Doküman - asmmmo

Ali Metin POLATASMMMO BAfiKANID e¤erli meslektafllar›mÖnceliğimiz, dar bir çerçevede bazı üyelerimizinyararlanabileceği, yüksek maliyetli bir sosyaltesis yerine tüm üyelerimizin birbirleriyle veOda yönetimi ile iletişimini daha rahat kuracağı,eğitim çalışmalarının daha geniş katılımlayapılmasına olanak sağlayacak modern bir hizmetbinasını meslektaşlarımıza kazandırmak olacaktır.Mesle¤imizin yap›lanmas›nda önemlikilometre tafllar›ndan biri olanOda’m›z, yo¤un bir çal›flma döneminidaha geride b›rakt›. 1. Ola¤anüstüGenel Kurulumuzda, üyelerimizehesap vermenin gönül rahatl›¤›n›yaflarken, meslektafllar›m›z›n önerileribizlerin yol haritam›z› oluflturmadaönemli katk›lar sa¤lad›. Bu aç›danGenel Kurulumuza kat›larak görüfl veönerilerini bizlerle paylaflan herkeseteflekkür ediyorum.De¤erli meslektafllar›m,Ekonomik krizin olumsuz etkileriniüzerinde yo¤un bir biçimde hissedenbir meslek grubunun mensuplar›y›z.Ekonomik küçülme ve artan iflsizlik,bizlere var olan tahsilat ve haks›zrekabet sorunlar›m›z› daha yo¤un birbiçimde hissettirdi. Maddi s›k›nt›lar›nartmas› yan›nda angaryalarla artan iflyükü ile bo¤uflmak durumunda kald›k.Oda’m›z, ekonomik krizle birlikte artansorunlar›m›z›n çözümlenmesi içinbugüne kadar oldu¤u gibi bundansonra da kararl› ve iyi niyetliçabalar›n› sürdürecek, elindeki tümimkanlar› meslektafllar›m›z›n hizmetinesunmaktan geri durmayacakt›r.‹ncek’teki sosyal tesis projesininmesleki üst örgütümüz olanTÜRMOB’a devri bu çerçevedede¤erlendirilmelidir. Daha önceöngörüldü¤ü biçimiyle tamamlanmas›ve iflletilmesi büyük maliyetlergerektiren projenin TÜRMOB’unkatk›lar›yla bitirilmesi ve Oda’m›züyelerinin yan› s›ra tümmeslektafllar›n hizmetine sunulmas›gerçekçi ve ak›lc› bir seçenektir.Önceli¤imiz, dar bir çerçevede baz›üyelerimizin yararlanabilece¤i,yüksek maliyetli bir sosyal tesis yerinetüm üyelerimizin birbirleriyle ve Odayönetimi ile iletiflimini daha rahatkuraca¤›, e¤itim çal›flmalar›n›n dahagenifl kat›l›mla yap›lmas›na olanaksa¤layacak modern bir hizmetbinas›n› meslektafllar›m›zakazand›rmak olacakt›r.Oda yönetimimizin bu yöndekiaray›fllar› sürdürülmektedir.De¤erli meslektafllar›m,Mesle¤imizin 20. y›l›n› doldurdu¤u bugünlerde, geldi¤imiz noktay› sorgulamam›zve sorunlar›m›z› aç›kl›klaortaya koymam›z, ileriye dönük dahasa¤l›kl› ad›mlar atabilmemiz için önemtafl›maktad›r. Bu düflünceyle hareketeden Oda’m›z, “Mesle¤in Dünü veGelece¤i” konulu panel düzenleyerek,mesleki sorunlar›m›z›n bir kez dahade¤erlendirilmesi f›rsat›n› yaratm›flt›r.Panele kat›lan de¤erli ö¤retim üyelerive uygulamac›lar, sorunlar›m›za farkl›bak›fl aç›lar› ve getirdikleri çözümönerileri ile bizlere yeni ufuklaraçm›fllar, bundan sonraki süreçteoluflturaca¤›m›z yol haritas›n›n anahatlar›n› ortaya koymufllard›r.Oda’m›z, özellikle meslek içi e¤itim veuzmanlaflma konusunda de¤erlipanelistlerin de vurgulad›¤› biçimiyleuluslararas› geliflmeleri de dikkatealarak çal›flmalar›n› sürdürecektir.3568 say›l› meslek yasam›z›nç›kar›lmas›n›n üzerinden tam 20 y›lgeçti. Bu süreçte pek çok sorunuörgütlü gücümüz ve etkili mücadelemizleaflabildik. Her geçen gün dahada sayg›n ve etkin bir konuma gelenmuhasebe mesle¤inin, geliflen vekarmafl›klaflan ekonomik hayat ilebirlikte sorunlar› da artt›. Bu sorunlar›nbüyük bir bölümünü TÜRMOB veOdalar›m›z sayesinde çözümledik.Çözümü sadece bize ba¤l› olmayansorunlar›m›z konusunda ilgililerletemas kurarak yasal düzenlemelereyön vermekten geri durmad›k.De¤erli meslektafllar›m,Yorucu bir çal›flma dönemini dahageride b›rakarak, mali tatile giriyoruz.Yasal olarak ad› tatil olan bu süreçteço¤umuz, yine 20 günlük tatilsonunda karfl› karfl›ya kalaca¤›m›zyo¤un ifl yükünün stresi alt›ndaolaca¤›z. Vergi ile ilgili ifllemlere iliflkincevap verme, temyiz ve itirazsürelerine iliflkin yarg› organlar›n›nfarkl› yorum ve kararlar›bulundu¤undan meslektafllar›m›z›nbüyük bölümü ya k›sa süreli bir tatilleyetinecek, ya da günlük çal›flmalar›n›tatilde iken de sürdürecek.Tüm meslektafllar›n, yarg› mensuplar›gibi gerçek anlam›yla tatil yapabilmeimkan›na kavuflmas› dileklerimlehepinize sayg› ve sevgiler sunar›m.BÜLTEN • MART - N‹SAN 20091

‹Ç‹NDEK‹LERBÜLTENAnkara SMMM Odas›’n›n yerelsüreli iki ayl›k ücretsizyay›n organ›d›r.ISSN: 1307-7554SahibiAnkara Serbest Muhasebeci MaliMüflavirler Odas› Ad›naAli Metin POLATGenel Yay›n YönetmeniCanan GED‹KSorumlu Yaz› ‹flleri MüdürüH›d›r KÖSEYay›n KuruluAli Metin POLATAhmet AKBABAH›d›r KÖSENecmettin KELEfiErkan ARSLANYay›n Dan›flmanlar›Bülent AK (YMM)Sinan AYDIN (YMM)‹brahim DE⁄‹RMENC‹ (YMM)Sak›p fiEKER (YMM)Kaz›m YILMAZ (YMM)M. Kemal OKTAR (SMMM)Ahmet ELBAfiI (SM)Erol SÖNMEZOCAK (SM)Yönetim Yeri:Kumrular Caddesi No: 2606440 K›z›lay / AnkaraTel: (0312) 232 33 77Fax: (0312) 231 71 17Web Adresi:www.asmmmo.org.trE-posta:asmmmo@asmmmo.org.trGörsel YönetmenMAYAVE ‹letiflim OrganizasyonDan›flmanl›k Ltd. fitiBask› Tarihi:25.07.2009Bask›:Bizim Repro (312) 341 10 20Kaz›m Karabekir Cad. KültürÇarfl›s› 7/100 Ankara(Bültenimize gönderilen yaz›lar yay›nlans›n,yay›nlanmas›n geri verilmez, yaz›lardakidüflün ve görüfller yazarlar›na aittir.Yaz›lar kaynak gösterilerek aktar›labilir.)14PANELÖnceli¤imiz,tüm üyelerimizinbirbirleriyle ve Odayönetimi ile iletifliminidaha rahat kuraca¤›,e¤itim çal›flmalar›n›n dahagenifl kat›l›mla yap›lmas›naolanak sa¤layacakmodern bir hizmetbinas›n› meslektafllar›-m›za kazand›rmakolacakt›r.Meslek Yasas›n›nç›kar›lmas›n›n20. y›l› nedeniyleAnkara SMMM Odas›,“Mesle¤in Dünü veGelece¤i’’ konuluPanel düzenledi.10GENELKURUL14SÖYLEfi‹Ankara SMMMOdas›’n›n I.Ola¤anüstü GenelKurulu kalabal›k birmeslektafl grubununkat›l›m› ile topland›.Ankara SMMM Odas›Baflkan› Ali MetinPOLAT krize müdahaledegeç kal›nd›¤›n›belirterek, “Bu süreçteTürkiye sanayi üretiminindörtte birini kaybetmifltir”dedi.Ankara HukukFakültesi’nin gençDekan› Prof. Dr.Mustafa AKKAYA,Türkiye’nin birdönüflüm süreciyaflad›¤›n› belirterek“E¤er siyasi tercihlerinizdo¤rultusundahukuk kural› ihdasediyorsan›z ölükanunlar yaratm›flolursunuz” dedi.

18SEM‹NER20ETK‹NL‹KGelir ‹daresi fiubeMüdürleri KemalOKTAR ile ErsinSAKLAR, Odam›z›ndüzenledi¤i seminerekonuflmac› olarakkat›ld›lar.Ankara SMMMOdas› Futbol Tak›m›Kurumlararas›Futbol Turnuvas›nda17 tak›m› gerideb›rakarakflampiyon oldu.22ETK‹NL‹K24GÜNCELOdam›z›nkurucular›ndanve ilk baflkan›Turan VeldetVEL‹DEDEO⁄LUölümünün 14. y›l›ndamezar› bafl›ndadüzenlenentörenle an›ld›.Hükümet üretimdekih›zl› düflüfl ve artaniflsizlik nedeniyle teflvikve istihdam paketiniuygulamaya koydu.Paket 3 milyar TL’likbir kaynak gerektiriyor.333438414546484956586163646575919698fiirketlerin Zamanafl›m›na U¤rayan Faiz,Temettü, ‹kramiye Kupon Tahvilat ve HisseSenedi Bedellerinin Hazineye ‹ntikalEttirilmesi Zorunlulu¤uMustafa DÜNDAREski, Çal›nt› ve Kay›p Tafl›tlar›n TasfiyesiNuh ÜNALTarhiyat Öncesi UzlaflmaErdo¤an BÜYÜKAyni Yard›mlar›n Sigorta ve Vergi Mevzuat›Yönünden De¤erlendirilmesi veMuhasebelefltirilmesiZafer KÜTÜK,Esra ÖZGÜLMükellefin Ölümünün Mali ve HukukiNeticeleriDr. Mustafa ALPARSLAN,Eda KAYAOtel ‹flletmelerinde Konaklamalarda BedavaOda (Complimentary) Uygulamas›n›nVergisel Aç›dan De¤erlendirilmesiKadir DOD‹Özel Sa¤l›k Kurulufllar›na Çifte CezaDr. Özkan B‹LG‹L‹Evlenme Nedeniyle ‹flten Ayr›lan Kad›n‹flçiye K›dem Tazminat› ÖdenmesiYükümlülü¤ü Ay›r›mc›l›k ve AnayasayaUygunlu¤uDo¤an KESK‹NMazeretsiz Bir Gün ‹fle Gelmeyen ‹flçininHafta Tatili Ücreti Var M›d›r?Erol GÜNER‹flsizlik Sigortas› Kapsam› Aç›s›ndanTürkiye’de Çal›flan Yabanc›lar›n, Yabanc›Ülkede Çal›flan Türk ‹flçilerinin DurumuHamit T‹RYAK‹Eksik ‹flçilik Prim Borcuna Uzlaflma‹stenebilecekAhmet A⁄ARMali Tatilin Sürelere Etkisinde S›n›rBumin DO⁄RUSÖZSektörel Tafl›nman›n TeflvikiVeysi SEV‹⁄2009 Y›l› May›s-Haziran Aylar›ndaMevzuatta Yap›lan Önemli De¤iflikliklerDan›fltay Kararlar›Yarg›tay Kararlar›ÖzelgelerPratik Bilgiler

MESLEKTE20. YIL PANEL‹Ankara SMMM Odas› Baflkan› Ali Metin Polat, küresel ekonomik krizin muhasebemesle¤ini yeniden yap›land›raca¤›n› belirterek, “Halen Anayasa Mahkemesi’nde bulunanmeslek yasas›, sorunlar›m›za kal›c› çözümler getirmedi¤i gibi, daha uygulamaya girmedenuluslararas› geliflmelerin gerisinde kalm›flt›r” dedi.TÜRMOB Genel Baflkan› Dr. Masum Türker, TBMM gündeminde bulunan DenetimStandartlar› ve Kamu Gözetim Kurumu yasa tasar›s›n› elefltirerek, “Denetim standartlar› vekamu gözetimi meslek kuruluflu d›fl›nda düzenlenemez” diye konufltu.Gelir ‹daresi Baflkan Yard›mc›s› ‹lhan Hatipo¤lu, gelecekte muhasebe ve denetimin önemkazanaca¤›na dikkat çekerek, denetimin iflletmelerden ba¤›ms›z tarafs›z kifli ve kurulufllartaraf›ndan yap›lmas› gerekti¤ini söyledi.Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan› Prof. Dr. Mustafa Akkaya, meslek yasas› ilevergi yasalar›n›n ayk›r› düzenlemeler içerdi¤ine dikkat çekerek, “Hukuku ihmal ederekyapt›¤›n›z her türlü düzenleme baflar›s›zl›¤a mahkumdur” dedi.Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Baflkan› Nazmi Karya¤d›,mükelleflerin vergi düzenine gönüllü uyumunu esas ald›klar›n› ifade ederek, “Art›kTürkiye’de vergi incelemesi flans ve tesadüf olmaktan ç›km›flt›r” diye konufltu.Baflkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Muhasebe Finansal Yönetim BölümüBaflkan› Prof. Dr. Nalan Akdo¤an, mesle¤e sadece üniversite mezunlar›n›n al›nmas›n›isteyerek, muhasebe ve finansal bilimler fakültelerinin yeniden aç›larak muhasebee¤itimine a¤›rl›k verilmesini istedi.Eski Bafl Hesap Uzmanlar›ndan Erdo¤an Aslan ise asgari ücret tarifesininuygulanmad›¤›na dikkat çekerek, tahsilat sorununun ücretlerin bankalar arac›l›¤› ile tahsilzorunlulu¤u getirilerek afl›labilece¤ini söyledi.TÜRMOB Etik Kurulu üyesi SM Erol Sönmezocak ise angaryalara karfl› ç›karak, “Mesle¤ingelece¤i ile ilgili güzel fleyler söyleyemiyorum, çünkü çözüm bekleyen sorunlar›m›z bulunmaktad›r’’dedi.4 • PANEL MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

3568 say›l› meslek yasas›n›n 20.y›l› nedeniyle Ankara SMMMOdas› “Mesle¤in Dünü ve Gelece¤i”konulu bir panel düzenledi.Ankara Rixos Grand Otel’dedüzenlenen panele, TÜRMOBGenel Baflkan› Dr. Masum Türker,Gelir ‹daresi Baflkan Yard›mc›s›‹lhan Hatipo¤lu, Ankara VergiDairesi Baflkan› fiinasi Candan,TÜRMOB yöneticileri, baz› odabaflkanlar› ile ve çok say›dameslektafl kat›ld›.Oturum Baflkanl›¤›n› HacettepeÜniversitesi ‹‹BF ‹ktisat BölümüBaflkan› Prof. Dr. Orhan Morgil’inüstlendi¤i panelde, konuflmac›lar,20 y›lda mesle¤in geliflimini,sorunlar›n› ve gelece¤inide¤erlendirdiler.Sinevizyon gösterisi ile bafllayanpanelde, Ankara SMMM Odas›’n›nkuruluflunda görev alan ve ilkYönetim Kurulu’nu oluflturan isimlereyer verilmesi duygusal biratmosfer yaflanmas›na yol açt›.Panel, konuflmac›lara gününan›s›na birer plaket verilmesininard›ndan düzenlenen kokteyl ilesona erdi.Ali Metin POLATAnkara SMMM Odası BaşkanıPiyasalar›n pusulas›Ankara SMMM Odas› Baflkan› AliMetin Polat, paneli aç›fl konuflmas›ndameslek yasas› ç›kmadanönce muhasebe iflinin devleteolan vergi borçlar›n›n ödenmesineodakl› bir ifl oldu¤unu, babadano¤la aktar›lan deneyimlerle yürütülebildi¤ini,mesleki unvanlar›nbelirsiz oldu¤unu hat›rlatarak,“Birçok eksiklikleri bulunmas›nara¤men 3568 say›l› yasa mesle-¤imizin yap›lanmas›nda önemli birkilometre tafl› oldu” dedi.Yasan›n ç›kar›lmas›na katk› sa¤layanmeslektafllara, bürokratlarave siyasetçilere teflekkür edenPolat, ekonomik faaliyetlerin geliflmesiile birlikte mesle¤in de yenifonksiyonlar üstlendi¤ine dikkatçekti. Polat, konuflmas›n›flöyle sürdürdü:“Art›k, flirketlere iliflkin do¤ru bilgilerezaman›nda ulaflarak, bunlar›nraporlanmas›, bu bilgiler›fl›¤›nda flirket yönetimlerinin vepiyasalar›n do¤ru hedeflere yönlendirilmesimesleki faaliyetlerimizdeön plana ç›km›flt›r.Gelinen noktada meslektafllar›m›z,piyasalardaki di¤er aktörlerindo¤ru karar almalar›n› sa¤layacakbilgilerin toplanmas› ve bu bilgininzaman›nda gerekli mecralaraaktar›lmas› ifllevini de üstlenmekzorundad›rlar. Yapt›¤›m›z ifl,bu anlamda ulusal veuluslararas› piyasalar›n pusulas›olmay› gerektirir.Mesle¤imiz bu yönüyle; sosyalsorumlulu¤un da ön planda tutulmas›n›zorunlu k›lan ve etikde¤erlere s›k› s›k›ya ba¤l› olarakyürütülecek bir meslektir.Küresel ekonomik kriz muhasebemesle¤ini yeniden yap›land›racakt›r.Yak›n bir gelecekte,denetim a¤›rl›k kazanacak,uluslararas› muhasebe ve raporlamastandartlar› yeniden biçimlenecektir.Bu da önümüze farkl› uzmanl›kalanlar› açacakt›r. Mesle¤imiz,iktisadi dönüflüm sürecinedo¤rudan ba¤l› olarak yenidentan›mlanacak, belki de meslekiünvanlar gereklilikler çerçevesindeyeniden düzenlenecektir. Dünyadakibu bafl döndürücü geliflimdikkate al›nd›¤›nda meslek mensuplar›n›nhaklar›n› gözeten,uluslararas› standartlara uygun,günün gereklerini karfl›layacak vegelecekte ortaya ç›kabilecekihtiyaçlar› öngören bir meslekyasas› ç›kar›lmas› ertelenemez birzorunluluktur.”Denetimin önemiDr. Masum TÜRKERTÜRMOB Genel BaşkanıTÜRMOB Genel Baflkan›Dr. Masum Türker ise,Cumhuriyet’in kuruluflundamuhasebecilerin denetim yetkilerininde oldu¤unu hat›rlatarak,1926-1934 y›llar› aras›nda defterdarlar›nuygun gördü¤ü muhasebecileredenetim yapma yetkisiverdiklerini söyledi.Daha sonraki y›llarda denetimyapma yetkisinin muhasebecilerinelinden al›nd›¤›n› belirten Türker,“Ne yaz›k ki mesle¤imiz vergiidaresinin talepleri do¤rultusundageliflti” dedi.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009PANEL • 5

1.Türkiye Muhasebe Kongresi’nintoplanmas› ile birlikte mesleki yolharitas›n›n çizildi¤ini ifade edenTürker, o günden bu yana büyükmesafeler al›nd›¤›n›, ancak gelinennoktay› yeterli bulman›nmümkün olmad›¤›n› söyledi.Temmuz ay›nda verilecek BA veBS formlar›n›n verilme süresininmali tatile denk geldi¤ini ifadeeden Türker, bu konuda MaliyeBakanl›¤›’n›n düzenleme yapmas›n›istedi. Türker, özetle flunlar›söyledi:“Türk Ticaret Kanunu ile yayg›nlaflt›r›lmakistenen denetimdir.Ancak bu denetim flirketlerinikimlerin kuraca¤› önemlidir. Buflirketleri kuranlar YMM ve malimüflavirler olmal›d›r. fiirketleflmeasl›nda kurumsallaflmad›r.Demek ki, bizlerin bundan sonrakendi aram›zda flirketleflmemizgereklidir. TÜRMOB’a kay›tolmayan flirketlerin denetim yapmas›mümkün olmayacakt›r.Kanunla getirilen ifllem denetimibilirkiflili¤in de ötesine giden,tan›kl›¤a varan bir uygulamad›r.Türk Ticaret Kanunu uygulamayagirerse, sizler bu görevleri deüstleneceksiniz. fiimdi avukatlarda ifllem denetçili¤i yapmakistiyorlar. Bu do¤ru de¤ildir.”Türker, ifllem denetçili¤ikonusunda TÜRMOB ile MarmaraÜniversitesi’nin birlikte uzmanl›ke¤itimini vermelerininkararlaflt›r›ld›¤›n› söyledi.Türker, TBMM gündemindebulunan Denetim Standartlar› veKamu Gözetim Kurulu Yasatasar›s›n› da elefltirerek, dünyan›nhiçbir yerinde DenetimStandartlar› Kurulu’nun ayr› birkamu kurulu olmad›¤›n› söyledi.Denetim standartlar›n›n meslekkurulufllar› d›fl›nda olamayaca¤›n›belirten Türker, DenetimStandartlar› ve Kamu GözetimKurulu’nun da bir arada olamayaca¤›n›savundu.Türker, derecelendirme, firmade¤erlendirme, iflas ve flirkettasfiyelerinin gelecekte mesle¤inönemli uzmanl›k alanlar› halinegelece¤ini belirterek, “Muhasebemesle¤i bir sanat olarak ortayaç›kt›. Zaman zaman babadano¤ula geçti. Ama bugün birkariyer mesle¤idir. Bu meslekiçindeki geliflmeleriyakalayamazsan›z meslekelinizden uçar gider.” dedi.Muhasebe önem kazanacakGelir ‹daresi Baflkan Yard›mc›s›‹lhan Hatipo¤lu ise, denetiminancak ba¤›ms›z ve tarafs›z kiflilertaraf›ndan yap›ld›¤›nda güvenliolabilece¤ini belirterek, “Bakanl›¤›nvergi denetimi konusundakia¤›r yükünü hafifletmede muhasebecive mali müflavirlerin büyükönemi vard›r” dedi. Hatipo¤luözetle flöyle konufltu:“Muhasebecilik ve mali müflavirlikülkemiz ekonomisinde de çokbüyük bir öneme sahiptir. Kay›td›fl› ekonomi ile mücadeleBakanl›¤›m›z›n öncelikli konular›aras›nda yer almaktad›r. Kay›t d›fl›ekonomi, meslek mensuplar›n›n,Odalar›n, di¤er meslek kurulufllar›ile ortaklafla yürütülecek birmücadele ile mümkündür.İlhan HATİPOĞLUGelir İdaresi Başkan Yardımcısı‹flletmelerin ifllemlerinin kay›tlar›n›tutmak, bunlar› raporlamak,mükellefleri yasal görevlerikonusunda bilgilendirmek ve bugörevlerinin gere¤ini yapmakkonusunda muhasebecilerinbüyük önemi vard›r.”Yasalar çeliflkiliProf. Dr. Mustafa AKKAYAAnkara ÜniversitesiHukuk Fakültesi DekanıAnkara Üniversitesi HukukFakültesi Dekan› Prof. Dr. MustafaAkkaya, meslek yasas› ile vergiyasalar›n›n çeliflkili hükümler içerdi¤inibelirterek, meslek yasas›nagöre muhasebecilerin ba¤›ms›zdenetim yapmak durumunda olduklar›n›,ancak vergi idareleriaç›s›ndan kamusal denetimyapt›klar›n› söyledi.Yasalaflt›rma sürecinde kurallar›nyeterince tart›fl›lmad›¤›na dikkatçeken Akkaya, yasalarda yer alan“kusursuz sorumluluk”, ”vergiziya›”, “kast unsuru” gibi kavramlar›nfarkl› uygulama ve yorumlar›n›nkargaflaya yol açt›¤›n›örnekleri ile anlatt›.Kast unsurunun de¤ifltirildi¤ini,ancak Yarg›tay’›n farkl› bir kararverdi¤ini belirten Akkaya, “Hukukihmal ederek yapaca¤›n›z hertürlü düzenleme baflar›s›zl›¤amahkumdur. “ dedi.6 • PANEL MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

Kanunlarla yap›lmas› gerekenbaz› düzenlemelerin yönetmeliklerleyap›ld›¤›n› hat›rlatan Akkaya,özetle flunlar› söyledi:“Bizde yasalarla yap›lmas› gerekendüzenlemeleri ikincil mevzuatladüzenleme e¤ilimi var. Usul veesaslar› belirleme yetkisi tabi kivergi idaresine verilmelidir. Amaburada tart›fl›lmas› gereken usulve esaslardan ne anlad›¤›m›zd›r.Kanunla yap›lacak düzenlemeleriyönetmeliklerle düzenleyip, bir deceza uygulamas›na gidersenizortaya baflka sorunlar ç›k›yor.”Akkaya, yükümlülük ve sorumlulukkavramlar›n›n vergi usul kanunundatan›mlanmas›na ra¤men,mekanizman›n farkl› çal›flt›¤›n›,mükellefin yerine getirmesigereken yükümlülükten muhasebecive mali müflavirin sorumlututuldu¤unu hat›rlatarak, “Meslekmensubunun konumu, vergiidarelerinin gözünde vergi sorumlusuile paralel olarakde¤erlendiriliyor” dedi.Akkaya, meslektafllar›n mükellefleilgili sorumlulu¤u do¤mas› durumundadavaya kat›lma talebindebulunmas› gerekti¤ini savundu.Mükellefin gönüllü uyumuNazmi KARYAĞDIGelir İdaresi Başkanlığı Denetim veUyum Yönetimi Dairesi BaşkanıGelir ‹daresi Baflkanl›¤› Denetimve Uyum Yönetimi DairesiBaflkan› Nazmi Karya¤d› ise, vergimükelleflerinin gönüllü uyumununamaçland›¤›n› ifade ederek, busistemin uygulanmas›ndamuhasebecilerin çok önemli rolüstlendiklerini anlatt›.Vergi idarelerinin art›k meslekmensuplar›na odakland›¤›n› belirtenKarya¤d›, özetle flunlar› söyledi:“Gönüllü uyumu sa¤lamak içinvergi mevzuat› azalt›lmaktad›r.Uygulamalar› basitlefltirmek, ifllemsürelerini k›saltmak için elimizdengeleni yapt›k. Dökümanlar›n anlafl›labilirli¤inive vergi dairelerinegitmeden ifllem yap›labilmesinisa¤lad›k. Bu sistemin oturtulmas›ndasizlerin de büyük pay›var. Meslek mensuplar› vergikonusunda idare ile mükellefaras›nda bir köprü de¤il, sacaya¤›n›n bir parças›d›r.”Vergi idarelerinin risk yönetimisistemine geçtiklerini belirtenKarya¤d›, BA ve BS formlar›n›nher ay düzenli olarak verilmesi veKDV beyannamelerinin karfl›laflt›-r›lmas› sayesinde vergi kaça¤›n›nBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009PANEL • 7

k›sa sürede tespit edildi¤ini söyledi.Geçmifl dönemlerde vergi incelemelerinintesadüfen yap›ld›¤›n›ifade eden Karya¤d›, “Çaprazdenetim sayesinde art›kTürkiye’de vergi incelemesi flansve tesadüf olmaktan ç›km›flt›r”dedi.Karya¤d›, Vergi Usul Kanunu’nunidarenin bilgi vermemesi ile ilgilihükümlerinin gözden geçirilmesigerekti¤ini söyledi.Muhasebe e¤itimi güçlenmeliBaflkent Üniversitesi TicariBilimler Fakültesi MuhasebeFinansal Yönetim Bölümü Baflkan›Prof. Dr. Nalan Akdo¤an ise,mesle¤in geçmifli ve bugünküuygulama biçimlerinikarfl›laflt›rarak, 3568 say›l› yasaile meslek mensubunun kimlikkazand›¤›n› söyledi.Akdo¤an, mesle¤in gelece¤i için“tek kimlik, tek s›nav ve süreklie¤itim” slogan› ile hareket edilmesigerekti¤ini ifade ederek, iktisat,temel hukuk ve biliflim teknolojisibilgisi olmayanlar›n kesinliklemesle¤e girmemeleri gerekti¤inisöyledi. Üniversitelerde muhasebeve finans e¤itiminin giderek azalt›ld›¤›n›belirten Akdo¤an, özetleflöyle konufltu:Prof. Dr. Nalan AKDOĞANBaşkent Üniversitesi Ticari BilimlerFakültesi Muhasebe Finansal YönetimBölümü BaşkanıMuhasebe e¤itimi gün geçtikçeazalt›l›yor ve muhasebe programlar›ortadan kalk›yor. Eskidenmuhasebe yüksek okulu vard›YÖK ‘nun kuruluflu ile birliktebu okul kald›r›ld›. ‹flletme fakültelerindemuhasebe seçimlik dersoldu. Zor bir ders oldu¤u içinö¤renciler seçmiyor. Bugünmuhasebe ve finans bilimlerifakültesi olan tek üniversiteBaflkent Üniversitesidir.Muhasebe ve finans bilimlerifakülteleri yeniden kurulmal›d›r.Hatta bu konuda üniversiteaç›lmal›d›r.”Bankalar Arac›l›¤›yla ÜcretEski Bafl Hesap Uzmanlar›ndanYMM Erdo¤an Aslan ise, mesle¤insorunlar›n› anlatt›. Meslek yasas›nagöre muhasebecilerin ba¤›ms›zve tarafs›z olmalar› gerekti¤inihat›rlatan Aslan, ücret karfl›l›¤›çal›flan muhasebeci ve malimüflavirlerin tarafs›zl›k konusundabaz› s›k›nt›larla karfl› karfl›ya kalabildiklerinedikkat çekti.Erdoğan ASLANEski Baş Hesap Uzmanlarından YMMAslan, Anayasa Mahkemesi gündemindebulunan meslek yasas›ile ilgili özetle flu elefltirilerdebulundu:8 • PANEL MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

“Yasa ile yönetim, denetim vedisiplin kurulu üyelerinin fiilenmesle¤i yapanlar aras›ndan üçy›ll›¤›na seçilmesi flart› getirildi.Ancak flirketlerde veya kamudaçal›flanlar neden meslek örgütlerindegörev alamas›nlar.Yönetim Kurulu Baflkanlar›n›ngörev sürelerine s›n›rlama getirildi.Ancak yönetim kurulu üyeleri içinbir s›n›rlama yok. Bu çeliflkilerianlamak mümkün de¤il.”Aslan Türk Ticaret Kanunu veKamu Gözetim Kurulu YasaTasar›lar›n›n biran önceç›kar›lmas› gerekti¤ini söyledi.Tahsilat sorununu ücretlerinbankalar arac›l›¤› ile ödenmezorunlulu¤unun getirilmesi ileafl›labilece¤ini belirten Aslan,“Asgari ücret tarifesi haks›z rekabetiönlemek için getirilmifltir. Amaen çok flikayet edilen konudur. Yabunun uygulanmas› için önlemleral›ns›n, ya da asgari ücret tarifesikald›r›ls›n” fleklinde konufltu.Angaryalarla u¤rafl›yoruzErol SÖNMEZOCAKTÜRMOB Etik Komisyon ÜyesiTÜRMOB Etik Komisyon üyesiErol Sönmezocak da, 3568 say›l›meslek Yasas›n›n devrimniteli¤inde bir yasa oldu¤unu belirterek,bu yasa ile meslektafllar›nkimliklerine kavufltu¤unu söyledi.Sönmezocak, teknolojik geliflmelerinifllemleri h›zland›rd›¤›n›,ancak meslektafllar›n bir çokangaryalarla karfl›karfl›ya kald›¤›n›belirterek özetle flöyle konufltu:“Her fleye ra¤men eskidenyapt›¤›m›z tüm ifller muhasebeiçindi. fiimdiyse normalmesle¤imiz için yapmam›zgereken muhasebe ifllemlerinind›fl›nda Maliye Bakanl›¤›'n›nifllemlerini de ücretsiz yapmaktay›z.Ba ve Bs formlar› haz›rlamaktransfer fiyatland›rmas› ve örtülüsermaye formlar› düzenlemek bizimuhasebeci yapmaktan çok,maliyeye hizmet veren istatistikeleman› durumuna getirmektedir.Tüm bu angaryalar› yapt›ktansonra da memuruna ve iflçisiney›ll›k yüzde 10 art›fl veren Maliye20 y›l sonra ilk defa ücretlerimizdehiçbir art›fl yapm›yor.Bizler, bedelini mükellefden almad›¤›m›z,ücret tarifemiz de yeriolmayan hiç bir angarya ifl yapmakistemiyoruz.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009PANEL • 9

I. OLA⁄ANÜSTÜ GENELKURULUMUZ YAPILDIAnkara SMMM Odas›’n›n 1. Ola¤anüstü Genel Kurulu, kalabal›k bir meslektafl grubununkat›l›m›yla topland›. Genel Kurulda Ankara SMMM Odas›’n›n 2009 - 2010 y›llar› bütçetasar›s› benimsendi.Ankara SMMM Odas› Baflkan› Ali Metin Polat, ekonomik krize yönelik teflvik paketininaç›klanmas›nda geç kald›¤›n› belirterek, “Türkiye geç kal›nan bu süreçte sanayiüretimimin dörtte birini kaybetmifltir” dedi.TÜRMOB Baflkan Yard›mc›s› Nail Sanl›, ekonomik krizin Türkiye’yi derinden etkiledi¤inedikkat çekerek, “Bu önlemleri almak için bu kadar insan›n iflsiz kalmas›, bu kadar çok iflyerinin kapanmas› m› gerekiyordu?” diye sordu.Ankara SMMM Odas›’n›nI. Ola¤anüstü Genel Kurulu 6Haziran’da ‹nflaat MühendisleriOdas› Konferans Salonunda kalabal›kbir meslektafl grubununkat›l›m› ile topland›. Toplant›da,ülkenin içinde bulundu¤uekonomik kriz tart›fl›l›rken,mesleki sorunlar de¤erlendirildi.Genel Kurul’da 2008 ve 2009-2010 y›l› bütçe önerileri tart›fl›larakonayland›.Genel Kurul’da öncelikle Divanoluflturuldu. Tek önergenin oylanarakkabul edilmesi sonucundaDivan Baflkanl›¤›na, TÜRMOBYönetim Kurulu üyesi SinanAyd›n, Divan üyeliklerine, SunaAlt›ntafl, Yusuf Etlecekufl veNilgün Çal›kuflu seçildiler.‹stiklal Marfl›n›n okunmas› veCumhuriyetin kurucusu Atatürk ileyaflam›n› yitiren meslektafllar içinsayg› duruflunda bulunulmas›ndansonra Divana Genel Kurultutanaklar›n›n imzalanma yetkisininverilmesinin ard›ndan gündemmaddelerine geçildi.Genel Kurul’a TÜRMOB yöneticilerininyan› s›ra baz› oda baflkanve yöneticileri de kat›ld›.10 • I. OLA⁄ANÜSTÜ GENEL KURUL MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

Dünya de¤ifliyorAli Metin POLATAnkara SMMM Odası BaşkanıAnkara SMMM Odas› Baflkan› AliMetin Polat, Genel Kurulu aç›flkonuflmas›nda, ekonomik kriz ileülkenin yaflad›¤› sorunlarade¤indi. Türkiye’nin tarihi birde¤iflim süreci yaflad›¤›na dikkatçeken Polat, “Böylesi süreçlerinafl›lmas›, geliflmelerin do¤rualg›lanmas› kadar, çözüm yolundacesaret ve kararl›l›¤›n ortayakonulmas›n› da gerektirir.” dedi.Sadece Türkiye’de de¤il tümdünyadaki geliflmelerin ekonomidensiyasete, e¤itimden hukuksistemine kadar her alandayeniden yap›lanma zorunlulu¤unudayatt›¤›n› ifade eden Polat,özetle flöyle konufltu:“Türkiye bugün tarihsel bir dönemdengeçiyor. Bu tarihsel dönemindo¤ru alg›lanmas›, ‹ktisadi vesiyasi aç›l›mlar›n önerilmesi,mesle¤imizin ve meslektafllar›-m›z›n sorunlar›n›n kavranmas›;meslek örgütü olarak, bu zorluklar›nafl›lmas›nda ileriye do¤ruad›mlar atmam›z› da sa¤layacakt›r.Bugün herkesin kabul etti¤i gibi,Dünya ölçe¤inde yaflanan iktisadikriz; ülkemizde de yo¤un olarakkendini hissettirmektedir.Büyük mali krizler her zamanpiyasalar›n iflleyiflinde önemlidüzenlemeleri de beraberindegetirmifltir.Küresel krizin etkisi alt›na girenDünya bu kez de benzer bir süreciyaflamaktad›r. Liberal ekonomininsimgesi say›lan kurumlar devletlefltirilmekte,serbest piyasa ekonomisisorgulanmakta, krizlerekarfl› daha dayan›kl› bir yap›oluflturulmas› için aray›fllar sürdürülmektedir.Özetlemek gerekirse; tüm ülkelerisarsan ekonomik kriz, her alandayeni bir dünya düzeni kurulmas›n›zorunlu k›lmaktad›r ve küreselekonomiye yön veren geliflmiflülkelerde art›k hiçbir fley eskisigibi olmayacakt›r. “Ça¤› yakalamak gerekliPolat, ülkemizde krizinboyutlar›n›n alg›lanmas› vezaman›nda gerekli önlemleral›nmas› konusunda baz› sorunlaryafland›¤›n› ifade ederek,konuflmas›n› flöyle sürdürdü:“Umar›z, ülkemizde yap›salde¤ifliklikler en k›sa zamandagerçeklefltirilerek, krizlere dahadayan›kl› ve sa¤lam bir alt yap›oluflturulur.Ekonomik iflleyiflin önemli birparças› olan mesle¤imizin yenifonksiyonlar üstlenmesi de art›kkaç›n›lmazd›r. fiirketlere iliflkindo¤ru bilgilere zaman›ndaulaflarak, bunlar›n raporlanmas›,bu bilgiler ›fl›¤›nda flirket yönetimlerininve piyasalar›n do¤ruhedeflere yönlendirilmesi önplana ç›kacakt›r.Sadece ekonomik alanda de¤il,enerjiden güvenli¤e, terörle mücadeledençat›flma alanlar›n›n ortadankald›r›lmas›na, çevre sorunlar›ndanküresel ›s›nmaya kadardünya ülkelerini yak›ndan ilgilendirenpek çok alanda yeni birdüzen kurulacak.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009I. OLA⁄ANÜSTÜ GENEL KURUL • 11

Kendi iç sisteminde yeni düzeningerektirdi¤i de¤ifliklikleri yapabilenler,yani yeni sisteme ayakuydurabilen ülkeler geliflecek, busüreci kavrayamayanlar ise ça¤››skalam›fl olacaklar ve kaç›n›lmazolarak yeni sorunlarla bafl baflakalacaklard›r.De¤iflimin neresindeyiz?Biriken ülke sorunlar›n› çözerek,ça¤›n gerektirdi¤i reformlar› hayatageçirebilecek miyiz? Hepimizinyan›t aramas› gereken soru budur.De¤iflen bir dünyada, toplumsalde¤iflimin önünde duran güçlerlemücadele etmek, de¤iflimi engellemeyeçal›flan sistemi kökündende¤ifltirebilmeyi amaçlayan stratejileryaratmak ve çözümler bulmakyaflamsal önem tafl›maktad›r.fiikayet etmeyi, düflünmektendaha fazla seven bir toplum halinegeliyoruz. Söylenen sözün tutarl›¤›n›,gerçeklikle iliflkisini, varaca¤›yeri de¤erlendirmeninaraçlar› elinden al›nm›fl bir toplumolunca da, “do¤rular› “ söylemeninölçütü, kimin daha yüksek sesleba¤›rd›¤›na kalmaktad›r. Bugüniçin gerçekli¤in anlafl›lmad›¤›ortadad›r ki, bu ola¤anüstürenkler, kokular, çizgiler diyar›hiçbir zaman huzur bulam›yor.Ülkemizin bütün bu zengin dokusunuezen bir karanl›k, bir türlüda¤›lmayan koyu bir karanl›k,‹nançlar›m›zda, fikirlerimizde, duygular›m›zdaözgür ve rahat olmam›zaolanak tan›mayan bir karanl›küzerimize çökmüfl durumdad›r.”Ekonomik tehditler sürüyorPolat, ekonomik durum ile ilgili fluaç›klamalarda bulundu:“Yap›sal sorunlar›n› y›llard›r çözemeyenülkemiz, küresel krizdenen fazla etkilenen ülkeler aras›ndad›r.Baz› iyileflme iflaretleriningörülmesine karfl›n ekonomiüzerindeki tehditler, tamamenortadan kalkm›fl de¤ildir. Kriz, tümsektörlerde onar›lmas› güç yaralaraçm›flt›r.Ekonomimiz h›zla küçülmeye bafllam›flt›r.Sanayi üretimi bu y›l›n ilküç ay›nda geçen y›l›n ayn› döneminegöre yüzde 22 oran›ndagerilemifltir. En iyimser tahminleregöre bu y›l en az yüzde 4küçülece¤iz.‹hracat, dünya piyasalar›ndakidaralmaya paralel bir h›zla düflmekte,iflsizlik h›zla artmaktad›r.Ekonomideki bu olumsuz gidifl,y›l›n ilk aylar›nda bütçe dengelerinialt üst etmifltir.Bütçe gelirleri düflmekte, amagiderler h›zla artmaktad›r. Bu vahimgidifli alg›lamakta yetersizkal›nd›¤› bir gerçektir. Kal›c› önlemleralmak yerine baz› vergiindirimleri ve iyi planlanmam›flteflviklerle büyük zaman kaybedilmifltir.Sektörleri ayakta tutmak için belkide krizin bafllang›c›nda al›nmas›gereken istihdam› ve yat›r›m›teflvik edici önlemler, daha yeniaç›klanm›fl, Türkiye bu gecikilensüreçte, sanayi üretim kapasitesininyüzde 25’ini kaybetmifltir.“12 • I. OLA⁄ANÜSTÜ GENEL KURUL MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

