Akademik Bilişim '10 10 - 12 Şubat 2010 Muğla

İnternetteki Etkileşim Merkezi Sosyal Ağlar ve E-İş 2.0 UygulamalarıHakan Gençblogları kullanarak firmalarının işleyişlerini,basın açıklaması resmiyetine girmeden kurumdışındakilere iletebilmektedirler. Hatta bazıdurumlarda, kurumlar kendilerine yöneltilmişeleştirileri de doğrudan buradan cevaplamakta;böylece kurumsal itibarlarını da koruma altınaalmış olmaktadırlar. Etkileşimli bir iletişim ortamımevcutken, firmaların buna taraf olmayıpsadece bu ortamı uzaktan izlemesi, kurumsalkimliğini olumsuz etkileyebilmektedir.Çevrimiçi Topluluklar: Sosyal ağ olarak daadlandırılan bu kategorideki web siteleri, genelolarak internetteki kullanıcıları belirli ilgialanlarına göre bir araya getirmeyi hedeflemektedir.Çevrimiçi toplulukların ortaya ilkçıkışında, kullanıcıların yaşadığı yer, ilgi alanıya da eğitim gördüğü okullara göre onlarıbir araya getirmeyi hedefleyen sosyal ağlarbulunmakta idi.Tematik sosyal ağların kullanımı halen devametmekle beraber, 2010 yılı itibarıyla dünyadaen çok kullanılan sosyal ağ olan Facebook,tüm internet kullanıcılarını kapsamaya doğruilerlemektedir. Bu platforma üye olan kişilerde, yine diğer sosyal ağların kurulma amacınauygun olarak, ilgi alanlarına göre gruplarakaydolmakta ya da sayfalara ‘hayran’ olmaktadırlar.Güncel verilere göre Facebook’un400.000.000’un üzerinde aktif kullanıcısı bulunmaktave bu kullanıcıların yaklaşık %50’sigünde bir kez siteye giriş yapmaktadır. Sitenindünya çapında etkin olarak kullanıldığınıbelirtmek için, Facebook’un yetmişten fazladilde çevirisinin bulunduğu ve kullanıcılarınınyaklaşık %70’inin ABD dışında yaşadığıistatistiki bilgileri verilebilir (“Facebook PressRoom Statistics”, 2010). Yüksek kullanıcı rakamlarıve bu kullanıcıların siteyi düzenli ziyaretetme alışkanlıkları, Facebook’un sosyalpaylaşım için uygun olduğu kadar, firmalarınkullanımı için de elverişli bir mecra olduğunugöstermektedir. Firmalar kendilerine ait sayfalar,profiller ve uygulamalar geliştirerek kullanıcılarınyoğun olarak bulunduğu bir platformdavar olmanın yollarını aramaktadır.492Firmaların Facebook’ta kurumsal kimlikleriile yer almasının yanında, Facebook tarafındanfirmalara sunulan bir diğer fırsat da kullanıcılarındemografik bilgilerine göre reklam gösterilmesidir.Örneğin, hedef kitlesi belirli bir yaşaralığındaki kadınlar olan bir marka, Facebookreklam arayüzünde gerekli kriterleri belirleyerekreklamlarını doğrudan hedef kitlesine iletebilmektedir.PR 2.0 etkinliği olarak, Facebookçevrimiçi medya strateji planlarının önemlibir bölümünü oluşturmakta, ürün lansmanları,kurumsal kimlik etkinlikleri, ürün özelliğihakkında geribildirim edinme gibi konulardainternet kullanıcılarına ulaşmak için Facebookplatformu kullanılmaktadır.Sosyal ağların gelişimine verilebilecek güncelbir örnek de Google’ın 9 Şubat 2010 tarihindekullanıma sunduğu Google Buzz’dır. Google’ıneposta servisi Gmail ile doğrudan bütünleşikçalışan Google Buzz; Picasa, Google Reader,Flickr ve Twitter ile de içerik paylaşabilmektedir(“Google Buzz”, 2010). Bu gelişme ile ilgili;2006 yılında kurulmuş Twitter’ın mikro bloguygulaması olarak 2010 yılına kadar sağladığıbaşarı, Google’ın da mikro blog uygulamasıgeliştirmesine neden olmuştur, yorumu yapılabilir.Grafik 1’de gösterilen, Google Buzz’ınilk iki gün boyunca Google’da aranma hacmi,hizmetin kullanıma sunulmasıyla yakaladığıpopülerliği göstermesi bakımından önemlidir.Fakat, Google Buzz’ın kullanıcıların