Akademik Bilişim '10 10 - 12 Şubat 2010 Muğla

Hizmet İçi Eğitime Farklı Bir Yaklaşım: E-Hizmet İçi EğitimHakan Yılmaz, Muharrem DüğenciUzaktan eğitim konusunda bugün birçok ülkedetüm kademeleri ve eğitim türlerini içeeğitimkadar etkili bir seçenek olarak görülmektedir.Uzaktan eğitim tıptan mühendisliğe,öğretmen yetiştirmeden dil eğitimine, lisansüstüeğitimden hizmet içi eğitime kadar herdüzey ve alanda etkili ve verimli olabilecek;bireylerin öğrenim hakkından yararlanabilmelerininönündeki coğrafi, fiziksel, ekonomik yada sosyal engelleri büyük oranda ortadan kaldırabilecekbir eğitim modelidir.[1]2. Hizmet İçi Eğitim2.1 Hizmet İçi Eğitim Nedir?Hizmet içi eğitim, kişiyi işi ile kesin hukukiilişkisinin kurulduğu tarihten, işten ayrıldığıtarihe kadar geçen süre içinde, işin gerektirdiğiperformans düzeyine ulaşması için gerekenbilgi ve beceri ve davranışların sistemli bir şekildeöğretilmesi sürecidir.[4]Başka bir tanıma göre ise hizmet içi eğitim,“kamu görevlilerinin hizmete yatkınlığını sağlamak,verimliliklerini artırmak ve gelecektekigörev ve sorumlulukları için yetiştirme amacıylakurum içinde ya da kurum dışında, iş başındaya da iş dışında başvurulan eğitim etkinlikleridir”.[21] Yapılan tanımlara bakıldığında, hizmetiçi eğitim, çalışanlara işleri ile ilgili becerilerkazandırmak amacıyla gerekli bilgilerinverilmesidir. Bu bilgiler sonucunda da çalışandangözle görülür bir davranış değişikliği beklenmesidir.Yani çalışanın hizmet içi eğitimdenolumlu şekilde etkilenmesi beklenir.2.2 hizmet İçi Eğitim AmaçlarıHizmet içi eğitimin ekonomik, toplumsal vebireysel olarak gruplandırılabilir.Hizmet İçi Eğitimin Ekonomik AmaçlarıHizmet içi eğitimin temel ekonomik amacı,üretimi ve verimliliği yükseltmektir. Kurumunher basamağında yer alan çalışanları, işletmeninpersonel politikasına göre çeşitli eğitimprogramlarıyla yetiştirmek, onları yaptıklarıveya ileride yapacakları iş gereklerine uygunbir biçimde hazırlamak, verimliliğin artmasınakatkıda bulunur. Bu temel ekonomik amaca68uygun alt ekonomik amaçları ise şöyle ifadeedilebilir. [12]• Çalışanların çalışma alanları ile ilgili gereklibilgi, beceri ve tutumları kazanmalarınısağlamak.• İşletmede kontrol ve denetim yükününazaltılmasını sağlamak.• İş kazalarının azaltılmasını ve iş güvenliğinisağlamak.• Hata oranlarının düşürülmesi ve buna bağlıolarak da bakım ve onarım giderlerininazalmasını sağlamak.• Malzeme ve ham madde israfının önlenmesinisağlamak.• Yeniliklere ve gelişmelere çalışanlarınuyumunu sağlamak.Hizmet İçi Eğitimin Toplumsal veBireysel AmaçlarıHizmet içi eğitimin ana amacı olan kâra bağlıolarak, eğitimi sadece ekonomik amaçlarlailişkilendirmek düşüncesi, insan unsurunasaygı ile çatışmaktadır. Bu nedenle eğitimiüretimi artırıcı bir etken olmaktan çıkarmakve onun işletmede çalışanlara hizmet verenaraç durumunda olduğunu da göz önüne almakgerekir. Eğitimin toplumsal ve bireysel amaçlarıdaha somut ve ayrıntılı olarak şu şekildesıralanmaktadır[21]:• Çalışanların motive edilmesini sağlamak.• Çalışanların güven duygusunungeliştirmek.• Çalışanların bilgi ve yeteneklerini artırarak,yükselme imkânlarını sağlamak.• Personele fikir ve bilgi alışverişinin öneminibenimseterek kurum içinde ve dışındadaha etkili bir koordinasyon ve işbirliğinisağlamak.• Örgüt yapısını, dış çevreden gelen değişmelerekarşı esnek hale getirilmesini sağlamak.• Örgüte dinamizm ve saygınlık kazandırmak.