Geç kald›kPolat, dünya ülkelerinin krizif›rsata dönüfltürerek, her alandayap›sal de¤iflikliklerigerçeklefltirdi¤ini, ancak ülkemizdeeski sorunlu yap›n›n devamettirilmesinin tercih edildi¤inianlatt›.Türk Ticaret Kanunu ve BorçlarKanunu gibi önemli taslaklar›nhala yasalaflt›r›lamad›¤›n›, vergireformunun ertelendi¤ini, istihdam›art›racak ve bölgesel ekonomikfarkl›l›klar› ortadan kald›rmayayönelik teflvik politikalar›n›n hayatageçirilmesinde geç kal›nd›¤›n›hat›rlatan Polat, vergi denetimininözerk hale getirilmesini, anayasade¤iflikli¤i yap›lmas›n› ve ABadayl›k sürecinin gerekliliklerininyerine getirilmesini istedi.Dünyadaki de¤iflikliklerin mesle¤ingelece¤ini de etkileyece¤ini belirtenPolat, konuflmas›n› flöylesürdürdü:“Geliflmifl dünya ülkelerinin ald›¤›bir dizi karar, yak›n gelecektemesle¤imizde de yeni yap›lanman›nolaca¤›na iflaret etmektedir.Bu geliflmelerin d›fl›ndakalmamak ve meslektafllar›m›z›gelece¤e haz›rlamak, temel hedefimizdir.Bu çerçevede Oda’m›z;sadece güncel geliflmeleri takipeden seminer çal›flmalar› ile yetinmemekte;uluslararas› geliflmeler›fl›¤›nda meslek içi e¤itimçal›flmalar›na özel önem vermekte,sürekli UFRS e¤itmeleriyap›lmakta, yabanc› dil a盤›n›nkapat›lmas› için ücretsiz kurslardüzenlemekte, meslektafllar›n seçenekleriniart›rarak uzmanl›kalanlar› konusunda bilgilendirmeçal›flmalar› yapmaktay›z.”Kriz te¤et geçmediTÜRMOB Genel BaflkanYard›mc›s› Nail Sanl›, ekonomikkrizin tahribatlar›n›n derinleflti¤inedikkat çekerek, krizin en çokeme¤i ile çal›flanlar› etkiledi¤inisöyledi.Nail SANLITÜRMOB Genel Başkan YardımcısıKrizin etkilerini hafifletmek içinbaz› teflvik tedbirleri al›nd›¤›n›hat›rlatan Sanl›, “Bunlar ekonomininayakta kalmas› için gereklikararlard›r, küçümsemeyelimancak, geç kal›nm›fl kararlard›r”dedi.“Bu önlemleri almak için bu kadarinsan›n iflsiz kalmas›n› beklemekmi gerekiyordu, bu kadar çokiflyerinin kapanmas› m› gerekiyordu?”sorular›n› yönelten Sanl›,küresel krizin meslek üzerindekietkilerini flöyle s›ralad›:“Bir çok kifli, krizin muhasebekökenli oldu¤undan söz etmektedir.Mesle¤e var olan güvenazalm›flt›r. Art›k dünyada denetimindenetiminden söz edilmekte,mesle¤in yeniden güvenkazanmas› için çal›flmalaryap›lmaktad›r.Kriz ile birlikte bilançolardakigerçek de¤er kavram› ortayaç›km›flt›r. Bir çok bankan›n batmas›naneden olan fonlar›ngerçek de¤erlerinin ortayakonulmas› için çal›flmalaryap›lmaktad›r.Meslektafllar›m›z kriz nedeniylekapanan ifl yerleri ve iflaslarnedeniyle ifl kayb›na u¤ram›fllar,ciddi maddi s›k›nt›lar yaflam›fllard›r.Angaryalar artm›fl, ifl yükümüzde artm›flt›r. “ELEfiT‹R‹LER‹ YÖNET‹M KURULU YANITLADIBütçe hakk›nda 21 üye söz alarakde¤erlendirmelerde bulundular.Üyelerin yöneltti¤i baz› elefltirileriOda Baflkan› Ali Metin Polat,Baflkan Yard›mc›s› AhmetAkbaba, Oda Sekreteri H›d›r Köseve Oda Sayman› Necmettin Keleflyan›tlad›.2009-2010 bütçesi oya sunuldu veoy birli¤i ile kabul edildi.Ankara SMMM Odas› Baflkan› AliMetin Polat ‘›n yapt›¤› teflekkürkonuflmas›n›n ard›ndan GenelKurul çal›flmalar›n› tamamlad›.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009I. OLA⁄ANÜSTÜ GENEL KURUL • 13

V ERG‹ HUKUKUNUSEVD‹REN HOCAAnkara Hukuk Fakültesi’nin gençDekanı Prof. Dr. Mustafa Akkaya,Türkiye’nin içinden geçtiği sürecihukukçu gözüyle değerlendirdi:“Hukuk oksijen gibidir. ‹htiyaçduydu¤unuzda yoksa bo¤ulursunuz.”“E¤er siyasal tercihleriniz do¤rultusundahukuk kural› ihdas ediyorsan›z,bunlar genel kabul görmeyece¤i içinbaflar› flanslar› çok düflüktür, ölükanunlar yaratm›fl olursunuz.”Anayasa da de¤iflebilir ama butoplumsal uzlafl› sa¤lanarakyap›lmal›d›r."Canan GEDİKHayallerinin peşinden gitme kararlılığını göstermemişolsa, belki de bugün Isparta Endüstri Meslek Lisesimezunu olarak eli ekmek tutan iyi bir teknisyen ya daailesinin kurduğu dükkanın patronu olacaktı.Ancak o, ideallerini süsleyen en zorlu seçeneği tercihetti. 12 Eylül harekatının ortalığı kasıp kavurduğu birdönemde 1982 yılında Ankara Hukuk Fakültesi’negirdi. Avukat ya da hakim olarak topluma karşı ödevleriniyerine getireceğini düşünüyordu.Cumhuriyet’in kuruluş yıllarında Atatürk’ün katkılarıylaaçılan Ankara Hukuk Fakültesi’nin haladipdiri yaşatılan ruhu, değerli hocalarının aktardıklarıylazenginleştikçe akademisyen olmaya kararverdi.1986’da mezun olur olmaz, Hukuk Fakültesi MaliyeAnabilim dalınada araştırma görevlisi olarak atandı.Sorunları derinlemesine araştırma ve yakındanilgilendiği toplumsal sorunlara ilişkin söz söylemegücünü elde etmekten her zaman büyük mutlulukduydu.Zorlukları seviyordu. Karmaşıklığı nedeniyle pek çoköğrenciyi ürküten mali hukuk ve vergi alanı, değişkenliğive canlılığı ile onun başlıca ilgi alanı oldu.“Türk Vergi Hukukunda Kooperatiflerin Vergilendirilmesi”konulu teziyle yüksek lisans öğreniminibaşarıyla tamamlayan Mustafa Akkaya, Almanya’daJustus-Liebig Üniversite’si Hukuk Fakültesi’nde doktorayaptı.Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Vergi HukukuAnabilim dalına 1999 yılında yardımcı doçent, 2002yılında doçent olarak atanan Akkaya 2008 yılındaprofesör oldu.Mali hukuk uzmanlığı, zaman zaman akademik kariyerinyanı sıra idari görevler de üstlenmesini zorunlukıldı. Dekan yardımcılığı, üniversite, fakülte ve yüksekokulyönetim kurulu üyeliği, ihale komisyonu üyelikleriyaptı. Bir dönem Ankara Üniversitesi DönerSermaye İşletme Müdürlüğü ve İbni Sina ÜniversitesiBaşhekim Yardımcılığı görevlerinde de bulunan Prof.Dr. Mustafa Akkaya 2008 yılında Ankara ÜniversitesiHukuk Fakültesi Dekanı oldu.Birikimi, mütevazi kişiliği, renkli anlatımları nedeniyleöğrencileri arasında “Vergiyi sevdiren hoca” olaraktanınan Prof. Mustafa Akkaya, vergi hukuku ile ilgilikitapları ve çok sayıda makalesi bulunuyor.14 • SÖYLEfi‹ MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

Neden hukukçu olmay› seçtiniz?Bu, sizin kendi seçiminizmiydi?Hukukçu olmak asl›nda hep istedi¤imbir fleydi. Samimi olmakgerekirse, bafllang›çta akademisyenolmak gibi bir arzumyoktu, çünkü akademisyenlikhakk›nda bilgim ve fikrim yoktu.Akademisyenlik fikri fakültedebiçimlendi. 1982’den bu yana benAnkara Hukuk Fakültesi’nin önceö¤rencisi, sonra hocas› ve flimdide Dekan›y›m. Bu benim için çokbüyük bir onurdur. Zaten AnkaraHukuk Fakülteli olmak bafll›bafl›na bir ayr›cal›kt›r.Vergi virtüözlük gerektirirNeden vergi gibi zor bir alan›seçtiniz?Mali hukuk ve özellikle u¤raflt›¤›malan vergi. Bu, bilinçli bir tercihtir.Vergi hukukunun, hukukla u¤raflanlarbak›m›ndan üç befl cazipalandan biri oldu¤unu düflünüyorum.Di¤er alanlara haks›zl›ketmek istemem ama mali hukukçok aktif bir aland›r. Sürekli canl›kalmak durumundas›n›z. Özellikledevletin mali gereksinimlerin artmas›nedeniyle mevzuat›n çok s›kde¤iflmesi, sürekli yeni aray›fllarbu alan› canl› k›l›yor.Hareketli bir alan oldu¤u için vergihukukunu seçtim. Bu alan devletve bireyin en fazla karfl› karfl›yageldi¤i alanlardand›r. Meflruiyettart›flmalar›n›n en yo¤unyafland›¤› alanlardan biridir.Mesela, bir vatandafll›k ödeviolarak askerlik ödevini hiçtart›flmay›z. O bizim toplumsalyap›m›zda hiç tart›fl›lmayan kutsalbir ödevdir. Ama vergiyi tart›fl›r›z.Çünkü, vergi iliflkisi birey ile devletaras›ndaki en sevimsiz akçal›iliflkidir. Çünkü devlet bireyin malvarl›¤›na, cebine el atar ve buödemenin somut bir karfl›l›¤› dayoktur. Vergi hukuku alan›ndaçal›flt›¤›n›zda asl›nda tek bafl›navergi çal›flmazs›n›z. Özel hukukçal›fl›rs›n›z, idare hukuku çal›fl›rs›n›z,ceza hukuku çal›fl›rs›n›z.Yani disiplinler aras› bir alandaçal›fl›rs›n›z. Dolay›s›yla bir alandasürekli u¤raflman›n getirdi¤is›k›c›l›k ve ola¤anlaflmay› vergihukukunda göremezsiniz. Her günbilgilerinizi yenileme ihtiyac›duyars›n›z.Vergi konusu ö¤rencilertaraf›ndan korkulan ve zor biralan olarak m› görülüyor?Zordur; ama zevklidir. Zevk al›yorsan›zda zorluklar›n önemi yoktur.Kendim için de¤il, ama bu iflinduayenleri için kullanay›m; virtüözlükgerektiren bir aland›r.Vergicilik ve vergi hukukuVergicilik ile vergi hukukunuay›rd›n›z. Ne anlamda böyle birayr›ma gidiyorsunuz?Vergicilik kötü bir fley de¤il.Vergiciler, olaya vergi tekni¤ikavramlar› ile bakar. Vergihukukçular› ise vergi kavramlar›nahukuk terminolojisiyle kavrar. ‹kisiaras›nda çok ciddi farklar vard›r.Zaten flu anda içinde bulundu¤umuzdönemde vergiye iliflkin problemlerinçok büyük bir k›sm›n›n,vergi hukukundan uzak kal›nmas›ndankaynakland›¤›n› düflünüyorum.Hukukçular›n vergiden uzakdurmas› birçok soruna yol aç›yor.Bu temel bir problemdir.Neden böyle oldu? Vergi alan›neden hep çekinilen bir alanolarak görülüyor?Birkaç nedeni var. Hukukçular,vergi hukukunu disiplinler aras› biralan olarak görüyorlar. Vergi terminolojisinehakim de¤ilseniz, hukukçugözü ile bakt›¤›n›zda derinlemesinekavramakta zorlan›rs›n›z.Vergi hukuku alan›nda uygulamayayönelik bir fleyler üreteceksenizveya somut uyuflmazl›klar›çözecekseniz, bu bir ekip çal›flmas›n›gerektiriyor. Meslek mensuplar›n›nicra etti¤i muhasebek›sm›, biz hukukçular›n zay›fkald›¤› bir aland›r. Bu nedenlerlehukuk ö¤rencileri vergi alan›ndanhep çekinmifllerdir.Biz Ankara Hukuk Fakültesi olarakbu a盤›m›z› kapatmak için muhasebeyiseçimlik ders olarak okutuyoruz.Türkiye’deki devlet anlay›fl› davergi hukuku konusundaki çekingenlikleriart›r›yor.Devlete ya da idareye karfl›bireyin haklar›n›n savunulmas›konusunda son 10 y›lda baya¤›yol ald›k. Son geliflmeler, hemakademik alanda, hem de uygulamadavergi hukukunu ön planaç›kard›. Art›k vergi hukuku alan›nailgi gösteren uygulamac›lar vehem de akademisyenlerin say›s›giderek art›yor.Muhasebe bilmemek zaafFakültelerde muhasebe bir bölümolmaktan giderek ç›kar›ld›.Sizce yeniden bu konunun de-¤erlendirilmesi gerekmiyor mu?Ankara Hukuk Fakültesi’ndeseçimlik ders olarak yer al›yor.Hukuk ö¤rencilerimizi ciddi birbiçimde muhasebe ö¤renmeyeteflvik ediyoruz. Bunu sadecevergi hukukçusu olarak ihtiyaçduyacaklar› için de¤il, günlükyaflamda muhasebe iflleyiflininbilinmemesini bir hukukçu içinciddi bir zaaf olarak gördü¤ümüziçin yap›yoruz. Siz herhangi birdeftere bakt›¤›n›zda, en basitindenkendi tutaca¤›n›z serbestmeslek kazanç defterinebakt›¤›n›zda fikir yürütemiyorsan›z,kendi sökü¤ünü dikemeyenterzi konumuna düflüyorsunuz.Tercihlerinizden memnunmusunuz? Hedeflerinizeulaflt›¤›n›z› söyleyebilir misiniz?Akademisyenlik tercihimden hepmutlu oldum. Bu tercihimin nekadar isabetli oldu¤unu da hergün bir kez daha hissediyorum.‹yi ki üniversitedeyim. Burnumundikine gitme özgürlü¤ünü koruyabilece¤imtek yerin buras›oldu¤unu düflünüyorum. Sevdi¤imbir ifli yap›yorum. Bilimsel boyutuyan›nda önemsedi¤im di¤er birboyutu da, ö¤rencilerle iletiflimiçinde olmak. Türkiye’ningelece¤ini yönlendirecek kiflilerleiletiflim içinde olmak müthifl heyecanveriyor.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009SÖYLEfi‹ • 15

Kendinizi nas›l tan›mlars›n›z?‹natç›. Kuru kuruya bir inat de¤iltabi ki. Ama ulaflmak istedi¤imhedef için benim taraf›mdanyap›lmam›fl bir fley kalmamal›.Ankara Hukuk duruşuAnkara Hukuk Fakültesi’ninDekan› olarak hedefleriniznelerdir?Hedeflerim var, görevlerim var.Görevlerimin hedeflerimin önündeoldu¤unu düflünüyorum.Ankara Hukuk, bulundu¤u yerikorumal›, daha da ileriye gitmelidir.Özellikle akademisyenlerinbaflka fakültelere gitmesi ve yeniüniversitelerde akademisyenyetifltirme konusunda s›k›nt›larvar. Ankara Hukuk Fakültesi’ninmisyonlar›ndan birisi de iyi bire¤itim vermenin ötesinde iyiakademisyenler yetifltirmesi ve bubirikimini Türkiye’nin hizmetinesunmakt›r. Ancak son y›llardaakademisyen yetifltirme yerinetransfer etme yaklafl›m›n›n mutlakaönüne geçilmesi gerekir. Herne kadar 54 genç akademisyen ve58 ö¤retim üyesi ile bu konuda enflansl› fakültelerden biri olsak dabizim ö¤retim üyelerimizin baflkafakültelere gitmesi, önce bizi,sonra ülkeyi zay›flatacakt›r.E¤itim kalitesini yükseltmek vezenginlefltirmek durumunday›z.Ö¤rencilerin e¤itim ve ö¤retimdöneminde de uygulamaya dahayo¤un kat›lmalar›n› sa¤lamakdurumunday›z. Bunu büyükölçüde sa¤lad›k.Hukuk oksijen gibiHukuk sizce nedir? Nedenönemli?Hukuk oksijen gibi bir fley. ‹htiyaçduydu¤unuzda yoksa, bo¤ulursunuz.Normal yaflam›n›zda herfley düzgün gidiyorsa, hukukaihtiyaç duymazs›n›z.Hukukun temel bir ifllevi var.Toplumsal bar›fl› sa¤lamak. Bueksenden bak›ld›¤›nda, toplumdadi¤er kurallar bir biçimde iflliyorsa,hukuk kurallar› varl›¤›na ra¤menuygulama alan› bulmaz. ‹htiyaçduyulmaz.Uygulamada sorun varBugün sizce oksijen eksikli¤iduyuluyor mu?‹ki fleyi ay›rmak gerekiyor. Hukukkurallar› ve hukuk kurallar›n›nuygulamas›. Toplumun hukukunas›l alg›lad›¤›na bakmal›y›z. Bunoktada, hukuk kurallar›nda eksiklikler,uygulamas›nda s›k›nt›larolabilir.Benim kiflisel kan›m, hukuk kurallar›,hukuk sistemi anlam›ndaTürkiye’de çok ciddi s›k›nt›lar yok.Tabi ki de¤ifltirilecek, gelifltirilecek,daha iyisi yap›labilecek düzenlemelervar. Ama Türkiye’nin fluanda yaflad›¤› sorun, kurallara yada sisteme de¤il, hukuk uygulamas›nayöneliktir.Bir hukuk reformu ihtiyac› varm›?Reform çok iddial› bir terim.Çünkü hukuk reformu kavramolarak sisteme yönelik bütünsel veköklü de¤ifliklikleri kaps›yor.Türkiye’de flu anda sisteme yönelikelefltirilerden çok uygulamayayönelik elefltiriler var. Bu noktadayine hukuk fakültelerini ön planaç›karmak laz›m. Uygulamac›lar›nhukuk anlay›fl› çok önemli. Özellikleyeni bafllayan ö¤rencilerdegörürüz bunu. Hukuku mu uygulamakistiyorsunuz, adalet mida¤›tmak istiyorsunuz diyesordu¤umuzda ço¤u adaletda¤›tmak istiyoruz yan›t›n› verir.Oysa hukuk uygulamac›s› adaletda¤›tmaya kalkt›¤›nda asl›ndahukuku uygulamaz veadaletsizli¤in nedeni olur.Uzlaşma şartGözalt› süreçleri, yarg›lama süreçleri,verilen cezalar toplumukamplara bölecek biçimde tart›fl›ld›¤›nagöre adil bir hukuksistemi var m›?Yasalar› yaparken, toplumun de-¤iflik kesimlerini, sivil toplumörgütlerini, üniversiteleri, siyasipartiler aras›nda toplumsal uzlafl›sa¤lamay› baflar›rsak, uygulamadaiyi sonuçlar alabiliriz. E¤ersiyasal tercihleriniz do¤rultusundabir tak›m kurallar› yasa ya dahukuk kural› diye ihdas ediyorsan›z,bunlar genel kabulgörmeyece¤i için baflar› flanslar›da çok düflük olur. Ölü kanunlaryaratm›fl olursunuz. Kanunlar,toplumsal meflruiyeti arkas›naalmad›¤› takdirde kurallaflmaaflamas›nda baflar›s›z olur, uygulamadada baflar›s›z olmayamahkumdur. Son dönemlerde toplumsaluzlafl› sa¤lanmadan, çoktart›fl›lmadan yasa ç›kar›l›yor. Bubaflar›s›zl›¤a mahkumdur.85-90’lardan bu yana yayg›nlaflmayabafllayan bir yaklafl›m var.Salt meclis görüflmelerini h›zland›rmakad›na onlarca bendin yerald›¤› yasa maddeleri var. Birhukuk uygulamac›s›n›n bu onlarcabendi okuyup karar vermesindenbaflar› bekleyemezsiniz. Baz› kanunlarda torba kanun, hangikanunda de¤ifliklik yap›ld›, izlemekmümkün de¤il. Tüm bunlaruygulay›c›lar bak›m›ndan flevkk›r›c› olmaktad›r. Ayr›ca hukukuntemel ifllevlerinden biri olanöngörülebilirli¤i ortadan kald›r›yor.Vatandafl ne yaparsa neyle karfl›-laflacak bilmeli. Vatandafl›n anlamad›¤›bir kural ne yönlendirici,ne de engelleyicidir.Dönüşüm sürecindeyizBu anlamda Türkiye’nin yaflad›¤›toplumsal süreci nas›lde¤erlendiriyorsunuz? Bir kaosmu var? ‹leriye mi gidiyoruz,geriliyor muyuz?Hepsi bir arada yaflan›yor. Dönüflümsürecini yaflamaya çal›fl›-yoruz. Bu süreçte so¤ukkanl›l›¤›korumak gerekiyor. Eksiklikler, biran önce otobüse yetiflme telafl›içinde giderilmeye çal›fl›l›yor. Baz›konularda toplumsal uzlafl›sa¤lanmadan, yasalaflt›rma sürecive uygulamas›na yönelik süreçleriuyumlu bir biçimde yürüteme-16 • SÖYLEfi‹ MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

di¤iniz zaman hukuk ad›naanlaml› ve baflar›l› bir sonucaulaflam›yorsunuz.Bu süreçten nas›l ç›kaca¤›z?Hukuk herkese her zaman laz›m.Herkes bunu söylüyor. Ama busöylem bir laf olmaktan ç›kar›l›p,içsellefltirilmelidir. Tüm yöneticilerinkiflisel tercihlerinin ötesinde,mevcut hukuk kurallar›n› uygulamairadeleri olmal›.Bir hukuk alt kültürü oluflturdu¤unuzdabu problemlerin daha kolayafl›laca¤›na inan›yorum. Sadecehukukçularda de¤il, kamu görevlilerindede bir hukuk alt kültürüolmas› gerekti¤ine inan›yorum.Bu anlamda umutluyum da sondönemlerde sistemin iflleyiflineiliflkin karamsarl›¤a kap›lmam›z›gerektiren ciddi kayg›lar var, amagüzel fleyler de oluyor.Anayasa uzlaşmayla değişmeliBir anayasa de¤iflikli¤i ihtiyac›var m›?‹htiyaç, karfl›lanmas› halinde tatminduygusu yaratacak her fleydir.E¤er bu kadar yo¤un tart›fl›l›yorsa,toplumun de¤iflik katmanlar› taraf›ndandile getirilen baz› istemlervarsa, anayasa da de¤ifltirilebilir.Ama bu dar bir zamanda birilerininsöyledi¤inin anayasa kural› halinegetirilmesiyle de¤il, gerçekten toplumsaluzlafl› sa¤lanarak gerçeklefltirilebilir.Türkiye’de anayasalar mucizeviçözümler getirecekmifl gibi alg›lan›yor.Yap›lan anayasa de¤iflikliklerihep etki-tepki ortam› içinde yap›lm›flt›r.Her anayasada bir öncekio dönemin tepkilerinin yans›malar›n›görürüz. 1961 Anayasas›son derece özgürlükçüdür.1982Anayasas›, 1961 Anayasas›na birtepki olarak biçimlenmifltir.Ayn› hatalar› tekrar ederek, sesidaha yüksek ç›kanlar›n arzulad›¤›tarzda bir anayasa yap›lacaksa,bu da ayn› kadere mahkumdur.Vergi yasalarında boşluk varVergi reformu ihtiyac› var m›?Vergi idaresinin örgütlenme biçiminiyeniden düzenlemesi, vergiödeyicilerini kavramas› ve verginintabana yayg›nlaflt›r›lmas› gibisorunlar› çözmesi gerekiyor. Vergiyiaptallar öder anlay›fl›n›nkökünün kaz›nmas› gerekiyor.Kay›t d›fl› rakamlar›nabakt›¤›n›zda birilerinin vergiidarelerinin önünden geçmedi¤igörülüyor. Ortalama olarak her100 liran›n 50 liras› vergidairesinin önünden geçmiyor.Vergi idaresi olarak mükellefikavrama çaban›z›, do¤ru ve eksiksizyasa yapmakla boflluk b›rakmamaklagöstermek zorundas›n›z.Bir reform yap›lacaksa, kay›td›fl›n› kald›rmak için çaba göstermekzorundas›n›z. Kay›t içindeolanlarla ilgili vergi yükü analizleriniiyi yapmak zorundas›n›z.Siz ne kadar vergi alacaks›n›z,kimleri kapsayacak, sistemd›fl›nda kimler kalacak? Bunlarsiyasal tercihler. Öyle ya da böyleolabilir. Ama tercihte bulunduktansonra sistemin iflleyifli noktas›ndatemel ilkeleri ihlal etmeyen birdavran›fl biçiminde olmal›s›n›z.Ben, vergi idaresinin son y›llardaöngörülebilirlik ilkesini ihmaletti¤ini düflünüyorum. Mükellefbilmelidir ki, flunu yaparsam, buolacak.Hukuk ve muhasebeMuhasebecilere ne öneriyorsunuz?Sadece muhasebeye kilitlenipkalmamalar›n› öneririm. Birincisi,vergi, burada muhasebelefltirmek›sm› ön plana ç›k›yor. ‹kincisidenetim, üçüncüsü yönlendirme.Dünyada mesle¤in geldi¤i noktayabakacak olursak, muhasebelefltirmeninbütün içindeki oran› çokdüflüktür, denetim ve yönlendirmedaha ön plandad›r.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009SÖYLEfi‹ • 17

G ÜNCEL B‹R SEM‹NER KONUSU:ÖZEL TÜKET‹M VERG‹S‹Ekonomik krize karfl› al›nan önlemler çerçevesinde baz› mallarda düflürülen Özel TüketimVergisi, Ankara SMMM Odas›’n›n düzenledi¤i seminerde ele al›nd›. Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›fiube Müdürlerinden Kemal Oktar ile Ersin Saklar, sunumlar›yla ÖTV ve KDV uygulamalar›naaç›kl›k getirdiler.Ankara SMMM Odas› Baflkan› Ali Metin Polat, semineri aç›fl konuflmas›nda krizin ekonomiüzerindeki olumsuz etkilerinin giderilmesi için sadece vergi indirimleri ve teflviklerle yetinilmemesigerekti¤ini belirterek, vergi sisteminin bir bütün olarak gözden geçirilmesini istedi.Gelir ‹daresi fiube Müdürü Kemal Oktar, ÖTV’nin “mükellefi az, ancak has›lat› çok” bir vergi türüoldu¤unu anlatarak, bu y›l içinde 49,3 milyar TL’lik bir ÖTV tahsilat› beklediklerini söyledi.Gelir ‹daresi fiube Müdürlerinden Ersin Saklar ise, petrol ve türevlerinin yer ald›¤› 1 numaral› listeile ilgili ayr›nt›l› bilgi vererek, istisnalar› anlatt›.Ekonomik kriz sürecinde, piyasalardakidura¤anl›¤› gidermek vebaz› sektörleri ayakta tutmakamac›yla uygulamaya konulanbaz› mallardaki Özel TüketimVergisi (ÖTV) indirimi, AnkaraSMMM Odas›’n›n düzenledi¤iseminerde ayr›nt›l› bir biçimdede¤erlendirildi.Özel Tüketim Vergisi alan›ndauzman Gelir ‹daresi fiubeMüdürleri Kemal Oktar ile ErsinSaklar, sunumlar›yla ÖTV ve KDVile ilgili uygulamalar ve mevzuatkonusunda bilgi verirken, uygulamadakisorunlara da aç›kl›kgetirdiler.Vergi reformu gerekliAnkara SMMM Odas› Baflkan› AliMetin Polat, semineri aç›flkonuflmas›nda, günü kurtarmayayönelik teflvikler ve vergi indirimleriile yetinilmemesini, vergi sistemibir bütün olarak gözden geçirilmesiniistedi. Daha adil ve sosyalyönü a¤›r basan, aç›k, fleffaf birvergi sistemi oluflturulmas›n›öneren Polat, 2009 y›l› için 202milyar 89 milyon TL vergi gelirihedeflendi¤ini ifade ederek, bunun49 milyar 375 milyon TL’sinin ÖzelTüketim Vergisi tahsilat› oldu¤unusöyledi.Bu kadar yüksek has›lat› olmas›nakarfl›n, pek çok meslektafl›nbugüne kadar hiç ÖTV beyanamesidüzenlemediklerini belirtenPolat, “Çünkü bu vergi ithalat veyaimalat safhas›nda bir defayamahsus al›nd›¤›ndan ve sadeceseçilmifl mallar› kapsam›naal›nd›¤›ndan mükellef say›s›çok de¤ildir” dedi.18 • SEM‹NER MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

Tahsilat çokMaliye Bakanl›¤› Gelir ‹daresiMüdürlerinden Kemal Oktar,ÖTV’nin dolayl› vergi yap›s›ndakikar›fl›kl›¤› gidermek ve vergi alan›ndaAB ile uyumu sa¤lamakamac›yla 2002 y›l›nda yasalaflt›r›ld›¤›n›söyledi.11 bin ÖTV mükellefinin ço¤ununtafl›t bayilerinden olufltu¤unu, 230kadar mal›n ÖTV konusuna girdi¤iniifade eden Oktar, “Bu yönüyleÖTV’yi idare etmek kolayd›r.Neredeyse mükelleflere telefonedip flunu yap bunu yapma diyebilece¤iz”dedi.Oktar, ÖTV ile KDV aras›ndakifarkl›l›klar› özetle flöyle aç›klad›:“‹thalatta KDV uygulamas› ile ÖTVuygulamalar› ayn›d›r. ‹thalattaÖTV gümrükte beyanname ileverilmektedir. ‹hracatta ise KDVve ÖTV muafiyeti vard›r. Vergioranlar› her ikisinde defarkl›laflt›r›labilmektedir.ÖTV imalat safhas›nda bir kezal›nmaktad›r. Ancak KDV ithalattan,imalattan ve tüketimin heraflamas›na kadar her safhadaal›nmaktad›r.ÖTV, al›c›lar aç›s›ndan giderunsurudur. KDV’de her safhadaödenen vergi indirilir.ÖTV’de indirim çok k›s›tl›d›r.Ancak belli flartlarda çok k›s›tl›mallarda indirim söz konusu olabilir.ÖTV’de her mal için farkl› vergitutar› ve oran› belirlenmifltir.KDV’de ise iki oran vard›r.ÖTV istisnalar› s›n›rl›d›r. KDV’deistisnalar ise daha genifl tutulmufltur.Serbest bölgelere yap›lanmal teslimleri KDV’den istisnatutulmufltur ama ÖTV ‘de istisnauygulanmaz ve serbest bölgelerÖTV aç›s›ndan yurt içi say›l›r.Bavul ticaretinde ÖTV istisnas›uygulanmaz. ÖTV bavul ticaretiniihracat saymaz.ÖTV’de iade yoktur. KDV’de ise 5tane iade hakk› do¤uran ifllemvard›r.’’Kemal Oktar, tafl›tlardaki ÖTVuygulamas›n› da örnekleri ileaç›klayarak araçlarda yap›lan baz›tadilatlar›n yüksek oranda vergiyükümlülü¤ü do¤urabilece¤i uyar›s›ndabulundu.Petrol ürünleri ve ÖTVMaliye Bakanl›¤› Gelir ‹daresiMüdürlerinden Ersin Saklar ise,petrol ve türevlerinin yer ald›¤› 1numaral› listeyi ayr›nt›lar› ileaç›klayarak, uygulamadan örneklerverdi. 1 numaral› listenin “A” ve“B” olarak iki ayr› cetvele ayr›ld›¤›n›belirten Saklar, ÖTV kapsam›ndabulunan 230 üzerindekimal›n 96’s›n›n 1 numaral› listedeyer ald›¤›n› söyledi.A cetvelinde yer alan mallar›n teslimive sat›fl›n›n ÖTV konusuoluflturdu¤unu belirten Saklar,“‹thalat ÖTV konusuna girmiyorama, yurt içinde yap›lan teslimatvergi konusuna girmektedir. Buanlamda mükellef, mallar› imaleden veya ithal eden kiflidir” dedi.1 numaral› listedeki mallar içinmatbu vergi al›nd›¤›n› anlatanSaklar, örneklerle konuya aç›kl›kgetirdi. ÖTV’de KDV’de oldu¤ugibi indirimlerin olmad›¤›n› hat›rlatanSaklar, 1 numaral› listedekimallar›n, lüks tüketim mallar›n›nyer ald›¤› 4 numaral› listede yeralan mallar›n üretimindekullan›lmas› halinde ÖTV indirimiyap›lamayaca¤›n› hat›rlatt›.Do¤algaz ve LPG için kullan›malan›na göre farkl› vergilendirmeoldu¤unu belirten Saklar, evlerdekullan›lan LPG ile otomobillerdekullan›lan LPG’nin vergisinin farkl›oldu¤unu söyledi.ÖTV’deki istisnalar› da anlatanSaklar, silahl› kuvvetlerin kendiihtiyaçlar› için ald›¤› petrol vetürevlerinin, diplomatlar›n beraberindegetirdikleri baz› mallar ileözel taleplere belirlenen baz› mallar›nÖTV’den istisna oldu¤unukaydetti.Saklar, serbest bölgelerdeki uygulamayada dikkat çekerken,serbest bölgelerdeki mal teslimlerininKDV’den muaf olmas›nakarfl›n, ÖTV’den muaf olmad›¤›n›söyledi.Saklar, indirimli ÖTV uygulamalar›ile baz› istisnalar› flöyleaç›klad›:“Madeni ya¤ üreticilerini koruyanbir uygulama var. Madeni ya¤üreticilerinin ham madde olarakbaz ya¤›n› 93 kurufl yerine 5kurufl ÖTV ödeyerek sat›n alabileceklerdir.Ancak bunun için,YMM’lerin tasdikli raporu dagerekiyor.Milli gemi siciline kay›tl› olan yükve yolcu tafl›yan gemi, yat veteknelerin mazot ve yak›t teslimlerindeÖTV oran› s›f›r olarakuygulanmaktad›r.Yerli tar›m ürünlerinden eldeedilen bio yak›tlarda ÖTV tutar›s›f›ra indirilmifltir. Bu tar›ma büyükteflvik niteli¤i tafl›maktad›r.Elektrik üretimi yapacaklara teslimedilen fuel oillerde ÖTV oran›s›f›rd›r.2008 Eylül ay›nda ç›kar›lanBakanlar Kurulu karar› ile LPGüretiminde kullan›lan etilende ÖTVtutar› s›f›ra indirilmifltir. “BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009SEM‹NER • 19

fi AMP‹YONLUK KEYF‹KUPA ANKARA SMMM ODASI’NINAnkara SMMM Odas›, Türkiye Futbol Federasyonu ile ortaklafla düzenlenen “Herkes ‹çinFutbol” Turnuvas›nda 17 tak›m› geride b›rakarak kurumlar aras› müsabakada flampiyonoldu. Sosyal Güvenlik Kurumu Futbol tak›m› ile final oynayan Ankara SMMM Odas› FutbolTak›m› rakibini 4-0 yenerek kupay› kazand›.Ankara SMMM Odas› Futbol Tak›m›, turnuva boyunca sergiledi¤i oyun, centilmencemücadelesi ile göz doldururken, en az gol yiyen tak›m› oldu. Meslektafllar›n yo¤un ilgigösterdi¤i turnuvada Ankara SMMM Odas› Futbol tak›m›n›n oyuncular›ndan MustafaÜreten gol atarak turnuvan›n gol kral› oldu.Ankara SMMM Odas›’n›n oluflturdu¤ufutbol tak›m› bir ilke imzas›n›att› ve Türkiye Futbol Federasyonuile ortaklafla düzenlenen“Herkes ‹çin Futbol” Turnuvas›nda17 tak›m› eleyerek flampiyon oldu.Sosyal Güvenlik Kurumu futboltak›m› ile final oynayan AnkaraSMMM Odas› futbol tak›m› rakibini4-0 gibi farkl› bir skorla yenerekkupay› kazan›rken, içinden bir degol kral› ç›kard›. Turnuva boyuncaortaya koydu¤u etkili oyun gücü,savunmas› ve centilmenli¤i ile gözdolduran Ankara SMMM Odas›futbol tak›m›, turnuvan›n en az golyiyen tak›m› olmay› da baflard›.Türkiye Futbol Federasyonu ilebirlikte Ankara Adliye Spor’un katk›lar›yladüzenlenen “Herkes ‹çinFutbol” Turnuvas›, kurumlar aras›oluflturulan tak›mlar›n sert mücadelesinesahne oldu. 15 May›s2009’da bafllayan turnuvaya 4grupta yer alan 19 tak›m ile baflland›.Olayl› maçlar‹ddial› tak›mlar›n yer ald›¤› turnuvadak›yas›ya futbol heyecan›yafland›. Zaman zaman tansiyonunyükseldi¤i turnuvada, DisiplinKurulu’na da çok ifl düfltü. 1.Grupta yer alan Ankara Barosu veDan›fltay tak›mlar› aras›nda oynananmaçta kavga ç›kt›. AnkaraBarosu tak›m›n›n baz› oyuncular›,Dan›fltay oyuncular›na sald›r›ncamaç iptal edildi. Turnuva DisiplinKurulu Ankara Barosu futbol tak›-m›n› turnuvadan ihraç ederken,Dan›fltay tak›m›n›n bir oyuncusuda ihraç karar›na hedef oldu.Gruplar aras›nda yap›lan maçlarsonucunda, ikifler tak›m çeyrekfinal oynayamaya hak kazand›.20 • ETK‹NL‹K MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

Yar› finalde ilk karfl›laflma SosyalGüvenlik Kurumu ile Tar›m Bakanl›¤›aras›nda oynand›. Normalsüresi içinde 2-2 biten maçta uzatmayagidildi. SGK, uzatmalardamaç› alarak ilk finalist oldu.K›yas›ya mücadele içinde geçençeyrek finalin ard›ndan, AnkaraSMMM Odas› ile birlikte EnerjiBakanl›¤›, SGK, Tar›m Bakanl›¤›,Turizm Bakanl›¤›, TÜ‹K, AnkaraAdliyesi ve Dan›fltay tak›mlar› yar›finale yükseldi.Çok att›, az yediAnkara SMMM Odas› futbol tak›-m›, antrenörleri Muzaffer Aslaneflli¤inde y›l boyunca çal›flmalar›-n›n karfl›l›¤›n› ald›. Ankara SMMMOdas› Spor Komisyonu Baflkan›‹rfan Bozyi¤it’in destek ve çabalar›ylakararl› bir biçimde y›l boyuantremanlar›n› aksatmayan tak›m,etkili ve keyif veren futbolu ileseyircilerin sempatisini kazand›.Tak›m› hiç yaln›z b›rakmayanmeslektafllar da turnuvaya ilgigöstererek, tak›mlar›na destekoldular. Meslektafllar›n moraldeste¤ini de arkas›na alan AnkaraSMMM Odas› turnuvan›n en çokgol atan ve en az gol yiyen tak›m›oldu.Heyecanl› maçlarAnkara SMMM Odas›’n›n yar›finaldeki rakibi, 4. Gruptan birinciolarak ç›kan turnuvan›n güçlütak›mlar›ndan Ankara Adliyesioldu. Erken final olarak de¤erlendirilenkarfl›laflma büyük heyecanyaratt›.Zorlu geçen maçta ilk golü,Ankara Adliyesi serbest vurufltanatt›. Ankara Adliyesi, maç›n sondakikalar›na kadar 1-0’l›k üstünlü¤ünükorudu. Maç bitimine 1dakika kala Ankara SMMMOdas›’n›n etkili oyuncular›ndanGökhan ceza sahas› içindedüflürülünce hakem penalt› karar›verdi. Mustafa Üreten penalt›y›gole çevirdi.Beraberlik golü tribünlerde maç›izleyen meslektafllar aras›ndabüyük coflku yarat›rken, AnkaraSMMM oyuncular› yedek kulübesinekoflarak sevinçlerini hocalar›ve tak›m arkadafllar› ilepaylaflt›lar.Uzatma dakikalar›nda AnkaraAdliyesi bir gol daha atarak 2-1öne geçti. Mücadele gücünü kaybetmeyenAnkara SMMM Odas›etkili ataklarla gol aray›fllar›n›sürdürdü. Beklenen gol, yine uzatmalar›nson dakikas›nda geldi.Uzatma dakikalar›nda da 2-2’likberaberlik bozulmay›nca maç›nkaderini penalt›lar belirledi.Penalt› kurtaran kaleci‹lk penalt› at›fl›n› Ankara Adliyesikulland›. fiutu, Ankara SMMMOdas›’n›n kalecisi Süleyman,h›zl› bir refleks ile topu ç›kard›.Ankara SMMM Odas›’n›n penalt›s›n›ise orta sahan›n etkilioyuncular›ndan Selim kulland›.4-3 öne geçen finale ad›n›yazd›rmay› baflard›.Final ve mutlu sonTurnuvan›n üçüncülük maç›Ankara Adliyesi ile Tar›mBakanl›¤› aras›nda oynand›.Tar›m Bakanl›¤› 3. oldu.Final maç› ise Ankara SMMMOdas› Spor ile Sosyal GüvenlikKurumu Spor aras›nda oynand›.Tribünlerin t›kl›m t›kl›m dolu oldu-¤u final büyük heyecanla izlendi.Maç›n ilk dakikalar›ndan itibarenüstünlük kuran Ankara SMMMOdas›’n›n ilk golü, 15. dakikadaMustafa Üreten’den geldi.Meslektafllar›n yo¤un deste¤inialan Ankara SMMMO Spor,ikinci golünü Atila ile kazand›.‹lk yar› 2-0 ASMMMO’nun üstünlü¤üile bitti.‹kinci yar›ya da h›zl› bafllayanve etkili ataklar›n› sürdürenASMMMO, Mustafa ve Selim’ingolleriyle maç› 4-0 kazanarakturnuvan›n flampiyonu oldu.fiampiyonluk kupas›n› tak›m›nkaptan› ve sorumlusu ‹rfanBozyi¤it ald›. Ankara SMMMOdas› Spor, flampiyonluk sevincini,Oda Baflkan, yöneticileri vemeslektafllar ile paylaflt›.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009ETK‹NL‹K • 21

V EL‹DEDEO⁄LU’NU ANDIKMeslek yasas›n›n ç›kar›lmas›ndabüyük emek veren, AnkaraSMMM Odas›’n›n kurucular›ndanve ilk Baflkan› Turan VeldetVelidedeo¤lu, ölümünün 14.y›l›nda Karfl›yaka’da bulunanmezar› bafl›nda an›ld›.Velidedeo¤lu’nun mezar› bafl›ndabir araya gelen Ankara SMMMOdas› Baflkan ve yöneticileri ilemeslektafllar sayg› duruflununard›ndan kurulufl y›llar›ndaVelidedeo¤lu ile ilgili an›lar›n›anlatt›lar.Ankara SMMM Odas› Baflkan› AliMetin Polat, anma törenindeflunlar› flöyledi:“Baz› insanlar vard›r; onlar› anlatmadasözler yetersiz kal›r. TuranVeldet Velidedeo¤lu üstad›m›z,insani de¤erleri, mesleki bilgi vebirikimi aç›s›ndan sözcüklerinyetersiz kald›¤› kiflilerden biriydi.Velidedeo¤lu, tüm imkans›zl›klarara¤men mesle¤in yap›lanmas› vesayg›nl›¤›n› kazanmas› için biriflaret fifle¤i oldu.Sadece mesleki alanda de¤il, herkonudaki engin bilgisi ve donan›m›ile ustam›zd›, hocam›zd›, öncümüzdü.Ancak O, Oda’m›z›n kuruluflundagönüllü bir nefer gibiçal›flmaktan asla geri durmad›.‹lerlemifl yafl›na ra¤men sabah›nerken saatlerinde KaranfilSokak’taki Oda’ya gelir, gece geçsaatlere kadar çal›fl›rd›. Herdosyay› titizlikle inceler, Büyük birözveri ile eksikliklerin giderilmesiiçin u¤rafl›r, Hatalar› yol göstericili¤iile sessizce telafi etmesinibilirdi. O, Odam›z›n ilk kurucugenel baflkan olmas›n›n çekicibüyüsünden çok, tafl›d›¤› a¤›rsorumlulu¤un bilinciyle hareketetti. O, aile soyad›n›n bafl döndürücüa¤›rl›¤›na hiçbir zamankap›lmad›.Gecenin ilerleyen saatindeçal›flt›¤›n›n fark›na varmayarakmakam odas›n›n kap›s›n› kilitleyerekgiden ve hatas› nedeniylekovulaca¤›n› düflünen Odagörevlisine, ertesi sabah; “O¤lumne derdin var, çocu¤un mu hasta,eflinle kavga m› ettin, yoksa borcunmu var?” diye soracak kadarmütevaziydi.Kafas› hep ülke sorunlar› vemesleki sorunlar ile doluydu.Çözüm önerilerini her siyasi platformdadile getirmekten geri durmad›.Eksikliklerinin fark›ndayd›.Ö¤retim üyesi olmas›na karfl›n,s›nava al›nacak bir ö¤renci gibibilgilerini sürekli yenilemektenhiçbir zaman kaç›nmad›.O’nu dostlar›n ve meslektafllar›nhala canl› olan an›lar›yla sayg›ylaanarken, Mevlana’n›n dizeleriakl›ma geliyor:Sevgide günefl gibi ol,Dostluk ve kardefllikte akarsu gibi ol,Hatalar› örtmede gece gibi ol,Tevazuda toprak gibi ol,Öfkede ölü gibi ol.Her ne olursan ol,Ya oldu¤un gibi görün,Ya göründü¤ün gibi ol.Turan Veldet Velidedeo¤lu, bilgive birikimiyle bunu baflarabilenender meslektafllar›m›zdan biriydi.Hepimiz için örnek oluflturanVelidedeo¤lu’nu sayg› ve flükranduygular›yla an›yoruz.”Turan VeldetVelidedeo¤lu kimdir?1925 Çorum do¤umlu TuranVeldet VEL‹DEDEO⁄LU ‹stanbulTicaret Lisesini bitirdikten sonra‹stanbul Yüksek Ekonomi veTicaret Okuluna girdi. Yüksekö¤renimini bitirdikten sonra‹stanbul Üniversitesi ‹ktisatFakültesi’nde lisans üstü ihtisasve doktoras›n› tamamlayanVelidedeo¤lu 1952 - 1979 y›llar›aras›nda Anadolu Üniversitesi‹ktisadi ve Ticari ‹limlerAkademisi’nde ö¤retim görevlisiolarak görev yapt›. Bir süreTürkiye fieker Fabrikalar› A.fiGenel Müdürlü¤ünde çal›flanVelidedeo¤lu, muhasebe vemeslektafllar ile ba¤lar›n› hiçbirzaman koparmad›. Velidedeo¤lu,meslek yasas›n›n ç›kar›lmas› vebiçimlenmesinde önemlikatk›larda bulundu.Ankara SMMM Odas›’n›n KurucuYönetim Kurulu’nda Baflkan olarakgörev yapan Velidedeo¤lu,13 Ocak 1990 y›l›nda yap›lan ilkGenel Kurul ile birlikte baflkanl›¤aseçildi.Velidedeo¤lu’nun “30. Y›l›ndaTürkiye fieker Sanayi” ve “Türkiyefieker Sanayinde ‹fl ve De¤erlendirmeSorunu” adl› kitaplar›bulunuyor.22 • ETK‹NL‹K MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