Gmaileposta listesinde kayıtlı bulunan herkesi otomatikolarak takip etmeye ayarlı olması, diğerkullanıcıların eposta listelerine kolayca ulaşılabiliyorolması ise kişisel gizlilik konusunda,Google Buzz’a ilk gününden getirilen eleştirilerarasında yer almakta (Wood, 2010). Bununlaberaber, çok yeni bir uygulama olduğu için,hakkında yorumda bulunmak için çok erkenolsa da; eposta iletişimi ile sosyal medyanınyoğun gündemini ve hızlı mesaj akışını tamamenbir araya getirmenin riskli bir davranışolduğu öngörüsünde bulunabiliriz. Ayrıca, herne kadar Google internetin nabzını çok iyi tutsave hatta internetin gidişatını önemli ölçüdeyönlendirse de, Google’ın da başarısız olduğugirişimler bulunmaktadır. Gerçek hayatın üçboyutlu olarak internete yansıtılmasına, karakterlerinüç boyutlu ifadelerle birbirleriyle etkileşimdebulunmasına dayanan Google Lively;Akademik Bilişim’10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri10 - 12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi493kendinden önce piyasaya çıkan ve başarısınıtakip ettiği düşünülen Second Life’ın popülerliğiniyakalayamamış, ardından 2008 yılınınsonunda kapatılmıştır (“Lively is closed”,2009).Grafik 1: ‘buzz’ ve ‘google buzz’ kelimeleri için Google Trends sonucu (“Google Trends”, 2010).4. Sosyal Medyanın Avantajı: ÖlçülebilirlikKullanıcı davranışlarının ölçümlenebilmesi,internet iletişimin bir diğer avantajıdır. Gelenekselmedyada, televizyonların rating raporları,gazete ve dergilerin tiraj raporları hemyayıncı hem de reklamveren için en önemli ölçümaraçlarıdır. Bu ölçüm araçlarının dezavantajıise kriterlerin tam olarak belirlenememesidir.Örneğin, gazete ve dergi tirajlarına görebir derginin farklı bölgelerde ne kadar tercihedildiği anlaşılabilmekte; fakat o derginin içindekihangi bölümlerin ya da hangi yazarlarındaha çok okunduğu bilinememektedir. Diğerbir örnek olarak da, televizyon programlarındarating raporları reklamverenler için önemli birveri kaynağı; televizyon kanalı yöneticileri içinde yayın akışlarını ve içerikleri oluşturmak içinkarar mekanizmasında etkin olan bir araçtır.Bununla beraber, genel izleyici kitlesini yansıtacakşekilde örnekler alınmaya çalışılsa da,rating raporları sadece evlerinde rating ölçümcihazı olan kişilerin tercihlerini yansıtmaktadır.İnternetteki kullanıcı davranışlarının ölçümlenmesinde,bahsedilen bu olumsuzluklar bulunmamaktadır.Web sitesi ölçümlemelerindeziyaretçi sayısı, ziyaretçinin bulunduğu şehir,incelenen sayfalar, inceleme süreleri kaydedilebilmektedir.Böylece, web siteleri kullanıcıdeneyimine uygun şekilde tasarlanabilmektedir.Örneğin, web sitesi analizlerine göre siteziyaretçilerinin bilgisayarlarında kullandıklarıekran çözünürlüğü belirlenebilir ve en uygungörsel içerik buna göre yerleştirilebilir. Googletarafından http://browsersize.googlelabs.comadresinde sunulan analiz aracı sayesinde, kullanıcılarınweb sitesinin hangi bölümlerini dahaetkin olarak gördükleri incelenebilmektedir(“How Google Browser Size Works”, 2010).Çevrimiçi reklam ve pazarlama faaliyetleriplanlanırken, web sitelerinin bu analizleri değerlendirilipkullanıcılara kolay ulaşılabileceknoktalar etkili iletişim için kullanılmaktadır.Web sitesi sahiplerinin kendi faaliyetlerini yönlendirmekiçin kullandıkları, sitelerinin analizsonuçlarından başka; internet üzerinde genelkullanım için çeşitli sıralama ve ölçüm siteleride mevcuttur. Dünya genelindeki internet sitelerininkullanıcı sayılarının takip edilmesi ve