Akademik Bilişim '10 10 - 12 Şubat 2010 Muğla

Düşük Maliyetli Web Tabanlı Uzaktan Eğitim Sistemi UygulamasıBaha Şen, Ferhat Atasoy, Nesrin Aydınmateryaller, vb.) yoluyla etkileşimde (öğretmeöğrenmeetkinliğini gerçekleştirdikleri) bulunduklarıbir sistemdir[2].Uzaktan eğitime neden ihtiyaç duyulduğu kısacaşu şekilde ifade edilebilir[2]: Daha geniş kitlelereeğitim hizmeti götürmek, eğitimde fırsatve imkan eşitliği sağlamak, farklı mekanlardakiuzmanlardan yararlanmak, ilgileri, yetenekleri,yaşları, işleri ve coğrafi koşullar nedeniyleokula gelemeyen öğrencilerin eğitim ihtiyaçlarınıkarşılamak, her bireye bir ölçüde dilediğihız ve yöntemle öğrenme imkanı sağlayarakgeleneksel eğitimin sınırlıklarını gidermek.Sonuç olarak ülkemiz şartları düşünüldüğünde;alanında uzman akademisyen başına düşenöğrenci sayısı hayli fazladır. Ek olarak ülkeninsosyo-ekonomik durumu düşünüldüğünde heröğrencinin kaliteli eğitim alabilmesi için uygunyere gitmesi her zaman mümkün olmayanbir durumdur. Bu durumda da eğitimde fırsateşitliğinden söz edilmez ve ülkemiz şartlarıuzaktan eğitimin yapılması gerekliliğini açıkçaortaya koymaktadır. Gerçekleştirilen eğitiminkaliteli olması için bu alanda hazırlanmış özelyazılımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Çünkü istenilensadece öğrencilere bilgi alabileceklerisayfalar sunmak değildir. Etkileşimli, öğrencive öğretici hakkında istatistik tutan, gerektiğindesınavların web üzerinden yapılabileceğiyazılımlar ile etkin ve kaliteli eğitim yapılabilir.Bu durumda karşılaşılan sıkıntı, yazılımlaraharcanan lisans ücretleridir. Lisans ücretleriöncelikle eğitim veren kurumu ve yansımasıolarak öğrencileri etkilemektedir. Çalışma, yazılımlarabütçe ayırmadan yapılan web tabanlıuzaktan eğitim uygulamasıdır.2. Açık Kaynak Kod İşletim Sistemi,Öğrenim Yönetim Sistemi ve VideoKonferans Yazılımı2.1 Açık Kaynak Kod Nedir?Açık kaynak kodlu yazılım, kullanıcıyayazılımı değiştirme olanağı sağlamasıdemektir. Yazılımlara ait lisanslar GNU(GNU384is not Unix) ve GPL(General Public License)olarak isimlendirilirler.Copyleft esaslı lisansların en güçlü ve enyaygın örneği olan GNU GPL, günümüzdemilyonlarca yazılım bileşeni tarafındankullanılmaktadır[3].Açık kaynak kodlu yazılımların şöyle dezavantajlarıvardır: Her sürüm güvenilir değildir,güncelleme garantisi yoktur[4], kodların açıkolması güvenlik açıklarının daha kolay tespitedilmesine sebep olmaktadır, her zaman yeterlive hızlı destek bulunamayabilir, 3. parti yazılımlarlauyumlu olmayabilir.Açık kaynak kodlu yazılımların avantajlarışöyledir: Kodlar ihtiyaca ve isteğe göre yenidenderlenebilir, kodların açık olması, yüzlercegeliştiricinin kontrol etmesi ve daha zor güvenlikaçığı oluşması demektir[5], kapalı kaynakkodlara göre sistem kaynaklarını daha verimlikullanarak kararlı çalışırlar. Çok çekirdeklisistemlerde Linux tercih edilmektedir[6, 7], eniyi 500 süper bilgisayardan 443’ ünde Linux tabanlıişletim sistemi kullanılmaktadır[8].Çalışmada işletim sistemi olarak CentOS 5.364 bit, öğrenim yönetim sistemi olarak Moodleve video konferans sistemi olarak OpenMeetingskullanılmaktadır.2.2 Açık Kaynak İşletim Sistemi CentOSCentOS Red Hat firmasının dağıtımı olan RedHat Enterprise Linux (RHEL) kaynak kodlarıüzerine kurulu, ve bu dağıtım ile uyumlu birlinux dağıtımıdır.CentOS işletim sisteminin tercih edilmesindekigerekçeler şunlardır[9]: Ücretsiz olması, stabilve güvenli olması, geniş paket kütüphanesi,kullanıcı dostu grafik ara yüz desteği, 2014 yılınakadar destek verilmesidir.2.2 Web Tabanlı Uzaktan EğitimYönetim Sistemi MoodleWeb tabanlı uzaktan eğitim uygulamaları senk-ron, asenkron