ülke genelinde aynı anda başlatılıyor.Günün 24 saati evden veya iş yerindentakip edilmesi mümkün olan dersler personeltarafından birkaç haftada tamamlanabilecek.Flash animasyon, ses ve interaktif kullanım iledesteklenen bankacılık uygulaması eğitimine,kullanıcılar internetin bağlı olduğu herhangi birnoktadan erişilebilmekte ve Günün 24 saati evdenveya iş yerinden takip edebilmeleri mümkünolmaktadır. Söz konusu eğitimi veren şirketingenel müdürü konu hakkında şunları söylemiştir;“Bu kadar büyük bir kitleye klasik sınıfeğitimi yoluyla eğitim vermek -yol, konaklama,işgücü kayıpları da hesaba katılınca- hem çokpahalıya mal olacak, hem de yıllar sürecekti.Üstelik eğitimin etkinliğini bu kadar hassas ölçebilmekmümkün olmayacaktı. Sistemle hemeğitimi alan kişiler ve hem de merkezdeki yöneticilerpersonelin gelişim çizgilerini, öğrenimdüzeylerini ve performanslarını izleyebiliyorlar.Bu büyüklük ve yaygınlıkta bir proje, sadeceTürkiye’de değil Dünya’da gerçekleştirilen ilkuygulama. Ziraat Bankası projesine kadar, 17bin kişinin Eğitim Yönetim Sistemine kaydolduğubir başka banka projesi olmadı. [11]Ziraat Bankası’nın talebi doğrultusunda verileneğitimin sonunda, şirketin Ziraat Bankasıçalışanlarına yaptığı bilgisayar destekli onlinesınava 11.728 kişi katılmıştır. Ziraat Bankasıpersoneline yönelik olarak hazırlanan ve üçoturumda gerçekleştirilen sınav, ülkemizde bilgisayarteknolojisi ile yapılan uzaktan eğitimteknolojilerinin kullanıldığı en geniş katılımlısınav olarak dikkati çekmiştir ve bu sınavınGuinness Rekorlar Kitabı’na da girebileceğibelirtilmiştir.[10] Görüldüğü gibi bilgisayarlauzaktan eğitim verilebileceği gibi, bilgi ölçmeyeyönelik sınavlar da yapılabilmektedir.Eğitimlerin planlanan maliyetin yanı sıra çalışanpersonelinin gelişimine katkıda bulunabilecekdüzeyde olması gerekmektedir. Konusundauzman kişilerin bilgilerinden yararlanmak içindüzenlenen eğitimlerin her yerde yapılamayacağıdüşünüldüğünde, bu eğitimlerin herkeseulaşmaması sorunu, fırsat eşitsizliğini de beraberindegetirmektedir.[7]Akademik Bilişim’10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri10 - 12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi71Sözen (2003) bir sempozyumda Polis Teşkilatıiçin, hizmet içi eğitimde kullanılmak üzerehazırlayıp sunduğu bildiriyi şöyle özetlemişve aşağıdaki değerlendirmelerde bulunmuştur.“Polis Teşkilatımız da bünyesindeki çalışanlarınıdevamlı hizmet içi eğitime tabi tutmaktadır.Yapılan bu hizmet içi eğitimler için hiçbir masrafyapılmadığı düşünülse bile, 15 gün boyuncahizmet içi eğitime katılan emniyet personelindeneğitimde olduğu için yararlanılamayacaktır.Bunun sonucunda personel başına üretilebilecekolan ancak üretilemeyen hizmet yönündenverilen eğitimin maliyeti 350 milyon TL.civarındadır. Bir yıl içerisinde personelin %20’sine bu şekilde hizmet içi eğitim verildiği gözönüne alınırsa, ülke genelinde 4000 civarındapersonelin hizmet içi eğitime tabi tutulması gerekmektedir.Bu eğitimin yıllık hizmet maliyeti1040000 TL. dır. Eğitim Daire Başkanlığı’nınuygulamayı düşündüğü hizmet içi eğitim planlarınagöre 2003 yılı içerisinde 289 organizasyonda786 grup halinde yaklaşık 12.000 amir,19.000 memur olmak üzere 31.000 personeletoplam 9.000 gün süren eğitimin verilmesi gerekmektedir.Düşünülen eğitimin yalnızca maliyükü ise yaklaşık 4 milyon TL.’dır.[16]Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülenbirçok alanda uzaktan hizmet içi eğitim uygulamalarıverilmektedir. Bunlardan birisi Kasım2008 tarihinde Ülkemizin 7 bölgesinde, Ankaramerkez olmak üzere toplam 7 ayrı ilde(Ankara, Antalya, Gaziantep, İstanbul, İzmir,Trabzon ve Van) uzaktan hizmet içi eğitimyöntemiyle Japonya’dan online olarak 7 eğitimmerkezinde mevcut bulunan akıllı sınıflara yapılacakyayın ile gerçekleştirilmiştir.[19]Microsoft ile Eğitimde İşbirliği projesi kapsamında650 bin öğretmenin bilgisayar okuryazarıhaline getirilmesi gerçekten büyük vezorlu bir işe başlanılmıştır. Mayıs 2004’te Microsoftile MEB arasında imzalanan “MEB’ebağlı Okullarda Bilgi ve İletişim TeknolojileriniGeliştirme Protokolü” kapsamında, bu programınTürkiye’de de uygulanması kararlaştırıldı.Microsoft Genel Müdürü Çağlayan Arkanşöyle demiştir: “Eğitimde İşbirliği programınınamacı, öğrenci ve öğretmenlerin eğitimdebilgisayar teknolojilerini etkin olarak kullanmalarınadestek olmaktır. Türkiye’de öğretmenve öğrencilerin eğitim ve öğrenimde gerçek