G‹M-DER’‹N YEN‹YÖNET‹C‹LER‹ ODAMIZDAGelir ‹daresi Müdür ve Müdür Yard›mc›lar› Derne¤i’nin(G‹MDER) Genel Kurulunda seçilen yeni Baflkan veYönetim Kurulu üyeleri, Ankara SMMM Odas›’n› ziyaret etti. Ankara SMMM Odas› Baflkan› Ali Metin Polat ileYönetim Kurulu üyeleri, G‹MDER Genel Baflkan› Mehmet De¤irmenci, Genel Sekreter ‹smet Tafl, GenelSayman Samettin O¤uz ile Genel Baflkan Yard›mc›lar›na baflar› dileklerini ilettiler.‹fiÇ‹ BAYRAMI YASAKLARLA KUTLANDIDünyada emekçilerin mücadele ve dayan›flma günü olarak simgeleflen 1 May›s ‹flçi Bayram›, ‹stanbul bafltaolmak üzere baz› illerde uygulanan gösteri yasaklar› nedeniyle bayram havas›nda kutlanamad›. ‹flçilerin TaksimMeydan›nda gösteri yapmalar› polis taraf›ndan güç kullan›larak engellendi.Ankara SMMM Odas›, kalabal›k bir meslektafl grubu ile birlikte Ankara’da sendikalar ve sivil toplum kurulufllar›taraf›ndan düzenlenen gösteri ve kutlamalara kat›larak 1 May›s ‹flçi Bayram›n› kutlad›.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009ETK‹NL‹K • 23

K AYNAK BULUNURSAYOL ALINACAKEKONOM‹K GEL‹fiME ‹Ç‹NTAR‹H‹ ADIMFOTOGRAF: AAÜretimdeki düflüfl ve artaniflsizlik nedeniyle hükümeten kapsaml› teflvik ve istihdampaketini uygulamayakoydu. Olumlu karfl›lananpaket 3 milyar TL’lik bir kaynakgerektiriyor.Teflvik paketine göre,Türkiye sosyo-ekonomikgeliflmifllik s›ras›na göre 4bölgeye ayr›ld›. Geliflmifllikdüzeyi en düflük olanbölgede Kurumlar Vergisiyüzde 2 olarak uygulanacak.Bölgeleringeliflmifllik düzeyi oran›ndaSSK primi iflveren hissesiHazine taraf›ndankarfl›lanacak, yat›r›mc›yafaiz deste¤i verilecek,yat›r›m yeri tahsis edilecek,KDV istisnas› ve GümrükVergisi istisnas› uygulanacak.‹stihdam›n art›r›lmas›nayönelik önlemler aras›ndaise, toplum yarar›nayap›lacak ifllere yönelikçal›flma programlar›na kaynakaktar›lmas›, istihdamgarantili meslek kurslar›aç›lmas›, kiflilere giriflimcilike¤itimi verilmesi, ek istihdamiçin iflyerlerine primdeste¤i sa¤lanmas› gibi projeleryer al›yor.24 • GÜNCEL MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

Küresel ekonomik krizin üretim veiflsizlik rakamlar›n› olumsuz etkilemesi,hükümeti yeni önlemleralmaya yöneltti. Bölgeler aras›n›geliflmifllik farklar›n› azaltmaya veistihdam› art›rmaya yönelik teflvikpaketi yaklafl›k 3 milyar TL’lik birkaynak gerektiriyor.Baflbakan Recep Tayyip Erdo¤anve ekonomi kurmaylar› taraf›ndanbir bas›n toplant›s› ile aç›klananyat›r›mlar›n teflviki ve istihdam›nart›r›lmas›na yönelik pakette, vergiindirimlerinden, SSK prim borçlar›n›nHazine taraf›ndan karfl›lanmas›na,istihdam garantili kurslaraç›lmas›ndan giriflimcilik e¤itimiverilmesine kadar bir dizi önlemyer al›yor.Yeni yat›r›m teflvik sistemi, 31Aral›k 2010 tarihine kadar bafllam›flolan yat›r›mlara uygulanacak.Bölgesel geliflmifllik farklar›n›azaltmak, rekabet gücünü art›rarak,teknolojik içerikli büyük ölçekliyat›r›mlar› desteklemek, do¤rusektörel kümelenmeye yöneltmekve yat›r›m konular›nda ekonomikölçek kriterlerini ön plana ç›kar›lmas›n›nhedeflendi¤i teflvik paketiile Türkiye, sosyo-ekonomik geliflmifllikderecelerine göre 4 bölgeyeayr›ld›.Bölgelere göre teflvikler1.Bölge: Sanayi ve ticaretingeliflti¤i ‹stanbul, Ankara, ‹zmir,Bursa, Eskiflehir, Bilecik, Kocaeli,Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova,Tekirda¤, Edirne ve K›rklareli 1.bölgede yer ald›.Bu bölgede, a¤›rl›kl› olarak motorlutafl›tlar ve yan sanayi, elektronik,ilaç, makine imalat ve t›bbihassas optik alet yat›r›mlar› gibiileri teknoloji gerektiren yat›r›mlarteflvik edilecek.Bu bölgede söz konusu yat›r›mlariçin yüzde 20 olan Kurumlar Vergisiyüzde 10 olarak uygulanacak.SSK priminin asgari ücret üzerindentamam› 2 y›l süreyle Hazinetaraf›ndan karfl›lanacak. Büyükproje yat›r›mlar› için yer tahsisedilecek ve sabit yat›r›m tutar›n›nbir bölümü için kullan›lan kredilerefaiz deste¤i uygulanacak.2.Bölge: Adana, Mersin, Ayd›n,Denizli, Mu¤la, Antalya, Burdur,Isparta, Bal›kesir veÇanakkale’nin yer ald›¤› 2.bölgede, makine imalat, çokfonksiyonlu tekstil, cam, seramik,karo ve yal›t›m malzemeleri, ka¤›tg›da ve içecek imalat› gibi teknolojiyo¤un sektörler desteklenecek.Bu bölgede sözkonusu sektörlerdeyap›lacak yat›r›mlarda KurumlarVergisi yüzde 8 olarak uygulanacakve SSK primi iflverenhissesi 3 y›l boyunca Hazinetaraf›ndan ödenecek.3.Bölge: Bu bölgede, Zonguldak,Karabük, Bart›n, Manisa,Afyonkarahisar, Kütahya, Uflak,Konya, Karaman, Gaziantep,Ad›yaman, Kilis, Osmaniye,Kahramanmarafl, Hatay, Yozgat,Sivas, Kayseri, K›r›kkale, Aksaray,Ni¤de, Nevflehir, K›rflehir,Samsun, Tokat, Çorum veAmasya illeri yer al›yor.A¤›rl›kl› olarak tar›m ve tar›madayal› imalat sanayinin desteklenece¤ibölgede, emek yo¤unsektörler, turizm, sa¤l›k ve e¤itimyat›r›mlar› da teflvik edilecek.Bu bölgede yap›lacak yat›r›mlaryüzde 4 Kurumlar Vergisi’ne tabiolacaklar. Al›nacak kredilere uzunsüreli faiz deste¤i uygulanacak veSSK primi iflveren hissesi 5 y›lsüreyle Hazine taraf›ndankarfl›lanacak.4.Bölge: Bu bölgede, Trabzon,Ordu, Giresun, Rize, Artvin,Gümüflhane, Malatya, Elaz›¤,Bingöl, Tunceli,Kastamonu, Sinop,Çank›r›, Erzurum, Erzincan,Bayburt, fianl›urfa, Diyarbak›r,Mardin, Batman, fi›rnak, Siirt,A¤r›, Kars, Ardahan, I¤dur, Van,Mufl, Bitlis, Hakkari, Bozcaada veGökçeada ilçeleri yer ald›.Bu bölgede söz konusu yat›r›mlaraKurumlar Vergisi yüzde 2olarak uygulanacak. SSK primiiflveren hissesi 7 y›l süreyleHazine taraf›ndan karfl›lanacak vefaiz deste¤i uygulanacak.Tekstil için özel teflvikFOTOGRAF: AABu arada, tekstil, konfeksiyon,haz›r giyim, deri ve deri mamülleriimalat›nda bulunan sektörlerinbaflka bölgelere tafl›nmas› halindeözel destekler sa¤lanacak.Bu çerçevede asgari 50 kifliyeistihdam sa¤layan tesisler 31Aral›k 2010 tarihine kadar 1 ve 2.bölgelerden 3 ve 4. bölgeleretafl›nd›klar› takdirde tafl›nmagiderleri Hazine taraf›ndan karfl›-lanacak ve bu tesisler 5 y›l süreyleyüzde 5 kurumlar vergisi ödeyecekler.Ayr›ca bu iflletmeler,bölgede uygulanan prim desteklerindende yararlanacaklar.Büyük projeler neler?Teflvik paketi ile desteklenecekbüyük proje yat›r›mlar› ise flöyle:Kimyasal Madde ve ürünlerinimalat›: Ana kimyasal ürünlerinimalat› için 1 milyar TL, di¤erkimyasal ürünlerin imalat› için 300milyon TL tutar›ndaki yat›r›mlarBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009GÜNCEL • 25

Rafine edilmifl petrol ürünleriimalat›: Asgari 1 milyar TLtutar›ndaki yat›r›mlarTransit boru hatt› ile tafl›mac›l›kMotorlu kara tafl›tlar› imalat›:Asgari 250 milyon TL tutar›ndakiotomotiv yat›r›mlar›Demiryolu ve lokomotif imalat›:Asgari 50 milyon TL tutar›ndakiyat›r›mlarLiman ve liman hizmetleri:Asgari 250 milyon TL tutar›ndakiyat›r›mlarElektronik sanayi yat›r›mlar›:Asgari 1 milyar TL tutar›ndakiLCD ve plazma TV üretimineyönelik yat›r›mlar, asgari 150 milyonTL tutar›ndaki modül panelüretimi yat›r›mlar›, lazer TV, üçboyutlu TV’ler vb. asgari 50 milyonTL tutar›ndaki bilgi ve biliflimcihazlar› yat›r›mlar›.T›bbi alet ve hassas optikaletler: Asgari 50 milyon TLtutar›ndaki yat›r›mlar.‹laç imalat›: Asgari 100 milyon TLve üzerindeki ilaç yat›r›mlar›Hava ve uzay tafl›tlar› imalat›Makine imalat yat›r›mlar›Madencilik yat›r›mlar›‹stihdam› teflvik‹flsizli¤in azalt›lmas›na yönelik bugüne kadar baz› önlem paketlerihükümet taraf›ndan uygulamayakonuldu. Halen, iflveren priminin 5puanl›k k›sm› Hazine taraf›ndankarfl›lan›yor, ilave olarak ifleal›nan gençler ile kad›nlar›niflveren primleri 5 y›l boyunca‹flsizlik Sigortas› Fonu taraf›ndanödeniyor, özürlülerin primleriHazine taraf›ndan karfl›lan›yor.Geçici mali s›k›nt› içine gireniflyerlerinin iflçi istihdam etmeyedevam etmeleri halinde ücretlerinbelli bir k›sm› devlet taraf›ndanüstleniliyor.Bu uygulamalara ek olarak, istihdam›nart›r›lmas› için flu projelerhayata geçirilecek:FOTOGRAF: AAÇal›flma programlar›na kaynak:Okul, hastane, sa¤l›k kurumlar›bak›m ve onar›m iflleri, a¤açland›rmave erozyon kontrolü, çevredüzenlemesi ve arazi ›slah›, park,bahçe düzenlemeleri gibi toplumyarar›na ifller için oluflturulacakçal›flma programlar›na kaynakaktar›larak 120 bin iflsizindo¤rudan istihdam› sa¤lanacak.‹fl Kur’un faaliyetlerigeniflletilecek: Mesleki becerileringelifltirilmesi, vas›fl› iflgücüihtiyac›n›n karfl›lanmas› yönündeprogramlar düzenlenerek, yaklafl›k200 bin iflsize mesleki e¤itimverilecek. E¤itim süreçlerinekat›lacak olanlara günlük 15 TLödeme yap›lacak.Giriflimcilik e¤itimi vedan›flmanl›k hizmeti: ‹fl Kur ileKOSGEB ortaklafla olarak ihtiyaçduyulan alanlarda yap›lacak yat›-r›mlar› teflvik etmek için giriflimcilikkonusunda e¤itim verecek.Düzenlenecek kurslarla bireylerefirma kurma ve iflletme aflamalar›ndadan›flmanl›k hizmeti verilecek.Bu çal›flmalarla 10 bin giriflimcininifl kurmas› hedefleniyor.Stajlar desteklenecek: ‹fltecrübesi olmayan gençleredeneyim kazand›rmak amac›ylaçeflitli ifl alanlar›nda stajyerlikimkan› sa¤lanacak. Özelliklemeslek lisesi ve dengi e¤itimkurumlar›n›n mezunlar›na stajsürelerinde ifl deneyimi kazand›r›-lacak, uzmanl›k e¤itimi verilecek.Bu e¤itim çal›flmalar›na kat›lanlara‹fl Kur taraf›ndan 6 ay süresincegünlük 15 TL ödeme yap›lacak.Ek istihdama prim deste¤i:‹flyerlerinde Nisan 2009’dan sonramevcut istihdama ek olarak ifleal›nacak olanlar›n primleri asgariücret üzerinden 6 ay boyuncadevlet taraf›ndan karfl›lanacak.KOB‹’lere Kredi GarantiDeste¤i: KOB‹’lerin finansmanimkanlar›n›n geniflletilmesi, üretim,istihdam ve ihracatta devaml›l›¤›nsa¤lanmas› amac›yla y›ll›k cirosu25 milyon TL’nin alt›nda olan enfazla 250 iflçi çal›flt›ran ve 30Haziran 2008 tarihinden önceki ikiy›l içinde takibe düflmüfl borcubulunmayan iflletmeler garantilikredi deste¤inden yararlanacak.ÖTV ve KDV indirimleriÖte yandan hükümet ekonomiyicanland›rmak için uygulamayakoydu¤u baz› ürünlerdeki ÖTV veKDV indirimlerini kapsam› daralt›-larak 30 Eylül 2009 tarihine kadardevam etme karar› ald›.‹ndirim öncesinde yüzde 37’likÖTV’ye dahil olan binek araçlar›ndaÖTV, yüzde 18’den yüzde27’ye ç›kar›ld›. Beyaz eflyadayüzde 6,7’den s›f›ra indirilen ÖTVyazde 2’ye yükseltildi. Bilgisayarve mobilya için yüzde 18’denyüzde 8’e gerileyen KDV uygulamas›ise 3,5 ay uzat›ld›.Sanayide kan kayb› sürüyorHükümetin ald›¤› önlemler ve teflviklerekarfl›n sanayi üretimindekikan kayb› devam etti. Sanayi üretimiMay›s ay›nda yüzde 17,4 gerileyerek,krizin yaratt›¤› çöküflünart›ndan hafif bir yükselifle geçti.‹statistik Kurumu verilerine göresanayi üretimi, bir önceki ayaoranla yüzde 5 artt›. Ancak art›fluzmanlar›n iyimser tahminlerininde üzerinde kald›.26 • GÜNCEL MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

ANGARYA VE TAHS‹LATSIKINTISI BÜYÜYORElaz›¤ SMMM Odas›Baflkan› Zeki Fendo¤lu,ekonomik krize ba¤l›olarak meslektafllar›nangarya ve tahsilat sorunununbüyüdü¤üne dikkatçekerek, “Mesle¤imiz,demokratik, özgür vebaflkalar› taraf›ndangüdümlenmeyen biryap›ya kavuflturulmal›d›r”dedi.Elaz›¤ SMMM Odas› Baflkan› ZekiFendo¤lu, ekonomik krizin bölgeekonomisi üzerindeki olumsuzetkilerinden en çok meslektafllar›netkilendi¤ini belirtirken, haks›zrekabet, tahsilat ve angaryasorunlar›n›n artt›¤›n›, çal›flmakoflullar›n›n giderek zorlaflt›¤›n›söyledi.Elaz›¤ SMMM Odas› Baflkan›Fendo¤lu’na yöneltti¤imiz soru veyan›tlar› flöyle:Elaz›¤ SMMM Odas›kuruluflundan bu yana nas›l birsüreçten geçti?Elaz›¤ SMMM Odas› s›k›nt›l› birkurulufl aflamas›ndan geçti.Odam›z›n kurulufl aflamas› olan1990’l› y›llarda mesle¤e geçicihükümlerden girmek isteyenlerinyo¤un talebi ile karfl›laflt›k. Maddiimkans›zl›klar içinde görev alanarkadafllar›n özverili çal›flmalar›neticesi Odam›z› kurduk. Mesle¤eafl›r› talep oldu. ‹lk zamanlardae¤itim çal›flmalar›n› kendibünyemizde gruplar kurarak yapmayaçal›flt›k. TÜRMOB veTESMER’in çal›flmalar›yla s›navlardaha sonra bafllad›.Meslek yara alıyorMeslek yasas›n›n ç›kar›lmas›ndanbu yana geçen 20 y›ldamesle¤in geldi¤i noktay› nas›lde¤erlendiriyorsunuz?Say›m›z ço¤ald›kça meslek mensuplar›n›nkendi aralar›nda haks›zrekabet de artt›. Bu, mesle¤i ciddianlamda hasara u¤rat›yor.‹fl yükünün fazlalaflmas›, ücretlerintahsilatlar›n tam olarakyap›lamamas› mesle¤imizizorlaflt›r›yor.Günümüzde çal›flmakoflullar› zorlafl›yor. Haks›z rekabetinher geçen gün artmas›dolay›s›yla sorunlar yafl›yoruz.Meslek Yasam›zda s›k›nt›lar›nçözülebilmesi üzerimizdeki angaryalar›nkald›r›labilmesi, mali tatilingerçek anlamda yap›labilmesi içindüzenlemelere gidilmelidir.Hükümetin yürürlü¤e soktu¤u vevergi mükelleflerini yak›ndanilgilendiren yasalarda yeni düzenlemeleryap›lmal›d›r. ‹ki y›l kadarönce düzeltilmek istenirken dahada kar›flt›r›lan ve Maliye’ninvesayeti alt›nda bulunan 3568say›l› meslek yasam›zda köklüdüzenlemelere gidilmelidir.Mesle¤imizin onuruna ve ilkelerinedurufluna uygun her yönüyle tamdemokratik, özgür, baflkalar›taraf›ndan güdümlenmeyen biryap›ya kavuflturulmal›d›r.Geçen 20 y›lda üye profilinizdene gibi de¤ifliklikler oldu?Geçen 20 y›lda üye profilindemeslek mensuplar›m›z›n kalitesive nitelikleri yükseldi. Bu yöndeçok önemli ad›mlar at›ld›. Kurslar,toplant›lar ve sempozyumlarlamesle¤e yeni at›lanlar›n tahsil vebilgileri art›r›ld›. Son y›llarda malimüflavirli¤e talepler artt›. Böyleolunca da e¤itim, staj süreci ves›navlar a¤›rlaflt›. Mesle¤imizdaha disiplinli ve bilgiye dayal›hale geldi.Modern hizmet binasıElaz›¤ SMMM Odas› olarakmesleki etkinli¤in art›r›lmas›yönünde ne gibi çal›flmalaryap›yorsunuz?Mesleki etkinliklerin art›r›lmas›konusunda Avrupa Birli¤indensa¤lanan hibe ile toplant› salonumuzugünde üç gurup halinde 36BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009ODALARIMIZ • 27

kifliye hizmet verecek durumagetirdik. Tam teflekküllü bilgisayardonan›ml› laboratuar kurarak ikiy›ld›r hem meslek mensuplar›nave yan›nda çal›flanlara ayn›zamanda d›flar›dan da kursiyeralmak suretiyle üniversite desteklietkinlikler yapt›k.Yeni e¤itim ve idare binam›z için2,5 dönümlük bir arsa sat›n alm›flbulunuyoruz. Arsa borcunuTÜRMOB’unda katk›lar›ylaödemeye çal›flmaktay›z.İşsizlik büyüyorEkonomik kriz bölgenizi nas›letkiledi?Ekonomik yap›s› üretime dönüksanayiden çok, tüketim toplumununyo¤un oldu¤u Elaz›¤’›m›zkrizin psikolojik etkisini, çok dahafazla yafl›yor. Giriflimciler krizdendolay› önünü net olarak göremedi¤inden,yeni yeni k›p›rdanmayabafllayan sanayileflme hareketikrizle birlikte iyice durdu. Do¤uAnadolu’da zaten var olan iflsizlikkrizle birlikte daha da büyüdü.Ekonomik yap› meslek mensuplar›için her geçen gün kötüye gidiyor.Yeni belge alan serbest çal›flanarkadafllar›m›z bu mesle¤in yap›-lamaz duruma geldi¤ini, krizinfaturas›n›n da muhasebecilertaraf›ndan ödendi¤ini söylüyorlar.Teşvikler yetersizKrizin olumsuz etkilerinihafifletmek için al›nan teflvikönlemlerini nas›l de¤erlendiriyorsunuz?Krizin olumsuz etkilerini hafifletmekiçin al›nan önlemleri olumluancak yeterli bulmuyoruz. Bölgemizaç›s›ndan teflvik paketinide¤erlendirdi¤imizde beklentilerinaksine krizden etkilenen yat›r›mc›lar›korumak, özendirmek yerinedaha çok büyük sermaye veyabanc› sermaye için desteksa¤lanmaktad›r. Bakt›¤›m›zdateflvik paketi kriz nedeni ile zordurumda olan mevcut iflletmelerins›k›nt›lar›n› giderecek durumdagörülmemektedir.Pakette yer alan KOB‹’ler içinsa¤lanacak “Kredi Garanti Fonu”uygulamas› kriz nedeni ile finansalzorluk yaflayanlara ve iflsiz kalanlarasa¤lanacak ifl imkanlar›nayönelik düzenleme olumlu geliflmeolarak görülmektedir.Bize göre, Elaz›¤’›n da içindebulundu¤u 4. bölge için, yat›r›m›teflvik kriterleri , bölgenin iflletmebüyüklük ölçüsü göz önündebulundurularak yeniden düzenlenmelidir.Günümüzde, yaflanan ekonomikkrizin en büyük belirtisi piyasadakiticari daralma ve nakit darl›¤›d›r.15 Haziran 2009’a kadar uygulananve flimdilerde k›smendevam eden KDV ve ÖTV indirimiuygulamas› baz› sektörlerehareket getirmifltir. Bu uygulaman›ngeniflletilerek mevcut iflletmelerinkorunmas›, kapasite kullan›mlar›n›nart›r›lmas› yönündeüretimi teflvik edecek uygulamalargündeme gelmelidir.Yo¤unlukla bölgemizde olmaküzere 49 ildeki; 10 veya dahafazla iflçi çal›flt›ran iflletmelerde5084 Say›l› Yasa çerçevesindeuygulanmakta olan enerji, gelirstopaj vergisi, sigorta primiiflveren pay› deste¤i uygulamas›son uzatmayla 31.12.2009 tarihindesona erecektir. Bu uygulaman›nyeniden uzat›lmas› bölgeiçin oldukça önem tafl›maktad›r.Zorluklar varHükümet taraf›ndan aç›klananteflvik paketi ile ilgili beklentileriniznelerdir? Bu paketin bölgenizekonomisini nas›l etkileyece¤inidüflünüyorsunuz?Hükümet taraf›ndan aç›klananteflvik paketiyle yat›r›mc›lara ikiseçenek sunulmufltur. Birincisibölge ölçe¤ine göre büyük say›labilecekkapasitede yat›r›m yaparakistihdam sa¤lamak (50 milyon$ üstü yat›r›m ve en az 50 kifli istihdam)ikincisi ise di¤er bölgelerdenbüyük yat›r›mc›lar›n 4.bölgeyetafl›nmas›n› sa¤layarak bölgemizdeyat›r›m› gerçeklefltirmektir.Her iki seçene¤inde gerçeklefltirilmesindezorluklar mevcuttur.Bölgemizdeki iflletmelerin hemenhemen tamam› KOB‹ statüsündeoldu¤u için 50 milyon dolar›nüstünde yat›r›m yapacak maddigüç çok zor bulunacakt›r. Baflkabir konu ise, ticari hayat›n genelkural›n›n kazanç üzerine kurulmuflolmas›d›r. Para kazanmayanhiçbir yat›r›m ilimizin de içindebulundu¤u 4.bölgeye tafl›nmakistemez. Özellikle teflvikten yararlanmasüresinin k›sa oluflu 4.bölgeyetafl›nma olgusunu engelleyenfaktörlerdendir.Sivil toplum kuruluflu olarakhedefleriniz nelerdir?Bu yönde ne gibi çal›flmalaryap›yorsunuz?Ekonomiye iliflkin her türlü sorunlar›,Ticaret ve Sanayi Odas›,Esnaf ve Sanatkarlar Birli¤i bafltaolmak üzere di¤er meslekkurulufllar› ile paylaflmaktart›flmak, ortak çözüm bulmakilgililere sunmak gibi bir misyonumuzoldu¤unu kabul ediyor veuyguluyoruz.Bir sivil toplum örgütü olarakhedefimiz önce ilimizde sonra bölgemizdekisiyasi ve ekonomikgeliflmeleri yak›ndan takip etmekOda olarak sosyokültürel geliflmelerininiçinde yer almaktad›r. ‹limizbürokrasisi içinde devaml› bulunupDevlet ve ilimiz milletvekilleriylebirlikte sorunlar›n›n çözümündeberaber hareket edip,mesleki ve ilimizin sorunlar›n›yap›lmas› gereken kanun de¤iflikliklerindegörüfl ve dileklerimiziAnkara’daki parlamenterlerimizeyaz›l› veya sözlü iletmektir.Kuflkusuz Do¤u ve Güney Do¤uSMMM Odalar› Platformunda daBölgemizin konular› meslekisorunlar dile getirilmekte budurumlar ortak bildirgelerle herOdan›n bulundu¤u ilin siyaset vebas›n›nda yer bulmaktad›r.28 • ODALARIMIZ MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

TeknolojiWindows 7'nin yenisürümü geliyorWindows iflletim sisteminin önizlemesürümü Windows 7 Betainternet üzerinden kullan›c›lar›ylatan›flt›r›ld›¤›nda eski sürüm olanVista’ya oranla büyük ilgi görmüflve oldukça olumlu tepkilerlekarfl›laflm›flt›.Microsoft, iflletim sisteminin yenisürümünü bu ay bafl› itibariyleWindows 7 RC (ReleaseCandidate / Yay›n Aday›) ad›alt›nda yay›nlayaca¤›n› aç›klad›.Eski sürümle karfl›laflt›r›ld›¤›ndaperformans ve istikrarkonusundaki üstünlü¤üyle gözeçarpaca¤› belirtilen Windows 7RC’nin gerçek sürümü 2009senesinin son çeyre¤inde pazarasunulacak.Samsung’un beklenenAndroidi: ‹7500Samsung firmas› Google’›ndokunmatik ekranl› arayüze sahipiflletim sistemi olanAndroid’i kullanan ilk ürünüSamsung ‹7500’ün tan›t›m›n›yapt›.3,2 inçlik AMOLED dokunmatikekran›, saniyede 7,2 megabit h›z›,32 GB’a kadar geniflleyebilenhaf›zas›, 11,9 mm kal›nl›¤› ve 5megapiksel kameras›yla piyasayaiddal› giren ‹7500, T-Mobile G1ve HTC Magic’den sonrapiyasadaki üçüncü Android ceptelefonu olma özelli¤ine de sahip.Haziran ay›nda sat›fla sunulacakürünün fiyat› ve kontrat karfl›l›¤›sat›l›p sat›lmayaca¤› henüz netlikkazanmad›.Evrenin s›n›rlar›ndason keflif!Amerikan Ulusal Havac›l›k veUzay Ajans› (NASA) , Swift isimliuydusu arac›l›¤›yla, dünyaya 13,1milyar ›fl›k y›l› uzakl›kta meydanagelen bir Gama ›fl›n› patlamas›görüntüledi.fiu ana kadar insano¤lu taraf›ndankeflfedilen evrendeki en uzaknesne olan gama ›fl›n›m›na “GRB090423” ad› verildi. Ifl›n›m›nBüyük Patlama’ dan (Big Bang)640 milyon y›l sonra ortaya ç›kt›¤›tahmin edeliyor.Enerji üretimi biten y›ld›zlar›nkendi içine do¤ru çöküp,karadelik olarak adland›r›lanmuazzam kütleli oluflumlaradönüflmesi sürecinde, etrafa ›fl›kh›z›na yak›n fliddette gama ›fl›n›yayan gazlar f›flk›rtmas› sonucuoluflan bu ›fl›n›mlar,evrenin sonsuz deviniminigörsel birer flölenedönüfltürüyorlar.GE’ den 500 GB kapasiteli holografik diskGeneral Electric(GE), tam 500GB’l›k birkapasiteyesahip bir optikdisk gelifltirdi¤iniaç›klad›. Halografik depolama teknolojisiyleüretilen diskin, çift katmanl›Blu-ray’lerden 10 kat dahafazla kapasiteye sahip olaca¤›belirtiliyor.Bu kapasitesiyle 100 DVD'yeeflde¤er olan ve DVD ile ayn›ebatlara sahip olan yeni optikdisk, daha çok arfliv sektörü içintasarlanan bir ürün.GE bilim adamlar›n›n Blu-ray okuyucular›n›nokuyabilece¤i hologramlaroluflturup diske entegre etmeyibaflard›¤› bu teknoloji 2011y›l›nda seri üretilmeye bafllanacak.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009TEKNOLOJ‹ • 29

Müzik KutusuSemiha YALILIVEYVE MILAKETO(MELEKLER‹N DANSI)Ahmet Aslan,KalanAhmet Aslan’›n ‹kinci solo albümüVeyve M›laketo (MeleklerinDans›), Kalan Müzik taraf›ndanyay›nland›.Sonuçlar›n› bilerek kurallarauymamak, ço¤u zaman “kendineözgünlü¤ü” beraberinde getirir.Bu, sanatta da böyle. Sanatç›n›n,“kendine özgünlü¤ü”nün, bir “tarz”halini almas› ise çi¤nenen veyauyulmayan kurallar›n, teknikaltyap›lar›n›n ve teorisinin sanatç›taraf›ndan çok iyi bilinmesiyle deiliflkilidir. Bunun d›fl›nda, hayatanüfuz etti¤i ve üretip sundu¤ufleyler aras›ndaki tutarl›l›¤›n do¤ruorant›s›, “tarz” halinin alt›n› çizer.Ahmet Aslan, kiflili¤i ve kendineözgünlü¤üyle tarz›n› çoktanoturtan ender müzisyenlerden.O, müzi¤in temel e¤itimlerindengeçip, armonik yap›s›n› ö¤renip,akademik birikimi ve de¤iflikduygulan›mlar›yla yaratt›¤› kendimüzik dünyas›nda, sonuçlar›n›bilerek ö¤rendi¤i ve ö¤retti¤ikurullar› ihlal ediyor. Ve bu ihlal,sadece yerleflik kat› kurallara birbaflkald›r› de¤il, ayn› zamandabelli bir alternatifli¤i deberaberinde getiriyor.DARIO MORENO’SUZ40 YIL Dario Moreno,Odeon‹zmir delikanl›s› yürüyorKordon´da, tutturmufl bir ›sl›k,‹zmir´i seyrediyor. Ve bafll›yor birdenm›r›ldanmaya; Can›m dilberflehir, eflsiz sevgili ‹zmir (Can›m‹zmir)...Sonra hofl t›n›l›, duygu yüklüNapoliten flark›lar yükseliyor...‹zmir konumu, halk›, duruflu veyasay›fl biçimiyle, kendine hasözellikleri ile di¤er flehirlere nazaranhep farkl› olmufl, yaflanm›flt›r.Mütevaz›l›k ve alafranga yaflamhakimdir Cumhuriyet dönemi‹zmir´inde. Bu zamanlar›n neflelisimalar›ndan biri de DarioMoreno´dur.ISSIZSumru A¤›ryürüyen, Kalan80’lerin önemli grubu Mozaik’inkurucular›ndan, Ezginin Günlü¤ü,Bulutsuzluk Özlemi, Yeni Türkü gibitopluluklarla çal›flm›fl SumruA¤›ryürüyen, solo albümü ‘Iss›z’›ç›kard›…Gayet dingin ve dinleyince insanafarkl› bir tat veren sekiz flark›n›n yerald›¤› albümde, Sumru A¤›ryürüyensözleri Mehmet Güreli’ye ait BeyazGece ile bafll›yor yolculu¤una.Müzi¤i ve düzenlemesi, geçti¤imizy›l bir da¤ kazas›nda yitirdi¤imizTanju Duru’ya ait bu eser albümünÜlkemizde çok sevilen, flark›lar›dillerden düflmeyen usta yorumcuDario Moreno’nun kariyeri boyuncayorumlad›¤› en iyi flark›lar›ndanoluflan ‘Dario Moreno’suz 40 y›l’ODEON etiketiyle müzikseverlerinbe¤enisine sunuluyor.‹zmir’de do¤mufl, ‹zmir’de büyümüfl,tam bir ‹zmir afl›¤› olan, 1Aral›k 1968 tarihinde kaybetti¤imizefsane yorumcunun ölümünün 40.y›l›na da denk gelen albüm, Kas›may›n›n ilk haftas›nda JOYTÜRK’ün radyo sponsorlu¤undapiyasalarda olacak.Ülkemizde daha önce hiçbir CD’siyay›nlanmam›fl olan sanatç›n›n;Türkçe, Frans›zca ve ‹spanyolcatoplam 21 flark›dan oluflan ‘‹stanbul’unK›zlar›’, ‘Sar› Kanaryam’,‘Deniz ve Mehtap’ ve ‘J''ai ma tetequi tourne’ gibi eflsiz flark›lar› ayn›albümde bir araya getiren albümü,dinleyenlere keyifli bir nostaljiyaflatacak. Albümünhaz›rl›klar›nda sanatç›n›n uzuny›llar menajerli¤ini de yapm›fl olanyak›n dostu Erkan Özerman tümarflivini açarak, an›lar›n›paylaflarak ve yak›ndan ilgilenerekbüyük katk›da bulundu…ne kadar sa¤lam temeller üzerindekuruldu¤unun habercisi oluyor.Zaten, A¤›ryürüyen de, “Her nekadar bu solo bir albüm gibi görünsede, bu flark›lar›n albümedönüfltürülmesindeki en büyük katk›Tanju’nundu” diyerek, Duru’nunhakk›n› teslim ediyor. Zaten,Duru’nun elinin de¤di¤i hangialbüme kötü diyebiliriz ki?30 • KÜLTÜR SANAT MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

Okuma Koltu¤uSemiha YALILI‹STANBUL’UN KÖPEKLER‹Catherine PinguetYKYCatherine Pinguet‹stanbul’un gündelikhayat›n›n ayr›lmazbir parças›olan sokak köpeklerininhikayesinianlat›yor. ‹stanbul’unköpekleri,II. Meflrutiyet’inilan›yla bafllayanbat›l›laflmahareketleriçerçevesinde Sivriada’ya sürülen vedönemin zihniyet çekiflmelerinin enönemli figürlerinden biri olan sokakköpeklerinin itlaf serüvenine, Bat›’dakibenzer örneklerine ve ‹stanbul Himaye-iHayvanat Cemiyeti’nin kuruluflundanEvrensel Hayvan Haklar› Beyannamesi’ninkabulüne kadar Türkiye’de “hayvan”haklar› kavram›na tarihsel veantropolojik bir bak›fl sunuyor. ‹yilefltirmeyedair bir sürü fikir var.BAKIRKÖY AKILHASTANES‹’N‹NG‹ZL‹ TAR‹H‹Betül Yalç›nerPeykan GökalpCem MumcuOkuyan usBak›rköy Ak›l Hastanesi’nin GizliTarihi yazarlar› ve anlatt›klar›ylahiçbir kitaba benzemiyor.Kimilerimizin önünden geçti¤i,kimilerimizin flakalar›na konuyapt›¤›, ama pek az›m›z›n içerideneler olup bitti¤inden haberdaroldu¤u “Bak›rköy” hakk›nda birincielden bilgiler, an›lar, anekdotlar bukitapta toplan›yor. Kimler yok ki buç›lg›n projede; doktorlar, hemflireler,avukatlar, bir bahç›van ve bir defoto¤rafç›. Her biri, Bak›rköyimgesinin kendi dünyas›ndakiyans›mas›n› anlat›yor. Yaz›lar›n kimiciddi, kimi e¤lenceli, kimi ise hiçbirtarife s›¤m›yor.A¤açtaki kargalar› insan zannedip,kendisine habire kalk dediklerinizanneden yafll› bir adam, otoyoldakaplumba¤alar› ezen sürücüleriprotesto etmek için ç›r›lç›plaksoyunup E5’te koflturan adam, hastanedeölmek yerine Ali Sami YenStad›’na gitmek isteyen hasta vedaha pek ço¤una ait an›lar› bukitapta bulabilirsiniz.RUSLARIN GÖZÜYLE ORTADO⁄UYevgeni PrimakovTivmaflDünya’n›n kalbiOrtado¤u, tarihinbafllang›c›ndanitibaren çat›flmalar›nmerkezioldu. Bugünkütoplumsal vesiyasal çalkant›larabakt›¤›m›zdasüregelendurumunde¤iflmedi¤ine hatta fliddetin artarakdevam etti¤ine flahit oluyoruz.Hayat›n› Ortado¤u meselesineadam›fl, say›s›z makaleler yazm›fl,son elli y›l›n en ünlü simalar›yladefalarca görüflmelerde bulunmufl,diplomatik görevler üstlenmifl RusyaFederasyonu D›fliflleri Bakanl›¤› veBaflbakanl›¤› görevlerinde bulunmuflbir Ortado¤u uzman› olan YevgeniPrimakov bu co¤rafyan›n tarihine vebugününe ›fl›k tutuyor.Primakov’un bu çal›flmas›nda Arap-‹srail ihtilaf›ndan Kürt oluflumuna,Cemal Abdülnas›r’dan Yaser Arafat’a,petrol politikalar›ndan Irak Savafl›’na,Ortado¤u’da ön plana ç›kan birçokflah›s ve olay hakk›nda hiçbir yerderastlamad›¤›n›z kulis bilgilerineRuslar›n bak›fl aç›s›ndanulaflacaks›n›z.BÜYÜKAYDINLANMACIÖ⁄RETMEN‹M:HASAN AL‹YÜCELMehmet Baflaran‹fl Bankas› KültürYay›nlar›Cumhuriyet dönemiayd›nlanmac›l›¤›na ivme kazand›ran,e¤itimi kendisinden önceki birikimide¤erlendirerek, Kurtulufl Savafl›’n›sürdürme anlay›fl›yla dizgelefltiren birmavi destan, Hasan Ali Yücel…‹kinci Dünya Savafl›’n›n yokluklar›,s›k›nt›lar› içinde bir e¤itim seferberli¤isürdürülmektedir. Befl yüz binden çokinsan silah alt›ndad›r. Demir, çimentobulmak olanaks›zd›r. Ama bofl topraklaraçad›r kurarak ifle bafllayan köyçocuklar›, karanl›klar› ›fl›¤a kavuflturmaktad›r…Mehmet Baflaran, iflte bu benzersizdönemi ve dönemin mimar› olan ogüzel gözlü, tok sesli ö¤retmenin sisinisolu¤unu bugüne tafl›yor…BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009KÜLTÜR SANAT • 31