• Eğitimin kazandıracağı maddi ve manevifaydaların neler olduğunu bütün personeleduyurarak personelin moralini yükseltmekve kuruma olan bağlığını artırmak.• Bilim, teknoloji, ekonomi ve iş hayatındameydana gelen gelişmelere ve yeniliklereuyum sağlamak, iş yöntem ve tekniklerinigeliştirmek.• Yönetim sorumlularına, eğitim görenlerinkabiliyetleri hakkında bilgi vermek vegördükleri eğitim neticesinde bu görevlilerdenen iyi şekilde istifade edilmesinisağlamak.Bütün bu amaçların gerçekleşebilmesi içinseçilerek hizmete alınmış personelin anlayışlarında,tavırlarında ve bilgilerinde hizmet içieğitim yoluyla gerçekleştirilebilecek olumluve birleştirici değişikliklerin, yönetimin tümbirimlerinde ve birimler-kişiler arasındaki karşılıklıilişkilerde uyumlu bir çalışma ortamısağlaması beklenmektedir.[14]İşletmelerde personelin yetiştirilebilmesi içinkullanılabilecek çok sayıda yöntem bulunmaktadır.Her bir amaç için ayrı bir eğitim yöntemibulunmaktadır. Önemli olan amaçların özel gereksinimlerineuygun olan yöntemin seçimidir.Genellikle büyük işletmeler bu yöntemlerinuygun olan birden fazla türünü ya da gerekirsehepsini kullanabilirler.[9]Bu yöntemler içinden uygun olanların seçimiyapılırken dikkat edilmesi gereken bazı hususlarbulunmaktadır. Bunları aşağıdaki şekildesıralanabilir. [2]1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.Eğitimin AmacıEğitileceklerin YetenekleriEğitimin KonusuEldeki OlanaklarMaliyetEğitileceklerin SayısıEğitimin İlkeleriEğitimcinin ÖzellikleriDiğer Eğiticilerin Uyguladıkları YöntemlerÖğretim Yöntemlerinin ÖzellikleriAkademik Bilişim’10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri10 - 12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi69Eğitileceklerin sayısı, eğitim ilkeleri, eğitimcininözellikleri ve maliyet gibi esaslar, kurumları,hizmet içi eğitimin personele verilmesi konusundafarklı yollar aramaya yönlendirmiştir.Eğitimin en önemli kriterlerinden birisi olanfırsat eşitliğini sağlamak için ve küreselleşenekonomide kurumların hizmet içi eğitime ayırdığımaliyetler göz önünde bulundurulduğundauzaktan hizmet içi eğitim oldukça cazip bir alternatifolarak öne çıkmaktadır.3. Uzaktan Hizmet İçi EğitimUzaktan eğitim, en temel biçimiyle bir öğretmenile öğrencinin fiziksel bir uzaklıkla ayrılmasındandoğan bir gereksinimdir. Bununlabirlikte ses, bilgisayar verisi ve basılı yayıngibi teknolojiler, genellikle yüz yüze eğitiminyerini alan bir köprü görevi görür.[13]Keegan (1998)’a göre uzaktan eğitimin tipiközellikleri; küreselleşme, kişiselleştirme, özelleştirme,endüstrileştirme, geleneksel eğitimeuygun olmayan öğrencilere hizmet verme, hareketkabiliyeti, hızlı geri besleme, diğer eğitimsistemlerine göre ucuz olması, teknoloji veeğitim şeklinde sıralanabilir.[6]Keegan’dan aktardığına göre geleneksel eğitimsistemindeki yüz yüze iletişim, grubungenel yeteneklerini göz önünde bulunduran birsistemdir. Fakat asıl olan öğrencilerin değişiköğrenme yeteneklerine uygun ders içeriklerive yöntemleri ile yapılacak eğitimdir. Uzaktaneğitim sistemi sayesinde bu tarz eğitimler vermekdaha kolay hale gelmektedir. Kişiselleştirmeözelliği burada ortaya çıkar.[6]Günümüz itibariyle birçok Avrupa Birliği ülkesininnüfusundan daha fazla öğrenci sayısınasahibiz. Eğitim sektörümüz, özellikle yaygıneğitim boyutu açısından kıyaslandığı zaman,sayıca büyüklük bakımından dünyada, Çin’densonra ikinci sırayı almaktadır. Bu nedenle, örgüneğitim dışında kalmış, bir milyona yakınöğrenciye açık öğretim yöntemiyle uzaktaneğitim verilmektedir.[3]