Akademik Bilişim '10 10 - 12 Şubat 2010 Muğla

Nüfus Tahmin Metotlarının ve Gelecekteki Su İhtiyacı Hesaplarının Java ile Programlanması: Bir UygulamaŞafak Bilgiç, Hasan Barış Barut, Arzu Er, Gürkan YücetürkAkademik Bilişim’10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri10 - 12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesiformüle edilmiştir. Buraya herhangi bir rakamgirilmezse hayvansal su ihtiyacı sıfır olarakalınacaktır. Sanayi suyu ihtiyacı iki farklı yolile yapılmaktadır.Bunlardan birincisinde sanayi suyu insan suyuiçin hesaplanan değerin yüzdesi olarak hesabadâhil edilmektedir.İkinci yol ise sanayi bölgesinin alanına göreyapılmaktadır. Ayrıca küçük veya büyük sanayibölgesi olması durumuna göre hesaplanmaktadır.Küçük sanayi bölgelerinde hektar başına0.35-0.50 lt/sn, büyük sanayi bölgelerinde0.50-0.85 lt/sn olarak debi seçilebilmektedir.Sanayi suyu ihtiyacı hesabında hangi tercih seçiliise o hesap aktif olmaktadır. Sanayi suyuhesabı için sanayi suyu yüzdesi veya sanayialanı hesabı seçili olma durumu söz konusudur.Bu iki seçenekten hangisi seçili ise programdao hesap aktif olmaktadır. Diğer hesap işlemedâhil edilmemektedir.Böylece hesaplarda endüstriyel su gereksinimibu şekilde kapasiteye alınmış olmaktadır. Birdiğeri de Küçük sanayi bölgeleri için çek işaretiseçili ise buna göre, büyük sanayi bölgesiişareti seçili ise buna göre hesaplar yapılmaktadiğer hesaplar pasif olarak görülmektedir.5. Bir Uygulama (Örnek Hesaplama)5.1 Verilerin GirilmesiBu çalışmada örnek olarak 6 adet geçmiş yıllaraait nüfus sayımları veri olarak sistemegirilmiştir. Nüfus sayım sonuçları Tablo 2 deverilmiştir.YıllarNüfus (Kişi)1950 10.0001960 11.0001970 13.0001980 16.0001990 20.0002000 25.000Tablo 2 Nüfus Sayım SonuçlarıBu nüfus verilerine göre gelecekteki nüfusunne olabileceği sırası ile aritmetik metot, geometrikmetot ve iller bankası metodu ile hesaplanmıştır.Mevcut yıl bu örnek hesabın yapıldığı2009 yılı olarak alınmıştır. Projelendirmesüresi ise en çok tercih edilen 5 yıl olarak seçildi.Gelecekteki yıl ise 30 yıl olarak belirlendi.Büyükbaş hayvan sayısı 10.000 adet, Küçükbaşhayvan sayısı 20.000 adet olarak girildi. Sanayisuyu ihtiyacı ise insan suyu ihtiyacına görehesaplarda tercih edildi. Programın geliştirilmesive iyileştirilmesi aşamasında görsel grafiksunumlarının da alınması sonuçlar bölümündeyer alacaktır. Bütün bu verilerden elde edilensonuçlar incelendiğinde gelecekteki nüfus artışınınlineer, artan parabol veya azalan bir parabololup olmadığı açıkça görülmektedir.Böylece genelde sabit artışlara göre yapılantahmin metotlarında gerçek sonuçların nasıl birartış gösterdiği hesaplara da yansıyacaktır.Sonuç olarak bu program ile hesap süresiönemli ölçüde azaltılmış, daha kolay denemeleryapılması sağlanmıştır. Hesap sırasında gereklikaynak kitap ve yönetmeliklere çok fazla ihtiyaçduymadan çalışmalar sürdürülebilecektir.6. Program ÇıktılarıProgramdan elde edilen sonuçlar aşağıda şekil 3ve şekil 4 de verilmektedir. Hesaplamalarda aritmetikartış katsayıları, aritmetik artışa göre gelecektekinüfus, geometrik artış katsayıları, geometrikartışa göre gelecekteki nüfus, iller bankasıçoğalma katsayıları, iller bankası yönteminegöre gelecekteki nüfus, su ihtiyacı ve buna bağlıiletim debisi değerleri elde edilmektedir. Eldeedilen nüfus değerleri ve bunlara karşılık gelenihtiyaç debilerini karşılaştırmak mümkündür.Sonuçları kaydedip veri girişleri değiştirilerekhesaplar yenilenir. Böylece veri değişikliklerindesonuçlarda ne kadar oynama olduğu görülebilir.Bu deneme yanılma yöntemi ile dahaekonomik ve daha hızlı hesaplar yapılmasısağlanır.7. Sonuç ve ÖnerilerŞekil 3 Proje Çıktıları-1Şekil 4 Proje Çıktıları-2Tahmin metotları birçok istatistikî çalışmadayer almaktadır. Programın ge liştirilmesi aşamasındadiğer yöntemlere yer verilerek karşılaştırmalaryapılabilir. Program daha kısa zamandahesaplama yapması önemli bir avantajsağlamaktadır. Bu program ile farklı kriterlertercih edilmesi durumunda sonuçların nasıl değiştirdiğirahatlıkla hızlı bir biçimde incelenebilecektir.Ayrıca sadece bir veri değişimin dehesabın ne kadar etkilendiği gibi farklı detaylardagöz önüne alınabilecektir. Üzerinde çalışılacakveri miktarı ne kadar çok olursa olsunhesapların yapılması çok vakit almayacaktır.Bu program ile ileriki dönemlerde sadece suihtiyaçları değil farklı kapasite ve boyutlandırmahesapları da yapılabilecek biçimde tasarlamaktadır.Ayrıca teknik bilgi şartnameler, standartlarve katsayılar otomatik olarak programtarafından alınmaktadır. Programın tasarımsırasında ve uygulama denemelerinde tekniközellikler üze rinde daha çok çalışması gerektiğide anlaşılmıştır.Bu çalışma da teknik şartname çalışmalardanfarklı olarak herhangi bir öneri ve kişisel eklentiyapılmamıştır. Fakat geleceğe yönelikhesaplar da bazı eksiklikler tespit edilmiş vebunların hesaba dahil edilmesi düşünülmüştür.Daha sonraki çalışmalarda hesaplarda görülenbu eksiklikler kişisel olarak giderilecekve öneri olarak sunulacaktır. Böylece teknikgereksinimlerin eksiklikleri kısmen belirlenmişve önemli görülen kısımlar daha doğru vegerçekçi bir biçimde hesap lanması sağlanmışolacaktır.İleriki aşamalarda bu programın daha detaylıhesaplamaları ve ileri hesap yöntemleri sistemeeklenerek çalışma genişletilebilecektir.8. Kaynaklar[1] Sümer, M., Ünsal, İ., Beyazıt M., “Hidrolik”,Birsen Yayınevi, İstanbul, (1983).[2] Şen, Z., “Su Bilimi ve Yöntemleri”, SuVakfı Yayınları, İstanbul, (2003).[3] Case Studies 183, Population and Environment.[4] Samsunlu, A., “Su Getirme ve KanalizasyonYapılarının Projelendirilmesi”, Birsen Yayınevi,İstanbul, (2005).[5] Şen, Z., “Hidrolojide Veri İşlem, Yorumlamave Tasarım”, Su Vakfı Yayınları, İstanbul,(2003).[6] Güngören, B., “Java Programlama Teknikleri”,Seçkin Yayıncılık, Ankara, (2006).676677