MektuplarErbil GÜZELASMMMO Mali Mevzuat DanışmanıMu¤la’da on iki y›l kalm›flt›m. O y›llarda “s›k de¤iflen yönetmeliklerleGelirler Genel Müdürlü¤ünün taflra örgütlenmesi “BölgeMüdürlükleri”ne dönüfltürülünce alt› y›l olan kalma süremiz on iki y›laç›kt›. 2001 y›l›n›n güzüne giriyorduk. Elimdeki son inceleme de bitmeküzereydi. Bu inceleme biterse en az bir hafta üzerimde inceleme emriolmadan daireye gidecektim. Baflkana söyledim. Olur dedi, bir haftainceleme emri vermeyiz. Bu konuflmadan bir gün sonra Uflak’ta sahtefaturalarla ilgili inceleme yapmak üzere görevlendirildik. Mu¤la’dan üç,Ayd›n’dan iki, ‹zmir’den iki vergi denetmeni ile bir gelirler kontrolörüUflak’ta bulufltuk. Ortam s›k›c›yd›, flehrin üstünde anlafl›lmaz bir kasvetvard›. Uflak hapishanesi d›flar›ya egemen olmufl gibiydi. Akflamkald›¤›m›z otelde her gün hangi çete taraf›ndan kimlerden ne kadarharaç al›nd›¤›n›n hikâyesini dinliyorduk. Çok geçmeden hapishanedeisyan ç›kt› Karagümrük çetesinin görüntüleri ekranlar› doldurur oldu.Turneye bafllad›¤›m›zda güz bafllar›yd›, bitirdi¤imizde Aral›k ay›n›nsonuna gelmifltik. Her hafta bafl› Mustafa Çevik’ in arabas›ylaMu¤la’dan yollara düflerdik ve hafta sonunda evimize dönerdik. Tamanlam› ile bir güz mevsimi geçti gözlerimizin önünden. Y›llar sonra birgün bir mektupta bu güz mevsimini Mu¤la’da kalan arkadafllara anlatmagere¤i duydum. Afla¤›daki mektup 2001 güz’ü anlat›r.*****Kim bilir flimdi bizNelerin neresindeyizAl› nedenMoru nedenK›rm›z›y› neden severizKim bilir ?H.H. KorkmazgilSevgili Nuh,H›zla arkam›zda kal›yor mefle a¤açlar›, görünmez oluyor sonra.Güneye do¤ru indikçe yerini i¤ne yaprakl› çamlara b›rak›yor. Uflak’tanDenizli’ye do¤ru güneye indikçe bunu fark ediyorsun. Hiç bitmeyecekmiflgibi duran meflelerin güz hüznünü yüklenmifl renkleri de geridekal›yor. Dönmek geliyor içinden, geriye dönüp tekrar bakmak o renklere.Bir daha bu topraklarda bu güzü bu renkleri yaflayamayaca¤›n›bilerek geçiyorsun. Çevik’in direksiyonda oldu¤u, Erdo¤an’›n durupdururken bulutlardaki de¤iflimi pür dikkat izledi¤i bir otomobilde bugeri dönme iste¤i giderek daha da büyüyor içinde. Daha güneydeBekili yak›nlar›ndaki güz ba¤lar›nda da ayn› duyguyu yafl›yorsun.Çavufl üzümlerinin asmalar› iyice yere yaklaflt›rd›¤› ba¤lara bakarkenayn› tuhaf geri dönme duygusu kapl›yor içini. Bu geri dönmeleriyafllanmanla izah edemezsin, çoktan beri yaflad›¤›n bir fley bu. Hem debazen durup dururken, hem de hiç ayr›l›klar gündemde de¤ilken. Tuhafbir vedalaflma duygusu büyüyor habire içinde. Sisler iniyor yamaçlardan.Buldan çay›n›n c›l›z bir dere olarak akt›¤› genifl düzlükler geridekal›yor. Büyük Menderes Nehri’nin bir ressam titizli¤iyle süsledi¤igenifl vadi de. Bu vadinin arka yamaçlar›nda Lidyal›lar taraf›ndan kurulanFiledelfiya flehri geliyor birden akl›na. Amerika da devasa bir flehreisim olmas›na karfl›n yerini bile do¤ru dürüst bilmeyiflimiz hala gün›fl›¤›na ç›karmam›fl olmam›z hüzünlendiriyor seni. “Çevik dön hiçolmazsa oraya gidelim” demek geliyor içinden. Bu topraklarda güneflbat›ncaya kadar dolaflmak, daha önce kimler yaflad›ysa onlara tekerteker merhaba demek geliyor içinden.Güneye iniyoruz habire. Denizli’den sonra o bildik topraklarbafll›yor. Denizli – Tavas aras›ndaki bu düzlükten, tam da buradan birflafak vakti, on bir y›l önce bir flafak vakti ilk defa geçerken o¤lununtarlalardaki bu¤day y›¤›nlar›n› sana sormas›n› hat›rl›yorsun. Cevapveremeyiflini de. Bu¤day y›¤›n› deyiflini bu¤day ne baba ile bafllayan üçyafl›n o güzel sorular›n›. Daha önce bu¤day sorulsayd› hiç bilmeyenbiri taraf›ndan gene anlatamayaca¤›n› düflündü¤ünü hat›rl›yorsun.Y›llar›n ne çabuk geçti¤ini. On bir y›l önceki o flafak vaktinin alacakaranl›¤›ndatarlalardaki insan hareketlili¤ini hat›rl›yorsun. Güna¤armaya bafllarken o sabah›n serinli¤ini. Tan k›z›ll›¤› ile birliktegiderek ölgünleflen farlar›n tuhaf bir ayd›nl›k yerine loflluk yaratt›¤›n›,gene de far ayd›nl›¤›na doluflan üvezleri. Mu¤la’n›n yeni bir bafllang›çolabilece¤ini, on iki eylül darbesiyle ara verdi¤in okumay›, oluflan obofllu¤un kapat›labilece¤ini düflündü¤ünü hat›rl›yorsun. Tavas’tagüneflin do¤uflunu, Y›lanl› ormanlar›ndaki sisleri…Güneye iniyoruz habire. Kale’ ye ulaflmadan soldaki benzinli¤in çay›daha güzelmifl, Çevik öyle söylüyor. Duruyoruz. Çay güzel gerçekten.Bir gün Söke Ovas›’ndan geçerken yaflad›¤›n hayranl›¤› hat›rl›yorsun.Ovan›n güzelli¤ini, fieyh Bedreddin’ in bu ovada fiehzade Murat’ayenildi¤ini sekiz bin insan›n bafl›n›n bu ovada kesilmifl oldu¤unu, BafaGölü’nü. Y›llar önce ‹znik Gölü k›y›lar›nda da benzer duygular›n içinidoldurdu¤unu. Bursa’da geçen s›k›yönetim günlerini. Kaç y›l korkuyuiçinde tafl›yarak yaflad›¤›n›. Sonra yönetimin ve yaflam›n normaledönüflünü. Bunlar› hat›rl›yorsun durup dururken. Hem de bütünihtiflam› ile Akdeniz bölgesine güz inerken.. / .Yollar›nda yürürken türkü söyleyebilmenin rahatl›¤›n›yaflayabildi¤im tek yerdi Mu¤la.Gerçekten “Kim bilir flimdi biz / Nelerin neresindeyiz/ Al› Neden /Moru neden / K›rm›z›y› neden severiz / Kim bilir”Hepinizi Öpüyorum.Erbil GÜZELBOLU – 10.08.200532 • MEKTUPLAR MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

fi‹RKETLER‹N ZAMANAfiIMINA U⁄RAYAN FA‹Z, TEMETTÜ,‹KRAM‹YE KUPON TAHVILAT VE H‹SSE SENED‹ BEDELLER‹N‹NHAZ‹NEYE ‹NT‹KAL ETT‹R‹LMES‹ ZORUNLULU⁄UMustafa DÜNDARGelirler BaşkontrolörüI- G‹R‹fiÜlkemizde tüzel kiflili¤e haiz flirketlerinkuruluflu, iflleyifli ve sona erdirilmesineiliflkin hususlar Türk TicaretKanunu'nda ve Sermaye Piyasas›Kanunu'nda düzenlenmifltir. TürkTicaret Kanunu aç›s›ndan flirketleri ikiana gruba ayr›lmaktad›r:1- fiah›s fiirketleri,a) Kollektif fiirketler,b) Adi Komandit fiirketler,2- Sermaye fiirketleri,a) Limited fiirketler,b) Anonim fiirketleric) Eshaml› Komandit fiirketler.12.06.1933 tarihli ve 2308 say›l›fiirketlerin Müruru Zamana U¤rayanKupon Tahvilat Ve Hisse SenediBedellerinin Hazineye ‹ntikali Hakk›ndaKanun bugün de yürürlüktedir.Söz konusu yasa kapsam›nasermaye flirketleri girmektedir. Buyasaya göre,• Anonim flirketlerin hisse senetlerininve tahvillerinin,• Limited flirketlerin• Sermayesi eshama ayr›lm›flkomandit flirketlerinin komanditerlereait hisse senetlerinintahvillerininzamanafl›m›na u¤rayan bedellerininhazineye intikal ettirilmesi gerekmektedir.II- ZAMANAfiIMI SÜRES‹2308 say›l› yasada zamanafl›m› süresiyasa kapsam›na giren alacaklar yönündenayr› düzenlenmifltir.• Faiz, temettü ve ikramiye gibimenfaatlerinde 5 y›l,• Yasa kapsam›na giren flirketlerinhisse senetleri ve tahvillerindenbedele inkilâp etmiflolanlarda 10 y›l,zamanafl›m› süresi tan›nm›flt›r.Bu süreler geçtikten sonra,flirketler ödemedikleri bedellerihazineye ödemek zorundad›rlar.Di¤er taraftan, kurulufl sözleflmelerindeya da kurulufl yasas›nda zamanafl›m›süresi belirlenmifl flirketlerdeolan ve Ticaret Kanunu mucibinceHükümetçe tasdik edilmiflolan flirketler için tâyin olunmuflmüddetler zamanafl›m›na esas tutulacakt›r.III- ZAMANAfiIMINA U⁄RAMIfiOLAN ALACAKLILARIN HAKKIDEVLETE GEÇMEKTED‹R.2308 say›l› yasa ile zamanafl›m›nau¤rayan kifli haklar›n›n, Devletegeçmesi kabul edilmifltir.Zamanafl›m›, sürüp giden fiili bir durumu,kesin ve dokunulmaz hukuki birduruma çeviren bir müessesedir.Medeni kanunda zaman afl›m›, kazand›r›c›(‹ktisab›) ve düflürücü (Iskati)olmak üzere iki yönde düzenlenmifltir.Kazand›r›c› zamanafl›m›, mülkiyet hakk›n›da kapsayan ayn› haklar alan›nda;düflürücü zaman afl›m› ise alacakl›lar›ndava haklar› üzerinde bilinensonuçlar› do¤urmaktad›r.2308 say›l› kanunun l inci maddesihükmü, hak düflürücü zaman afl›m›nadayanmakta ve zamanafl›m› sebebi ilealacakl›lar›n dava haklar› düfltü¤ündenmaddede yaz›l› menfaat ve bedelleriDevlete vermektedir. Düflürücü zamanafl›m›nda genel kural, alacaklar›nborçluya b›rak›lmas› yolundad›r. Sözügeçen madde ise kanun koyucu bukuraldan ayr›larak zaman afl›m›nau¤rayan menfaat ve bedelleri Devletemal etmektedir.Yukar›da belirtildi¤i üzere, kanun koyucu,zaman afl›m› müessesesini düzenleme¤eve bunun hukuki sonuçlar›n›belli etme¤e yetkilidir. Yasama organ›nca,2308 say›l› Kanunun 1. maddesinde,zaman afl›m›na u¤rayan menfaatve bedellerin, borçlu yerine Devlet'egeçmesini uygun görülmüfltür. Buyasama tasarrufunda, mülkiyet hakk›-na veya hukukun genel esaslar›ndanolan kazan›lm›fl hak kavram›na dokunanherhangi bir husus da bulunmamaktad›r.Uygulanan zaman afl›m›n›ndüflürücü nitelikte olmas›, iflin ayn› birhakla ilgisi olmad›¤›n› göstermektedir.2308 say›l› Yasa kapsam›na girenmenfaat ve bedeller, flirketlerin zimmetindebulunan borçlardan oluflmaktad›rBunlar üzerinde flirketlerin mülkiyethakk› bulunmad›¤› tart›flmas›zd›r.Bu niteli¤i itibariyle de mülkiyet hakk›nada dokunulmamaktad›r. 2308say›l› Yasan›n l inci maddesi uyar›nca,yasa metninde yaz›l› menfaat vebedeller, zamanafl›m› süresinin gerçekleflmesiile kendili¤inden Devletegeçmektedir. Bu durumda, flirketleryarar›na bir hakk›n do¤mas› sözkonusu olmad›¤›ndan kazan›lm›fl birhakk›n geri al›nd›¤› da iddia edilemez.IV- YASANIN UYGULANMASI2308 say›l› Yasan›n 4 üncü maddesiuyar›nca, bu yasa hükümlerini icrayaadliye ve Maliye Vekilleri memurdur.Dolay›s›yla söz konusu Yasay› Adaletve Maliye Bakanl›klar› birlikte uygulayacaklard›r.Yasa uyar›nca devlete ödenmesigereken tutarlar›n zamanafl›m› süresininbitmesinden itibaren üç ay içindemahallî mal sand›¤›na yat›r›lmas›gerekmektedir. Mahalli mal sand›¤› ilevergi dairesinin mi defterdarl›k muhasebemüdürlüklerinin mi kastedildi¤iaç›k olmamakla birlikte, yasan›n ç›kt›¤›dönem aç›s›ndan bak›ld›¤›ndan malsand›¤› ifadesi ile defterdarl›k muhasebemüdürlüklerinin ifade edildi¤i anlafl›lmaktad›r.Bu durumda, flirketin kanunimerkezinin bulundu¤u yerdekidefterdarl›k muhasebe müdürlü¤üne,flirket merkezi ilçede ise ilçe mal müdürlü¤üneyat›r›lmas› gerekmektedir.Di¤er taraftan üç ay içinde ödeme yapmayanflirketler verme¤e mecburolduklar› paray› üç misli tazminatla birlikteödeme¤e mahkûm edileceklerdir.Bu hüküm uyar›nca da paray› ödemeyenlerhakk›nda suç duyurusundabulunulmas› ve mahkemenin tazminat›nödenmesine hükmetmesi gerekmektedir.Mahkemeler taraf›ndanverilecek olan tazminat karar› asl›ndabir para cezas›d›r. Para cezalar›n›ntahsilinde de 5325 say›l› KabahatlerKanunu uygulanacakt›r.Söz konusu para cezalar›n›n tahsilindeise vergi daireleri yetkili olup, bu paracezalar› 6183 say›l› AATUHK hükümlerinegöre vergi dairelerine ödenecektir.Di¤er taraftan 6183 say›l› Yasan›n 51inci maddesi uyar›nca mahkemelertaraf›ndan verilen ve ceza mahiyetindeolan amme alacaklar›nda ise gecikmezamm›n›n yar›s› ölçüsünde gecikmezamm› uygulanacakt›r. Dolay›s›yla2308 say›l› yasa uyar›nca mahkemelertaraf›ndan verilen idari para cezalar›na% 50 oran›nda gecikme zamm› uygulanacakt›r.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MESLEK‹ YAZILAR • 33

ESK‹, ÇALINTI VE KAYIP TAfiITLARIN TASF‹YES‹Nuh ÜNALVergi DenetmeniI- G‹R‹fi28.2.2009 tarihinde yay›nlanan5838 say›l› kanun, ekonomik,sosyal ve mali mevzuatta birçokde¤ifliklik yapm›flt›r.Kanunun geçici 2. maddesi,ekonomik ömrünü çoktan tamamlam›fl30 yafl ve daha eski tafl›tlar›ntrafikten çekilmesini ve hurdayaayr›larak ekonomiye geri dönüflümünüsa¤lamay›, ayr›ca çal›nan,kaybolmufl, tafl›t vasf›n› yitirmiflveya yurt d›fl›na ç›kar›lm›fltafl›tlar›n trafik sicillerinin silinipsahiplerinin vergi yükünden kurtar›lmas›n›hedeflemifltir.Kanunun geçici 2. maddesi ve 33nolu MTV Genel Tebli¤inde yap›-lan aç›klamalara göre, tasfiyelerafla¤›daki bölümlerde aç›kland›¤›flekilde yap›lacakt›r.II. KANUNLA GET‹R‹LENFIRSATLARA) 30 YAfi VE ÜSTÜARAÇLARIN TASF‹YES‹Geçici 2. maddenin birinci f›kras›nagöre; 1979 model ve daha eskimotorlu tafl›tlar›n; 28.2.2009 tarihinden30/6/2010 tarihine kadarkay›t ve tescillerinin silinmesi vehurdaya ç›kar›lmas› halinde ödenmemiflMotorlu Tafl›tlar Vergisi ileVergi Cezalar›, Gecikme Zamm›,Gecikme Faizi ve Trafik ParaCezalar› terkin edilecektir.Birinci f›kraya göre;1) Yap›lacak ‹fllemler Nelerdirve Hurdaya Ay›rman›nKarfl›l›¤› Nedir:1979 model ve daha eski motorlutafl›tlar›n; 28.2.2009 tarihinden30/6/2010 tarihine kadar trafikkay›t ve tescilleri silinecek ve hurdayaç›kar›lacakt›r. Bunun içintafl›tlar;- Ya il özel idaresine bedelsizteslim edilecek,- Veya, Makine Kimya EndüstrisiKurumu Hurda Müdürlü¤ü’nebedelli verilecektir.Bu flekilde teslim edilen tafl›tlar›n:- 31.12.2009’a kadar tahakkuketmifl ve ödenmemifl olanMotorlu Tafl›tlar Vergisi,gecikme zamm›, gecikme faizi,vergi cezalar› ile 31.12.2008tarihine kadar tescil plakas›nakesilen idari para cezalar›terkin edilecektir.Ancak hurdaya ay›rma ifllemi için31.12.2009’dan sonra müracaatedilirse 2010 y›l› MTV 1. taksitial›naca¤›ndan mükellefler, hurdayaay›rma ifllemini 2010 y›l›girmeden yapmal›d›rlar.2) Kimler Yararlan›r, KimlerYararlanamaz;- Tafl›t sahibi olup gelir vekurumlar vergisi mükellefiolmayanlar,- Yük ve yolcu tafl›mac›l›¤›yapan (I ve II. s›n›f)mükellefler,- ‹kinci s›n›f mükellefler,- Bilânço esas›na göre deftertutan çiftçiler- Ve Serbest Meslek Erbab›Yararlan›r.- Bilânço esas›na göre deftertutan tacirler ile bilânçoesas›na göre defter tutanserbest meslek erbab›(Kollektif ve Komanditflirket vb.) yararlanamaz.Burada bilânço esas›na göre deftertutan fakat iflletmesine kay›tl›olmayan tafl›t sahibi olanlar›nyararlan›p yararlanamayaca¤› aç›kde¤ildir. Kanunun ruhundan yararlanaca¤›anlam› ç›kmaktad›r.Ancak gelir idaresince bir aç›klamayaihtiyaç bulunmaktad›r.3) Hangi Araçlar HurdayaAyr›lacakt›r:197 say›l› Motorlu Tafl›tlar VergisiKanunu’ndaki I say›l› tarifede yeralan otomobil, kapt›kaçt›, arazitafl›tlar› ve benzerleri ile motosikletler,II say›l› tarifede yer alan minibüs,panelvan, motorlu karavan,otobüs ve benzerleri ile kamyonet,kamyon, çekici ve benzeritafl›tlar hurdaya ayr›lacakt›r.Bu tafl›tlardan üzerinde kamualaca¤› sebebiyle 6183 say›l›Kanun hükümlerine göre tatbikedilmifl haciz bulunan tafl›tlar dahurdaya ayr›labilecektir.4) Hangi Araçlar HurdayaAyr›lamaz:Yukar›da say›lan tafl›tlardanüzerinde üçüncü flah›slartaraf›ndan mülkiyeti muhafaza,rehin veya haciz gibi benzeri flerhkonulan araçlar›n hurdayaayr›lmas› mümkün de¤ildir. Denizve hava tafl›tlar› ise zaten bukanun kapsam›na girmemektedir.Araç üzerinde haciz yoksa hacizolmad›¤›na dair belge herhangi birtescil kuruluflundan al›nabilecektir.Araç üzerinde Kamu alaca¤›ndandolay› haciz varsa, tescil kayd›n›nbulundu¤u trafik tescil kuruluflundanal›nacakt›r. Arac›n›Makine Kimya Hurda Müdürlü¤üneteslim edenler kurum içindeki trafiktescil bürosundan bu belgeyi alabilirler.34 • MESLEK‹ YAZILAR MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

5) Makine Kimya EndüstrisiKurumu Hurda Müdürlü¤üneteslim edilecek araçlarhangileridir:Makine Kimya Hurda Müdürlü¤üneteslim edilecek araçlar: sadeceOtobüs, Kamyon, Tanker veÇekici’dir.Tafl›tlar, Makine ve KimyaEndüstrisi Kurumu Hurda ‹flletmesiMüdürlü¤ünün K›r›kkale, ‹zmir-Alia¤a, Kocaeli- Seymen HurdaMüdürlüklerinden birine teslimedilebilirler.Makine Kimya Endüstrisi Kurumuteslim edilen tafl›tlar için ödemeyapabilir. Zira 4925 say›l› Kanunun33/5 inci f›kras›nda, Ulaflt›rmaBakanl›¤›, Döner Sermaye ‹flletmesininmali imkânlar ölçüsündeolmak üzere ticari yolcu ve eflyatafl›malar›nda kullan›lan otobüs,kamyon, tanker ve çekicilerdenyafllar› ilgili mevzuat›n getirdi¤i yafls›n›r›n›n üzerinde olanlar› deviralabilece¤ine, devir al›nan tafl›tlar›nsahiplerine ödeme yapt›rmayayetkili oldu¤u hükmeba¤lanm›flt›r.Hükümden anlafl›laca¤› üzereOtobüs, Kamyon, Tanker veÇekici d›fl›ndaki tafl›tlar›n MakineKimya Hurda Müdürlüklerine teslimimümkün bulunmamaktad›r.6) Di¤er Hususlar- Hurdaya ay›rma ifllemlerindeTrafik Tescil Kurulufllar›nayap›lan müracaatlarda MTVilifli¤inin kesildi¤ine dair belgeistenilmeyecektir.- Bu alacaklar dolay›s›ylamükellefin sair mal varl›¤›nakonulan hacizler kald›r›lacak vemükellefe bilgi verilecektir.- Hurdaya ay›rma ifllemleri hertürlü vergi resim ve harçtanmüstesnad›r.- Ödenen vergi ceza, faiz,gecikme zamm› ve TPC’leriade edilmeyecektir.B) NOTER SENED‹YLE VEYAKAMU KURUMUNDANALINAN ANCAK ADINAKAYITLI OLMAYANTAfiITLARIN TASF‹YES‹Geçici 2. maddenin ikinci f›kras›nagöre; yukar›da say›lan mükelleflernoter sat›fl senedi veya icra vb.yoluyla kamu kurumundan tafl›tal›p trafik tescil kuruluflunda ad›nakay›t ettirmeyenler 28.2.2009 tarihinden31.12.2009 tarihine kadarkay›t ve tescil ifllemlerini tamamlayarak,30/6/2010 tarihine kadarkay›t ve tescilden sildirip hurdayaç›karmalar› halinde ödenmemiflMTV ile gecikme zamm›, gecikmefaizi, vergi cezalar› ve TPC lerterkin edilecektir.‹kinci f›kraya göre yap›lacakifllemlerYukar›da say›lan mükelleflerden28.2.2009 tarihinden öncetafl›tlar›n› noter senediyle veya icravb. yoluyla kamu kurumlar›ndansat›n alanlar, hala tafl›t› kendiadlar›na kay›tl› de¤ilse;- 30 yafl ve daha eski tafl›tlar›.(Yani,1979 model ve daha eskitafl›tlar›) 28.2.2009 tarihinden31.12.2009 tarihine kadar öncekendi ad›na kay›t ve tescilettirmeleri,- Ve 30/6/2010 tarihine kadar dakay›t ve tescilden sildirip hurdayaç›karmalar› halinde;- Ödenmemifl MTV ile gecikmezamm›, gecikme faizi, vergicezalar› ve TPC ler terkinedilecektir.- Hurdaya ay›rma ifllemleri vedüzenlenen k⤛tlar her türlüvergi resim ve harçtanmüstesna olacakt›r.- Hurdaya ay›rma ifllemlerindeMTV ilifliksiz belgesiistenilmeyecektir.- Araç üzerinde 6183 say›l›Kanuna göre hacizkonulmuflsa kald›r›lacakt›rAncak, Karayollar› KanunuYönetmeli¤i gere¤ince, noter senedive kamu kurumlar›ndan al›nantafl›tlar önce al›c›n›n ikamet veya ifladresinin bulundu¤u yer tescilkuruluflunda kay›t ve tescil ifllemiyap›l›r. Sonra hurdaya ç›kar›l›r.‹l özel idaresine verilen araçlardahurdaya ç›karma ifllemi trafiktescile baflvuru tarihi itibariyleyap›lacak ve sahibinin mülkiyethakk› kalkt›¤›ndan tescil belgesiverilmeyecektir. MKEK’ Hurdamüdürlü¤üne verilen tafl›tlar içinsesahibine Tescil Belgesi verilip,üzerine de “Hurdaya Ayr›lm›flt›r”kaflesi vurulacakt›r.Hurdaya ay›rma ifllemi için31.12.2009’dan sonra müracaatedilirse 2010 y›l› MTV 1. taksitial›n›r. Bu nedenle hurdaya ay›rmaifllemini 2010 y›l›na kalmadanmükelleflerin halletmesi yararlar›naolacakt›r. Gene bu kapsamda ödenenvergi ceza, faiz, gecikmezamm› ve trafik para cezalar› iadeedilmeyecektirC) KAYIP VEYA TAfiIT VASFINIKAYBETM‹fi ARAÇLARINTASF‹YES‹Geçici 2. maddenin dördüncüf›kras›na göre; kay›p veya herhangibir nedenle motorlu tafl›t vasf›n›kaybetmifl 1998 ve daha eskimodel tafl›tlar›n, kanaat verici belgelerletevsik edilmesi veya ilgilitrafik tescil kuruluflu nezdindeadlar›na kay›tl› olanlar taraf›ndanyaz›l› bildirimde bulunulmas›halinde, bu tafl›tlara ait MTV’nin1/4’ünün 31/12/2009 tarihine kadarödenmesi flart›yla, kalan vergi asl›,gecikme zamm›, gecikme faizi,vergi cezalar› ve tescil plakas›nakesilen idari para cezalar›n›ntamam›n›n tahsilinden vazgeçilecektir.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MESLEK‹ YAZILAR • 35

Dördüncü f›kraya göre arananflartlar ve yap›lacak ifllemler- Tafl›tlar 1998 ve daha eskimodelli (12 yafl üstü) olacak.- Kaybolmufl olacak,- Veya Motorlu Tafl›t vasf›n›kaybetmifl olacakt›r.- Motorlu Tafl›tlar Vergisinin 1 / 4 ü31.12.2009 tarihine kadarödenirse;- Tescili silinecek- Araçlar›n kalan vergileri ileGecikme Zamm›, GecikmeFaizi, Vergi Cezas›, TPC leriterkin edilerek mükellefiyetikapat›lacakt›r.1) Tafl›t›n Mevcut Olmamas›veya Motorlu Tafl›t Vasf›n›Kaybetmifl Olmas› HalindeYap›lacak ‹fllemlerTrafik tescil kuruluflu taraf›ndan,tafl›ta ilgili 1/1/2004 tarihindenitibaren;›- Tafl›t›n dosyas›nda tebli¤edilmemifl trafik idari paracezas› karar tutana¤› bulunmad›¤›n›n,››- Zorunlu trafik sigortas›yapt›r›lmam›flsa,›››- Tafl›t›n tescil dosyas›kay›tlar›nda herhangi bir ifllem(teknik de¤ifliklik, renkde¤iflikli¤i, zayi veya y›pranmanedeniyle belge yenileme,flahsi hal ve adres de¤iflikli¤igibi) yap›lmam›fl oldu¤unun,›v- Tafl›t›n ölüm veya yaralanmaylasonuçlanan trafikkazas›na kar›flmad›¤›n›n,v- Tafl›t sahibinin sürücü belgesindenhareketle, kayd›kapat›lacak olan tafl›t›n kullan›m›ndandolay› trafik idaripara cezas› uygulanmad›¤›n›n,Tespiti halinde tafl›t›n mevcutolmad›¤› kabul edilecektir. Tafl›t›nmevcut olmad›¤›n›n kabulündeyukar›da yer alan tespitlerintamam›n›n varl›¤› aranacakt›r.Öte yandan,›- Tafl›t›n mevcut olmad›¤›n›nmahkeme karar›yla tevsikedilmesi,››- Tafl›t›n yurt d›fl›na ç›kt›¤›n›ntekrar girifl yapmad›¤›n›n belgelenmesi,›››- Tafl›t›n kaza, yanma, tahripedilme gibi nedenlerle motorlutafl›t vasf›n› kaybetti¤ininmahkeme karar› veya resmikurumlarca düzenlenmifl belgelerle(itfaiye tutana¤›, polisveya jandarma birimlerincedüzenlenen tespit tutana¤› gibi)tevsik edilmesi,Durumlar›nda ibraz edilen belgelertafl›t›n mevcut olmad›¤›na veyatafl›t vasf›n› kaybetti¤ine iliflkinkanaat verici belge olarak kabuledilerek, yukar›da say›lan di¤erflartlar aran›lmayacakt›r.Bu hükümden yararlanaca¤›nadair tescil kuruluflundan belge alanmükellef MTV yönünden ba¤l›bulundu¤u vergi dairesinebaflvuracak MTV nin 1/ 4 ünüödeyip trafik tescil kuruluflu kayd›n›sildirecektir.Bu maddeden yararlanan tafl›tlarüzerinde 6183’e göre haciz varsahacizler kald›r›l›p haczi koyandaireye bilgi verilecektir.Tescili silinen araçlar›n kalan vergileriile gecikme zamm›, gecikmefaizi,vergi cezas› ve trafik paracezalar› terkin edilerek mükellefiyetikapat›lacakt›r.2) Tafl›t›n Varl›¤›n›n TespitiHalinde Yap›lacak ‹fllemler:Tescili silinen tafl›t bulunur veyavarl›¤› tespit edilirse kayd›n silindi¤itarih itibariyle tescil kayd›yeniden yap›l›r ve ilgili vergi dairesinemükellefiyetin tesisi yönündebilgi verilir. Vergi dairesince tafl›t›nbulundu¤u veya tespit edildi¤iy›l›n Ocak ay›nda daha önceterkin edilen MTV ve ferileri ileTPC lerin tamam› vergi asl›olarak tahakkuk etmifl say›lacakve Ocak ay›n›n son günü vade tarihiolarak kabul edilerek takip vetahsil edilecektir.ÖrnekVergi dairesi taraf›ndan 7/6/2009tarihinde mükellef (A)'n›n 3.000 TLmotorlu tafl›tlar vergi asl›, 7.000 TLgecikme zamm›, 300 TL trafikidari para cezas› terkin edilmifl,ancak tescil kayd› silinen tafl›t›n15/8/2010 tarihinde mevcut oldu¤utespit edilerek tescil kayd›n›n silindi¤itarih itibar›yla mükellef (A)ad›na tekrar kay›t ve tescil ifllemiyap›lm›flt›r.Durumun ilgili vergi dairesinebildirilmesi üzerine vergi dairesitaraf›ndan mükellef (A) ad›natekrar motorlu tafl›tlar vergisimükellefiyeti tesis edilerek terkinedilen 10.300 TL (3000 + 7000 +300) tutar 2010 y›l› Ocak ay›ndamotorlu tafl›tlar vergisi olaraktahakkuk etmifl say›larak mükellef(A)'dan tahsil edilecektir.Ancak noter sat›fl senediyle veyakamu kurumundan ald›¤›n› belgeleyenleresat›fl tarihi itibariylemükellefiyet aç›l›r.D) ÇALINIP BULUNMAYAN VEBULUNAN TAfiITLARINDURUMUGeçici 2. maddenin Beflincif›kras›na göre, vergi dairesikay›tlar›nda tafl›t›n›n 5/7/2003 tarihindenönce çal›nd›¤›na iliflkin bilgibulunan mükelleflere ait, çal›nmatarihinden bulunma tarihine kadar,henüz bulunmad›ysa 5/7/2003 tarihinekadar olan vergilendirmedönemlerine ait olup bu maddeninyürürlü¤e girdi¤i tarih itibar›ylaödenmemifl olan motorlu tafl›tlar36 • MESLEK‹ YAZILAR MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

vergisi ile bu vergiye iliflkingecikme zamm›, gecikme faizi,vergi cezalar› ve tescil plakas›nakesilen trafik idari para cezalar›ilgili vergi dairesi taraf›ndanmükellef baflvurusu beklenilmedenterkin edilecektir.Beflinci f›kraya göre;- 5/7/2003 tarihinden önceçal›nan- ve hala BULUNMAYANtafl›tlar›n,- Çal›nma tarihinden itibaren5/7/2003 tarihine kadar olanvergilendirme dönemlerine aithenüz ödenmemifl MTV ile buvergiye iliflkin gecikme zamm›,gecikme faizi, vergi cezalar› vetescil plakas›na kesilen idaripara cezalar› vergi dairesinceterkin edilir.- 5/7/2003 tarihinden önceçal›nan ancak bulunan tafl›tlarailiflkin, çal›nma tarihindenbulunma tarihine kadar, henüzödenmemifl MTV ile bu vergiyeiliflkin gecikme zamm›,gecikme faizi, vergi cezalar› vetescil plakas›na kesilen idaripara cezalar› terkin edilir.- Bunun için vergi dairesikay›tlar›nda çal›nd›¤›na dairbilgi bulunmas› yeterlidir.- Zira bu tarihten (5/7/2003’ten)önce kayd›nda çal›nt› flerhiolan araçlar, baflvuruya gerekolmadan trafiktensilinebiliyordu.- 5/7/2003’ten sonra çal›nanarac›n silinmesi ise mükelleftalebine ba¤lanm›flt›r.E) 25.5.1997’DEN ÖNCE NOTERSÖZLEfiMES‹YLE SATIfiIYAPILAN TAfiITLARINVERG‹S‹N‹N TERK‹N‹Geçici 2. maddenin alt›nc›f›kras›na göre: 25/5/1997 tarihindenönce, noter sözleflmesiylesat›fl› yap›lan tafl›tlar için, notersat›fl senedinin düzenlendi¤i tarihtensonra sat›c›lar ad›na tahakkukeden MTV, gecikme zamlar›,gecikme faizleri ile vergi cezalar›,tafl›t›n 31/12/2009 tarihine kadaral›c›s› ad›na tescili kayd›yla,VUK’taki düzeltme zamanafl›m›hükümlerine tabi olmaks›z›ndüzeltilir.Bu tafl›tlarla ilgili olarak 31/12/2003tarihinden önce tescil plakas›nakesilen idari para cezalar›n›n tahsilindenvazgeçilir.Alt›nc› f›kraya Göre;25.5.1997 tarihinden önce tafl›t›n›noter senediyle satanlar 5838say›l› kanunun yürürlük tarihi olan28.2.2009 dan önce müracaat ediparaçlar›n› al›c› üzerine tescil ettirmifllerse,tahakkuk etmifl ve vadesigeçmifl olmas›na ra¤men zamanafl›m›nedeniyle terkin edilemeyenMTV, vergi cezas›, gecikmezamm›, gecikme faizi ve TPC lersat›c›n›n müracaat› beklenmedenterkin edilecektir.Ancak 28/2/2009 tarihinden önceilgili trafik tescil kuruluflunabaflvuruda bulunmam›fl olansat›c›lar ad›na tahakkuk edenmotorlu tafl›tlar vergileri, gecikmezamlar›, gecikme faizleri ile vergicezalar›; ilgili trafik tescilkurulufluna baflvurularak, tafl›t›n31/12/2009 tarihine kadar al›c›s›ad›na tescili kayd›yla, 213 say›l›Kanunda belirtilen düzeltmezamanafl›m› hükümlerine tabiolmaks›z›n, sat›c›n›n motorlutafl›tlar vergisi mükellefiyetininbulundu¤u vergi dairesi taraf›ndandüzeltilecektir.Düzeltme yap›lan tafl›tlarla ilgili31/12/2003 tarihinden önce tescilplakas›na kesilen idari paracezalar› mükellef baflvurusu beklenilmedenterkin edilecektir.Di¤er f›kralarda oldu¤u gibi bumaddenin yürürlü¤e girdi¤i tarihtenönce tahsil edilmifl tutarlar red veiade edilmeyecektir.F) AYKIRI B‹LD‹R‹MYAPANLARAUYGULANACAK CEZALARGeçici 2. maddenin yedincif›kras›na göre;Bu maddeden gerçe¤e ayk›r›bildirimde bulunmak suretiyleyararlanan tafl›t sahiplerine,26/9/2004 tarihli ve 5237 say›l›Türk Ceza Kanununun 206 nc›maddesi gere¤ince, 3 aydan- 2 y›lakadar hapis veya para cezas› verilir.Görevini kötüye kullanan il özelidareleri ve Makine Kimya Hurda‹flletmesi Müdürlü¤ü görevlileri iseTürk Ceza Kanunu’nun 257’ncimaddesi gere¤ince 6 aydan- 3 y›lakadar hapis ile cezaland›r›l›r.III- SONUÇ5838 say›l› kanunun geçici 2.madde hükmü, ekonomik ömrünüçoktan tamamlam›fl ve trafiktehayati tehlike arz edenler bafltaolmak üzere, noter senediylesat›lmas›na ra¤men al›c› ad›natescili yap›lamam›fl, çal›nm›fl, tafl›tvasf›n› kaybetmifl, veya kayboluptasarruf edilemeyen ancak vergiyükü sat›c›s› üzerinde kalan sorunlutafl›tlar› tasfiyeye yönelik birf›rsat olup tafl›t sahiplerince 30haziran 2010 tarihine kadar belirtilenflartlar yerine getirildi¤indeödenememifl motorlu tafl›tlar vergisi,gecikme zamm›, gecikmefaizi, vergi cezas› ile trafik paracezalar›ndan kurtulma f›rsatlar›de¤erlendirilmelidir.KAYNAKLAR1- 5838 s.k. Geçici 2. madde.2- 33 seri nolu MTV GenelTebli¤i.3- 197 s. MTV Kanunu4- 4925 s.k. 33/5 madde.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MESLEK‹ YAZILAR • 37

TARH‹YAT ÖNCES‹ UZLAfiMA:Erdoğan BÜYÜKVergi DenetmeniGirifl:Genel olarak Türk vergi sistemibeyan esas› üzerine kurulmufltur.Yani vergi mükelleflerinin ödemelerigereken vergi öncelikle kendibeyanlar›na dayan›larak tarh vetahakkuk ettirilmektedir. Ancak bubeyanlar›n gerçek durumu yans›t›pyans›tmad›¤›, idare taraf›ndanzaman zaman çeflitli yöntemlerledenetime tabi tutulmakta ve budenetimler sonucunda veya mükelleflercesonradan verilen ek beyanlarüzerine, zaman›nda yap›lmayaneksik veya hatal› yap›lanifllemlerden dolay› Vergi ‹daresinceikmalen, re’sen veya idarecetarhiyat yap›labilmektedir. (V.U.K.Madde 29,30,mükerrer madde 30)Mükelleflerin, ikmalen, re’sen veyaidarece tarhiyatla muhatapolmalar› halinde neler yapabilecekleri,haklar›n›n neler oldu¤u VergiUsul Kanununda belirtilmifl olupbunlar; ödeme, indirim talebiyleödeme, uzlaflma (tarhiyat öncesive tarhiyat sonras› uzlaflma olmaküzere iki tür uzlaflma vard›r.) vevergi mahkemesinde dava açmayöntemleridir.Bu yaz›m›z›n konusu tarhiyatöncesi uzlaflma yöntemininmükellef ve idare aç›s›ndande¤erlendirilmesidir.Uzlaflman›n Gerekçesi ve Uzlaflmaya‹liflkin Yasa Maddesi:213 Say›l› Vergi Usul KanunununUzlaflma müessesesini düzenleyenEK 1 ila 11. maddeleriningerekçesi; “Vergi ihtilaflar›n›nsüratle halli ve böylece mükelleflerintereddütlerinin bir an evvelgideri-lerek huzura kavuflmalar›n›ntemini, amme alaca¤›n›n vaktindehazineye intikali ve nihayet itirazve temyiz mercilerinin ifllerini hafifleterek(ihtilaflar üzerine daha titizliklee¤ilmelerine imkan sa¤lanmas›maksad›yla kanuna uzlaflmamüessesi ithal olunmufltur.Böylece, mükellefle idare aras›ndavergi yönünden zuhur edecek ihtilaflar›nyine kendi aralar›ndagörüflülerek halli yolu aç›lm›flbulunmaktad›r.” fieklinde aç›klanm›flt›r.Türk vergi sisteminde uzlaflma,tarhiyat öncesi ve tarhiyat sonras›olmak üzere iki flekilde düzenlenmifltir.Tarhiyat Öncesi Uzlaflma, VergiUsul kanununun Ek 11. maddesindedüzenlenmifl olup maddemetni flu flekildedir; “MaliyeBakanl›¤›, vergi incelemesinedayan›larak tarh edilecek vergilerlekesilecek cezalarda (359 uncumaddede yaz›l› fiillerle vergiziya›na sebebiyet verilmesi halindetarh edilecek vergi ve kesilecekceza ile bu fiillere ifltirak edenlerekesilecek ceza hariç) tarhiyatöncesi uzlaflma yap›lmas›na izinverebilir.Tarhiyattan önce uzlaflmayavar›lmas› halinde tutanakla tespitedilen bu husus hakk›nda davaaç›lamaz ve hiçbir mercie flikâyettebulunulamaz. Uzlafl›lan vergi miktar›üzerinden, bu Kanunun 112'ncimaddesine göre gecikme faizihesaplan›r.Tarhiyat öncesi uzlaflman›n teminedilememifl veya uzlaflma müzakeresindeuzlaflmaya var›lamam›flolmas› halinde mükellefler veyaceza muhatab› olanlar verginintarh›ndan ve cezan›n kesilmesindensonra uzlaflma talep edemezler.Tarhiyat öncesi uzlaflmaya iliflkinesas ve usuller Yönetmelikte belirtilir.”Madde içeri¤inde de anlafl›laca¤›üzere tarhiyat öncesi uzlaflmayailiflkin olarak genel esaslar kanundabelirlenmifl olmakla birlikte“tarhiyat öncesi uzlaflmaya iliflkinesas ve usullerin yönetmeliktebelirtilece¤i de hüküm alt›naal›nm›fl, bu amaçla ç›kan yönetmelikleafla¤›daki düzenlemeleryap›lm›flt›r.Uzlaflman›n Kapsam›:Tarhiyat öncesi Uzlaflman›n kapsam›,yönetmeli¤in ikinci maddesinde,“Bu Yönetmeli¤in kapsam›navergi incelemelerinedayan›larak sal›nacak ve Bakanl›kVergi Dairelerinin tarha yetkilioldu¤u bütün vergi, resim veharçlar ile bunlara iliflkin olarakkesilecek vergi ziya› cezas›, usulsüzlükve özel usulsüzlük cezalar›(Kanunun 344 üncü maddesininüçüncü f›kras› uyar›nca vergi ziya›cezas› kesilen tarhiyata iliflkin vergive ceza hariç) girer.” fieklindeaç›klanm›flt›r.Dolay›s›yla bir vergi veya cezan›ntarhiyat öncesi uzlaflman›nkonusuna girebilmesi için flukoflullar› topluca tafl›mas› gerekir:38 • MESLEK‹ YAZILAR MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

1- Sal›nacak vergi veya kesilecekcezan›n vergi incelemesinedayal› olarak sal›nmas› veyakesilmesi, (Vergi UsulKanununa göre vergi incelemeyetkisi olanlar›n yapm›fl oldu¤uvergi incelemelerine dayananvergi ve cezalar tarhiyat öncesiuzlaflma konusu yap›labilir.Özel Kanunlar›na göreinceleme yetkisine sahip,inceleme elemanlar›n›ndüzenlemifl olduklar› incelemeraporlar›, tarhiyat öncesiuzlaflma konusu yap›lmaz.)2- Bakanl›k Vergi Dairelerinintarha yetkili oldu¤u vergi, resimve harçlar ile bunlara iliflkinolarak kesilecek vergi ziya›cezas› usulsüzlük ve özel usulsüzlükcezalar› olmas›,3- Vergi Usul Kanununun 344.maddesinin üçüncü f›kras›uyar›nca vergi ziya› cezas›kesilen tarhiyata iliflkin vergi veceza olmamas› yani tarhiyat›nVUK`nun 359 maddesi kapsam›ndakaçakç›l›k suçusay›lan fiiller nedeniyleönerilmemifl ve üç kat vergiziya› cezas› kesilmifl olmamas›gerekmektedir.Bu koflullardan herhangi birinisa¤lamayan tarhiyatlar, tarhiyatöncesi uzlaflman›n konusunagirmez.Tarhiyat Öncesi Uzlaflma Talebi veUzlaflmayla ‹lgili Süreler:Mükellefler (mükellef deyimi kendisinevergi borcu terettüp edengerçek veya tüzel kiflilerle sorumlular›,müteselsil sorumlular› ifadeetmektedir.) yukar›daki koflullar›tafl›yan bir tarhiyata ve/ veyakesilecek cezaya muhatap olduklar›takdirde uzlaflma talep edebilirler.Uzlaflma için nezdinde incelemeyap›lan kimsenin bizzat veyanoterden al›nm›fl vekaletnameyedayanarak vekili vas›tas›yla (Tüzelkifliler, küçük ve k›s›tl›larla, vak›flarve cemaatler ile tüzel kiflili¤iolmayan teflekküllerde bunlar›nkanuni temsilcileri marifetiyle) veyaz›l› olarak incelemeyi yapan elemanaveya ba¤l› bulundu¤u ekipveya grup baflkanl›¤›na baflvurmas›flartt›r.Uzlaflma talebinin incelemetutana¤›nda yer almas› ilgili merciyeyap›lm›fl yaz›l› baflvuru yerinegeçer. Nezdinde inceleme yap›lankimseler incelemenin bafllang›c›ndan,inceleme ile ilgili sontutana¤›n düzenlenmesine kadargeçen süre içerisinde her zamanuzlaflma talebinde bulunabilirler.Ancak inceleme ile ilgili sontutanak düzenlendikten sonrayap›lan baflvurular kabul edilmez.‹ncelemenin sonuçland›¤› tarihtetarh zamanafl›m›n›n sona ermesineüç aydan az bir zamankalmas› halinde, mükellefe tarhiyatöncesi uzlaflma talebinde bulunupbulunmad›¤› sorulmaz ve tarhiyatöncesi uzlaflma talebinde bulunmayadavet edilmez.Uzlaflma tarihi en az on befl günönce mükellefe bildirilir veyainceleme tutana¤›na yaz›l›r. ‹ncelemetutana¤›na yaz›ld›¤› takdirdeinceleme tutana¤›n›n imza edildi¤itarih uzlaflma tarihinin mükellefetebli¤ tarihi olarak kabul edilir. Heriki halde de uzlaflma ile mükellefebildirim aras›nda on befl günden azsüre olamaz ancak mükellefinistemesi halinde on befl günlüksüreye ba¤l› kal›nmaks›z›n dahaönceki bir tarih uzlaflma günüolarak belirlenebilir.Uzlaflmaya konu tarh edilecekvergi ve kesilecek cezalar dainceleme eleman›nca düzenlenecekbir raporla yine uzlaflmagününden en az on befl gün öncemükellefe ve komisyona bildirilir.Uzlaflma gününün 15 gündenönceki bir tarih olarak belirlenmesihalinde inceleme raporu butarihten önce yani uzlaflma tarihindenönce mükellefe tebli¤ edilir.Gerekti¤inde bu inceleme raporu,ön rapor fleklinde de düzenlenebilir.Belirlenen uzlaflma günü bildirildiktensonra mükellefin herhangi birmücbir sebeple toplant›ya kat›lamayacakolmas› veya komisyonunherhangi bir nedenle toplanamamas›hallerinde uzlaflma görüflmesiya ayn› gün belirlenen ya dasonradan belirlenerek mükellefebildirilecek bir baflka tarihe ertelenebilir.Mükellef, tayin edilen uzlaflmagününden önce yaz›l› olarakinceleme raporunu düzenleyeneveya komisyona sekreterya hizmetiveren birime, tarhiyat öncesiuzlaflma talebinden vazgeçti¤inibildirebilir. Bu durumda, mükelleftarhiyat öncesi uzlaflma istememiflgibi ifllem tesis edilirUzlaflma Görüflmeleri:Uzlaflma komisyonlar› üç kiflidenoluflur.‹nceleme eleman› kendi yazd›¤›raporun görüflüldü¤ü uzlaflmakomisyonuna üye olamaz ancakaç›klamalarda bulunmak üzerekomisyon toplant›s›na ifltirak edebilir.Uzlaflma görüflmeleri komisyonlamükellef aras›nda yap›l›r ancakmükellef isterse uzlaflma görüflmeleris›ras›nda, ba¤l› oldu¤umeslek odas›ndan bir temsilci ve3568 say›l› Serbest Muhasebecilik,BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MESLEK‹ YAZILAR • 39

