Akademik Bilişim '10 10 - 12 Şubat 2010 Muğla

Diş Hekimliği Fakültesi Hastanelerinde Dijital Radyografi Uygulamasında Karşılaşılan SorunlarınBilişim Teknolojilerindeki Gelişmeler Işığında Değerlendirilmesi - Önder Göçer, Sevinç Gülseçen, Tamer L. Erdemsabit disk ve SSD’lerin ihtiyaç duyduğundaçok daha fazladır [14].4.3 SATA-3Serial Ata II olarak (SATA II) olarak bilinendisklerin transfer hızı 3.0 Gb/s (300MB/s) iken,SATA-III bunu 6.0 Gb/s oranını standart halegetirmeyi planlamaktadır. Teorik olarak işlemhacminin iki katına çıkmasına rağmen, gelenekselsabit diskler bu hıza ulaşamamıştır. Bununlabirlikte 6.0 Gb/s standardı geçit çoklayıcılarıyla(port multipliers) birleştirmede kullanışlı bir çözümsağlanacak ve böylece bir Seri ATA geçidinebirçok sürücü bağlanabilecektir. Ayrıca buarabirime RAM diskleri gibi katı hal sürücüleride(solid-state drives) bağlanabilecektir [13].4.4 CPUYeni geliştirilen CPU’ların Parelel işlem yapmakapasiteleri, grafik ve çoklu ortam (multimedya)desteği, mobil cihazlar için pil ömrüoptimizasyonu, etkin önbellek kullanımı gibiözellikleri ile yüksek performans sağladıklarıgörülmektedir.4.5 Sabit DiskSabit Diskler, bilgisayar dünyasının en eski veen az değişime uğrayan bileşenleri olmuştur.Yıllar boyu bebek adımlarıyla geliştirilmekteolan mekanik sabit diskler teknolojinin sınırlarınafazlasıyla takılmış durumdalar. Bu durumartık devrim niteliğinde sayılabilecek SolidState Drive (SSD) teknolojisi sayesinde ortadanyavaş-yavaş kalkacaktır. “Bilgisayar enyavaş parçası kadar hızlıdır” sözünü hatırlayıpsabit diskleri bilgisayarları frenleyen en büyüketken olarak düşünebiliriz [12].572Mekanik disklerdeki artan rpm (revolutions perminute) daha fazla performans ve beraberindesıcaklık problemi de getirmiştir. Problemlerinçözümünde kullanılan teknikler artık son limitlerinegelmiştir. Mekanik diskler yerini yavaşyavaşkendisinden tamamen farklı ve potansiyelioldukça yüksek olan SSD yani Katı HalSürücülere bırakmaktadır. SSD’lerin içerisindenormal harddiskler gibi dönen bir başlık/mekanizmabulunmamaktadır. Bunun sonucu diğerharddiskler sarsılmalarda problem oluştururken,SSDler daha dayanıklıdır. Yine içerisindehareketli parça olmadığı için daha sessizdirler[13]. SSD’lerin diğer avantajlarını ise Hızlı başlangıç,hızlı veri erişimi, az enerji tüketimi veaz ısınma, hareketli parçalar olmadığı için dahafazla mekanik dayanıklılık, normal harddiskegöre daha az yer kaplama, yazma ve okumadadaha az hata şeklinde saymak mümkündür.Dezavantajlarına gelince normal harddiskleregöre kapasiteleri az ve fiyatları daha yüksektir.HDD’nin 30 yıllık gelişim süreci göz önünealındığında henüz 3-5 yıllık SSD teknolojisinin,kısa sürede kapasite olarak HDD’yi geridebırakmasını ve fiyatının daha makul seviyelereinmesini bekleyebiliriz.4.6 Taşınabilir BilgisayarlarXerox PARC’ta çalışan Alan Kay’ın 1968 yılındaöngördüğü, en fazla 1 kilogram ağırlığında,bir çanta içinde başka nesnelerle birliktetaşınabilecek kalınlıkta ve büyüklükte olaraktasarladığı ilk Dynabook’u, çocukların kullanabileceğibasitlikte bir bilgisayar olarak resmetmişti.Kay, Dynabook’u kullanıcının işinikolaylaştıracak -bir şeyler öğrenmesine ihtiyacıolmadan kullanılabilecek- cihazlar olaraktasvir eder. Kay, bugün 40 yıl geçtiği haldeürünlerin birçoğunun bu standartları bile yakalayamadığınıifade ediyor [15]. Her ne kadarKay gelinen noktadan çok memnun olmasa daNotebooklar performans, Netbook’lar ise uygunfiyatı ile yaygın olarak kullanılmaktadır.Bunun yanında Apple firması tarafından üretileniPad ve Microsoft-HP işbirliği ürünüolarak duyurulan Tablet PC’nin kat ettikleriyol küçümsenemeyecek boyuttadır. Bu tabletbilgisayarlar henüz çok yeni duyurulduğu