ve karma olarak yapılmaktadır.Web tabanlı uzaktan eğitim yönetim sistemlerininsahip olması gereken özellikler amacına,hedef kitlesine göre değişiklik gösterse de temelolarak şu şekildedir[10]:• Kullanıcıların tanımlanması ve yönetilmesi,• Ders içeriklerinin hazırlanması,• Derslerin yönetilmesi,• Öğrenciye özel programların açılması,• Ödev ve proje verilmesi/teslimi,• Sınav ve testlerin hazırlanması veuygulanması,• Öğrenci davranışlarının izlenmesi ve•incelenmesi,Öğrencilerin başarı durumunundeğerlendirmesi,• Etkileşimli iletişim ortamlarınınoluşturulması ve yönetilmesi.Web tabanlı uzaktan eğitimde kullanılan ücretlive açık kaynak kodlu birçok yazılım bulunmaktadır.Çalışmada kullanılan yazılım Moodle Kasım2009 istatistiklerine göre 209 farklı ülkeden43,364 kayıtlı sitede 30,367,871 kullanıcı tarafındankullanılmaktadır[11]. Yazılım daha önceyapılan karşılaştırmalara göre diğer yazılımlardanoldukça üstündür[12, 13, 14, 15]. Çalışmadantercih edilme sebepleri temel olarak şu şekildedir:Ücretsiz, açık kaynak kodlu, GNU lisanslıolması, Çok sayıda yazılım geliştiricisininolması, Blok, etkinlik gibi eklentilerle özelleştirilebilirolması, diğer içerik oluşturma araçlarını(Flash, Word, PowerPoint gibi) desteklemesi,dinamik içerik yönetimi ile esnek öğrenim ortamıoluşturma, geniş veritabanı(mysql, mssql,postgresql, oracle) desteği, eklentiler ile değişikformatlardaki dosyaları yayınlayabilme imkanı,Türkçe dil desteği, video konferans desteği,raporlama, takvim, yedekleme desteği, sohbetaracı, forum yapısı, kolay kurulum ve taşınmakolaylığı, kimlik denetimi, e-posta desteği.2.3 Video Konferans Yazılımı OpenMeetingsOpenMeetings tarayıcı üzerinden çalışan veweb ortamında video konferans yapılmasınaAkademik Bilişim’10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri10 - 12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi385olanak sağlayan ücretsiz yazılımdır. Kullanıcıweb kamerasını veya mikrofonunu kullanır.Beyaz tahta üzerinden doküman, hatta ekranıpaylaşılabilir. Kullanımında, kullanıcı sayısında,sunucuya indirilmesi ve kurulumundakısıtlama olmayan bir yazılımdır[16]. Yazılımınözellikleri şu şekildedir[17]: Video/Sesaktarımı, herhangi bir katılımcının masaüstünügörebilme, çoklu dil desteği ve yeni dil tanımlamadesteği, beyaz tahta uygulaması (yazma,düzenleme, sürükleyip bırakma, yeniden boyutlandırma),beyaz tahtada yapılan çizimleriihraç etme, davet gönderme ve toplantı odasınagiriş için direkt link gönderme desteği.Çalışmada bu yazılımın tercih edilme sebeplerişunlardır: Ücretsiz olması, moodle ile entegreçalışması, görüntüleri flash olarak yayınladığıiçin bant genişliğini en uygun şekilde kullanması,dosya ve ekran paylaşma desteği, çokludil desteği, Linux( örn: CentOS) ve Microsofttabanlı sunucularda sorunsuz çalışması ve taşınabilirliğiile e-posta desteğidir.3. UygulamaÇalışmada kurulumu yapılan sistem KarabükÜniversitesi Uzaktan Eğitim Araştırma ve UygulamaMerkezi bünyesi, Bilgisayar Mühendisliğibölümünde lisans ve yüksek lisans programlarındakullanılmaktadır. 45 lisans, 10 yükseklisans olmak üzere toplam 55 öğrenciye hizmetvermektedir. Sistemin içerik ekibi, grafik ekibi,sistem yöneticisi ve öğretim elemanları dahilkayıtlı 84 kullanıcısı vardır. Şu anda tek dersiçin 17Mbit bant genişliği yeterli olmaktadır.Sistemin yapısı Şekil 2’de gösterilmektedir.Çalışmada kullanılan Sun Fire X4275 sunucularınınözellikleri şunlardır:• 2 adet Intel Xeon X5570, 4C, 2.93GHz,8MB Cache, 6.4 GT/s QPI, Turbo Boost,Hyper Threading, 95W,• 8 GB DDR3 ECC 1066 MHz bellek,• 7 Adet 73GB 15000 rpm 2.5-Inch HotPlug özelliğe sahip SAS Disk.