Serbest Muhasebeci Malî Müflavirlikve Yeminli Malî MüflavirlikKanununa göre kurulan meslekodas›ndan bir meslek mensububulundurabilir. Bu kifliler uzlaflmagörüflmelerinde sadece görüflaç›klayabilirler, görüflmeler sonucundadüzenlenecek tutanaklaraimza atamazlar.Uzlaflma Komisyonlar›, üyelerinintamam›n›n kat›lmas› ile toplan›rlarve ço¤unlukla karar verirler.Uzlaflma Sa¤lanmas›:Belirlenen gün ve saatte mükellefveya vekilinin ifltiraki ile toplananuzlaflma komisyonu konuyu tart›fl›r,uzlaflma sa¤land›¤› takdirdedurumu bir tutanakla tespit eder.Bu tutanak, komisyon baflkan veüyeleri ile mükellef veya vekilitaraf›ndan imza olunur. Bu tutana¤›nbir nüshas› ilgiliye derhalverilir. Bir nüshas› da üç güniçerisinde, rapor ve ekleriyle birlikteilgili vergi dairesine gönderilir.Uzlaflma tutana¤›nda; Mükellefinvergi ve kimlik bilgileri, incelemeyiyapan inceleme eleman›n ad›soyad› ünvan›, incelemenin konusu,dönemi, bulunan matrah fark›,tarh edilmesi öngörülen vergi tutarlar›,üzerinde uzlafl›lan vergi miktar›,uzlafl›lan ceza miktar›, gibihususlar›n yan› s›ra uzlaflma ileilgili aç›klamalar yer al›r.Uzlaflma Sa¤lanamamas› VeyaK›smi Uzlaflma Sa¤lanmas›:Uzlaflma temin edilemedi¤itakdirde (mükellefin, uzlaflmakomisyonunun davetine icabetetmemesi, uzlaflmaya geldi¤ihalde uzlaflma tutana¤›n› imzalamamas›veya bu tutana¤› ihtirazikay›tla imzalamak istemesi halindede uzlaflma sa¤lanamam›fl say›l›r)komisyonca bu konuyu belirtmeküzere düzenlenecek tutana¤›nbirer nüshas› an›nda haz›r bulunanmükellefe veya vekili ile incelemeeleman›na komisyonda tebli¤olunur. Mükellefin uzlaflmaya icabetetmemesi veya tebellü¤denkaç›nmas› halinde bu hususubelirten tutana¤›n bir örne¤imuhatab›na posta ile gönderilmesiyan›nda bir örnek de inceleme eleman›natevdi edilir.Mükellefler dilerlerse incelemeraporunda matrah ve/veya matrahfark› takdirine yönelik olarakelefltirilen hususlardan baz›lar›ndauzlaflmay› baz›lar›nda uzlaflmamay›yani k›smen uzlaflmay›talep edebilirler. Uzlaflmagörüflmeleri s›ras›nda k›smi uzlaflmatalebinde bulunulmas› halinde,tutana¤›n aç›klama bölümündeinceleme raporunda elefltirilenmatrah farklar›ndan hangilerindeuzlaflma talep edildi¤i ve bunlarailiflkin olarak uzlafl›lan vergi veceza miktar› belirtilir.K›smi uzlaflma yap›lmas› durumundauzlaflma talep edilmeyenveya uzlafl›lamayan matrah farklar›için gerekli tarhiyat yap›lmak üzereinceleme raporu vergi dairesinegönderilir.Uzlaflma talep edildi¤i haldegörüflmeler sonucunda uzlafl›lamayanmatrah farklar›na iliflkinuzlaflma komisyonunun teklif etti¤imiktarlar tutanaklarda yer al›r.Bu flekilde düzenlenen uzlaflmakomisyonu tutana¤› ile vergi incelemeraporunun vergi dairesineintikali üzerine, vergi dairesincerapora göre normal tarhiyatlaryap›l›r ve mükellefe tebli¤ edilir.Vergi dairesince yap›lacak butarhiyat›n dava açma süresinin songünü akflam›na kadar, uzlaflmakomisyonunun teklif etti¤i miktar›kabul etti¤ini belirten bir dilekçe ilevergi dairesine baflvuran mükelleflebaflvuru tarihi itibariyleuzlaflma vaki olmufl say›l›r ve bunagöre ifllem tesis edilir.Uzlaflman›n Sonuçlar›:Uzlaflma Komisyonlar›n›n, uzlaflmaneticesinde düzenleyecekleriuzlaflma tutanaklar› kesin olup,gere¤i vergi dairelerince derhalyerine getirilir.Üzerinde uzlafl›lan veya tutanaklatespit edilen hususlar hakk›ndadava aç›lamaz ve hiçbir merciyeflikayette bulunulamaz.Mükellefler, üzerinde uzlafl›lanceza hakk›nda Kanunun 376 nc›maddesi hükümlerinin kendilerineuygulanmas›n› talep edemezler.(uzlafl›lan cezalar üzerinden ayr›caindirim talebinde bulunamazlar)Tarhiyat öncesi uzlaflman›n herhangibir nedenle temin edilememesiveya uzlaflmaya var›lamamas›hallerinde, mükellefler verginintarh› ve cezan›n kesilmesindensonra tarhiyat sonras› uzlaflmatalep edemezler.Uzlaflma tutana¤› tahakkuk fifli yerinegeçer. Uzlaflma tutana¤› vergive cezalar›n ödeme zamanlar›ndanönce ilgiliye tebli¤ edilmiflsekanuni ödeme zamanlar›nda;ödeme zamanlar› k›smenveya tamamen geçtikten sonrailgiliye tebli¤ edilmifl ise ödemesüreleri geçmifl olanlar uzlaflmatutana¤›n›n tebli¤ tarihinden itibarenbir ay içinde ödenir.40 • MESLEK‹ YAZILAR MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

AYN‹ YARDIMLARIN S‹GORTA VE VERG‹ MEVZUATI YÖNÜNDENDE⁄ERLEND‹R‹LMES‹ VE MUHASEBELEfiT‹R‹LMES‹Zafer KÜTÜKVergi DenetmeniEsra ÖZGÜLVergi DenetmeniI. G‹R‹fi‹flverenler yan›nda çal›flan personeleücretini genelde nakitolarak öderler. Ancak zaman zamaniflverenler çal›flanlar›na ücretleriniayni olarak öderler veya ayniyard›mlarda bulunabilirler. Örne-¤in; iflveren personele iflyerid›fl›nda giymesi için giyecek eflyalar›,yiyecek maddeleri verebilir.Ücretin nakit olarak ödenmesihalinde gerek vergilendirilmesigerekse s›gorta primleri yönündenherhangi bir problem bulunmamaktad›r.Ancak ücretin ayni olaraködenmesi veya çal›flanlara ayn›yard›mlar ve parayla temsil edilebilenmenfaatler sa¤lanmas› durumlar›ndaçeflitli tereddütler ortayaç›kabilmektedir. Özellikle ayniyard›mlarda ve parayla temsil edilebilenmenfaatler temin edilmesihalinde bunlar›n gayrisafi tutar›n›ntespiti, vergilendirilmesi ve Sigortaprimi aç›s›ndan nakdi olarak ödenenücretlere göre farkl›l›k göstermektedir.Uygulamada oluflan bu teredütlerebir nebze ›fl›k tutabilmek amac›ylayaz›m›z›n ilerleyen bölümlerindeçal›flanlara iflverenleri taraf›ndanyap›lan ayni yard›mlar ile paraylatemsil edilebilen menfaatler teminedilmesi halinde bunlar›n vergilendirilmesive s›gorta primleri aç›s›ndande¤erlendirilmesi yap›lacakolup, ayr›ca ayni yard›mlar›n muhasebefltirilmesiirdelenecektir.2) AYN‹ ÜCRET‹N 5510 SAYILISOSYAL S‹GORTALAR VEGENEL SA⁄LIK S‹GORTASIKANUNU AÇISINDANDE⁄ERLEND‹R‹LMES‹5510 Say›l› Sosyal Sigortalar veGenel Sa¤l›k Sigortas› KanunununPrime esas kazançlar bafll›kl› 80’inci maddesinin b bendinde “Ayniyard›mlar ve ölüm, do¤um veevlenme yard›mlar›, görev yolluklar›,seyyar görev tazminat›, k›demtazminat›, ifl sonu tazminat› veyak›dem tazminat› mahiyetindekitoplu ödeme, keflif ücreti, ihbar vekasa tazminatlar› ile Kurumcatutarlar› y›llar itibar›yla belirlenecekyemek, çocuk ve aile zamlar›,iflverenler taraf›ndan sigortal›lariçin özel sa¤l›k sigortalar›na vebireysel emeklilik sistemine ödenenve ayl›k toplam› asgari ücretin% 30'unu geçmeyen özel sa¤l›ksigortas› primi ve bireysel emeklilikkatk› paylar› tutarlar›, prime esaskazanca tabi tutulmaz.” hükmü yeralmaktad›r. Ad› geçen Kanunun80’inci maddesinin c bendinde ise“(b) bendinde belirtilen istisnalard›fl›nda her ne adla yap›l›rsayap›ls›n tüm ödemeler ile ayniyard›m yerine geçmek üzereyap›lan nakdi ödemeler prime esaskazanca tabi tutulur. Di¤er kanunlardakiprime tabi tutulmamas›gerekti¤ine dair muafiyet ve istisnalarbu Kanunun uygulanmas›ndadikkate al›nmaz.” hükmü yeralmaktad›r.Yukar›da yer alan kanun metnindende aç›kça anlafl›laca¤› üzeresigortal›lara yap›lan ayni yard›mlarsigorta primine esas tutulmayacak,ancakayni yard›m yerinegeçen nakdi ödemeler ise primeesas tutulacakt›r. Bu maddedekiayni yard›m kavram›ndan mal veyaeflya biçiminde sa¤lanan ücretleranlafl›lmakla birlikte 5510 Say›l›Kanunun 4. Maddesinin BirinciF›kras›n›n (A) Ve (B) BentleriKapsam›ndaki Sigortal›lar ‹le sadeceGenel Sa¤l›k Sigortas›naTabi Sigortal›lar›n Prime EsasTutulacak Kazançlar›na Dair Tebli¤in2.3. Prime Esas TutulmayacakKazançlar bölümünün 1.k›sm›nda ayni yard›mlarla ilgili fluaç›klamalar yap›lm›flt›r:“Bilindi¤i gibi, baz› iflverenlercesigortal›lara zaman zaman malolarak (örne¤in, ya¤, un, ayakkab›,elbise gibi) ayni yard›mlar yap›lmaktad›r.Sözü geçen ve mal olarak yap›lanyard›mlar, tutarlar› üzerinde durulmaks›z›n,prime esas kazançlaradahil edilmeyecektir. Ancak, ayn›yard›mlar›n sigortal›lara nakdenödenmesi halinde (örne¤in ya¤paras›, un paras›, ayakkab› paras›gibi) prime tabi tutulmas› gerekmektedir.”Yine ad› geçen tebli¤in 2.1.6.bölümünde Kanunda istisnaolarak say›lmayan di¤er ödemelerbafll›¤› alt›nda flu aç›klamalarayer verilmifltir:“5510 say›l› Kanunun 80 inci maddesininbirinci f›kras›n›n (c) bendinde,(b) bendinde belirtilen istisnalard›fl›nda her ne adla yap›l›rsayap›ls›n, tüm ödemelerin prime tabitutulaca¤› ve di¤er kanunlardakiprime tabi tutulmamas› gerekti¤inedair muafiyet ve istisnalar›n buKanunun uygulanmas›nda dikkateal›nmayaca¤›, öngörülmüfltür. Bubak›mdan, sigortal›lar›n yakacak,temizlik, ayd›nlatma ve benzerinitelikteki giderleri için yahut tahsilveya mesken yard›m› gibi kanundaismen say›lmayan nedenlerle yap›lanödemeler, ödemenin yap›ld›¤›aydaki prime esas kazancadahil edilecektir….”Yukar›daki aç›klamalardan dagörülece¤i üzere; 5510 say›l›Kanunun 80. maddesinin birincif›kras›n›n (b) bendinde, hangikazançlar›n prime tabi tutulmayaca¤›tahdidi olarak say›lm›flt›r.Burada herhangi bir aç›kl›kb›rak›lmayarak prime tabi tutulmayacakkazanç kalemlerine birs›n›rlama getirilmifltir. Ayr›ca sözkonusu kanun hükmünün c.bendinde; Kanunda belirtilen istisnalard›fl›nda her ne adla yap›l›rsayap›ls›n tüm ödemelerin primeBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MESLEK‹ YAZILAR • 41

esas kazanca tabi tutulaca¤› vedi¤er kanunlardaki prime tabi tutulmamas›gerekti¤ine dair muafiyetve istisnalar›n bu Kanunun uygulamas›ndadikkate al›nmayaca¤›hüküm alt›na al›nm›flt›r.K›sacas›; Sosyal Sigortalar veGenel Sa¤l›k Sigortas› Kanunuuygulamas›nda mal veya eflyaolarak verilen ay›nlar ayni yard›molarak kabul edilecek ve sigortaprimine tabi tutulmayacakt›r. Dolay›s›yla;sigorta primine tabi tutulmayacakayni yard›mlar “g›dayard›m›” gibi eflya fleklinde yap›lanödemeler olarak kabul edilecektir.Bu nedenle; tebli¤de de aç›kçabelirtildi¤i gibi mal veya eflyad›fl›nda olup ay›n niteli¤ini de¤ifltirmesede parasal olarak yap›lanödemeler istisnadan faydalanamayacakve ödemenin yap›ld›¤›aydaki prime esas kazanca dahiledilecektir.3) AYN‹ YARDIMLARIN VERG‹KANUNLARI AÇISINDANDE⁄ERLEND‹R‹LMES‹;3.1 GEL‹R VERG‹S‹ KANUNUNAGÖRE;Gelir Vergisi Kanunu’nun 61’ incimaddesinde ücret, “‹flverene tabive belirli bir iflyerine ba¤l› olarakçal›flanlara hizmet karfl›l›¤› verilenpara ve ay›nlar ile sa¤lanan vepara ile temsil edilebilen menfaatlerdir.”fleklinde tan›mlanm›flt›r.Bu tan›ma göre ücretin unsurlar›,- Hizmet erbab›n›n bir iflverenetabi olmas›,- Belirli bir ifl yerine ba¤l› olarakçal›flmas›,- Hizmet karfl›l›¤› ödemeyap›lmas›d›r.Ayn› maddenin ikinci f›kras›nda iseücretin ödenek, tazminat, kasatazminat›, tahsisat, zam, avans,aidat, huzur hakk›, prim, ikramiye,gider karfl›l›¤› veya baflka adlaralt›nda ödenmifl olmas›n›n ücretolma niteli¤ini de¤ifltirmeyece¤ihükmü yer almaktad›r.Ayn› Kanunun 94’üncü maddesinin1’inci bendinde ise “ Hizmet erbab›naödenen ücretler ile 61’incimaddede yaz›l› olup ücret say›lanödemelerden (istisnadan faydalananlarhariç), 103 ve 104’üncümaddelere göre vergi tevkifat›yap›laca¤›” hükme ba¤lanm›flt›r.Dolay›s›yla iflverenler taraf›ndanpersonele verilen ay›nlar da GVK61’inci madde hükmü gere¤inceücret tan›m›na girdi¤inden iflçilereyap›lan ayni ücret ödemeleri denakit ücret ödemeleri gibi GVK’nun94/1. maddesi gere¤ince gelir vergisistopaj›na tabidir. (Sa¤lananmenfaatin ücretlerle ilgili olarakGVK’da yer alan istisnalar kapsam›ndabulunmas› halinde istisnan›ndikkate al›naca¤› tabidir.)Bu ödemelerin nakdi veya ayniolarak yap›lmas›n›n önemi ücretingayrisafi tutar›n›n tespit edilmesindeortaya ç›kmaktad›r.Ayni olarak yap›lan ödemelerin(mal veya eflya olarak verilenay›nlar) gayrisafi tutar›n›n neyegöre hesaplanaca¤› Gelir VergisiKanununun 63 üncü maddesininson f›kras›nda hükme ba¤lanm›flt›r.Bu hükme göre hizmeterbab›na verilen ay›nlar, verildi¤igün ve yerdeki ortalama perakendefiyatlara göre hesaplanmal›d›r.Bir mal›n birden fazla fiyat›n›nolmas› durumunda ise bu fiyatlar›nortalamas› bulunarak ay›n olarakverilen mal veya eflyan›n o günküde¤erinin tespit edilmesi gerekir.Ancak uygulamada ortalama perakendefiyat›n bulunmas› çok kolayolmamaktad›r. Bu nedenle bu fiyatlar›afla¤›daki flekillerde tespitetmemiz mümkündür:• ‹flverenin çal›flanlar›na kendiüretti¤i mallardan (kendisininperakende sat›fl›n› yapmad›¤›mallar) vermesi halindepiyasadaki ortalama perakendesat›fl fiyat› al›nmal›d›r.• Personele d›flardan sat›nal›narak verilen g›da maddeleri,giyim eflyalar› ve benzeriay›nlar e¤er perakende sat›flfiyat› ile al›nm›flsa bu durumdasözkonusu ay›nlar al›fl fiyat› ilede¤erlenecektir. Ancak d›flardanal›nan mal bir tüketicinintek bafl›na alabilece¤i miktardanfazla ise, yani iflletme çokyüksek miktarlarda mal veyaeflya alarak çal›flanlar›nada¤›t›yorsa bu durumda al›flfiyat› de¤il perakende sat›flfiyat› dikkate al›nacakt›r.Örne¤in iflletme y›lbafl›ndaçal›flanlar›na 10’ar kg nohutda¤›tm›fl olsun. Nohutun al›flfiyat› KDV dahil 2.- TL, piyasadakiperakende sat›fl fiyat› iseKDV dahil 2,5.-TL olsun.Bu durumda, iflletmenin herçal›flan›na verdi¤i nohut içinödedi¤i tutar (10x2=) 20.- TLolmas›na ra¤men çal›flana nohutverilmesi suretiyle sa¤lananfayda (10x2,5=) 25.-TL’dir.Dolay›s›yla iflverenin çal›flana25.-TL net ücret ödemesiyapt›¤› düflünülecektir.• ‹flveren, personeline verdi¤imal›n perakende sat›fl›n›yap›yorsa örne¤in ayakkab›sat›fl› yapan iflverenin yan›ndaçal›flt›rd›¤› iflçilerine 1 çiftayakkab› vermesi durumundaücretin gayrisafi tutar›n› belirlerkenkendi satt›¤› perakendesat›fl fiyat›n› esas alabilir.• E¤er iflveren personeline ay›nolarak verdi¤i de¤erin toptansat›fl›n› yap›yorsa bu durumdakendi perakendeci müflterilerindenmal›n o günkü perakendesat›fl fiyat›n› ö¤renerekbu fiyat üzerinden de¤erlemeyapabilir.Yard›m denildi¤i zaman genellikleakla gelen ayni olmas›d›r. Ancakiflvereneler çal›flanlar›na bazenhizmet sunmak suretiylede yard›mdabulunabilirler. Örne¤in çal›-flan›n evinin tafl›nmas› veya tafl›tt›r›lmas›,çal›flan›n evinin boyas›-n›n yapt›r›lmas›, evinde bulunanbeyaz eflyalar›n bak›mlar›n›n yap›lmas›vb. Sökonusu hizmetlerdepara ile temsil edilebilen menfaatlerolup, bunlar›nda gelir vergisiaç›s›ndan ücret oldu¤u ve vergilendirilmesigerekti¤i konusunda herhangibir tereddüt bulunmamaktad›r.Hizmet erbab›na sa¤lanan vepara ile temsil edilebilen bu türmenfaatlerde emsal bedeliylede¤erlendirilir.Personele verilen mal›n KDV dahilortalama perakende sat›fl fiyat› bukiflelere verilen net ücret tutar› olacakt›r.Yard›m hizmet fleklindeyap›lm›fl ise yine KDV dahil tutar›n42 • MESLEK‹ YAZILAR MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

net ücret olarak dikkate al›nmas›gerekir. Çünkü; personele sa¤lananfayda çal›flan›n ayn› mal› kendisiningiderek perakendecidensat›nalmas› halinde ödeyece¤itutard›r. Bu tutar iflveren aç›s›ndannet tutar olarak kabul edilecektir.Ancak ay›n olarak verilen mal veyaeflyan›n, sunulan hizmetin vergilendirmesiniyaparken bu net ödemeninbrütlefltirilmesinin yap›lmas›gerekir. Brütlefltirme ise çal›flanasa¤lanan net ücretin, çal›flan›n tabioldu¤u gelir vergisi oran› ile damgavergisi oran›n›n toplanmas› vebulunan tutar›n 1’ den ç›kar›laraksonuca bölünmesi suretiyle yap›l›r.Örnek: %15 oran›nda gelir vergisinetabi olan bir çal›flana KDVdahil 100.-TL tutar›nda mal verilmesihalinde brüt ücretin neolaca¤›n› hesaplayal›m. (Damgavergisi oran› %0,6)Bu durumda mal›n KDV dahil tutar›olan 100.-TL, 1 - (0,15 + 0,006 =)0,844 oran›na bölünecektir.Böylece hesaplanan brüt ücret(100/0,844=) 118,48.-TL olacakt›r.3.2 KATMA DE⁄ER VERG‹S‹KANUNUNA GÖRE;Katma De¤er Vergisi Kanununun3/a maddesinde “Vergiye tabi mallar›nher ne suretle olursa olsun,vergiye tabi ifllemler d›fl›ndakiamaçlarla iflletmeden çekilmesi,vergiye tabi mallar›n iflletme personelineücret, prim, ikramiye,hediye, teberru gibi namlarla verilmesi”teslim say›lan hallerden biriolarak say›lm›flt›r.Yukar›daki madde hükmünden degörülece¤i üzere ücretin ayniflekilde verilmesi veya çal›flanlaraayni yard›m yap›lmas› durumu dateslim say›lan haller içinde yeralmaktad›r. Bu nedenle; verilenay›nlar›n teslimi s›ras›nda KDVhesaplanmal› ve ilgili dönembeyannamelerine yans›t›lmal›d›r.Teslimi KDV’ye tabi oldu¤u için, buayn›n sat›n al›nmas› veya iflletmetaraf›ndan üretilmesi nedeniyleyüklenilen KDV’lerin de indirimkonusu yap›laca¤› muhakkakt›r.Ayr›ca ayn›n tesliminde çal›flanlardanherhangi bir bedel al›nmad›¤›için bu teslimlerde bedelin belliolmad›¤› kabul edilmektedir. Bunedenle verilen ay›nlar için hesaplanacakKDV matrah› ise KDVKanununun 27.maddesi hükmügere¤ince emsal bedel üzerindenhesaplanacakt›r.Çal›flanlara verilen ay›nlar›n teslimis›ras›nda Hesaplanan KDV çal›-flanlardan tahsil edilmedi¤i için,hesaplanan bu KDV iflveren aç›-s›ndan ayni olarak ödenen ücretinmaliyetini art›r›c› bir etkiye sahiptir.Personele verilen ayni yard›mlar›niflletme faaliyet konusu ile ilgiliolmamas› ve d›flardan sat›n al›nmas›halinde düzenlenen faturaveya benzeri belgelerdeki KDV’ninindirim konusu yap›lmas› mümkünolmay›p, iflveren aç›s›ndan d›flardansat›n al›n›p çal›flanalara verilenemtialar›n veya sunulan hizmetlerinKDV dahil tutar› personeleverilen net ücret olarak dikkateal›nacak ve giderlefltirilecektir.3.3 DAMGA VERG‹S‹KANUNUNA GÖRE;Damga Vergisi Kanununa ba¤l› 1Say›l› tablonun IV/1-b bölümünde“Maafl, ücret, gündelik, huzur hakk›,aidat, ihtisas zamm›, ikramiye,yemek ve mesken bedeli, harc›rah,tazminat vesaire gibi her ne adlaolursa olsun hizmet karfl›l›¤› al›nanparalar (5766 say›l› Kanunun 10/çmaddesiyle eklenen ibare, Yürürlük06.06.2008) (avans olarak ödenenlerdahil) için verilen makbuzlarile bu paralar›n nakden ödenmeyerekkifliler ad›na aç›lm›fl veyaaç›lacak cari hesaplara nakledildi¤iveya emir ve havalelerine tediyeolundu¤u takdirde nakli veya tediyeyitemin eden ka¤›tlar›n %0,6”oran›nda Damga Vergisine tabioldu¤u hükme ba¤lanm›flt›r.‹flveren taraf›ndan personele ay›nfleklinde verilen ücret ödemeleri denakdi ödemeler gibi ücret bordrosudüzenlenmesini gerektirdi¤indenDamga Vergisi Kanununa ba¤l› 1say›l› tablonun IV/1-b bölümündeyeralan %0,6 oran›nda damga vergisinetabidir. Nitekim Dan›fltay9. Dairesi 18.12.1991 gün veE.1989/1762; K:1991/4566 say›l›karar›nda “Yap›lan ayn› yard›mlarhizmet erbab›n›n ücretini art›rd›¤›ndanpersonelin ücretine kat›-larak has›l olan brütlefltirme ifllemisonucunda bordro düzenlenmesi,vergiye tabi matrah üzerindendamga vergisi kesintisinin gösterilmesi,eksik yap›lan düzenlemenedeniyle al›nmayan damga vergisininal›nmas› gerekti¤i” yönündekarar vermifltir.4) AYN‹ YARDIMLARINMUHASEBELEfiT‹R‹LMES‹Yukar›da da aç›kland›¤› üzere ayn›yard›mlar Gelir Vergisi Kanununyönünden ücret niteli¤inde olup,Gelir Vergisi ve Damga Vergisinetabidir ancak ayni yard›mlar üzerindesigorta primi hesaplanmaz.‹flverenin kendi iflletmesinde bulunanticaretini yapt›¤› emtilar›nücretsiz olarak çal›flanlar›na verilmesihalinde olay normal malsat›fl›ndan farks›zd›r. Ayn› olarakverilen mallar›n bedeli maliyetbedeli olmay›p, ortalama parekendesat›fl bedelidir. ‹flçi aç›-s›ndan elde edilen net ücret KDVdahil tutard›r. Bunun üzerindenbrütlefltirme yap›l›r.Örnek: Faaliyet konusu konfeksiyonürünleri al›m sat›m› olan “X”Ltd.fiti. yan›nda çal›flan iflçisine veailesine bayramda giymesi içinperakende sat›fl fiyat› KDV hariç2.000,00 TL olan 5 adet tak›melbiseyi 30.04.2009 tarihinde vermifltir.Verilen emtian›n maliyeti ise1.600,00 TL’dir. (Ücretlinin gelirvergisi dilimi %15 olarak al›nacakt›r)Katma De¤er Vergisi Oran› % 8olup, KDV dahil ortalama parekendesat›fl fiyat› 2.160,00-TL..‹flçiye verilen tak›m elbisenin ortalamaparekende sat›fl fiyat› olan2.160,00 TL net ücrettir. Bu tutarönce brütlefltirilmelidir.%15 Gelir vergisi %0,6 DamgaVergisiX- 0,15X- 0.006 X = 2.160,00 TLX= 2.559,24 TLBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MESLEK‹ YAZILAR • 43

Ücret Tahakkuku;30.04.2009770 GENEL YÖNET‹M G‹DERLER‹ 2.559,24335 PERSONELE BORÇLAR 2.160,00360 ÖDENECEK VERG‹ VE FONLAR 399,24- GEL‹R VERG‹S‹ : 383,88- DAMGA VERG‹S‹: 15,36/Teslim;30.04.2009335 PERSONELE BORÇLAR 2.160,00600 YURT‹Ç‹ SATIfiLAR 2.000,00391 HESAPLANAN KDV 160,00/‹flletmenin aral›kl› envanter uygulad›¤› kabul edilirse iflçilere verilen tak›melbiselerin maliyeti di¤er sat›fllar›n maliyetleri ile birlikte 31.12.2009 tarihindesat›lan mal›n maliyetine intikal ettirilir:31.12.2009621 SAT›LAN T‹CAR‹ MALLAR MAL‹YET‹ XXX153 T‹CAR‹ MALLAR XXX/Örnek: Mobilya ticareti ile ifltigal eden “Y” A.fi yan›nda çal›flan iflçisined›flardan sat›n ald›¤› perakende sat›fl fiyat› KDV hariç 1.000,00 TL, KDVdahil 1.080,00 TL tutar›ndaki g›da ürünlerini 30.05.2009 tarhinde nakitolarak sat›n alm›fl ve ayn› gün yan›nda çal›flan iflçisine ücretsiz olarakvermifltir. (Ücretlinin gelir vergisi dilimi %15 olarak al›nacakt›r)Bu durumda iflletmeden çekilen emtiadan bahsedilmesi mümkünolmay›p, iflveren d›flardan sat›n ald›¤› emtiay› do¤rudan iflçisine ayniyard›m olarak vermektedir. Dolayas›yla iflletme al›nan g›da maddelerininKDV dahil tutar›n› içciye ödenen net ücret olarak giderlefltirecek ve ayr›cagelir vergisi ve damga vergisi hesaplayacakt›r.5) SONUÇYaz›m›z›n önceki bölümlerinde yap›lanaç›klamalardan da anlafl›-laca¤› üzere ayni yard›mlar s›gortamevzuat› ve vergi mevzuat› aç›-s›ndan ayn› do¤rultuda de¤erlendirilmemektedir.Vergi mevzuat›nagöre ayni ücretler Gelir VergisiKanununun 61’inci maddesinegöre ücretin tan›m› içinde yer ald›-¤›ndan yap›lan bu ödemelerdenayn› Kanunun 94/1. maddesi gere¤incegelir vergisi stopaj› yap›-lacakt›r.Ayr›ca bu ödemeler için de t›pk›nakdi ödemeler gibi bordro düzenlendi¤indenDamga Vergisi Kanununaba¤l› 1 say›l› tablonun IV/1-bbölümüne göre %0.06 oran›ndadamga vergisi kesilecektir.Yine iflverenler aç›s›ndan personeleverilen ay›nlar›n teslimi KDVKanununun 3/a maddesine göreKDV hesaplanmas›n› gerektirmektedir.Verilen ay›nlar›n bedeli personeldenal›nmad›¤› için hesaplananbu KDV de iflveren aç›s›ndanbir maliyet unsuru olacakt›r.Ancak; Gelir Vergisi, Katma De¤erVergisi ve Damga Vergisine tabiolan ayni yard›mlar 5510 Say›l›Sosyal Sigortalar ve Genel Sa¤l›kSigortas› Kanununun Prime 80.maddesinin b. bendi ile sigortaprimine tabi kazançlardan istisnaedildi¤inden bu ödemeler üzerindensigorta primi hesaplanmamaktad›r.YARARLANILAN KAYNAKLAR:‹flçiye verilen g›da ürünlerinin KDV dahil tutar› net ücrettir. Bu tutar öncebrütlefltirilmelidir %15 Gelir vergisi %0,6 Damga VergisiX- 0,15X- 0,006 X =1.080,00 TLX= 1.279,62 TLÜcret Tahakkuku;30.05.2009770 GENEL YÖNET‹M G‹DERLER‹ 1.279,62100-KASA 1.080,00360 ÖDENECEK VERG‹ VE FONLAR 199,62- GEL‹R VERG‹S‹ : 191,94- DAMGA VERG‹S‹ : 7,681234MAÇ, Mehmet, KDVUygulamas›, Denet Yay›nc›l›k,1995ÖZBALCI, Y›lmaz, Gelir VergisiKanunu Yorum ve Aç›klamalar›,Olufl Yay›nc›l›k,A¤ustos 2004YILMAZ, Kaz›m, ÜcretlerinVergilendirilmesi, Ce-KaYay›nlar›, Haziran 2005B‹LG‹L‹, Özkan, SosyalGüvenlik Klavuzu, ASMMOYay›nlar›, Aral›k 200644 • MESLEK‹ YAZILAR MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

MÜKELLEF‹N ÖLÜMÜNÜN MAL‹ VE HUKUK‹ NET‹CELER‹Dr. Mustafa ALPARSLANSMMMEda KAYADenetçiBilindi¤i gibi, ölüm halinde vergiselyönden yap›lmas› gerekli ifllemler murisinyani ölen kiflinin durumuna görefarkl›l›k arz etmektedir.Ölüm halinde mükellefin ölüm tarihiitibariyle iflini terk etti¤i kabul edilmektedir.1Bu gibi durumlarda mükellefinmiras›n› reddetmemifl, yasal mirasç›-lar›na bir tak›m görevler düflmektedir.Miras› kabul etmek istemeyen mirasç›-lara göre, miras› üç ay içerisinde reddetmelidir.Aksi halde, miras kabuledilmifl say›lmaktad›r. Böylece, üç ayl›ksüre içerisinde varisler taraf›ndanbu tercih kullan›lmal›d›r.Üç ayl›k süre yasal mirasç›lar için mirasç›olduklar›n› daha sonra ö¤rendiklerinikan›tlamad›klar› sürece mirasb›rakan›n ölümünü; vasiyetname ileatanm›fl mirasç›lar için miras b›rakan›ntasarrufunun kendilerine resmentebli¤ edilerek bildirildi¤i tarihten itibarençal›flmaya bafllayacakt›r. Kanunhükmü gere¤i olarak, miras›n reddi,mirasç›lar taraf›ndan sulh mahkemesineflifahi veya yaz›l› olarak beyan ileyap›lmal›d›r. Miras›n reddi kay›ts›z vekoflulsuz olmas› gerekmektedir. Sulhhakimi, sözlü veya yaz›l› red beyan› birtutanak ile tespit etmek zorundad›r.Süresi içerisinde yap›lm›fl olan redbeyanlar›, miras›n aç›ld›¤› yerin sulhmahkemesince özel bir deftere yaz›l›rve reddeden mirasç› isterse kendisinebu red beyan›n› gösteren yaz›l› belgeverilmektedir.Buna göre, yasal süresi içerisinde miras›reddetmeyen varis, miras› kay›ts›zflarts›z kabul etmifl olmaktad›r. 2Vergi yasalar› uyar›nca ölüm durumundavergi cezas› kendili¤inden düflmektedir.3Ölen kiflinin kendi fiilinden kaynaklanansuçlarla ilgili olan ve vergiyasalar›na ayk›r› eylemlerin gerektirdi¤icezalar ölüm halinde ceza kesilmemekte,flayet ceza kesilip kesinleflsedahi bu cezalar da düflmektedir. 4Ölüm durumunda ölen kiflinin kendi fiiliile ilgili olarak;a) Ad›na tarh edilmifl veya tebli¤ edilmiflveya tahakkuk etmifl vergilerleilgili olarak kesilmifl vergi (vergiziya›, usulsüzlük ve özel usulsüzlük)cezalar›,b) Ölümünden sonra ikmalen, re’senveya idarece yap›lacak tarhiyatlarailiflkin olarak kesilecek vergiziya›na ba¤l› cezalar ile usulsüzlükcezalar›, düfler.Gerçek kifli mükellef ve sorumlulardaaç›k olan bu hüküm flah›s ortakl›klar›ndaortakl›k ad›na kesilecekcezalardan murisin pay›na düflenk›s›m için tereddüt do¤urmaktad›r.Kollektif ve adi komandit flirketlerde ortakl›kkazanc›n›n düflük beyan edilmesihalinde vergi ortaklar ad›na tarhedilirken ceza ortakl›k ad›na kesilmektedir.5Keza adi ortakl›klarda KDVaç›s›ndan verginin ödenmesinden müteselsilensorumlu olmak üzere ortaklar›nherhangi birisi tarhiyat›n muhatab›kabul edilmektedir.Ortakl›klar ad›na kesilecek cezalardaortaklardan birinin ölümü halinde orta-¤›n pay›na isabet eden ceza da düflecektir.Ancak bu durum kolektif ve adikomandit ortakl›klarda gelir vergisiaç›s›ndan geçerli olup KDV ve gelirvergisi tevkifat› aç›s›ndan önemi yoktur.Adi ortakl›klarda ise ortakl›k ad›nakesilmesi gereken cezalar›n tamam›ndaölen orta¤›n pay›na isabet edenceza düflmektedir.Sermaye flirketleri ve di¤er kurumlarvergisi mükelleflerinde ceza tüzelkiflilik ad›na kesildi¤i için ortaklardanbirinin veya bir kaç›n›n ölümü cezay›kald›rmaz.Cezan›n ölüm tarihinden önce kesilmiflolmas›n›n veya ölümden sonra yap›lanincelemeler üzerine kesilecek olmas›-n›n önemi yoktur. Hatta vergi idaresiölüm tarihinden sonra mirasç›lar taraf›ndanuzlafl›l›p ödenen cezan›n bilered ve iade edilmesi gerekti¤i görüflündedir.6Ölüm halinde VUK’nunda yaz›l›cezalardan sadece vergi cezalar›düfler. Uygulanacak safhaya gelmifl iflyerikapatma cezas›n›n para cezas›naçevrilmesini talep eden mükellefinödeme süresi içinde vefat etmesihalinde bu ceza da düfler. 7 Ölenmükellefin iflyeri kapat›lmam›flsa, iflyerikapatma cezas› mükellefe de¤iliflyerine uygulanan bir ceza olmas›nara¤men, uygulanacak safhaya gelenbu ceza da uygulanmaz.Kaçakç›l›k fiilleri nedeniyle hükmolunacakhürriyeti ba¤lay›c› cezalar ise5237 say›l› Türk Ceza Kanunun“San›¤›n veya hükümlünün ölümü”bafll›kl› 64. maddesine istinaden kalkmaktad›r.Söz konusu madde “San›¤›n ölümühalinde kamu davas›n›n düflürülmesinekarar verilir. Ancak, niteli¤i itibariylemüsadereye tabi eflya ve maddi menfaatlerhakk›nda davaya devam olunarakbunlar›n müsaderesine hükmolunabilir.Hükümlünün ölümü, hapis vehenüz infaz edilmemifl adli para cezalar›n›ortadan kald›r›r. Ancak, müsadereve yarg›lama giderlerine iliflkinolup ölümden önce kesinleflmifl bulunanhüküm, infaz olunur.” hükmünüihtiva etmektedir. Bu durumda kaçakç›l›kfiili iflleyen kifli ad›na hükmolunancezan›n adli para cezas›na çevrilmesihalinde ölümü ile bu para cezas› dakalkmaktad›r.VUK md. 16 hükmüne göre, vergiyasalar›nda hüküm olmayan durumlardaölüm dolay›s›yla miras› reddetmemiflkanuni mirasç›lara geçen ödevlerinyerine getirilmsinde bildirim ve beyannameverme sürelerine “üç ay” ilaveedilmektedir. Ayn› flekilde, 6183 say›l›AATUHK’nun 7. maddesi hükmü uyar›ncaborçlunun ölümü durumundamiras› reddetmeyen varisler hakk›ndada yukar›da yer alan hükümler aynenuygulanacakt›r. Dolay›s›yla, TürkMedeni Kanunu’na göre murisin miras›üç ay içinde reddedilebilir. Yasal süreiçinde miras› reddetmek için sulhmahkemelerine baflvurmayan mirasç›-lar ise miras› kay›ts›z flarts›z üstlenmekve kabul etmek zorunda kalacakt›r.Reddedilmeyen miras için ise,alacakl› kurum ve kurulufllar yasaltakibata geçebilir.Di¤er taraftan, miras› reddeden kanunive mansup mirasç›lar hakk›nda, murisinvergi borcu dolay›s›yla takip yap›lamayaca¤›nailiflkin yüksek mahkemetaraf›ndan verilmifl bir kararda bulunmaktad›r.8KAYNAKÇA12345678VUK md.Medeni Kanun md. 606Medeni Kanun md. 610VUK md. 372VUK md. 333TC Maliye Bakanl›¤› Gelirler GenelMüdürlü¤ünün Ayd›n Valili¤inegönderdi¤i 2.11.1999 tarih ve30/3045-372-69 say›l› yaz›.TC Maliye Bakanl›¤› Gelirler GenelMüdürlü¤ünün Ankara Valili¤ineyollad›¤› 11.1.1996 tarih ve 1851say›l› yaz›.Dnfl. 4. D. nin, 21.10.2004 gün veE:2004/1522-K:2004/2048 say›l›kararlar›.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MESLEK‹ YAZILAR • 45

OTEL ‹fiLETMELER‹NDE KONAKLAMALARDABEDAVA ODA (COMPLIMENTARY) UYGULAMASININVERG‹SEL AÇIDAN DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹.Kadir DODİMali Müşavir / Denetçiİşletme Yönetimi Bilim UzmanıI- G‹R‹fiBilindi¤i üzere Ülkemiz TurizmCennetidir. Öyle ki , say›sal verilerve görüfllerde konuyu desteklemektedir.Özellikle 1980 sonras›ndaTurizm ve Konaklama yat›-r›mlar›nda fevkalade geliflmelerolmufl, dolay›s› ile Vergi gelirlerimizdedo¤ru orant›l› olarak bir art›flolmufltur.Compl›mentary sözcü¤ünün karfl›l›¤›,complimentary s. 1. hediyeolarak verilen, ücretsiz, paras›z.Anlam›na gelmektedir.Peki Bedava ne anlama gelmektedir?Türk Dil Kurumu Sözlü¤ündebedava sf. (beda:va)1. Karfl›l›ks›z, paras›z, emeksiz,caba:“Muharebe içinde herkese bedavafleker, pirinç, bulgur da¤›tm›fl.” -Ö. Seyfettin.2. Çok ucuz. 3. zf. Herhangi birbedel ödemeden:“Bedava yafl›yoruz bedava / Havabedava, bulut bedava / Dere tepebedava” -O. V. Kan›k.Uygulamada oldukça s›k görülenücretsiz yada bedava oda kavram›Vergisel aç›dan baz› s›k›nt›laryaratabilecektir.Bilakis, Turizm sezonuna girdi¤imizflu dönemlerde kesinlikleüzerinde durulmas› gerekenkonu…II- 107 NO’LU TEBL‹⁄ VE 108NO’LU TEBL‹⁄LERE‹ST‹NADEN KONUYA BAKIfi107. No’lu K.D.V Genel Tebli¤i vehemen akabinde 108. No’lu K.D.VGenel Tebli¤i yay›mlanm›fl olup,Tebli¤in Konuyu ilgilendiren bölümüafla¤›daki gibidir,107. no’lu K.D.V GenelTebli¤inde yer ald›¤› üzere,‘’Geceleme Hizmetlerinde KDVOran Uygulamas›; 2007/13033say›l› Bakanlar Kurulu Karar› eki(II) say›l› listenin (B) bölümünün 25inci s›ras›nda yer alan; otel, motel,pansiyon, tatil köyü ve benzerikonaklama tesislerinde sunulangeceleme hizmetlerinde KDV oran›1/1/2008 tarihinden itibaren % 8olarak uygulanacakt›r.Geceleme hizmeti bu iflletmelerdeoda veya yer tahsis etmeksuretiyle verilen, tesiste günlükyatma-bar›nma-kalma hizmetidir.Konaklama tesislerinde gecelemehizmetinin d›fl›nda ayr›ca yemek,e¤lence, spor, ütü, kuru temizlemegibi hizmetler de verilebilmektedir.Konaklama tesisinde verilen buhizmetlerden geceleme hizmetisat›n almaks›z›n yararlan›lmas›halinde bu hizmetler ayr›ca tabiolduklar› oranda vergilendirilecektir.Bunun yan› s›ra geceleme hizmetisat›n alanlara verilen bu hizmetlerin,konaklama tesisleri taraf›ndanayr›ca faturaland›r›lmas› yada geceleme hizmetine iliflkin faturadageceleme bedelinin d›fl›ndaayr›ca gösterilmesi halinde de sözkonusu hizmetler ait olduklar› orandavergilendirilecektir.Ancak, geceleme hizmeti d›fl›ndaolup mutat olarak gecelemehizmeti kapsam›nda sunulanhizmetlere iliflkin bedellerin,geceleme bedeline dahil edilerekgeceleme-konaklama bedeli olaraktek bir bedel al›nmas› ve faturaedilmesi halinde geceleme hizmetiile birlikte bu hizmetler degeceleme bedeli kapsam›nda % 8oran›nda KDV’ye tabi olacakt›r.Sorunun as›l cevab›na iliflkinolmak üzere,K.D.V Genel Tebli¤i Seri No:108’deKatma de¤er vergisi uygulamalar›nailiflkin olarak afla¤›dakidüzenleme ve aç›klamalara gerekduyulmufltur.A) KONAKLAMATES‹SLER‹NDE KDVUYGULAMASI1- Seyahat AcentelerininGeceleme Hizmetleri ‹çinVerdikleri Arac›l›k Hizmetleri8/2/2008 tarihli ve 26781 say›l›Resmi Gazete’de yay›nlanan2008/13234 say›l› Kararname ile2007/13033 say›l› Kararnamenin46 • MESLEK‹ YAZILAR MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