içinyorum yapmak için erken olsa da multitouch(çoklu-dokunmatik) ekranları ile ciddi bir paradigmadeğişiminin yaşanması kaçınılmazgörünüyor. Çünkü klavye-mouse ikilisinin yapaylığındandokunmanın kolaylığına giden biryolu açıyorlar.Tıp alanında kullanım için geliştirilmiş TabletPC’leri ise MCA (Medical/Mobile Clinical Assistantya da Medikal Klinik Asistan) olarakgörmekteyiz. MCA’ler Tıp alanında kullanımiçin geliştirildiklerinden sterilizasyon imkânı,düşme ve çarpmalara karşı sağlamlığı ve kolaytutma ve taşıma için kulpları ile dikkati çekmektedirler.Dokunmatik ekranıyla dokunarakya da kalem ile digitizer özelliğiyle kullanılabilmektedir.Uzun pil kullanım süresi (10 saat)ve kolay şarj imkanı sağladıkları görülmektedir.MCA’ler Ülkemizde de belli başlı bir-kaçhastanede kullanılmaktadır.4.7 NComputingNComputing Erişim Cihazı UXP (User eXtentionProtocol) protokolünü kullanan tek birPC üzerinde eş zamanlı ve bağımsız çalışmaimkânı sağlayan network tabanlı bir sistemaygıtıdır. Tüm ofis programları, grafik uygulamalarıve e-posta, internet sayfaları, birçokuygulamayı ayrı bir bilgisayardaki gibi kullanabilmeimkânı sağlar. Birden fazla bilgisayarınkullanıldığı şirketler, eğitim kurumları,hastaneler, devlet kurumları ve ev kullanıcılarıhedeflenerek geliştirilmiş bir çözümdür. Yenilememaliyetlerini ve yönetim zorluklarını ortadankaldırdığı için daha ucuzdur [16].4.8 Diğer GelişmelerServer tarafında, yüksek kapasiteli Raid diskleri,gelişmiş yedekleme (Backup) sistemlerinive artık sorunsuz çalışan işletim sistemlerini,Görüntüleme alanında ise üç boyutlu görüntüleme(3D) için geliştirilmiş monitörlerden,e-gazete olarak tasarlanan 130 gr ağırlığındaki19inch esnek e-gazetelere kadar geniş bir yelpazedeürünleri saymak mümkündür.Yazılım tarafında ise içerik tabanlı sorgulama,sanal gerçeklik ve üç boyutlu modellemeyedikkat çekmek yerinde olacaktır. Bunun yanısıra yine ses ve görüntü tanıma alanındaki diğerçalışmalar yavaş ilerlese de, bilgisayarlailetişimin şeklini değiştirmeye aday olduğugerçeği göz ardı edilemez.Akademik Bilişim’10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri10 - 12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi5735. Dental Dijital RadyografiDiş ve ağız sağlığının yeniden kazanılmasıve devamında gereken periyodik muayeneleriçin dental radyografiler son derece önemlidir.Röntgenler diş hekiminin dişler ve çenelerdekisorunları teşhis etmesine yardımcı olur. Radyografiler;gözle yapılan muayenede fark edilemeyençürük alanlarının görülmesini, mevcutolan dolguların altında gelişen çürük ve çatlakya da diğer zararların fark edilmesini, dişetihastalığı nedeniyle oluşan kemik kaybı ya daenfeksiyon veya canlı dokunun ölmesi (nekroz)ve kök kanalındaki sorunların tesbiti içingereklidir. İmplant hazırlığı ve yerleştirilmesinde,ortodontik tedavi ve bunların diş hekimliğiçalışmalarında diş hekimi için yararlı ve gereklidir.Radyografiler ile kist, ağız kanserleri vemetabolik ve sistemik hastalıklarla birlikte oluşandeğişikliklerin saptanması da mümkündür.Radyografilerin yardımı ile diş hekimleri, çocuklarınağzındaki diş gelişimi ve büyümelerinide görebilirler [18].5.1 Diş Hekimliğinde Kullanılan RöntgenlerAğız içi ve ağız dışı olmak üzere iki çeşit röntgenmevcuttur [18]:5.1.1. Ağız içi röntgen çeşitleri• Periapikal radyografi• Oklüzal radyografi• Isırma (bite-wing) radyografisi5.1.2. Ağız dışı röntgen çeşitleriAğız dışı röntgen çeşitlerini iki grupta incelemekmümkündür;5.1.2.1. X-ışını teknikleri• Panoramik radyografiler• El-Bilek• Sefalometrik projeksiyonlar• Kafanın çeşitli pozisyonlardaki görüntüleri• Sinüs grafileri• Temporomandibuler eklem (Alt çene eklemi)grafileri• Sialografi (tükürük bezi radyografisi)