25 inci s›ras›na; "1618 say›l›Kanun hükümlerine göre Kültür veTurizm Bakanl›¤›ndan iflletmebelgesi alm›fl seyahat acenteleritaraf›ndan müflteriye aktar›langeceleme hizmet tutar› ve buhizmete iliflkin arac›l›k bedellerinede konaklama tesislerinde verilengeceleme hizmetlerinin aitoldu¤u oran uygulan›r." ibaresieklenmifltir.Bu de¤iflikli¤e göre, 9/2/2008 (butarih dahil) tarihinden itibarengeceleme hizmet bedelininseyahat acentesi taraf›ndanhizmeti fiilen alan kifliye aktar›lmas›nda,aktar›lan gecelemehizmeti ve buna iliflkin komisyontoplam›na % 8 KDV oran› uygulanacakt›r.Acentenin geceleme hizmetinearac›l›k karfl›l›¤›nda konaklamatesisine fatura düzenlemesi halindebu faturada gösterilen bedelüzerinden de % 8 KDV hesaplanacakt›r.Ancak, acentelerin müflteriyedüzenledi¤i faturada yer alantoplam tutar›n, geceleme hizmetiile buna iliflkin komisyon ücretid›fl›ndaki k›sm› ise genel orandaKDV’ye tabi olacakt›r.Öte yandan seyahat acenteleri,geceleme hizmeti vermeyip buhizmete arac›l›k etmektedirler.‹ndirimli oran uygulad›klar› tutarlar,konaklama iflletmesinin acentelertaraf›ndan müflteriye aktar›lanhizmet bedeli ile buna iliflkinarac›l›k hizmet bedelidir.2- Seyahat AcentelerinceDüzenlenecek FaturalarSeyahat acentelerinin düzenleyeceklerifaturalar›n içeri¤i ile ilgiliaç›klamalar›n yer ald›¤› 107 SeriNo.lu KDV Genel Tebli¤inin (C/2.3)bölümünün dördüncü paragraf›yürürlükten kald›r›lm›flt›r.3- Konaklama TesislerindekiYiyecek-‹çecek Hizmetleria)- Konaklama TesislerininBünyesindeki HizmetBirimlerinin Niteli¤ine ‹liflkinBelgelerin ‹braz›107 Seri No.lu KDV GenelTebli¤inin (C/1.1) bölümünde,konaklama tesislerinin Kültür veTurizm Bakanl›¤› veya ilgiliBelediyeye baflvurarak, bünyelerindebulunan yiyecek ve içeceksunduklar› mekanlar›n niteli¤ineiliflkin bir yaz› alarak ba¤l› olduklar›vergi dairesine ibraz edecekleribelirtilmifltir.Turizm iflletmesi belgesine sahipkonaklama tesislerinde, Kültür veTurizm Bakanl›¤› taraf›ndan verilensöz konusu belgede, yiyecek veiçecek sunulan mekanlar›n aç›kçabelirtilmifl olmas› gözönüneal›narak, Bakanl›ktan ayr›ca biryaz› al›nmas› zorunlulu¤ukald›r›lm›flt›r. Buna göre, bu kapsamdakikonaklama tesislerincevergi dairesine turizm iflletmesibelgesinin bir örne¤inin ibrazedilmesi yeterli olacakt›r.Turizm iflletmesi belgesine sahipolmayan mükellefler ise kendilerineruhsat veren yerel yönetim birimindenalacaklar› yaz›y› vergidairesine ibraz edeceklerdir.b) Konaklama TesislerininBünyesindeki HizmetBirimlerinde KDVUygulamas›2007/13033 say›l› Kararnamenineki II say›l› listenin B bölümünün24 üncü s›ras›na göre kahvehane,k›r kahvesi, çay bahçesi, çayoca¤›, k›raathane, kafeterya, pastane,ayakta yemek yenilen yerler,yeme¤i pakette satan veya di¤erflekillerde yemek hizmeti sunanyerler, lokanta, içkili lokanta,kebapç› ve benzeri yerlerde verilenhizmetlerde 1/1/2008 tarihindenitibaren % 8 KDV oran› uygulanmaktad›r.Buna göre, otel, motel, pansiyon,tatil köyü ve benzeri konaklamatesislerinin bünyesindeki;- lokanta, restaurant, restaurante,- alakart lokantas›,- kahvalt› salonu,- aç›k yemek alan›,- yemek teras›,- kafeterya, snack bar, vitamin bar,- pasta salonu,- lobigibi mekanlarda verilen hizmetlerde% 8 oran›nda KDV uygulanacakt›r.Bu yerlerde alkollü içecekservisinin de bulunmas› halinde107 Seri No.lu KDV GenelTebli¤inin (C/1.1) bölümünün ikinciparagraf›nda yap›lan aç›klamalarçerçevesinde ifllem yap›laca¤›tabiidir.Öte yandan, konaklama tesislerininbünyesinde yer alan veyukar›da say›lanlar d›fl›nda kalanmekanlarda verilen hizmetler isegenel vergi oran›na tabi olacakt›r.III.SONUÇVergi ‹daremiz, complimentary yada bedava, ücretsiz odalar›n faturaland›r›lmamas›yönü ile matrahfark› ç›karmada kanaatimce hakl›d›r.Burada teslim söz konusudurve bu konuda bir tak›m ihmallerdeolabilecektir. Bu Yönü ile VergiUsul Kanunu aç›s›ndan uygulaman›nyap›lamayaca¤› da gözönünde bulundurulmal›d›r.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MESLEK‹ YAZILAR • 47

ÖZEL SA⁄LIK KURULUfiLARINA Ç‹FTE CEZA!...Dr. Özkan BİLGİLİSGK BaşmüfettişiSosyal güvenlik sisteminde sony›llarda yaflanan de¤ifliklikler baz›garabetleri de beraberinde getiriyor…SGK, sigortal›lar› için sa¤l›khizmeti almak üzere sözleflmelerimzalad›¤› özel sa¤l›k kurulufllar›n›bazen çifte cezaland›r›yor… Ama,bu “çifte standarda” kimseden de sesç›km›yor… Özellikle say›lar› sony›llarda artan özel sa¤l›k kurulufllar›-n›n dernek ve federasyonlar›ndan dabir itiraz gelmiyor…SGK Bordrolar›n› Asmay›Unutmay›n…‹flyerlerinde iflçi çal›flt›ran iflverenlerbilirler… Çal›flt›rd›klar› sigor-tal›lar›nbir önceki aya ait çal›flma günsay›lar› ile ücretlerini gösteren primbelgesinin iflyerinde yine iflçileringörebilece¤i bir yere as›lmas› zorunludur.As›lmad›¤›n› SGK tespit ederise 2 asgari ücret idari para cezas›vard›r.Örne¤in; 2009/Nisan ay› prim belgesinin,May›s 2009 ay›na ait belgeninSGK ye verilece¤i son günolan 23/06/2009 tarihine kadar iflyerlerindeas›l› olmas› zorunludur. Buyükümlülü¤ün yerine getirilmedi¤iniSGK nin denetim ve kontrolle görevlimemurlar› tespit eder ise 1.332 TLidari para cezas› uygularlar.Belirtelim ki, bu tespiti yapmak vecezas›n› kesmek yetkisi sadeceSGK nin denetim ve kontrolle görevlimemurlar›na aittir. Di¤er SGKpersonelinin böyle bir yetkisi yoktur.Bir de di¤er kamu idarelerinin sadecedenetim elemanlar› bu yetkiyehaizdir.Bu yetki s›n›rlamas› 5510 say›l›kanundan kaynaklan›yor ve idaripara cezas›na esas fillerin tespitineiliflkin bir yetkidir… Afla¤›da anlataca¤›m›zve genel sa¤l›k sigortas›ifllemlerine esas sözleflmeden kaynaklananfiillerin tespitinde ise bus›n›rlama bulunmamaktad›r…Özel Sa¤l›k Kurulufllar› Da BuCezaya Muhatap…Yukar›da aç›klad›¤›m›z yükümlülü¤üihlal eden özel sa¤l›k kurum ve kurulufllar›nada ayn› cezalar uygulanmaktad›r.Örne¤in; özel hastane, t›pmerkezi, dal merkezi, diyaliz merkezi,ÜYTE, hiperbarik merkezler,güzellik merkezleri vb. çal›flt›rd›klar›sigortal›lara ait prim belgelerini iflyerlerineasmazlar ise bu ceza onlarada uygulanacakt›r…Özel Sa¤l›k Kurulufllar›na KatmerliCeza!...Yukar›daki yükümlülü¤ün ihmal edildi¤iniSGK ya da Sa¤l›k Bakanl›¤›tespit eder ise o özel sa¤l›kkurulufluna bir de 10.000 TL cezaiflart uygulanmaktad›r. Bit-medi;tekrar› halinde de bu ikinci fiil içinceza 20.000 TL olacakt›r!..Bitti san›yorsan›z yan›l›yorsunuz:Ayn› fiilin üçüncü kez tekrar› halinde,bu seferki ceza dört kat olacak ve40.000 TL olarak uygulanacakt›r!...Nas›l olur diyorsunuz de¤il mi?Anlatay›m:SGK ile özel sa¤l›k kurum veKurulufllar› aras›nda düzenlenen2009 Y›l› Sözleflmesinin (5.1.12.)maddesinde; “Sa¤l›k hizmeti sunucusunun,kurulufl ve faali-yetiyleilgili tabi olduklar› mevzuathükümlerine uyma-d›¤›n›n tespitedilmesi halinde 10.000,00.-TL “cezai flart uygulanaca¤› hükmüneyer verilmifltir. Tekrar›nda da bucezalar yukar›-daki flekildeart›r›lacakt›r…‹flte her fley bu madde hükmündegizli… Sa¤l›k kuruluflunun, “kuruluflve faaliyetiyle ilgili tabi olduklar›mevzuat hükümlerine uymamas›”…Mevzuat›n ucu aç›k… Çekçekebildi¤in yere…SGK Bu Eksiklikleri Nas›l TespitEdecek ?Akla bu soruda gelebilir… SGK nin 4bine yak›n sa¤l›k kuruluflu ilesözleflmesi var. Her birini nas›ldenetleyecek… Bu eksiklikleri tespitedebilecek mi?Bir kere zor de¤il… Zaten bukonudaki kontrolleri yani sözleflmeyeuygun hareket edilip edilmedi¤inisadece “denetim ve kontrollegörevli memurlar” de¤il, ilgili di¤erpersoneli de yapabilmektedir.Örne¤in, Sa¤l›k Sosyal GüvenlikMerkezlerindeki personel bu konudayetkilendirilmifltir…Olsun yine de tespiti zor diyebilirsiniz!...Ama Sa¤l›k Bakanl›¤› da özel sa¤-l›kkurum ve kurulufllar›n› denetli-yor.Denetim formlar›n›n birer örne¤ini deSGK ye gönderiyor… Üstelik Sa¤l›kBakanl›¤› özel hastaneleri ve t›pmerkezlerini 4 ya da 6 ayl›k periyotlarladenetlemek zorunda…Dolay›s›yla bir flekilde sözü edileneksikliklerin tespiti mümkün olabilir…Sa¤l›k Bakanl›¤› Prim BelgesininAs›l› Olup Olmad›¤›na Bakar M›?Evet bu soruda sorulabilir. Esasensa¤l›k hizmeti sunumunu denetleyenSa¤l›k Bakanl›¤›, özel sa¤l›ktesislerinde prim belgesinin as›l› olupolmad›¤›na niye baks›n kidenilebilir… Niyesi, nedeni tart›fl›-labilir; lehte ya da aleyhte görüfllerde öne sürülebilir… Ama bugün içinSa¤l›k Bakanl›¤› bu hususlar› dadenetliyor…Sa¤l›k Bakanl›¤› FaaliyetiDurdurur!...Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n bu yönlü denetimlerindekendisinin verdi¤i ceza isedaha da a¤›r… Örne¤in; bir özel t›pmerkezinin denetimi s›ras›nda hemtam zamanl› çal›flan sa¤l›k ve di¤erpersonel için ayl›k prim belgesininhem de emekli ayl›¤› ald›¤› haldeçal›flan sa¤l›k ve di¤er personel içinsosyal güvenlik destek prim bordrosununmevcut olup olmad›¤› kontroledilir. Mevcut de¤il ise, noksanl›ksonraki denetimde de devam ediyorise o t›p merkezinin tamam›nda 5gün süreyle poliklinik faaliyetleri durdurulur…Bu cezalar özel hastanelerde isefarkl› sürelerde uygulan›r. Tam günçal›flan personelin belgesi mevcutde¤il ise 10 gün, emeklilerin belgesiyok ise 3 gün özel hastanenintamam›nda poliklinik faaliyetleri durdurulmaktad›r.Her iki sa¤l›k tesisi aç›s›ndan da,Sa¤l›k Bakanl›¤› ilk tespitini SGK yebildirdi¤inde 10.000 TL cezai flartuygulan›rken, ikinci tespitin bildirilmesihalinde bu rakam 20.000 TLolur… Bu cezalar› ise SGK uygulamaktad›r.Hem hasta kabul edip faaliyetyürütemeyeceksin hem de cezaödeyeceksin…Sebep?Prim belgesini iflyerinde asmam›fls›n!...‹yi de zaten bu belgeleri internettenvermek zorunlu ve öyle veriliyor SGKye.. Neredeyse herkes de çal›flmalar›n›internetten bu flekildegörüyor… En nihayetinde var bubelge, yani “mevcut”!...Bu hususla da ilgilenmek laz›msan›r›m…48 • SOSYAL GÜVENL‹K MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

EVLENME NEDEN‹YLE ‹fiTEN AYRILAN KADIN ‹fiÇ‹YEKIDEM TAZM‹NATI ÖDENMES‹ YÜKÜMLÜLÜ⁄Ü AYIRIMCILIK VEANAYASAYA UYGUNLU⁄UDoğan KESKİNİş MüfettişiK›dem tazminat›, ifl hukukunun enönemli düzenlemelerinden biridir.Genel olarak, ifl sözleflmesi sonaeren iflçiye iflveren taraf›ndan ödenentazminata verilen isimdir.Ancak, ‹fl Kanunlar›, k›dem tazminat›n›nhangi hallerde iflverentaraf›ndan iflçiye ödenmesi gerekti¤iniayr›nt›l› olarak düzenlemifltir.K›dem tazminat› ile ilgili düzenleme,1475 say›l› mülga ‹fl Kanunuzaman›nda sürekli de¤iflikli¤eu¤ram›fl ve son sekli, 4857 say›l›yeni ‹fl Kanununda oldu¤u gibikorunmufltur (m.120).K›dem tazminat›n› düzenleyenhükme göre (mülga 1475 sk.m.14),k›dem tazminat›n›n ödenmesinigündeme getiren çeflitli nedenlerdenbirisi de, yaz›n›n konusunuoluflturan, evlenen kad›n iflçiyeevlendikten sonra bir y›l içinde iflsözleflmesini sona erdirmesihalinde k›dem tazminat› ödenece¤ineiliflkin düzenlemedir.1983 y›l›nda 2869 say›l› yasaylamülga 1475 say›l› ‹fl Kanununun14.maddesinin birinci f›kras›na,“…kad›n›n evlendi¤i tarihten itibarenbir y›l içerisinde kendi arzusuile sona erdirmesi…” cümlesieklenmifltir 1 .2869 say›l› yasayla söz konusudüzenleme yap›lmadan önce,mülga 1475 say›l› ‹fl Kanunununk›dem tazminat›n› düzenleyen hükmünegöre, evlenen kad›n iflçilerdahil tüm iflçiler, Sosyal SigortalarKurumuna ödenmifl sigorta primlerinin“toptan ödeme” yoluyla gerial›nmas› durumunda k›dem tazminat›almaya hak kazan›labilmekteydi(mülga 1475 sk.m.14/1-4).Üstelik, söz konusu yasa hükmübugün de varl›¤›n› devam ettirmektedir.Elbette her düzenleme kendi tarihiortam› içinde bir anlam ifade edecektir.Nitekim, o tarihlerde yürürlükteki743 say›l› Medeni Kanunagöre “koca” evin reisi konumundad›r.Kad›n, kocan›n yard›mc›s›d›r.Ev iflleri kad›n›n asli görevidir(m.152). Koca kad›n›n çal›flmas›naizin vermeyebilecektir(m.159). Bu nedenle de evlenenbir kad›n›n çal›flmas›na “koca”n›nizin vermemesi gündeme gelebilece¤igibi, kocan›n önceli¤i nedeniyleikametgah›n de¤iflmesi veyaasli görev olarak ev ifllerine verileceköncelikler vb. nedenler, kad›-n›n çal›flmas›n› sürdürebilmesineengel olabilecektir.Bu durumda, o günkü koflullarda,çal›fl›rken evlendikten sonra iflsözleflmesini devam ettiremeyecekolan kad›n iflçiye, ödenmiflsigorta primlerininin tümünü “toptanödeme” yoluyla sistemdençekmesi halinde, k›dem tazminat›n›alabilme hakk› tan›narak,mülga 743 say›l› Medeni Kanunun159.maddesinden kaynaklanansonuçlar› hafifletecek bir olana¤›nyarat›lm›fl oldu¤u söylenebilecektir.Toptan ödeme yoluyla k›demtazminat›na hak kazanma olana¤›esasen tüm iflçiler için geçerliolmakla birlikte yasada yer alan buhak, 1983 y›l›nda 2869 say›l›yasayla özel düzenleme yap›l›ncayakadar en çok evlenen kad›niflçiler taraf›ndan kullan›lm›flt›r.Ancak, ödenmifl sigorta primlerinitoptan ödeme yoluyla sistemdengeri çeken kad›n iflçinin dahasonra yafll›l›k ayl›¤›na hak kazanabilmeolas›l›¤› güçleflmifl veyaolanaks›zlaflm›fl olaca¤›ndan, birdaha sisteme geri dönerekçal›flmaya bafllamak istemesininzorlaflaca¤› aç›kt›r. Dolay›s›ylaevlenmesi nedeniyle iflten ayr›lmakzorunda kalan kad›n iflçiye, temelhaklar›n tan›nmas› yerine, üstelikonun çal›flma hayat›ndan tamamençekilmesine neden olabilecekbir yol aç›larak yard›mc› olunmakistenmektedir.‹flte bu nedenle, kad›n iflçininçal›flma hayat›ndan temelli olarakç›kmas›na sebep olabilecek “toptanödeme” yolunu kullanmadan,evlenme sebebini bizzat k›demtazminat›n› hakettiren bir nedenhaline dönüfltüren düzenlemeyap›lm›flt›r. 2869 say›l› yasaylamülga 1475 say›l› ‹fl Kanununda1983 y›l›nda yap›lan bu düzenlemeden,günün koflullar›nda kad›-n›n lehine yap›lm›fl bir düzenlemeolarak söz edilebilecektir.Nitekim, mülga 1475 say›l› ‹flKanununun 14.maddesinde sözkonusu de¤iflikli¤i yapan 2869say›l› yasan›n gerekçesine bak›ld›¤›nda,düzenlemeyi yapanlar da,“..…Bu sistem Medeni Kanunun159.maddesinin 1475 say›l› yasayayans›t›lmas›ndan ibarettir….”aç›klamas›n› yapm›fllard›r.Ancak, sosyo ekonomik yap›gelifltikçe, insan haklar› önemkazand›kça baflta cinsiyet ay›r›mc›l›¤›olmak üzere ay›r›mc›l›¤›nönlenmesi cezai yapt›r›mlarlaBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009SOSYAL GÜVENL‹K • 49

güçlendirildikçe, kad›n haklar›ndageliflmeler olmufl, toplum içindekad›n›n yeri de¤iflmeye bafllam›flt›r.Nitekim, mülga 743 say›l› MedeniKanunun, evlenen kad›n iflçininçal›flmas›na kocan›n izin vermesigerekti¤ini belirten 159. maddesiiçin Anayasa Mahkemesine iptaldavas› aç›lm›flt›r.Anayasa Mahkemesi, 29.11.1990tarihli karar›yla, mülga 743 say›l›Medeni Kanunun evli kad›naçal›flabilmesi için koca izninidüzenleyen 159. maddesini iptaletmifltir 2 .Böylece, evlenen kad›n iflçinin bunedenle iflten ayr›lmak istemesihalinde di¤er koflullar varsa, k›-dem tazminat›n›n ödenece¤ine iliflkindüzenlemeyi yapan 2869 say›l›Kanunun dayana¤› kalmam›flt›r.2002 y›l›nda yeniden düzenlenerekyürürlü¤e giren 4721 say›l› MedeniKanunun 191. maddesinde ise,evlenen kad›n›n çal›flma yaflam›nakat›l›m›, eflitlik temelinde düzenlenmifl,meslek veya ifl seçimindeefllerin bir di¤erinden izin almazorunlulu¤unun olmad›¤› aç›kl›klaifade edilmifltir. 3Hukuk alan›nda yaflanan bugeliflmelerin sosyal yaflamda derhalsonuç do¤uraca¤›n› söylemekolanakl› de¤ildir. Bu nedenle, evlenenkad›n iflçilerin bu gerekçeyle iflsözleflmelerini feshetmeleri halindek›dem tazminat›n› alarak ifltenayr›labilmesine olanak verendüzenlemenin sürdürülmesi gerekti¤isavunulabilecektir.Hatta, Avrupa Birli¤i’nin kad›nçal›flanlarla ilgili yönergelerindegelinen “pozitif ay›r›mc›l›k” aflamas›ndanhareketle evlenen kad›niflçiye, bu gerekçeyle ifltenayr›lmas› halinde k›dem tazminat›n›nödenmesine devam edilmesiyaklafl›m›, pozitif ay›r›mc›l›kolarak görülmek istenebilecektir(AB/ 76/207; 2006/54).Ancak, 4857 say›l› ‹fl Kanunundada varl›¤› devam eden bu hükümyürürlükte kald›¤› sürece, önceAnayasa Mahkemesinin iptal etti¤isonra da 4721 say›l› yeni MedeniKanunda yürürlükten kald›r›lan veart›k eflitlik ilkesinden hareketeden, kad›n›n çal›flmas›n› kocaiznine ba¤l› olmaktan ç›karandüflüncenin hayata geçmesioldukça güçleflecektir.Di¤er taraftan, 4857 say›l› ‹flKanununda, “eflit davranma ilkesi”bafll›¤› alt›nda düzenlemeyap›lm›flt›r. Bu düzenlemede, iflegiriflten iflten ç›kar›lafla kadar istihdamsürecinin her aflamas›nda cinsiyetay›r›mc›l›¤›n›n yap›lamayaca¤›,eflit davranma ilkesinin uygulanaca¤›hükme ba¤lanm›flt›r.Keza, 5237 say›l› yeni Türk CezaKanununda da, “ayr›mc›l›k” bafll›¤›alt›nda bir düzenleme bulunmaktad›r(m. 122). Bu düzenlemeyegöre de, ifle al›nmas›nda veyaal›nmamas›nda, kamuya arzedilmiflhizmetlerden yararland›r›lmas›nda,ekonomik etkinlikte bulunmas›naengel olmada, ›rk, dil, din,mezhep, siyasi düflünce, felsefiinanç, özürlülük gibi konular yan›ndacinsiyet ay›r›mc›l›¤›n›n yap›lamayaca¤›hükme ba¤lanm›flt›r.Söz konusu geliflmeler ›fl›¤›ndabugün ülkenin geldi¤i noktada,4857 say›l› ‹fl Kanununda devameden ve mülga 1475 say›l› ‹flKanununun 14. maddesinde düzenlenmiflbulunan, evlenen kad›niflçilere bu nedenle iflten ayr›lmalar›halinde k›dem tazminat›ödenmesini gündeme getirendüzenlemenin niteli¤i tart›fl›l›r halegelmifltir.Bu düzenlemenin, kad›n yarar›nabir düzenleme olup olmad›¤› art›ktart›flmal›d›r. Konuya daha geniflaç›dan bak›ld›¤›nda bir anlamdaerkek egemen toplumun varl›¤›n›devam etiren bir özellik öneç›kmaktad›r.Evlenen kad›n iflçinin k›demtazminat›n› alarak da olsa çal›flmayaflam›ndan uzaklaflabilecek olmas›,öncelikle kad›n iflçininiflinden vazgeçebilece¤i yaklafl›-m›n› pekifltirmektedir. Yasan›nkad›n iflçiye bu yönde gösterdi¤ikolayl›k, kad›n iflçinin çal›flmayaflam›ndan vazgeçebilece¤i yada k›dem tazminat›n› alabilmeavantaj› ile kad›n iflçinin vazgeçmesigerekece¤i düflüncesininbilinç alt›nda devam›n› sa¤lamaktad›r.4857 say›l› ‹fl Kanununda devameden bu düzenleme, bir anlamdacinsiyet ay›r›mc›l›¤›na zemin oluflturmayadevam etmektedir.‹flte bu nedenlerle, özellikle eflitlikilkesi çerçevesinde düzenlenen4721 say›l› Medeni Kanun, 4857say›l› ‹fl Kanunu ve “ay›r›mc›l›k”›önlemeye çal›flan 5237 say›l› TCKile birlikte de¤erlendirildi¤inde,evlenen kad›n iflçiye ifl sözleflmesinisüresi içinde feshetti¤indek›dem tazminat›n›n ödenece¤ineiliflkin düzenlemenin, kad›n› koruyucubir düzenleme olup olmad›¤›hatta cinsiyet ay›r›mc›l›¤›na yolaç›p açmad›¤› tart›fl›l›r boyutkazanm›flt›r.Nitekim 2006 y›l›nda, 25.08.1971tarihli, 1475 say›l› ‹fl Kanununun14’üncü maddesinin, 29.07.1983tarihli ve 2869 say›l› Yasan›n3’üncü maddesi ile de¤ifltirilen birincif›kras›n›n “... kad›n›n evlendi¤itarihten itibaren bir y›l içerisindekendi arzusu ile sona erdirmesi ...”bölümünün, Anayasa’n›n eflitlikilkesini düzenleyen 10’uncumaddesine ayk›r›l›¤› sav›yla iptali,bir yerel mahkeme taraf›ndanistenmifltir.Konuyu Anayasa Mahkemesinegötüren yerel mahkeme, iptaldavas› gerekçesinde, önceliklemülga 743 say›l› Medeni Kanunun“Evlenmenin Genel Hükümleri”50 • SOSYAL GÜVENL‹K MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

afll›kl› bölümünde yer alan vekad›n›n, kocaya yard›mc› olaraktan›mland›¤›, asli ifllerinin ev iflleriolarak kabul edildi¤i, kocan›n evigeçindirmekle yükümlü k›l›nd›¤›hükümlerine yer verdikten sonra,4721 say›l› yeni Medeni Kanundakieflitlik ilkesine dayanan yeniyaklafl›mlara de¤inerek geliflmeleride¤erlendirmekte ve sonuçta,4857 say›l› ‹fl Kanununun 120.maddesinde devam eden mülga1475 say›l› ‹fl Kanununun 14. maddesinde2869 say›l› yasayla getirilmifldüzenlemenin iptalini istemektedir.‹ptal davas›n›n gerekçesi ile kararakarfl› yaz›lan “karfl› oy” yaz›s›,konunun önemini anlatan önemlibir içeri¤e sahip oldu¤u için herikisinden özetle al›nt› yap›lmas›uygun olacakt›r.‹ptal davas›na ait gerekçede,“....4721 say›l› Türk MedeniKanunu ile aile ikametgah›n›nseçilmesi hakk› efllerden birine(erke¤e) b›rak›lmas› yönündekieflitli¤e ayk›r› hüküm ortadankald›r›larak bu yönde taraflara eflithak tan›n›p, anlaflamamalar›halinde hakime baflvuruda bulunmahakk› tan›narak Anayasan›neflitlik ilkesine uygun bir hükümgetirmekle birlikte; 1475 say›l›Yasan›n 14’üncü maddesinin kad›-n›n evlendi¤i tarihten itibaren bir y›liçerisinde kendi arzusu ile sonaerdirilmesi halinde, kad›n iflçinink›dem tazminat›na hak kazanaca¤›hükmü varl›¤›n› sürdürmekle, pratikte,ayr› yerlerde çal›flmalar›sebebi ile efllerden birinin ifl akdinifeshetmek zorunda kalmas› halinde,(evlenen erke¤e, ifl akdini,evlilik veya aile birli¤inin korunmas›amac› ile feshetmesi halindek›dem tazminat› hakk› tan›nmad›¤›ndan)evlenen kad›na, ifl akdinifeshetme ve iflinden ve ikametetti¤i yerden ayr›lmay› kabul etmezorunlulu¤u do¤uraca¤› ve 4721say›l› Türk Medeni Kanunu ilegetirilen eflitlik ilkelerinin zedelenece¤ide aç›kt›r. Öyle ki taraflaranlaflamayarak uyuflmazl›¤›n çözümündehakime baflvurma yolunuseçseler dahi; hakim verece¤ikararda, evlilik birli¤i ve taraflar›nç›karlar›n›n gözetti¤inde efllerdenk›dem tazminat› almaks›z›n iflakdini feshederek ikametgah›n›de¤ifltirecek olan erkek eflin de¤il,k›dem tazminat›n› alarak ifl akdinifeshederek di¤er eflin ikametgah›nagidebilecek olan kad›n›n,erke¤in (iflyerine ba¤l›) ikamet yeriseçimine uymas›n› daha uygunbulabilece¤inden, bu madde taraflar›n,mahkeme huzurundaki,medeni kanundan do¤an hukuksalhaklar›n›n kullanmalar›nda eflitliklerinibozacak flekilde etki edecektir.Yine 4721 say›l› Türk MedeniKanunu ile evli kad›n ve evlierke¤in çal›flmas› eflit koflullarakavuflturuldu¤u halde; kad›n iflçininevlendikten sonraki 1 y›l içerisindeifl akdini feshetmesi halindek›dem tazminat›na hak kazand›¤›halde, erkek iflçinin evlendiktensonraki 1 y›l içerisinde ifl akdinifeshetmesi halinde k›dem tazminat›nahak kazanamamas›n›n,erkek iflçi ile kad›n iflçi aras›ndaeflitsizlik yaratmakta olup, budurum hem 4857 say›l› Yasan›nEflit Davranma ilkesini düzenleyen5’inci maddesi ile çeliflki yaratt›¤›gibi; hem de Anayasam›z›n eflitlikilkesini düzenleyen 10’uncu maddesine,ayk›r›d›r....” denilerek2869 say›l› yasayla de¤iflik mülga1475 say›l› ‹fl Kanununun 14.maddesinde evlenen kad›nlailgili olarak düzenlenmifl hükmüniptali istenmifltir.Ancak Anayasa Mahkemesi,19.08.2008 tarih ve 2006/156E. 2008/125 K say›l› karar›yla,evlenen kad›n iflçinin bir y›l içindebu nedenle istifa etmesi halindek›dem tazminat›n›n ödenmesinikural haline getiren düzenlemenin,Anayasa’n›n 10, 41 ve 50.maddelerine ayk›r› olmad›¤›n›de¤erlendirerek iptal isteminireddetmifltir 4 .‹ki mahkeme üyesi, davan›n reddinekarfl› ç›km›flt›r. Karfl› oyda,“1475 Say›l› ‹fl Kanunu’nun14. maddesinin ilk f›kras›nda, buKanun’a tabi kad›n iflçiye, evlendi¤itarihten itibaren bir y›l içerisindekendi arzusu ile ifl akdini sonaerdirmesi halinde iflverence k›demtazminat› ödenmesi öngörülmüfl,Yasa’n›n bu kurala iliflkin gerekçesinde,743 say›l› Türk KanunuMedenisi’nin 159. maddesindekikad›n›n meslek veya sanatlau¤raflmas›n› Yasadaki koflullarlakocan›n iznine ba¤layan kuralnedeniyle kocan›n izin vermemesidurumunda kad›n iflçinin iflindenayr›lmak zorunda kalmas›n›n,1475 Say›l› Yasa’ya yans›t›lmas›ndanibaret oldu¤u belirtilmifltir.Ancak, 743 say›l› Yasa’n›n159. maddesindeki söz konusukural, Anayasa Mahkemesi’nin29.11.1990 günlü ve E: 1990/30,K: 1990/31 say›l› karar› ile eflitlikilkesine ayk›r› oldu¤u gerekçesiyleiptal edilmifltir. 22.11.2001 günlü4721 say›l› Türk MedeniKanunu’nda ise bu tür kurallara yerverilmedi¤i gibi, “Evlili¤in GenelHükümleri” bafll›kl› üçüncü bölümdeki185 ve devam› maddelerdeevlilik birli¤i, haklar ve yükümlülüklerbak›m›ndan efller aras›ndaeflitlik temeline dayand›r›lm›flt›r.Anayasa’n›n 10. maddesinde“Herkes, dil, ›rk, renk, cinsiyet,siyasi düflünce, felsefi inanç,din, mezhep ve benzeri sebeplerleay›r›m gözetilmeksizin kanunönünde eflittir” denilerek hukuksaleflitlik tan›mland›ktan sonra7.5.2004 günlü 5170 say›l› Yasa ileeklenen ikinci f›krada, kad›nlar›nve erkeklerin eflit haklara sahipoldu¤u; Devletin, bu eflitli¤inyaflama geçmesini sa¤lamaklayükümlü bulundu¤u vurgulan-BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009SOSYAL GÜVENL‹K • 51

m›flt›r. Böylece kad›nlar›n daerkeklerin sahip olduklar› haklar›elde edebilmeleri için Devletinalaca¤› önlemlerle kad›nlar lehinepozitif ay›r›mc›l›k yap›lmas›na olurverilmifltir. Bu kural kuflkusuz,siyasi, sosyal ve ekonomik haklar›nuygulamaya geçirilmesi bak›-m›ndan erke¤e göre daha geridebulunan kad›n›n aradaki mesafeyikapatabilmesi için getirilmifl olup,erke¤in hak kayb›na u¤ramas›n›nAnayasal dayana¤› olarak de¤erlendirilemez.Pozitif ayr›mc›l›kkad›n›n, cinsiyeti nedeniyle hakkayb›na u¤ramas›n›n önüne geçilmesiamac›na yöneliktir.Anayasa’n›n 41. maddesinde debelirtildi¤i gibi aile Türk toplumununtemelidir ve efller aras›ndaeflitli¤e dayan›r. Bu eflitlik çerçevesindeyasa koyucu evlilikbirli¤inin kurulmas› sonucu ifltenayr›lmay›, k›dem tazminat›na hakkazanma için geçerli bir nedenolarak görüyorsa, evlilik birli¤ininbir taraf›n› di¤erine üstün tutamaz.Salt cinsiyet fark›, böyle bir ay›r›-m›n gerekçesi olamaz. Bu kad›nlehine dayana¤›n› Anayasa’danalan pozitif ay›r›mc›l›k de¤il erke¤eve kad›na verilen geleneksel rolünerkek yönünden do¤urdu¤u negatifyans›mad›r.Öte yandan, evlenme nedeniyleiste¤e ba¤l› olarak ifl akdinin sonaerdirilmesinde, kad›na k›dem tazminat›ödenerek bu durumun,özendirici hale getirilmesinin, kad›-n›n ifl yaflam›ndan uzaklaflt›r›lmas›nada neden olabilece¤igözetildi¤inde, geleneksel yaklafl›mlarlakad›n›n korunmas› amaçlan›rken,asl›nda kad›nla erkekaras›nda bu konudaki yasal düzenlemelerekarfl›n uygulamada varl›¤›n›sürdüren ve Anayasa’n›n 10.maddesine eklenen f›kra ile giderilmeyeçal›fl›lan eflitsizli¤in dahada derinleflmesine yol aç›lmas›olas›l›¤›, varsay›mdan öte üzerindedurulmas› gereken Anayasal birsorun oluflturmaktad›r. Ça¤›m›zdakad›n, geleneksel yaklafl›mlarlade¤il, toplumun eflit haklara sahipbireyi olarak erkeklerle ayn› hukuksalkonuma getirilebilmesi amac›ylaAnayasal korumadan yararland›r›lmal›d›r.Bu tür korumayagereksinim duyulmad›¤› durumlardaise erkeklerin kad›nlar›nyararland›¤› olanaklardan yoksunb›rak›lmalar› onlar yönünden aç›kbir eflitsizlik yarataca¤›ndanAnayasa’n›n 10. maddesineayk›r›l›k oluflturur.Belirtilen nedenlerle itiraz konusuKural’›n iptali gerekti¤i görüflüyleço¤unluk karar›na karfl›y›z” denilmifltir.Yerel mahkeme taraf›ndan aç›laniptal davas› gerekçesi ile AnayasaMahkemesi karar›na karfl› yaz›lan“karfl› oy” un içeri¤ine aynenkat›l›nmaktad›r.Fakat sonuçta, mülga 1475 say›l›‹fl Kanunun 14.maddesinde 1983y›l›nda 2869 say›l› yasayla yap›lande¤ifliklikle gündeme gelen veevlendikten sonra bir y›l içinde iflsözleflmesini fesheden kad›niflçiye k›dem tazminat› ödenmesinisa¤layan düzenleme yürürlüktekalm›flt›r. Anayasa Mahkemesidüzenlemeyi eflitlik kural›na ayk›r›bulmam›flt›r.Ancak yürürlükte kalan bu düzenlemebugün, 4721 say›l› MedeniKanun, 4857 say›l› ‹fl Kanunu ve5237 say›l› Türk Ceza Kanunundaki cinsiyet ay›r›mc›l›¤›n› önlemeyeçal›flan ve “eflitlik” ilkesini öneç›karan yaklafl›mlar ba¤lam›ndagerekçelerini tamamen kaybetmifltir.Düzenlemenin esas› kalmam›flsadece sözü (lafz›)kalm›flt›r.Bu nedenle gelinen noktada,“evlenme” olgusunun eylemliolarak varl›¤›n›n hakk›n kullan›labilmesiiçin yeterli olaca¤›, evlenmeolgusunun nas›l meydanageldi¤ine bak›lmamas› gerekti¤idüflünülmektedir.Kad›n›n çal›flabilmesini koca iznineba¤layan 159.maddesiyle biliktekad›n› ev ifllerinden sorumlu tutan,kocaya yard›mc› konumda b›rakan743 say›l› mülga Medeni Kanunçerçevesinde olaya bak›ld›¤›nda,kad›n›n evlendikten sonra iflsözleflmesinin feshinde evlilikiliflkilerinin seyri, hakk›n kötüniyetle kullan›l›p kullan›lmad›¤›n›nsorgulamas›n› gündeme getirebilecektir.Hatta, salt k›dem tazminat›alabilmek için muvazaal› birevlili¤in yap›lm›fl olup olmad›¤›nadahi bak›labilece¤i ileri sürülebilecektir.Çünkü, düzenlemeninamac›, evlenen kad›n iflçinin yasalhakk›n› kullanan kocadan dolay›k›dem tazminat›n› kaybetmesininönlenmesidir. Bu nedenle evlili¤inyap›l›fl biçimi geçmiflte, yarg›kararlar›na da yans›d›¤› üzerede¤erlendirilmifl ve baz› kararlardahakk›n kötüye kullan›lmas›ndansöz edilerek k›dem tazminat› ödenemeyece¤inekarar verilmifltir 5 .Ancak 21. yüzy›lda MedeniKanunun kad›n erkek iliflkilerinebak›fl› tamamen de¤iflti¤inden,evlendikten sonra gerçekleflen feshinarkas›nda kocan›n iradesininveya evlilik ba¤›n›n yaratt›¤› birzorunlulu¤un bulunup bulunmad›¤›naart›k bak›lmamas› gerekti¤idüflünülmektedir. Yani, evlenmenedeniyle ifl sözleflmesini feshederekk›dem tazminat› almakisteyen kad›n iflçinin evlili¤i hakk›nda,evlilik ba¤›n›n kurulmufloldu¤unun belgelenmesi d›fl›ndabaflka bir sorgulaman›n yap›lmas›nagerek olmayaca¤› düflünülmektedir.Bu de¤erlendirmeler ›fl›¤›ndaözetlersek, evlenen kad›n iflçi iflsözleflmesini feshetti¤inde;52 • SOSYAL GÜVENL‹K MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

1. Evlenme nedeniyle ifl sözleflmesininfeshi halinde kad›n iflçiyek›dem tazminat› ödenece¤ineiliflkin düzenlemenin gerekçesiolan mülga 743 say›l›Medeni Kanunun 159. maddesi,29.11.1990 tarihli AnayasaMahkemesi karar› ile iptal edildi¤inden,2. Anayasa Mahkemesinin MedeniKanunun 159.maddesini iptalkarar›ndan sonra mülga 1475say›l› Kanunun k›dem tazminat›n›düzenleyen maddesinde evlenmesebebine ba¤l› k›dem tazminat›konusunda yasal bir de¤ifliklikyap›lmad›¤›ndan,3. 21.yüzy›lda yeniden düzenlenen4721 say›l› Medeni Kanun, 4857say›l› ‹fl Kanunu ve 5237 say›l›Türk Ceza Kanununda, cinsiyetay›r›mc›l›¤›n›n önlenmesi ve eflitlikilkeleri temel al›nd›¤›ndan,4. Mevcut yasa metninde,• K›dem tazminat›n›nödenebilmesi için, iflsözleflmesinin feshinin sadecekocan›n izin vermemesigerekçesi ile feshedilmesigerekti¤ine,• Evlenen kad›n iflçinin baflka biriflte çal›flmamak kofluluyla iflsözleflmesini feshetmesihalinde k›dem tazminat›ödenece¤ine,• Boflanan kad›n›n daha sonrayeniden evlenmesi halindek›dem tazminat›na hakkazan›lamayaca¤›na,• ‹lk defa evlenmelerde k›demtazminat› ödenece¤ine,• Sadece bir kez evliliknedeniyle fesih hakk›ndanyararlan›labilece¤ine,• Evliyken boflan›p yeniden ayn›kifliyle evlendikten sonragerçekleflen fesihlerde k›demtazminat› almaya hakkazan›lamayaca¤›na,yönelik s›n›rland›rmalar yap›lmad›¤›ndan,söz konusu hükmüngünümüzde, kad›n iflçinin “evlenme”eyleminin, “koca”n›n iradesi veevlilik içi görevleriyle ba¤daflt›r›lmaks›z›n,tek bafl›na k›dem tazminat›almay› hak kazand›racak fesihnedeni haline geldi¤i düflünülmektedir.Muvazzaf askerlik ödevi, emeklilikve ölüm gibi nedenler nas›l arkaplan› sorgulanmaks›z›n k›demtazminat›n› hakettirici sebeplerolarak kabul edilmekte ve uygulanmaktaise, son geliflmeler ›fl›¤›nda“evlenme” eylemi de arka plan›sorgulanmadan k›dem tazminat›almay› hakettirici bir neden olarakkabul edilmelidir.Aksi takdirde, emekli olduktansonra yeniden çal›flmaya bafllayaniflçinin de hakk› kötüye kullanmakistemifl olabilece¤i ileri sürülebilecektir.Uç bir düflünce de olsa, intihareden iflçinin mirasç›lar›na,ölüm gerekçesine dayan›larakk›dem tazminat› ödenemeyece¤iileri sürülebilecektir.Halbuki yasa koyucu, emekliolduktan sonra iflçinin çal›flmakistemesi halinde bu iste¤i hayatageçirebilmesini kolaylaflt›racakdüzenlemeler yapm›flt›r. Sosyalgüvenlik destek primi ödeyerekyeniden çal›flmaya bafllayanlar›nbir bölümünün öncelikle k›demtazminatlar›n› alabilmek için buyolu denemifl olduklar›n› söylemekhatal› olmayacakt›r.Evlendikten sonra bir y›l içinde, iflsözleflmesini bu gerekçeyle feshedenkad›n iflçiye iflveren, k›demtazminat› ödeyecektir. Elbette,k›dem tazminat›n›n ödenebilmesiiçin kad›n iflçinin iflyerindeki hizmetsüresinin en az bir y›l veya dahafazla olmas› gerekmektedir.Kad›n iflçinin ayn› iflverene aitfarkl› iflyerlerinde veya ayn›iflyerinde farkl› zamanlarda geçenhizmetleri varsa, buralarda geçenhizmetlerinin toplam› dikkateal›nacakt›r.Evlenme nedeniyle ifl sözleflmesinisüresi içinde fesheden kad›niflçinin, daha sonra baflka biriflyerinde çal›flmaya bafllamas›,hakk›n kötüye kullan›lmas› olarakde¤erlendirilemeyecektir. Hatta,yeniden çal›flmaya bafllad›¤› iflyeriayn› mahalde olsa bile sonuçde¤iflmeyecektir.Yine, önce boflan›p sonra ayn›kifliyle yeniden evlenen ve bir y›liçinde de bu gerekçeyle iflsözleflmesini fesheden kad›n iflçiiçin hakk›n kötüye kullan›lmas›ndansöz edilmemelidir 5 .Esasen, ö¤retide ve yarg›daverilen görüfl ve kararlarda da,bofland›¤› kocayla yeniden evlendiktensonra ifl sözleflmesininfeshi konusu hariç, di¤er uygulamalardabenzeri yaklafl›mlar›ngündeme getirildi¤i görülmüfltür.Ancak sonuçta, k›dem tazminat›n›nödenmesine karar verilirkenörne¤in, evlendi¤i içiniflinden ayr›lan kad›n iflçininyeniden çal›flmas›n›n k›dem tazminat›n›hakettirdi¤i de¤erlendirilmesiyap›l›rken bile, evlilik aç›s›ndangeçerli nedenlerin bulundu¤u teziifllenmektedir 6 .Sonuç olarak, evlenen kad›niflçilerin çal›flmas›n› kocan›n iznineba¤layan mülga 743 say›l› MedeniKanunun 159.maddesi, 1990 tarihliAnayasa Mahkemesi taraf›ndaniptal edildi¤inden, daha sonrakad›n› ev ifllerinden sorumlu veerke¤in yard›mc›s› konumunaindirgeyen 743 say›l› MedeniKanun yerine efller aras›nda eflitli¤iBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009SOSYAL GÜVENL‹K • 53

temel alan 4721 say›l› yeni MedeniKanun yürürlü¤e girdi¤inden, 4857say›l› ‹fl Kanununda, eflit davranma,5327 say›l› yeni Türk CezaKanununda da ay›r›mc›l›¤›n önlenmesiilkesi gündeme geldi¤indenve evlenme nedeniyle ifl sözleflmesinifesheden kad›n iflçinink›dem tazminat›na hak kazanabilmesinidüzenleyen yasa metninde,s›n›rland›r›c› düzenlemelereyer verilmedi¤inden, evlendiktensonra bu gerekçeyle ifl sözleflmesinifesheden her kad›n iflçiye,istifan›n arka plan› sorgulanmadan,geçerli nedenler aranmadan,sadece evlenme belgesininvarl›¤›na bak›larak k›demtazminat›n›n ödenmesi gerekti¤idüflünülmektedir.Kaynakça:12342869 say›l› (mülga 1475 say›l›‹fl Kanunu m.14/1-4.bendi dahilbaz› maddelerinde de¤ifliklikyapan) Kanun Resmi Gazete:30.07.1983 / 18180Anayasa Mahkemesi,29.11.1990 Tarih ve1990/ 30 E, 1990/ 31 K say›l›ilam ile 743 say›l› MedeniKanunun 159 ncu maddesiniiptal edilmifltir.Resmi Gazete:02.07.1992 / 212724721 say›l› Medeni Kanunmadde 191, “Efllerden her biri,meslek veya ifl seçimindedi¤erlerinin iznini almakzorunda de¤ildir. Ancak,meslek ve ifl seçiminde vebunlar›n yürütülmesinde evlilikbirli¤inin huzur ve yarar› gözönünde tutulur.”Anayasa Mahkemesiningerekçeli karar› 26 Kas›m 2008tarih ve 27066 say›l› ResmiGazetede yay›nlanm›flt›r.5• Fevzi fiahlanan- Kararincelemesinden“Yarg›tay'a göre; iflverendenk›dem tazminat› alabilmek içineflinden boflanarak daha sonraayn› kifliyle yeniden evlenerek,bu evlenme dolay›s›yla ifltenayr›larak k›dem tazminat› talepetmek bir hakk›n kötüye kullan›lmas›ve kanuna karfl› hilesay›l›r ve bu durumda ödenenk›dem tazminat› geri istenilebilir(Y9HD 18/09/1989 -6776 / 67979, ‹fl ve Hukukfiubat 1990, 38, Y9HD 14/11987-11078/6 Çimento ‹flv.May›s 1987, YHGK 14/02/1990E.1990/9-52, K.1990/84-Tühisfiubat 1999; 13-14 Y9HD15/01/1990-7628/118 Tekstil‹flv. fiubat 1991, 18)Bununla beraber Yarg›tay'›nyukar›da belirtilen kararlar›ndabelirtilen görüfl her durumdageçerli bir ilke olarak kabuledilemez, her somut olay›nözelli¤ine göre birde¤erlendirme yap›lmal›d›r.”Kaynak; Tekstil ‹flverendergisi, A¤ustos 2005 say›s›• Y.9.HD. 14.01.1987E.1986/11078, K.1987/6“‹fl Kanunu’nun 14. maddesindekibu düzenleme kamuyarar›na bir düzenlemedir ve2320 say›l› Yasa ile 14. maddeyeeklenen kad›n›n evlendi¤itarihten itibaren bir y›l içindekendi arzusuyla ifl akdi iliflkisinisona erdirmesi halinde k›demtazminat›n›n ödenmesiniöngören hüküm hem ailebirli¤ini korumaya, hem deSSK. Yasas› uyar›nca toptanödeme almak amac›yla ayr›lanlariçin kabul edilen k›demtazminat› hakk›n›n do¤aca¤›yolundaki yasan›n di¤er birhükmüne paralellik sa¤lamakiçin getirilmifltir. Getirilen buhükümden iflçi kad›nlar›nyararlanmas› yasal haklar›d›r.Ancak M.K.’nun 2. maddesindekitemel objektif iyiniyetkurallar›na göre, bu hakk›n›kullan›rken ayn› kurallarauymak zorundad›r. Hakk›nhukuken himaye edilebilmesiiçin hakk› veren hukuk kurallar›n›nda üstünde yer alanobjektif iyiniyet kurallar›nauygun olmas› gerekir.”Karfl› oy yaz›s›:“‹fl Yasas›n›n 14. maddesinin4. f›kras›nda ‘...kad›n›n evlendi¤itarihten itibaren bir y›liçerisinde kendi arzusu ile’hizmet akdini sona erdirmesihalinde k›dem tazminat›ödenece¤i öngörülmüfltür.K›dem tazminat› iflçinin y›llarcabirikmifl eme¤inin karfl›l›¤›d›r.Davac›n›n 11 y›ll›k hizmetioldu¤u tart›flma konusude¤ildir. Yukar›daki hükmünkabul edilmesi ‘ailenin vekad›n›n korunmas›’düflüncesinin anayasada daa¤›r bast›¤› düflüncesinin sonucudur.Geçimsizlik sonucuevlilik birli¤inin sona ermesindensonra taraflar›n yeniden biraraya gelmesini engelleyen birhüküm yasalar›m›zda yeralmam›flt›r. An›lan maddededavac›n›n bofland›¤› eski efliile evlenmesi halinde k›demtazminat› kesilemeyece¤i flart›getirilmifl de¤ildir. ‹stifa hali,k›dem tazminat›n› gerektirmeyenifl akdini sona erdirmehalidir. Olayda taraflar›nboflanmas›ndan bir aya yak›nbir zaman sonra yeniden biraraya gelmeleri ve evlenmeleriniistifa suretiyle k›dem tazminat›ödenmesini engelleme veM.K.’nun 2. maddesindekiobjektif iyiniyet kurallar›naayk›r› olarak yorumlanmas›n›kabule sevk ettirecek bir delilortada yoktur. Aksine düflüncedayanaks›z varsay›mdanibarettir. Nitekim bir kaç ay54 • SOSYAL GÜVENL‹K MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

6sonra yeniden evlenme halindede yasaya karfl› bir hile halidüflünülemez. Bu nedenleyerel mahkeme karar›n›n,onanmas› düflüncesi ileço¤unlu¤un bozma karar›nakat›l›nmam›flt›r”.• Berin Ergin- Ferdi ‹fl‹liflkisinin Sona Ermesi veK›dem Tazminat›-Yarg›tay›n ‹flHukuku Kararlar›n›nDe¤erlendirilmesi 1995- sh“Öncelikle belirlemek gerekir kiyukar›da aç›klad›¤›m›zgerekçeler soruna çözümgetirmez. Çünkü Yarg›tay’›nhakk›n kötüye kullan›lmas›gerekçesinden hareketlehüküm oluflturmas› adil birçözüm olmaktan uzakt›r. Kad›niflçi toptan ödemeye hakkazanm›fl ise yine hizmet akdinifeshedebilecek ve k›demtazminat› alacakt›r. Bu durumdahakk›n kötüye kullan›ld›¤›gerekçesi ile k›dem tazminat›ödenmesinden imtina edilemeyece¤inegöre, kad›n iflçininmutlaka kocan›n izin vermemesiflart›na ba¤lanacak hizmetakdinin feshinde k›dem tazminat›nahak kazanaca¤›n› kabuletmek isabetli de¤ildir”.• Fevzi fiahlanan-Kararincelemesinden“‹nceleme konumuz Yarg›tay 9.Hukuk Dairesi karar› 1475say›l› ‹fl Kanunun halen yürürlükteolan 14. maddesiuyar›nca, evlenen kad›n iflçinink›dem tazminat›na iliflkindir.1475 say›l› ‹fl Kanununun 14.maddesinin 1 f›kras› hükmünegöre kad›n iflçinin ifl akdini"evlendi¤i tarihten itibaren biry›l içinde kendi arzusu ile sonaerdirmesi" halinde de k›demtazminat› hakk›n›n do¤aca¤›öngörülmüfltür. Bu nedenle,iflyerinde, bir y›ll›k k›demi olankad›n iflçi, ifl iliflkisi devamederken evlenir ve evlenmetarihini takibeden bir y›l içindeherhangi bir tarihte ifl akdininfeshederse k›dem tazminat›nahak kazan›r. Bu haktan yararlanabilmekiçin kad›n iflçininevlili¤inin ilk evlilik olmas›zorunlu de¤ildir. Ayr›ca sözkonusu hüküm uyar›nca k›demtazminat›na hak kazanm›flsadaha sonra eflindenboflanmas› k›dem tazminat›hakk›n› olumsuz etkilemez”.Kaynak: Tekstil ‹flveren dergisi,A¤ustos 2005 say›s›• Y.HGK. 27.04.1988 T.1988/ 9-225 E, 1988/369 K"...Kad›n iflçiye tan›nan bu hakaile birli¤ini koruma amac›ylagetirilmifl olup çal›flma hay›t›n›evlilikle birlikte gere¤i gibiyürütemeyece¤i düflüncesindeolan kad›na yasa ile tan›nm›flbir olanakt›r. Bir iflyerindeçal›flmakta iken evlenen birkad›n yasan›n tan›d›¤› olanaktanyararlanarak k›dem tazminat›n›almak suretiyleayr›lm›flsa daha sonrakidönemlerde çal›flma hakk›n›kaybetti¤inden söz edilemez.Di¤er taraftan önceki iflindenayr›lan kad›n ayr›lmas›n›hemen takiben çal›flma hayat›ile evlili¤i öncekine göre dahakolayl›kla yürütebilece¤i yenibir ifl bularak çal›flmas›n› dasürdürebilir."Kaynak: Yarg›tay›n ‹fl HukukuKararlar›n›n De¤erlendirilmesi1995- sh. 80• Y.9.HD. 22.11.1995 T,1995/17712 E, 1995/34485 KDavac›n›n s›rf k›dem tazminat›alabilmek için akti feshetti¤ininsomut ve inand›r›c› delillerlekan›tlanmas› gerekir. Daval› bukonuda inand›r›c› delil sunamad›¤›ndadavan›n kabuledilmesi gerekti¤ine karar verilmifltir.Kaynak-Yarg›tay›n ‹fl HukukuKararlar›n›n De¤erlendirilmesi1995- sh. 77• Y.9.HD. 22.11.1999,1999/14857 E, 1999/17714 KEvlendikten 3-4 ay sonra iflsözleflmesini fesheden busebeple k›dem tazminat› ödenenkad›n iflçi, k›sa bir süresonra baflka bir iflverene aitiflyerinde ifle bafllad›¤› içintazminat geri istenemez. Kad›niflçi fesih hakk›n› kulland›ktansonra Anayasan›n güvencesialt›ndaki çal›flma hakk›ndanyoksun b›rak›lamaz.Kaynak: Yarg›tay›n ‹flHukukuna ‹liflkin 1999 y›l›Emsal Kararlar›- Ankara 2002sh.104• Y.9.HD. 11.05.2004 E.2003/16699 K. 2004/11271“Dosya içindeki bilgi ve belgeleregöre davac› "bayan iflçi14/06/2002 tarihinde evlenmiflve 31/08/2002 tarihinde istifaetti¤ini belirterek iflyerindenayr›lm›flt›r. An›lan dilekçededavac› iflçi ifl sözleflmesininfeshi için nedengöstermemifltir. Daha sonradaval› iflverene gönderdi¤iihtarnamede ise iflsözleflmesinin evlilik sebebiylefeshedildi¤ini belirtmifl vek›dem tazminat› iste¤indebulunmufltur. Davac› iflçi ifltenayr›lmayla ilgili an›landilekçesinde belli bir nedengöstermedi¤ine göre, sonradanfesih nedenini de¤ifltirmiflde¤ildir. Böyle olunca yap›lanfeshin, kad›n iflçinin evlenmesisebebine dayand›¤› kabuledilmelidir”.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009SOSYAL GÜVENL‹K • 55

Erol GÜNERİş Müfettişi, İş Teftiş Ankara Grup Başkan Yard.MAZERETS‹Z B‹R GÜN ‹fiE GELMEYEN ‹fiÇ‹N‹NHAFTA TAT‹L‹ ÜCRET‹ VAR MIDIR ?I. G‹R‹fi;Hafta tatili Türkiye’ de 1924 y›l›ndaç›kar›lan Hafta Tatili Kanunu iledüzenlenmifltir. Bu kanuna göre,“On bin veya on binden fazlanüfusu bulunan flehirlerdeki fabrika,imalathane, tezgah, dükkan,ma¤aza, yaz›hane, ticarethane,s›nai ve ticari bilumum müesseselerin.....haftada bir gün tatiledilmeleri mecburidir“ (394 say›l›Hafta Tatili Kanunu 1. Md.). Resmidaireler ile genel, özel, ticari ve s›naimüesseselerde iflçilerin haftada alt›günden çok süreyle çal›flt›r›lmas›yasaklan-m›flt›r (394/2. Md.). Kanunsadece sanayi d›fl›nda kalan iflçilerdentar›m, avc›l›k, bal›kç›l›k,ormanc›l›k ve benzeri ifllerdekiçal›flmalar› kapsam d›fl›nda b›rakm›flt›r(394/3. Md. ).Hafta Tatili Kanununa göre, iflyerlerininPazar günü aç›k olabilece¤idüzenlenmifltir. Pazar günü aç›kolan bir iflyerinde, haftan›n baflka birgününde iflçiye izin verilmesi kanundadüzenlenmifltir. Postalar halindeçal›flma yap›lmas› halinde Pazargünü çal›flan iflçiye hafta içinde ve24 saatten az olmamak üzere haftatatili verilmelidir. Bunlar d›fl›nda, dinselve toplumsal gerekler göz önüneal›narak, Ramazan ve Kurbanbayram› arifesine rastlayan Pazargünlerinde iflyerinin kapal› tutulmas›naistisna getirilece¤i de kanundadüzenlenmifltir (394/5. Md. ).II- HAFTA TAT‹L‹ ÜCRET‹NE HAKKAZANMA;4857 say›l› ‹fl Yasas›’ n›n 46.Maddesine göre, “Bu kanun kapsam›nagiren iflyerlerinde, iflçileretatil gününden önce yasan›n63. Maddesine göre belirlenen iflgünlerinde çal›flm›fl olmalar›koflulu ile yedi günlük bir zamandilimi içinde kesintisiz en az 24saat dinlenme verilir“ hükmübulunmaktad›r. Buna göre, hafta tatiliücretinden yararlanabilmek için, ‹flYasas›’ n›n uygulama alan› içindeolmak ve haftan›n tatilden önceki iflgünlerinde çal›flm›fl olmak flartlar›bulunmaktad›r.A- ‹fl Yasas› Kapsam› ‹çindeOlmak: Hafta tatili ücretindenyararlanabilmenin ilk flart›, ‹flYasas› kapsam› içinde olmakt›r.Borçlar Yasas› uygulama alan›içinde olanlar ve ‹fl Yasas›’ n›n4. Maddesinde belirtilenistisnalar içinde yer alan ifller veyerlerde çal›flanlar hafta tatilihakk›ndan yararlanamayacaklard›r.B- Haftan›n Tatilden Önceki ‹flGünlerinde Çal›flm›fl Olmak:Hafta tatili hakk›ndan yararlanman›nikinci flart›, haftan›ntatilden önceki ifl günlerinde ‹flYasas›’ n›n 63. Maddesindebelirlenen ifl günlerinde çal›flm›flolmakt›r. Kanun, koruyucu yap›s›içinde fiilen çal›fl›lmayan baz›halleri çal›fl›lm›fl gibi kabuletmektedir.‹fl Yasas›’ n›n 46. Maddesinegöre, hafta tatiline hakkazanmak için afla¤›daki sürelerçal›flm›fl gibi kabul edilmektedir;1- Çal›flmad›¤› halde kanunençal›flma süresinden say›lanzamanlarla günlük ücret ödenenveya ödenmeyen kanundan vesözleflmeden do¤an tatil günleri,2- Evlenmelerde üç güne kadar,ana veya baban›n, eflin,kardeflveya çocuklar›n ölümünde üçgüne kadar verilmesi gerekenizin süreleri,3- Bir haftal›k süre içinde kalmaküzere iflveren taraf›ndan verilendi¤er izinlerle hekim raporuylaverilen hastal›k ve dinlenmeizinleri.‹flyerinde çal›flman›n, zorlay›c›ve ekonomik bir sebepolmaks›z›n haftan›n bir veyabirkaç gününde tatil edilmesihalinde haftan›n çal›fl›lmayangünleri hafta tatiline hak kazanmakiçin çal›fl›lm›fl gibisay›lacakt›r.4857 say›l› ‹fl Yasas›’ n›n 46.madde hükümleri dikkateal›nd›¤›nda, çal›flm›fl gibi say›langünler ve iflverenden izinal›narak çal›fl›lmayan günlerd›fl›nda iflçinin hafta içinde herhangibir iflgününde ifline devametmemesi durumunda haftatatiline hak kazanamad›¤› gibi,hafta tatili ücreti de söz konusuolmayacakt›r. Bu durumdakiiflçinin ayl›k toplam çal›fl›lan günsay›s›, bir gün ifle devametmedi¤i düflünüldü¤ünde2 gün eksik olacakt›r.Çal›fl›lan gün say›s› 30 de¤il,28 gün olarak gösterilecek,28 gün ücret tahakkuk vetediyesi yap›lacakt›r. ‹flçilerin budurum ile karfl›laflmamalar› içinhakl› bir mazeretleri d›fl›ndaifllerine devam etmeleriyerinde olacakt›r.III- HAFTA TAT‹L‹ ÜCRET‹;Kanunda düzenlenmifl flartlar› yerinegetiren iflçiye, iflveren taraf›ndançal›fl›lmayan hafta tatili günü için birifl karfl›l›¤› olmaks›z›n o günün ücretitam olarak ücret ödenecektir(4857/46-II. Md.). ‹flçinin tatil günüücreti, çal›flt›¤› günlere göre bir günedüflen ücretidir (4857/49-I. Md.).‹flçiye ödenecek olan hafta tatiliücretinde, sadece çal›flman›n karfl›-l›¤› olan ç›plak ücret esas al›nacakfazla çal›flma ücreti, primler, haz›rlama,tamamlama ve temizlemeifllerinde çal›flan iflçilere bu ifller içinverilen ücret ve sosyal yard›mlar dikkateal›nmayacakt›r (4857/50.Md.).‹flyerinde; iflin bir haftadan fazla süreile tatil edilmesini gerektiren zorlay›c›sebepler ortaya ç›kt›¤›nda, 4857/24ve 25. Maddelerinin III. Bentlerindegösterilen zorlay›c› sebeplerden56 • SOSYAL GÜVENL‹K MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

dolay› çal›fl›lmayan günler içiniflçilere bir hafta süreyle ödenenyar›m ücret, hafta tatili günü için deödenecektir (4857/46-V. Md.).Yüzde usulünun uyguland›¤› iflyerlerinde,hafta tatili ücreti iflçiye iflverentaraf›ndan ödenecektir(4857/46-VI. Md.). Parça bafl›, akort,götürü veya yüzde usulü ücret sistemleriyleçal›flan iflçiler için tatilgünü ücreti, ödeme dönemindekazand›¤› ücretin ayn› süre içindeçal›flt›¤› günlere bölünmesi suretiylehesaplan›r (4857/49-II. Md.). Saatücreti ile çal›flan iflçilerin tatil günüücreti saat ücretinin yedi buçukkat›d›r (4857/49-III. Md.). Ayl›k ücretleçal›flanlar›n ald›klar› ücret,ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinide içerdi¤i için ayr›ca bir ödemeyap›lmayacakt›r (4857/49-IV. Md.).Geçici ifl göremezlik ödene¤i alaniflçilere hafta tatili ücreti, kurum veyasand›klar taraf›ndan geçici ifl göremezlikölçüsü üzerinden ödenecektir(4857/48-I. Md.). Hastal›k nedeni ileçal›fl›lmayan günlerde SosyalSigortalar Kurumu taraf›ndan ödenengeçici ifl göremezlik ödene¤iayl›k ücretli iflçilerin ücretlerindenmahsup edilir (4857/48-II. Md.).‹fl Yasas›na göre haftal›k 45 saatiaflan çal›flmalar fazla çal›flma olarakkabul edilmektedir. Bu nedenle,iflçi hafta tatili gününde çal›flmaks›z›ndinlenmesi esas olmaklabirlikte Kanunda düzenlenmifl fazlaçal›flma sebeplerinden birinin ortayaç›kmas› halinde hafta tatili günündedinlenmeksizin çal›flacak olursa bu‹fl yasas› anlam›nda fazla çal›flmaolarak kabul edilecektir. Hafta tatilindekiçal›flman›n fazla çal›flmay› meydanagetirmesi halinde hesaplanacakfazla çal›flma ücreti ilenormal çal›flma saatleri içinde meydanagelen fazla çal›flma içinödenecek fazla çal›flma ücreti aras›ndahesaplanma yöntemi bak›-m›ndan bir farkl›l›k bulunmamaktad›r.Örneklemek gerekirse iflçihafta içinde 7,5 saat fazla çal›flmayapm›fl ise, %50 art›r›ml› olarak fazlaçal›flma ücreti tahakkuk ve tediyeedilecek, hafta tatilinde çal›flarak 7,5saat fazla çal›flma yapm›fl ise yine%50 art›r›ml› olarak fazla çal›flmaücreti tahakkuk ve tediye edilecektir.Bu hesaplanma yöntemi iflverenlerceve yetkililerce yanl›fl olarakalg›lanmakta, farkl› tahakkuk vetediyelerin oldu¤u denetimlerimizs›ras›nda görülebilmektedir.IV- HAFTA TAT‹L‹KULLANDIRMAMANINVE ÜCRET‹N‹ÖDEMEMEN‹N CEZASIHafta tatili izni kulland›rmaman›n veücretinin ödenmemesi ile ilgili olarak4857 say›l› ‹fl Yasas›nda aç›kca biridari para cezas› öngörülmemifltir.Ancak, hafta tatili ücreti iflçinin normalücreti içinde yer almaktad›r.Hafta tatili ücretinin ödenmemesihalinde 4857 say›l› ‹fl Yasas›’ n›n 32.Maddesinde belirtilen ve iflçininücretini ve ödeme usullerini gösterenhükümlere muhalefetten, 4857/102-a. Ben-dine göre, bu durumda olanher iflçi ve her ay için idari paracezas› uygulanmas› mümkündür.Hafta tatilinde izin verilmeyipçal›flma yapt›r›lmas› durumunda ise,iflçinin çal›flmas› fazla çal›flmay›meydana getirece¤inden, fazlaçal›flma ücreti olarak hafta tatiliçal›flma ücretinin tahakkuk ve tediyeedilmemesi durumunda, 4857/102-c.Bendine göre, ‹dari para cezas›uygulanacakt›r.‹flçiye hafta tatili izninin verilmemesi394 say›l› Hafta Tatili Kanununamuhalefeti meydana getirmekteolup, bu durumda olan iflyerleri veiflverenler hakk›nda ilgili Belediyelereihbarda bulunulmaktad›r. Haftatatillerinde çal›flma yapabilmekonusunda Belediyeler taraf›ndaniflyerlerine izin verilmekte olup, iflyerlerininbu izni almas› gerekmektedir.Aksi takdirde kapa-t›lmas› ve idaripara cezas› veril-mesi söz konusuolacakt›r.V. SONUÇ;Anayasam›z›n çal›flma flartlar› vedinlenme hakk› bafll›kl› 50. Maddesinegöre, dinlenmek çal›flanlar›nhakk›d›r. Ücretli hafta ve bayramtatili ile ücretli izin haklar› ve flartlar›kanunla düzenlenir. Bu maddeba¤lam›nda 4857 say›l› ‹fl Yasas›’n›n 46-50. Maddelerinde hafta tatiliizni ile ücreti konusunda düzenlemeleryap›lm›flt›r. Ayr›ca 394 say›l›Hafta Tatili Kanunu ile de haftatatilinin usul ve esaslar› belirlenmifltir.Bu yasal mevzuat do¤rultusundaiflçilere haftada 24 saattenaz olmamak üzere, ücret kesintisiyapmaks›z›n (bir ifl karfl›l›¤›olmaks›z›n) hafta tatili izni verilmesive hafta tatili ücretinin tahakkuk vetediye usulleri de 49 ve 50. Maddehükümlerine göre yap›lmas› gerekmektedir.Hafta tatili izninin kulland›r›lmamas›ve çal›flt›¤› hafta tatiliücretinin tahakkuk ve tediyeedilmemesi halinde yukar›da bahsedildi¤iüzere idari para cezalar› veidari düzenlemeler söz konusu olabilecektir.Hafta tatili çal›flmas›karfl›l›¤› ödenecek ücret art›k fazlaçal›flma ücreti niteli¤inde olup, fazlaçal›flma ücreti ile ilgili 4857/41.Maddesinde belirtilen usul veesaslara göre tahakkuk vetediyelerin yap›lmas› zorunludur.‹flçinin çal›flmadan almas› gerekenbir günlük ücrete ilaveten, çal›flt›¤›ve hepsinin de fazla çal›flmay› meydanagetirmesinden dolay›, haftatatili çal›flma saatinin tamam› için%50 art›r›ml› olarak fazla çal›flmaücreti tahakkuk ve tediye ettirilecektir.‹flçinin çal›flmadan ald›¤› ücretin30 günlük çal›flma ücreti içinde yerald›¤› da unutulmamal›, baz› iflverenve yetkililerinin yapt›¤› gibi, ek 2,5günlük ücret tahakkuk ve tediyesiyap›lmamal›d›r.‹flçilerin hafta tatili ücretine hakkazanabilmek için haftan›n tatildenönceki günlerde çal›flm›fl olmalar›veya çal›flm›fl gibi say›lan günlerinsöz konusu olmas› gerekti¤inden,hakl› bir mazereti olmaks›z›n ifledevam etmeyen iflçilerin hafta tatilineve hafta tatili ücretine hakkazanamad›klar›n›n bilinmesi, ücrettahakkuk ve tediyelerin bu durumgöz önünde bulundurularak yap›lmas›yerinde olacakt›r.Hafta tatilinin iflçinin Anayasal veYasal bir hakk› oldu¤u, hafta tatiliyapmayan iflçiden yeterli verimal›namayaca¤›, iflyeri disiplininezarar›n›n olaca¤›, iflçi için hafta tatiliizninin kulland›r›lmamas›n›n, hakl›bir nedenle hizmet akdini bildirimsizve tazminats›z feshetme yolunaaçarak yasal k›dem tazminat›n› talepedebilece¤i de iflverenlerimizceunutulmamal›d›r.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009SOSYAL GÜVENL‹K • 57

‹fiS‹ZL‹K S‹GORTASI KAPSAMI AÇISINDANTÜRK‹YE’DE ÇALIfiAN YABANCILARIN,YABANCI ÜLKEDE ÇALIfiAN TÜRK ‹fiÇ‹LER‹N‹N DURUMUHamit TİRYAKİTürkiye İş Kurumu BaşmüfettişiGirifl1999 Y›l›nda kabul edilen ‹flsizlikSigortas› Kanunu gere¤i ülkemizdehizmet akdi ile çal›flan tüm iflçilerzorunlu biçimde iflsizlik sigortas›kapsam›na al›nm›flt›r. ‹flvereninhizmet akdi ile çal›flt›rd›¤› iflçileriçin iflsizlik sigortas› primini kesmesi,iflveren s›fat›ndan kaynaklananprimini de izleyen ay içinde SosyalGüvenlik Kurumuna yat›rmas›mevcut düzenlemeler çerçevesindebir zorunluluktur.Ancak, iflsizlik sigortas› aç›s›ndaniflverenin çal›flt›rd›¤› iflçilerinTürkiye Cumhuriyeti vatandafl›olmamas› ya da iflverenin TürkiyeCumhuriyeti vatandafl› iflçileriniyabanc› bir ülkede çal›flt›rmas›halinde uygulaman›n nas›l olaca¤›konusunda tereddütler yaflanmaktad›r.Yabanc›, bulundu¤u devlete vatandafll›kba¤› ile ba¤l› olmayankimsedir. Bu anlamda, uyruksuz,baflka bir ülkenin uyru¤unda olanlar,göçmenler, Türkiye’ye s›¤›nm›flolanlar, sosyal güvenlik sözleflmesiimzalanm›fl ülke vatandafllar›yabanc› kavram› ile ifade ediliriler.Anayasadaki Genel ‹lkeler:Anayasam›z›n 48 inci maddesinde“herkes diledi¤i alanda çal›flma vesözleflme yapma hürriyetine sahiptir”hükmü ile 49 uncu maddesindeki“çal›flma herkesin hakk› veödevidir” düzenlemesinde yabanc›ile vatandafl aras›nda ayr›m yap›-lamayaca¤› dolayl› yoldan ifadeedilmifltir. Anayasam›z›n 62 ncimaddesinde ise, devlet taraf›ndanyurtd›fl›nda çal›flan Türk vatandafllar›n›nsosyal güvenliklerinin sa¤lanmas›için gereken tedbirlerinal›naca¤›, belirtilmifltir.Ancak Anayasam›z›n 16 ›nc› maddesigere¤i “ temel hak ve hürriyetleryabanc›lar için milletleraras›hukuka uygun olarak kanunlas›n›rlanabilmektedir.” Belirtilenanayasal düzenlemeler çerçevesindehaz›rlanan yasalarla iflsizliksigortas›n›n yabanc›l›k aç›s›ndankapsam›n›n nas›l oldu¤unu ifadeetmeye çal›flal›m.Yasalar›n Yer Bak›m›ndanUygulanmas›:Her ülke kanununun temel olarak oülke s›n›rlar› içinde uygulanmas›esast›r. Ancak bu kurala birtak›m istisnalar getirilebilmektedir.Nitekim devletleraras› anlaflmalarla,sosyal güvenlik sözleflmeleri buistisnalara örnektir. ‹ki ülkearas›nda imzalanan sosyal güvenliksözleflmeleri ile hangi devletinkurallar›n›n ne ölçüde uygulanaca¤›nadevletler seviyesindekarar verilmektedir. Türk iflvereninsosyal güvenlik sözleflmesi imzalanmam›flülkede çal›flt›raca¤› Türkiflçisi için çal›fl›lan ülkenin mevzuat›Türk Sosyal Güvenlik Mevzuat›ve uygulamalar›n› kabul etmeyecek,kendi ülke kurallar›na uygunolarak orada çal›flan iflçilerimiz içinen az›ndan k›sa vadeli sigortayap›lmas›n› isteyecektir. Nitekimbu durumda gidilen ülke veTürkiye'de ayr› sigorta primiödenece¤i için Türk iflgücününmaliyetleri artacak, firmalar›n›nrekabet gücü zay›flayacakt›r.‹flsizlik Sigortas› KanunundakiKapsam Maddesi ve SosyalGüvenlik Sözleflmeleri:4447 say›l› Kanunun 46 nc› maddesininikinci paragraf›nda kapsamdaolanlar belirtilmifltir. ‹lkdüzenlemede yaln›zca “mütekabiliyetesas›na dayal› olarakyap›lan anlaflmalara göre çal›flanyabanc› iflçiler” kapsamdayd›.Eski düzenlemeye göre, SosyalSigortalar Kanununda sigortal›say›lan göçmen, uyruklu veyauyruksuz yabanc› iflçilerin tümüiflsizlik sigortas› kapsam›ndasay›lmam›fl, kapsamda olacakyabanc› sigortal› iflçiler için mütekabiliyetesas› getirilmiflti. Ülkesi ileülkemiz aras›nda sosyal güvenliksözleflmesi bulunan ve ülkesindekiT.C. vatandafl› iflçilere iflsizlik sigortas›uygulayan ülkelerin vatandafllar›ülkemizde iflçi olarakçal›fl›rlar ise kapsamda olacaklard›.Ülkemiz ile ülkesi aras›ndasosyal güvenlik sözleflmesi bulunmayanülkelerin vatandafllar›, göçmenlerve vatans›zlar iflsizlik sigortas›kapsam›nda de¤illerdi.Sosyal güvenlik anlaflmalar›ndatemel prensip çal›fl›lan ülkeninsosyal güvenlik kurumuna dahilolunmas›d›r. Bu anlaflmalardagenel olarak ifllem eflitli¤i maddesineyer verilerek “aksine birhüküm bulunmad›kça akit taraflardanbirinin ülkesinde oturan vekendilerine bu sözleflme hükümleriuygulanan kimseler, oturduklar›ülkenin mevzuat›n›n sa¤lad›¤› hakve yükümlülükler bak›m›ndan akittaraf›n vatandafllar› ile eflit ifllem”görecekleri belirtilmektedir. Ancakikili anlaflmalarla yer alan istisnahükümleriyle kimi iflçiler, ülkemizdeçal›flmas›na ra¤men vatandafl›oldu¤u ülkenin sosyal güvenlikkurumuna ba¤l› kalabilmektedir.Bu istisnalar genel olarak iflmerkezi akit taraflardan birininülkesinde bulunan bir iflvereninhizmetindeki kimsenin geçici olarakbir iflin icras› için di¤er akittaraf›n ülkesine gönderildi¤itakdirde, s›n›rs›z olarak ya da belirlibir süre ile s›n›rl› olmak kayd›ylakendi ülkesinde çal›fl›yormufl gibi,ifl merkezinin bulundu¤u ülkeninmevzuat›na tabi olmas›na imkantan›makta böylece yabanc› ülkemizdeçal›fl›rken sigorta primi ödememektedolay›s›yla iflsizlik sigor-58 • SOSYAL GÜVENL‹K MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

tas›na da tabi olmamaktad›rlar.Ülkemiz ile di¤er ülkeler aras›ndaimzalanan 22 ayr› sosyal güvenliksözleflmesi vard›r 1 .‹sviçre ve ‹ngiltere ile yapt›¤›m›zsosyal güvenlik anlaflmalar›, di¤ersözleflmelerden farkl›d›r. ‹sviçre ileimzalanan Sosyal GüvenlikSözleflmesinin 5 inci, ‹ngiltere ileimzalanan Sosyal Güvenlik Anlaflmas›n›nise 4 üncü maddesinegöre, bu ülke vatandafllar› müracaattabulunmad›kça Türkiye’dekiçal›flmalar›nda Türk mevzuat› tatbikolunmayacakt›r. Ancak müracaatlar›olmasa bile iflsizlik sigortas›kapsam›ndad›rlar. Müracaatlar›halinde uzun vadeli sigorta kollar›natabi olurlar.5754 say›l› Kanunun yürürlük tarihinden(01.10.2008) önce iflsizliksigortas› hükümleri karfl›l›kl›l›kprensibine göre sosyal güvenliksözleflmesi imzalanan ülke uyru-¤unda olanlar iflçiler için uygulanmaktayd›.17.04.2008 tarih ve 5754 say›l›Kanunun 90 ›nc› maddesiyle iflsizliksigortas› kapsam›yla ilgilidüzenleme de¤ifltirilmifl, iflsizliksigortas›n›n 5510 say›l› Kanunun 4üncü maddesinin birinci f›kras›n›n(a) bendinde say›lan sigortal›lar›da kapsad›¤› ifade edilmifltir. 5510say›l› Kanunun 4-1(a) bendinde“mütekabiliyet esas›na dayal›olarak uluslararas› sosyalgüvenlik sözleflmesi yap›lm›flülke uyru-¤unda olanlar hariç 2olmak üzere, yabanc› uyruklukiflilerden hizmet akdi ileçal›flanlar, hükmü yer almaktad›r.Geçerli düzenlemeye göre, yabanc›,uyruksuz, uyruklu, göçmenlerve s›¤›nmac› kifliler ile uluslararas› sosyal güvenlik sözleflmesiimzalanm›fl ülke sigortal›lar›ndan,sözleflmede belirlenen istisna hallerid›fl›nda çal›flmalar›n› hizmetakdine tabi sürdürenler iflsizlik sigortas›kapsam›ndad›r. Di¤er birifadeyle 01.10.2008 tarihindenönce iflsizlik sigortas› kapsam›ndaolanlara, di¤er yabanc›lar, uyruksuzolanlar, göçmenler ves›¤›nmac›lar dahil edilmifltir.Buna göre, ülkesi ile ülkemizaras›nda sosyal güvenlik sözleflmesibulunan ve ülkesindeki T.C.vatandafl› iflçilere iflsizlik sigortas›uygulayan ülkelerin uyru¤undabulunup ülkemizde iflçi olarakçal›flanlardan (sözleflmede belirtilenistisna hallerine girmeyecekflekilde ve nitelikte olanlardan),yabanc› firma ad›na ve hesab›naülkemizde çal›flmayan yabanc›lardan,di¤er yabanc›lar, uyruksuzolanlar, göçmenler ve s›¤›nmac›-lardan çal›flmalar›n› hizmet akdinetabi sürdürenler iflsizlik sigortas›kapsam›ndad›rlar.Yabanc› ‹flçinin Yabanc› FirmaAd›na ve Hesab›na Türkiye’deÇal›flmas›:5510 say›l› Kanunun 6 nc› maddesinin(e) bendine göre, yabanc›bir ülkede kurulu herhangi bir kurulufltaraf›ndan ve o kurulufl ad›nave hesab›na Türkiye’ye bir ifl içingönderilen ve yabanc› ülkedesosyal sigortaya tabi oldu¤unu belgeleyenkifliler sigortal› say›lmamakta,dolay›s›yla iflsizlik sigortas›kapsam›nda bulunmamaktad›rlar.Çal›flan yabanc›, Türkiye’ye çal›flt›¤›firma ad›na geçici görevliolarak gönderilmektedir. Yabanc›bir firma ad›na ve hesab›na oyabanc› firman›n Türkiye’dekiifllerinde veya bir Türk firmas›ndaçal›flmak üzere gönderilmifl bulunanyabanc› iflçi, ülkesinde sigortal›oldu¤unu bildirdi¤i takdirdeiflsizlik sigortas› primi ödenmeyecektir.Ülkemiz ile ülkesi aras›nda sosyalgüvenlik sözleflmesi olan ülkelerdengönderilen bu nitelikteki kimseleriçin düzenlenecek belgelerinörnekleri sözleflmelerde belirtilmifltir.Örne¤in Almanya’danülkemize bu nitelikte istihdamedilmek üzere gönderilen iflçi içinAlman mercilerinin düzenleyece¤ibelgeler TA-1 ve TA-11, ülkemizdenF. Almanya’ya firmas› ad›nageçici olarak gönderilen iflçi içindüzenlenecek belgeler ise AT-1ve AT -11’ olarak adland›r›lan belgelerdir.Ülkemiz ile aras›nda sosyal güvenliksözleflmesi olmayan ülkelerdekifirmalar ad›na gönderilen iflçileriçin ise belgelerin ilgili ülkeninyetkili sigorta makamlar›ndanal›narak konsolosluklar›m›za onaylatt›r›lmas›gerekmektedir.Sosyal Güvenlik Sözleflmesi‹mzalanmam›fl Ülkelerde ‹flÜstlenen ‹flverenlerinYanlar›nda Çal›flt›rd›klar›Türk ‹flçileri5510 say›l› Kanunun 5 inci maddesinin(g) bendi ile 01/10/2008tarihinden sonra Ülkemiz ile uluslararas›sosyal güvenlik sözleflmesibulunmayan ülkelerde iflüstlenen iflverenlerce yurt d›fl›ndakiiflyerlerinde çal›flt›r›lmaküzere götürülen Türk iflçilerihakk›nda k›sa vadeli sigorta kollar›ile genel sa¤l›k sigortas› 3 uygulanmakta,iflsizlik sigortas› hükümleriuygulanmamaktad›r.Yurtd›fl›na sigortal› götürecekiflverene ait iflyerinin, Türk kanunlar›nagöre kurulu ve tescilli olmas›gerekmektedir. ‹flverenin durumudilekçeyle Sosyal GüvenlikKurumuna bildirmesi, dilekçeekine, iflin al›nd›¤›n› belgeleyensözleflme örne¤i ile ilgili ülkedekiTürkiye Cumhuriyeti D›flTemsilcili¤i yaz›s› veya D›fl TicaretMüsteflarl›¤›’nca düzenlenecekbelge eklemesi gerekmektedir.Libya’da Çal›flma:Libya ile imzalanan SosyalGüvenlik Sözleflmesi ile busözleflmenin uygulanmas›na dair‹dari Anlaflma uyar›nca Libya’da iflyapmakta olan Türk iflverenlerinyan›nda çal›flan daimi Türk iflçileri5510 say›l› Kanun kapsam›ndad›r.Sosyal Güvenlik Sözleflmesi ve‹dari Anlaflma hükümlerine göre,Libya’da ifl yapan Türk iflverenlerinyan›nda çal›flan daimiiflçiler için iflsizlik sigortas›primi ödenmesi gerekmektedir.Yine, söz konusu Sosyal GüvenlikSözleflmesi ve ‹dari Anlaflmahükümlerine istinaden Türkiye’deifl yapmakta olan Libyal› iflverenlerinyan›nda çal›-flan Libyal› daimiiflçiler iflsizlik sigortas› kapsam›ndabulunmamaktad›r.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009SOSYAL GÜVENL‹K • 59

Almanya’da ‹stisna AkdiKapsam›nda Çal›flma:Türk iflverenler taraf›ndanAlmanya Federal Cumhuriyeti’negötürülen Türk iflçilerle ilgili olarakiki ülke aras›nda “Türk Firmalar›‹flçilerinin ‹stisna Akdi Çerçevesinde‹stihdam›na ‹liflkin Anlaflma”imzalanm›flt›r. Anlaflma hükümlerinegöre, Almanya FederalCumhuriyeti’ne götürülen sigortal›-lar›n primleri, Almanya’da bulunduklar›süre için Türk iflverenlerceSosyal Güvenlik Kurumuna ödenmektedir.Bu kapsamda olan iflçilerayn› zamanda iflsizlik sigortas›primi de ödenmektedir.Türk ‹flçilerin Yabanc› ÜlkedeGeçici Çal›flmas›:5510 say›l› Kanunun 10 uncu maddesinegöre, 4 üncü maddeninbirinci f›kras›n›n (a) bendindesay›lan sigortal›lar›n iflverenleritaraf›ndan geçici görevle yurtd›fl›na gönde-rilmeleri halinde, bugörevleri yapt›klar› sürece, sigortal›lar›nve iflverenlerin sosyal sigortayailiflkin hak ve yükümlülükleridevam etmektedir. Di¤er birifadeyle geçici görevle yurtd›fl›nda çal›fl›lan süre ülke içindeçal›fl›lm›fl gibi de¤erlendirilecektir.Türkiye’ninD›fl Temsilciliklerinde Çal›flanTürk Vatandafllar›:Kamu idarelerinin d›fl temsilciliklerindeistihdam edilen ve temsilcili¤inbulundu¤u ülkede sürekliikamet izni veya bu devletin vatandafll›¤›nada haiz bulunan Türkuyruklu sözleflmeli personelden,bulundu¤u ülkenin sosyal güvenlikkurumunda sigortal› oldu¤unu belgeleyenlerile kamu idarelerinin d›fltemsilciliklerinde istihdam edilensözleflmeli personelin uluslararas›sosyal güvenlik sözleflmeleriçerçevesinde ve temsilcili¤inbulundu¤u ülkenin ilgili mevzuat›n›nzorunlu k›ld›¤› hallerde,iflverenleri taraf›ndan bulunulanülkede sosyal sigorta kapsam›ndasigortal› olanlar ülkemiz mevzuat›nagöre sigortal› say›lmad›klar›için iflsizlik sigortas› kapsam›ndabulunmamaktad›rlar. Böyle birdurumu olmay›p hizmet akdi ileçal›flt›r›lanlar iflsizlik sigortas› kapsam›ndaolacaklard›r.Türkiye’de BulunanBüyükelçilik, Konsolosluk veAtafleliklerde Çal›flanlarBüyükelçilik, konsolosluk veataflelik mensuplar›n›n özel hizmetlerindehizmet akdiyle (aflç›,hizmetçi, floför...gibi) çal›flanlar oülkenin ya da baflka bir ülkeninsigortas›na tabi oldu¤unu belgelendiremiyorsaiflsizlik sigortas›nadahil say›lacaklard›r.Yabanc› devletlerin Türkiye’dekielçiliklerinin, konsolosluklar›n›n veatafleliklerinin devletler hukukunagöre özerklikleri ve masuniyetleribulunmaktad›r. Büyükelçilik, konsoloslukve ataflelik hizmeti içinkullan›lan binalar ve bahçeleri herne kadar Türkiye’de ise de otopraklar ve üzerinde yer alanbinalar o ülkenin say›l›r bunak›saca ülke-d›fl›l›k denir. Geniflanlamda ülke-d›fl›l›k bulunulanülkenin yetki alan› d›fl›nda olmakdemektir.Diplomatik ‹liflkiler Hakk›ndaViyana Sözleflmesinin 33 üncümaddesine göre, diplomatlar›nbulunduklar› ülke sosyal güvenlikhükümlerinden ba¤›fl›k olduklar›,diplomatlar›n özel hizmetindeçal›flanlar›n ise bulunulan ülkevatandafl› olmamas› veyabulunulan ülkede daimi ikametgah›n›nbulunulmamas› ve gönderendevlette veya bir üçüncüdevlette sosyal güvenlik hükümlerindenyararlan›r olmalar› halindediplomatlara tan›nan ba¤›fl›kl›ktanyararlanacaklar› ifade edilmifltir.E¤er bu flartlar yok ise ülkemizmevzuat›na tabi olmalar› gerekir.Ancak ba¤›fl›kl›ktan yararlanabileceknitelikte olmalar›na ra¤menbulunulan devletin müsaadesiflart›yla ülkemizin sosyal güvenliksistemine kendiliklerinden kat›lmatercihleri de bulunmaktad›r.Büyükelçilik, konsolosluk mensuplar›n›nözel hizmetlerindeçal›flt›r›lanlardan gönderen devletteveya üçüncü bir devlette sigortal›l›klar›n›belgeleyemeyenler ileTürkiye’de ikamet etmekte ikenburalarda çal›flt›r›lan Türk vatandafllar›n›nçal›flmalar› da hizmetakdine tabi çal›flma say›lacak,iflsizlik sigortas› kapsam›nda olacaklard›r.Sonuç‹flsizlik sigortas›n›n kapsam›,01.10.2008 tarihinden itibarenuygulanmaya bafllayan 5754 say›l›Kanunla genifllemifl, daha öncekapsamda olmayan ama sigortal›say›lan di¤er yabanc› uyruklular,göçmenler, uyruksuz olanlar ves›¤›nmac›lar da iflsizlik sigortas›nadahil edilmifltir. Genel olarakTürkiye’de çal›flan bir yabanc›(Türk uyru¤unda olmayan kimse)iflsizlik sigortas› kapsam›ndad›r.Ancak yabanc›n›n ülkesi ile ülkemizaras›nda imzalanan bir sosyalgüvenlik sözleflmesi var isesözleflmede belirtilen istisnai hallerd›fl›nda, mütekabiliyet varsa, hizmetakdi ile çal›fl›yorsa iflsizlik sigortas›kapsam›ndad›r. Yabanc›e¤er, Türkiye’de yabanc› firmaad›na ve hesab›na çal›fl›yorsa kapsamdade¤ildir.Türk iflçileri, Libya’da Türk ‹flverenlerinyan›nda daimi olarakya da istisna akdi çerçevesindeAlmanya’da Türk iflverenlerinyan›nda çal›fl›rlarsa ya da yabanc›bir ülkeye geçici olarak görevlendirilirlerseiflsizlik sigortas› kapsam›ndaolmaya devam ederler.Kaynakça:123http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/Anasayfa/UlkelerKimi yorumcular bu ifadeyikapsam d›fl›na ç›kar›lmafleklinde de¤erlendirmektedir.Bu yaklafl›ma kat›lmak kesinliklemümkün de¤ildir. Zira sosyalgüvenlik sözleflmeleri normlarhiyerarflisinde Kanunlardandaha üstte yer almakta, ötetaraftan bu sözleflmeler halenyürürlüklerini de sürdürmektedirler.Sözleflmelerebak›ld›¤›nda, Türkiye tarafülkenin uyru¤unda olanlarakendi vatandafllar› ile eflit ifllemyapaca¤›n› aç›k bir flekildebelirtmifltir.Bu sigortal›lar 5510 say›l›Kanunun 4 üncü maddenin birincif›kras›n›n (a) bendi kapsam›ndasigortal›say›lm›fllard›r.60 • SOSYAL GÜVENL‹K MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

Ahmet AĞARSosyal Güvenlik MüşaviriEKS‹K ‹fiÇ‹L‹K PR‹M BORCUNA UZLAfiMA ‹STENEB‹LECEKI-G‹R‹fi:Asgari iflçilik incelemesi sonucunda,eksik iflçilik bildiriminden dolay›prim borcu tespit edilen iflverenler,isterlerse uzlaflma talebinde bulunabilecektir.Uzlaflma ile ilgili bu uygulama,sadece devaml› mahiyetteki yani,iflyeri mahiyet kodu 3 ve 4 olaniflyerlerinde Kurumun denetim vekontrolle görevlendirilmifl memurlar›ncayap›lacak asgari iflçilikincelemesi sonucunda tespit edilecekve sigortal›lara mal edilmeyeneksik iflçilik tutar› üzerinden hesaplanacakfark sigorta primi, gecikmecezas› ve gecikme zamm›ile bundan dolay› uygulanacakidari para cezalar›nda geçerli olacakve uzlaflma talebinde bulunulabilecektir.‹flyeri mahiyet kodu 1 ve 2 olangeçici ve mevsimlik iflyerlerindeasgari iflçilik uygulamas› sonucundaeksik iflçilik prim borcu bulundu¤utespit edilen iflverenlerinuzlaflma talebinde bulunma haklar›yoktur.II- ASGAR‹ ‹fiÇ‹L‹KUYGULAMASININTAR‹HÇES‹:Asgari iflçilik uygulamalar›yla ilgiliolarak geriye giderek k›sa birhat›rlatma yapmakta yarar olaca¤›kan›s›nday›m.Bilindi¤i üzere; inflaat iflyerleriyleihale konusu ifller için 07.07.1994tarihinden itibaren 16/86 Ek say›l›Genelge ile asgari iflçilik konusundaSSK Sigorta ‹l/SigortaMüdürlükleri taraf›ndan ön de¤erlendirmeyap›lmaya bafllanm›fl veakabinde konu ile ilgili bir dizigenelge yay›mlanarak uygulamadaçeflitli de¤ifliklikler yap›lm›flt›r.07.07.1994 tarihinde bafllan›lanasgari iflçilik uygulamas›, dosyamemurunca, iflveren dosyas› üzerindebir ön de¤erlendirme sonucudosyas› incelenen iflveren ifllemlerininSigorta Müfettifli incelemesinegönderilip gönderilmeyece¤ininbelirlenmesine yönelik biridari ifllem (tasarruf) olaraktan›mlanm›flt›r. (17 / 11 /1995 tarih,16/118, 09.02.1998 tarih, 16/156ek say›l› genelgeler)506 say›l› Sosyal SigortalarYasas›n›n 79. maddesine 4958say›l› Yasa ile eklenen f›kralar veSosyal Sigorta ‹fllemleriYönetmeli¤i’nin 38. maddesi uyar›nca01.05.2004 tarihinden itibarenyeni bir uygulama bafllat›lm›flt›r.Konu ile ilgili olarak13.05.2004 tarih, 16/318 ek say›l›genelge yay›mlanm›flt›r.Sosyal Sigorta ‹fllemleri Yönetmeli¤inin38. maddesi uyar›nca,Sigorta ‹l/Sigorta Müdürlüklerince01.05.2004 tarihinden itibareniflyerlerinden dolay› Kuruma yeterliiflçili¤in bildirilmifl olup olmad›¤›nadair araflt›rma ifllemi;- 506 say›l› Kanunun 83.maddesinde belirtilen kurumve kurulufllar taraf›ndan ihaleyoluyla yapt›r›lan her türlü ifller,- Gerçek veya tüzel kiflilertaraf›ndan yap›lan özel binainflaat› iflyerleri, ile ilgili olarakuygulanmaya bafllanm›flt›r.Asgari iflçilik ile ilgili bu uygulamalar,5510 sayal› SosyalSigortalar ve Genel Sa¤l›kSigortas› Kanunu ile de aynendevam ettirilmektedir. 1III- FARK ‹fiÇ‹L‹K NASIL TESP‹TED‹LECEK VE UZLAfiMAKAPSAMINA G‹REN VEG‹RMEYEN PR‹MBORÇLARI:Asgari iflçilik uygulamas›nda, 5510say›l› Kanununla ilk defa daimiiflyerleri için UZLAfiMA müessesesigetirilmifltir.25.04.2009 tarihinde yay›mlanarakyürürlü¤e giren “Asgari ‹flçilik‹ncelemelerinde Uzlaflma Yönetmeli¤i”ne göre;1- Devaml› mahiyetteki iflyerlerindeyap›lan asgarî iflçilikincelemesi: ‹flverenin Kuruma,emsaline, yap›lan iflin nitelik,kapsam ve kapasitesine göreiflin yürütülmesi için gerekliolan sigortal› say›s›n›n,çal›flma süresinin veya primeesas kazanç tutar›n›n alt›ndabildirimde bulundu¤unun saptanmas›halinde, iflinyürütülmesi için gerekli olanasgarî iflçilik miktar›n›, yap›laniflin niteli¤i, bünyesindekullan›lan teknoloji, iflyerininbüyüklü¤ü, benzer iflletmelerdeçal›flan sigortal› say›s›, ilgilimeslek veya kamukurulufllar›n›n görüflü gibiunsurlar dikkate al›narak eksikiflçilik fark› olup olmad›¤› tespitedilecektir. Söz konusutespitler, SGK’nun müfettiflleritaraf›ndan yap›lacakt›r.2- Yönetmeli¤e göre, tespit edilenve sigortal›lara mal edilmeyenyani, eksik iflçili¤inin kim veyakimlere ait oldu¤u tespitedilemeyen miktar üzerindenhesaplanacak prim asl› tutarlar›,Kanunun 89. maddesinegöre hesaplanacak gecikmecezas› ve gecikme zamm› iledenetim raporunda müfettifltaraf›ndan önerilen idarî paracezalar› uzlaflma kapsam›nagirmektedir. 2BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009 SOSYAL GÜVENL‹K • 61

3- ‹nceleme esnas›ndasigortal›lara mal edilecek olanfark sigorta primlerinin deortaya ç›kmas› halinde sigortal›laramal edilecek olanfark sigorta primleri uzlaflmakapsam›na al›namaz. Ayr›casigortal›lara mal edilecek olanfark sigorta primleri ve bu sigortal›lar›nçal›flmalar›n›nbildirilmemesi veya eksikbildirimi nedeniyle uygulanacakolan idarî para cezalar› dauzlaflma konusu yap›lamaz.IV- FARK ‹fiÇ‹L‹K PR‹M BORCU‹Ç‹N UZLAfiMA TALEB‹:1- ‹flverenler, devaml› mahiyettekibir iflyerinde yap›lanasgari iflçilik incelmesi sonucundaeksik iflçilik prim fark›n›ntespit edildi¤ine iliflkintutana¤›n düzenlenme tarihinden,konuya iliflkin raporunKurumun ilgili birimine gönderilmesinekadar geçen süreiçerisinde her zaman uzlaflmatalebinde bulunabilirler.2- ‹flyeri incelenen iflvereninbizzat veya noterden al›nm›flvekaletnameye dayanarakvekili vas›tas›yla; tüzel kifliler,küçük ve k›s›tl›larla, vak›flar vecemaatler ile tüzel kiflili¤iolmayan teflekküllerde isebunlar›n kanunî temsilcilerimarifetiyle yaz›l› olarakRehberlik ve TeftiflBaflkanl›¤›na baflvurmas›esast›r.3- Müfettifl veya Rehberlik veTeftifl Baflkanl›¤›nca nezdindeinceleme yap›lan iflvereneuzlaflmaya davet niteli¤inde biryaz› gönderilmez. fiu kadar kiMüfettifl taraf›ndan, iflveren ilebirlikte incelemeye iliflkintutana¤›n düzenlenmesiesnas›nda, iflverene uzlaflmahakk›n›n oldu¤u hat›rlat›l›r vebu durum da tutanakta belirtilir.4- ‹ncelemeyi yapan Müfettifleveya Müfettiflin sürekli görevyapt›¤› Grup Baflkanl›¤›na yada ilgili ‹l Müdürlü¤üneuzlaflma talep dilekçesiverilmesi veyahut uzlaflmatalebinin inceleme tutana¤›ndayer almas› da ilgili mercieyap›lm›fl yaz›l› baflvuru yerinegeçer. Söz konusu talep bumercilerce derhal Rehberlik veTeftifl Baflkanl›¤›na iletilir.5- Uzlaflma talebinde bulunaniflveren, tayin edilen uzlaflmagününden önce yaz›l› olarakRehberlik ve TeftiflBaflkanl›¤›na veya komisyonabu talebinden vazgeçti¤inibildirebilir. Bu durumda iflverenuzlaflma talep etmemifl gibiifllem tesis edilir.6- Uzlaflma görüflmeleri s›ras›ndaiflveren veya iflveren vekiliisterse ba¤l› olunan meslekodas›ndan bir temsilci ve1/6/1989 tarihli ve 3568 say›l›Serbest Muhasebeci MalîMüflavirlik ve Yeminli MalîMüflavirlik Kanununa görekurulan meslek odas›ndanbir meslek mensubu bulundurabilir.Bu kifliler uzlaflmagörüflmelerinde sadece görüflaç›klayabilirler, görüflmelersonucunda düzenlenecektutanaklara imza atamazlar.V- ÜZER‹NDE UZLAfiILANBORCUN ÖDEME SÜRES‹:Üzerinde uzlafl›lan gecikme cezas›ve gecikme zamm› ile birliktehesaplanan prim asl› tutarlar› veidarî para cezalar›n›n toplam tutar›uzlaflma tutana¤›n›n düzenlendi¤itarihten itibaren bir ay içindeödenmesi gerekir. Bu süre içindetam olarak ödenmemesi halindeuzlaflma bozulur ve uzlafl›lan tutarlarkazan›lm›fl hak teflkil etmez. Budurumlarda, ilgili il müdürlü¤ümüfettifl raporuna göre gerekliifllemi yapacak ve borcu tahsilcihetine gidecektir.Komisyon karar›na göre üzerindeuzlafl›lan idarî para cezalar› içinayr›ca 5510 say›l› Kanunun 102.maddesinin beflinci f›kras›nda yeralan peflin ödeme indirimindenyararlanma söz konusu olamayacakt›r.VI- SONUÇ:Asgari iflçilik yönünden daimimahiyetteki iflyerlerinde yap›lacakincelemelerde, yap›lan iflin niteli¤ine,emsal durumdaki iflyerlerineve iflin kapsam›na göre bildirilmesigereken iflçili¤in bildirilmedi¤i veeksik iflçilik bildiriminden dolay›tespit edilen prim asl›, gecikmecezas› ve gecikme zamm› ile idaripara cezalar› borcu için iflverenler,incelemeyi yapan müfettifle ‹ncelemeyiyapan Müfettifle veyaMüfettiflin sürekli görev yapt›¤›Grup Baflkanl›¤›na ya da ilgili ‹lMüdürlü¤üne yaz›l› olarakUZLAfiMA talebinde bulunabilirler.Sosyal Güvenlik mevzuat›na daimiiflyerleri için ilk defa getirilmifl olan‘Fark ‹flçilikte Uzlaflma’ müessesesinin,geçici ve mevsimlik iflyerleriiçin de getirilmesinde, hemiflverenler için ve hem de Kurumiçin bir çok kolayl›klar ve yararlarsa¤layacakt›r. 04.05.2009Kaynak:125510 Say›l› Kanunu 85. Mad.Asgari ‹flçilik ‹ncelemelerindeUzlaflma Yönetmeli¤i 4. Mad.62 • SOSYAL GÜVENL‹K MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

Mali Tatilin Sürelere Etkisinde S›n›rBumin DOĞRUSÖZReferans: 08.06.2009B a s › n d a n S e ç m e l e r5604 say›l› Mali Tatil ‹hdasEdilmesi Hakk›nda Kanunun 1/1.maddesine göre "Her y›l temmuzay›n›n birinden yirmisine kadar (yirmisidahil) malî tatil uygulan›r."Mali tatilde beyannameler verilmeyebilmekte,ödemeler yap›lmayabilmektedir.Beyanname vermesüresinin sonu mali tatile rastlayanbeyannameler ile tatilin songününü izleyen tarihten itibarenyedi gün içerisinde verilmesigereken bütün beyannameler içinbeyanname verme süresi, tatilinson gününü izleyen tarihten itibarenyedinci günün mesai saatibitimine kadar uzamaktad›r.Beyana dayanan ve beyannameverme süresi malî tatil nedeniyleuzam›fl olan vergilerde ödemesüresi de uzamaktad›r.Vergi Usul Kanunu'na göre yap›lanifllemler aleyhine dava açmasüreleri de mali tatil boyuncaifllememekte, mali tatilden sonrakalan süre kadar uzamaktad›r.Örne¤in 10 Haziran günü tebli¤edilen bir vergi ceza ihbarnamesinekarfl› dava açma süresi 30Temmuz'da dolacakt›r. Çünkükanuna göre mali tatil esnas›ndadava açma süreleri durmaktad›r.Yukar›da yer alan süre durmalar›ve süre uzamalar› herkes içingeçerli midir? Bu konunun özenletart›fl›lmas› gerekir. Çünkü var›-lacak sonuç, a¤›r hak kay›plar›nave cezai yapt›r›mlara yol açabilecekniteliktedir.Mali tatile iliflkin Kanun; TürkiyeBüyük Millet Meclisi Baflkanl›¤›naBal›kesir Milletvekili Ali KemalDeveciler taraf›ndan, BursaMilletvekili Sedat K›z›lc›kl› veKütahya Milletvekili AbdullahErdem Cantimur taraf›ndan,Kocaeli Milletvekili Eyüp Ayar ve36 milletvekili taraf›ndan, MersinMilletvekili Mustafa Özyürek ve 27Milletvekili taraf›ndan, AnkaraMilletvekili Bülent Gedikli ve 17Milletvekili taraf›ndan sunulanmuhtelif Kanun Tekliflerinin Planve Bütçe Komisyonunda birlefltirilmesisonucunda oluflmufltur.Komisyon gerekçesine göre buKanun; vergi mükelleflerinin vergidaireleri ve çeflitli kamu kurulufllar›ile olan iliflkilerini yürüten ve 3568say›l› Kanuna göre ünvan sahibimeslek mensuplar›n›n ve personelinin,güncel mali ve ekonomikifller nedeniyle yo¤un ve yorucu ifltemposu ve kendilerine ayr›lan birtatil zaman› olmamas› dolay›s›yladinlenememeleri sebebiyle ve budurumun muhasebe ifllemlerinin,mali ifllemlerin ve di¤er çeflitliifllerin verimini düflürdü¤ü, düzenliolarak yürütülmesini engelledi¤i vedolay›s›yla ülke ekonomisine vesosyal hayata olumsuz etkidebulundu¤u gerekçesi ile kabul edilmifltir.Komisyon Kanuna Anayasaldayanak olarak, Anayasam›z›n 49.maddesinde yer alan "Devlet,çal›flanlar›n hayat seviyesini yükseltmek,çal›flma hayat›n› gelifltirmekiçin çal›flanlar› ve iflsizlerikorumak, çal›flmay› desteklemek,iflsizli¤i önlemeye elveriflli ekonomikbir ortam yaratmak ve çal›flmabar›fl›n› sa¤lamak için gerekli tedbirlerial›r." hükmünü ve dinlenmeninde her çal›flan›n hakk›oldu¤una iliflkin düzenlemeleriesas alm›flt›r.O halde bu Kanun, "meslek mensuplar›"içindir, onlar›n tatilKanunudur.Mali tatil hakk›ndaki Kanun, 3568say›l› Kanuna göre ünvanland›r›lm›flmeslek mensuplar›n› hedefalarak ç›kart›ld›¤›na göre; ifl veifllemlerini bu meslek mensuplar›arac›l›¤› ile yürütenleri, örne¤inibeyannamelerini bu meslek mensuplar›naimzalatarak verenleri,tasdik hizmeti alanlar›, SGKbildirgelerini bu meslek mensuplar›arac›l›¤› ile verenleri ilgilendirmesido¤ald›r.Ancak beyanname verme ve di¤erifl ve ifllemlerini bu meslek mensuplar›ndanhizmet almaks›z›nkendisi yürüten mükelleflerin, buKanunun süre durdurma veuzat›mlar›ndan yararlanamamas›gerekir. Aksi halde mali tatil,mükellefiyet tatiline dönüflmüflolmaktad›r.Vergi davalar›n›n da söz konusumeslek mensuplar› taraf›ndan aç›lmas›mümkün de¤ildir. Bu davalarancak ya mükellef taraf›ndan bizzatya da Avukatlar› arac›l›¤› ileaçabilir. Bu nedenle 5604 say›l›Kanunun dava açma süresine etkisisadece, davac›n›n 3568 say›l›Kanuna göre meslek mensubuolmas› halinde anlam ifade etmektedir.(X) fiirketinin kendisi aleyhinedüzenlenmifl ve tebli¤ olunmuflbir vergi/ceza ihbarnamesialeyhine açaca¤› davan›n MaliTatil Kanunu ile bir ilgisinin olmamas›gerekir. Ancak bu flirketinYMM'si aleyhine bir ihbarnametebli¤ edilmiflse, bu iflleme karfl›YMM'nin dava açma süresi, hiçflüphesiz 5604 say›l› Kanundanetkilenecektir.Zaten Mali Tatil Kanunu'nunyarg›lama ilgili cevaba cevap,temyiz ve karar düzeltme aflamalar›ndakisürelere etkisinin olmamas›da, görüflümüzü do¤rulamaktad›r.Kald› ki mali tatilin, muhasebeve mali müflavirleri hedefalmas› dolay›s›yla, yarg›lama ifllevindedavac›, daval› ve yarg›çolarak yer almayan bu mesleklerintatili ile dava açma süresinin tatilegirmesini ba¤daflt›rmak mümkünde¤ildir.Bu nedenle Maliye Bakanl›¤› daTebli¤lerinde yönlendirme yaparken,bize göre bu hususlara dikkatetmesi gerekmektedir.Önümüzdeki ay, 2009 y›l›n›n malitatil ay› olacakt›r. Bu tatil süresiiçerisinde tatilin sürelere etkisinidikkate al›rken, çok özenli yorumyap›lmas› gerekmektedir. Aksihalde, yorumumuz do¤rultusundaç›kabilecek bir Yarg› Karar›, ileridemükelleflerin üzülmesine ve hakkayb›na yol açabilir.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009BASINDAN SEÇMELER • 63

Sektörel Tafl›nman›n TeflvikiB a s › n d a n S e ç m e l e rVeysi SEVİĞYaklafl›k üç buçuk ay önceKurumlar Vergisi Yasas›'na 5838say›l› yasan›n 10'uncu maddesi ileeklenen geçici 4'üncü maddehükmü gere¤i olarak "Münhas›rantekstil, konfeksiyon ve haz›rgiyim,deri ve deri mamulleri sektörlerindefaaliyette bulunanlar›n üretim tesislerinibakanlar kurulunca belirlenenillere 31.12.2010 tarihine kadarnakleden ve asgari 50 kiflilik istihdamsa¤layan mükelleflerin, buillerdeki iflletmelerinden sa¤lad›klar›kazançlar için nakil tarihiniizleyen hesap döneminden itibarenbefl y›l süreyle Kurumlar Vergisioran›n› yüzde 75'i geçmemeküzere indirimli uygulatmaya bakanlarkurulu yetkili k›l›nm›flt›r. Bumaddenin uygulanmas›na iliflkinusul ve esaslar› belirleme yetkisiise Maliye Bakanl›¤›'na aittir.Yasa maddesinin yürürlü¤e girifltarihi 28.02.2009'dur. Yasal düzenlemegere¤i söz konusu olanaktanGelir Vergisi yükümlüleri de yararlanabilecektir.Bahsi geçen yasa maddesininyürürlü¤e giriflinden yaklafl›k üç aysonra Say›n Baflbakan taraf›ndankamuoyuna takdim edilen "Yat›r›mlardaDevlet Yard›mlar›, Aktif‹flgücü Programlar›n›n Güçlendirilmesi,Kredi Deste¤i" ile ilgili aç›klamalarçerçevesinde sa¤lanabilecektir.Tekstil, konfeksiyon ve haz›rgiyim,deri ve deri mamulleri sektörlerindefaaliyette bulunan ve asgari 50kiflilik istihdam sa¤layan31.12.2010 tarihine kadar (1) ve(2'nci) bölgelerden (3) ve (4'üncü)bölgelere tafl›nacak tesislere;* Befl y›l süreyle Kurumlar Vergisioran› yüzde 20 yerine yüzde 5uygulanacakt›r. Mevcut yasaldüzenleme gere¤i söz konusu orande¤iflimi bakanlar kurulu ilesa¤lanabilecektir. Ancak bu konudayaklafl›k üç buçuk ayd›r bakanlarkurulu herhangi bir kararalmam›fl, dolay›s›yla henüz tesislerinitafl›ma niyetinde olanlarasa¤lanmas› öngörülen vergiselkolayl›k bugüne kadar aç›kl›¤akavuflmam›flt›r.* Befl y›l süreyle mevcut istihdamda dahil olmak üzere bu tesisleretafl›nd›klar› bölgede (3 ve 4. bölgeler)uygulanan SSK iflverenprimi deste¤i sa¤layacakt›r.* Bu tesislerin 3 ve 4. bölgelerenakliye giderleri Hazine taraf›ndankarfl›lanacakt›r."Sosyo-ekonomik GeliflmifllikS›ralamas›"na göre yap›lan ay›r›muyar›nca üçüncü bölgede yer alanillerimiz Zonguldak, Karabük,Bart›n, Manisa, Afyon, Kütahya,Uflak, Konya, Karaman,Gaziantep, Ad›yaman, Kilis, Hatay,Kahramanmarafl, Osmaniye,Kayseri, Sivas, Yozgat, K›r›kkale,Aksaray, Ni¤de, Nevflehir,K›rflehir, Samsun, Tokat, Çorum,Amasya olarak belirlenmifltir.Dördüncü bölgede yer alan iller iseTrabzon, Ordu, Giresun, Rize,Artvin, Gümüflhane, Malatya,Elaz›¤, Bingöl, Tunceli,Kastamonu, Çank›r›, Sinop,Erzurum, Erzincan, Bayburt,fianl›urfa, Diyarbak›r, Mardin,Batman, fi›rnak, Siirt, A¤r›, Kars,I¤d›r, Ardahan, Van, Mufl, Hakkâri,Çanakkale ili Bozcaada, Gökçeadailçeleridir.Say›n Baflbakan'›n aç›klamalar›nagöre birinci ve ikinci bölgelerdefaaliyet gösteren "tekstiltesisleri"nin tafl›nmas› için getirilenve çerçevesi Kurumlar VergisiYasas›'n›n geçici 4'üncü maddesiile çizilen yasal düzenlemeningerekçesine göre belli bölgelerdesöz konusu faaliyetlerle ilgili kümelenmeninsa¤lanmas›d›r.Tekstil Tesislerinde Tafl›maDeste¤i'ne yönelik olaraksa¤lanacak kolayl›klar›n henüztam olarak belirlenmemifl olmas›uygulamada duraksama yaratmaktad›r.Referans: 19.06.2009Özellikle son bir y›ll›k süreçiçerisinde tekstil, konfeksiyon vehaz›rgiyim, deri ve deri mamullerisektörlerinde yaflanan sorunlardikkate al›nd›¤›nda konuya iliflkingerekli düzenlemelerin yap›lmas›art›k kaç›n›lmaz hale gelmifl bulunmaktad›r.Say›n Baflbakan taraf›ndanyap›lan aç›klamalardan da anlafl›-laca¤› üzere 3 ve 4. bölgelerioluflturan Do¤u ve Güneydo¤u bölgelerindeayr›ca tar›m ve tar›madayal› imalat sanayii; plastik,kauçuk, metal eflya gibi emekyo¤un sektörlerin yan› s›ra turizm,sa¤l›k ve e¤itim yat›r›mlar› dateflvik edilecektir.Di¤er yandan bu bölgelerde SSKPrimi ‹flveren Hissesi Deste¤iasgari ücret üzerinden hesaplanmakkoflulu ile Hazine taraf›ndanüçüncü bölgeler ile bölgesel vesektörel yat›r›mlarla büyük projelerdebefl y›l, dördüncü bölgelerdeise bölgesel ve sektörel yat›r›mlarlabüyük projelerde yedi y›lyap›lacakt›r.Üçüncü bölgede kullan›lan kredilerdefaiz deste¤i; TL kredilerde üçpuan, döviz kredilerinde bir puan,dördüncü bölgede ise Türk Liras›kredilerde befl puan, döviz kredisindeise iki puan olarak uygulanacakt›r.Bu ba¤lamda kredinin,sabit yat›r›m tutar›n›n azami yüzde70'i oran›ndaki k›sm›na faizdeste¤i uygulanabilecektir.Konuya iliflkin olarak uygulamayayönelik ilgili bakanl›klar taraf›ndanyap›lacak aç›klamalar ve yay›mlanacaktebli¤lerle yönlendirmeyap›labilecektir.Kurumlar Vergisi Yasas›'n›n geçici4'üncü maddesi kapsam›nda bulunansektörlerin tafl›nmas› konusuile ilgili süreç dikkate al›nd›¤›ndakararlar›n bir an önce al›nmas› veaç›klanmas› ve yay›mlanacak tebli¤lerleuygulamaya yön verilmesigerekmektedir.64 • BASINDAN SEÇMELER MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

2009 YILI MAYIS-HAZ‹RAN AYLARINDAMEVZUATTA YAPILAN ÖNEML‹ DE⁄‹fi‹KL‹KLERI- MAL‹YE BAKANLI⁄INCA 5NO'LU ÖZEL ‹LET‹fi‹MVERG‹S‹ GENEL TEBL‹⁄‹YAYIMLANDI.(02.05.2009/RG.27216)Bilindi¤i üzere, 18.2.2009 tarihli ve5838 say›l› Baz› Kanunlarda De¤ifliklikYap›lmas› Hakk›nda Kanunun14 üncü maddesi ile 13.7.1956tarihli ve 6802 say›l› Gider VergileriKanununun 39 uncu maddesindeyap›lan düzenlemeyle, internetservis sa¤lay›c›l›¤› hizmetineiliflkin özel iletiflim vergisi (Ö‹V)uygulamas›nda de¤ifliklik yap›lm›flt›r.Bu de¤ifliklikle ilgili uygulamausul ve esaslar› bu Tebli¤deaç›klanm›flt›r.II- GÜMRÜKMÜSTEfiARLI⁄INCA70 SER‹ NO'LU GÜMRÜKGENEL TEBL‹⁄‹ (GÜMRÜK‹fiLEMLER‹)(03.05.2009/RG.27217)Avrupa Birli¤i teorik olarak, üçüncüülkelerden ithalatta Ortak GümrükTarifesi hadleri uygulamaktad›r.Ancak, bugüne kadar imzalam›floldu¤u gümrük vergisi tavizi içerenanlaflmalar (EFTA, Macaristan,Polonya, Çek Cumhuriyeti vb.ülkeler ile Serbest Ticaret Anlaflmalar›,Avrupa Ekonomik Alan›Anlaflmas›, LOME, ikili tercihliticaret anlaflmalar›) ve GSP kapsam›ndatek tarafl› olarak verilentavizler nedeniyle, AB ithalat›n›nönemli bir bölümü OGT hadlerininçok alt›nda vergilerle veya muafolarak gerçeklefltirilmektedir. Sözkonusu tercihli rejim çerçevesindeToplulu¤un uygulad›¤› oranlar ayr›nt›l›olarak TARIC (IntegratedTariff of European Community)'deyer almaktad›r.Bu Tebli¤de de Türkiye veyaAvrupa Toplulu¤u’nda serbestdolafl›mda bulunan eflyan›n GümrükBirli¤i çerçevesinde tercihlirejimden yararlanabilmesini sa¤lamaküzere gümrük idaresince vizeedilen A.TR dolafl›m belgelerininbas›m›, da¤›t›m›, düzenlenmesi veonaylanmas›na iliflkin GümrükMüsteflarl›¤›nca yetki verilecekkifli, kurum, kurulufllar›n belirlenmesiile bunlar taraf›ndan yap›lacakifllemlere iliflkin usul ve esaslartespit edilmifltir. Tebli¤, 03.05.2009tarihinde yürürlü¤e girmifltir.Söz konusu Tebli¤e göre A.TRdolafl›m belgelerinin bas›m veda¤›t›m yetkisi TOBB'a verilmifltir.Ayr›ca, ‹hracatç›lar taraf›ndanbefl nüsha olarak düzenlenenA.TR dolafl›m belgelerininyeflil menevifl zeminli as›l nüshas›haricindeki dört nüshas›Tebli¤in 8 inci maddesinde say›-lan ifllemlerin yerine getirilmesininard›ndan odalar, birlik veyaYetkilendirilmifl Gümrük Müflavirleritaraf›ndan onaylanacakt›r.III- KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKL‹SANAY‹ GEL‹fiT‹RME VEDESTEKLEME ‹DARES‹BAfiKANLI⁄I KURULMASIHAKKINDA KANUNDADE⁄‹fi‹KL‹K YAPILMASINADA‹R KANUN YAYIMLANDI.(05.05.2009/RG:27219)Bu Yasa ile 12.4.1990 tarihli ve3624 say›l› Küçük ve Orta ÖlçekliSanayi Gelifltirme ve Destekleme‹daresi Baflkanl›¤› Kurulmas›Hakk›nda Kanunun ad›ndayer alan “Sanayi” ibaresi “‹flletmeleri”fleklinde ve 1 inci maddesininbirinci f›kras› afla¤›dakiflekilde de¤ifltirilmifltir.“Ülkenin ekonomik ve sosyalihtiyaçlar›n›n karfl›lanmas›ndaküçük ve orta ölçekli iflletmelerinpay›n› ve etkinli¤ini art›rmak,rekabet güçlerini ve düzeyleriniyükseltmek, sanayide entegrasyonuekonomik geliflmelereuygun biçimde gerçeklefltirmekamac›yla, Küçük ve OrtaÖlçekli ‹flletmeleri Gelifltirme veDestekleme ‹daresi Baflkanl›¤›kurulmufltur. Kuruluflun k›sa ad›KOSGEB’dir.”3624 say›l› Yasan›n 2 nci maddesindeyer alan iflletmelertan›m› da de¤ifltiril ve ayn›maddeye “giriflimci” tan›m›eklenmifltir. 2 nci maddeninde¤ifliklikten önceki ve son haliafla¤›daki tabloda yeralmaktad›r.ESK‹ HAL‹Madde 0002: Tan›mlar‹flletmeler: ‹malat Sanayi sektöründe1-50 aras› iflçi çal›flt›ranSanayi ‹flletmeleri küçük sanayiiflletmelerini, 51-150 aras› iflçiçal›flt›ran Sanayi ‹flletmeleri ortaölçekli sanayi iflletmelerini,YEN‹ HAL‹Madde 0002: Tan›mlar‹flletmeler: 8.1.1985 tarihli ve3143 say›l› Sanayi ve TicaretBakanl›¤›n›n Teflkilat ve GörevleriHakk›nda Kanunun ek 1 incimaddesine göre belirlenen küçükve orta büyüklükteki iflletmeleri(KOB‹),Giriflimci: Bir ifl fikrine dayal›olarak kendi iflini kurmak isteyengerçek kiflileri,”8.1.1985 tarihli ve 3143 say›l›Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›n›nTeflkilat ve Görevleri Hakk›ndaKanunun ek 1 inci maddesinde deKüçük ve orta büyüklükteki iflletmelerintan›mlanmas›na, niteliklerine,s›n›fland›r›lmas›na ve uygulamalar›nailiflkin esaslar; net sat›flBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MEVZUAT DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹ • 65

hâs›latlar›, malî bilanço tutarlar› veçal›flan say›lar› dikkate al›narakSanayi ve Ticaret Bakanl›¤›ncahaz›rlanan ve Bakanlar Kuruluncayürürlü¤e konulan yönetmeliklebelirlenecektir. Kurumve kurulufllar›n KOB‹’lere iliflkinuygulamalar›nda birinci f›krauyar›nca yürürlü¤e konulanyönetmelik hükümleri esasal›nacakt›r.Söz konusu ek 1 inci maddeyeistinaden de Sanayi ve TicaretBakanl›¤›'nca ç›kar›lan KüçükVe Orta Büyüklükteki ‹flletmelerinTan›m›, Nitelikleri Ve S›n›fland›r›lmas›Hakk›nda Yönetmelik,18.11.2005 tarihli ResmiGazete'de yay›mlanm›flt›r. BuYönetmelikte de KOB‹ afla¤›dakiflekilde tan›mlanm›flt›r:“Küçük ve orta büyüklükte iflletme(KOB‹): ‹kiyüzelli kifliden azy›ll›k çal›flan istihdam eden vey›ll›k net sat›fl hâs›lat› ya da malibilançosu yirmibefl milyon YeniTürk Liras›n› aflmayan ve buYönetmelikte mikro iflletme, küçükiflletme ve orta büyüklüktekiiflletme olarak s›n›fland›r›lan vek›saca "KOB‹" olarak adland›-r›lan ekonomik birimleri,”Bu Yasa de¤iflikli¤inden sonraYönetmelik de¤iflikli¤i bugünekadar yap›lmad›¤›ndan, YönetmeliktekiKOB‹ tan›m› uygulanmayadevam etmektedir.Ayr›ca bu Yasa ile 3624 say›l›Yasaya eklenen Geçici 4 üncümadde ile de 05.05.2009 tarihinekadar bu 3624 say›l› Yasa kapsam›ndakulland›r›lan desteklerden,uygunsuzlu¤u tespit edilerekihtilafl› hale gelen veyadava aç›lm›fl olmakla birliktehaklar›nda kesinleflmifl yarg›karar› bulunmayanlar›n, anaparan›n iflletmeler taraf›ndan31.10.2009 tarihine kadar defatenödenmesi halinde, alacaklar›nfaizinin tahsilinden birdefaya mahsus olmak kayd›ylavazgeçilecektir. Bu iflletmeler,KOSGEB taraf›ndan sa¤lanandesteklerden herhangi biriflleme gerek kalmaks›z›n faydaland›r›lacakt›r.Bu durumdamahkemelerde veya icra dairelerindehaklar›nda hukuki ifllem,takip veya dava devam etmekteolanlar›n mahkeme ve icra masraflar›ile vekâlet ücreti iflletmelertaraf›ndan ödenecektir. Birnevi iflletmelere bu madde ilealacak faizi aff› getirilmifltir.Öte yandan bu Yasa ile yap›lande¤ifliklik ile 3624 say›l› Yasayaeklenen giriflimci tan›m›na isesadece gerçek kifliler girmektedir.Yasa de¤iflikli¤i, yay›m› tarihindeyürürlü¤e girmifl olup, buYasa ile 3624 say›l› yasadaönemli de¤ifliklikler yap›lm›flt›r.IV- TÜRK‹YE MUHASEBE STAN-DARTLARI KURULUNCASATIfi AMAÇLI ELDE TUTU-LAN DURAN VARLIKLAR VEDURDURULAN FAAL‹YET-LERE ‹L‹fiK‹N TÜRK‹YEF‹NANSAL RAPORLAMASTANDARDI (TFRS 5)HAKKINDA TEBL‹⁄DEDE⁄‹fi‹KL‹K YAPILMASINA‹L‹fiK‹N 148 SIRA NO’LUTEBL‹⁄ YAYIMLANMIfiTIR.(05.05.2009/RG:27219)Bu Tebli¤ ile 16.3.2006 tarih ve26110 say›l› Resmî Gazete’deyay›mlanan 25 S›ra no’lu Sat›flAmaçl› Elde Tutulan DuranVarl›klar ve Durdurulan Faaliyetlere‹liflkin Türkiye FinansalRaporlama Standard› (TFRS 5)Hakk›nda Tebli¤de de¤iflikleryap›lm›flt›r.Bu Tebli¤de belirtilen hükümler30.6.2009 tarihinden sonraortaklara da¤›t›m amac›yla eldetutulan olarak s›n›fland›r›landuran varl›klar (veya eldenç›kar›lacak varl›k gruplar›) içinileriye dönük olarak uygulanacakt›r.TFRS Yorum 17’nin(May›s 2009’da yay›mlanan)1.7.2009 öncesinde bafllayanhesap dönemlerinde uygulanmas›durumunda, söz konusuönceki dönemler için bu Tebli¤de uygulanacakt›r.V- MAL‹YE BAKANLI⁄INCA1 SIRA NO'LU TÜRK‹YE -AVRUPA B‹RL‹⁄‹ KATILIMÖNCES‹ YARDIM ARACI(IPA) ÇERÇEVEANLAfiMASI GENEL TEBL‹⁄‹YAYIMLANDI.(08.05.2009/RG:27222)Avrupa Birli¤i’nin aday vepotansiyel aday ülkelere iliflkinmali yard›m mekanizmas›, Kat›-l›m Öncesi Yard›m Arac› (IPA-Instrument for Pre-AccessionAssistance) olarak yeniden düzenlenmiflve tek bir hukuki çerçeveiçerisine dahil edilmifltir.Bu kapsamda, Türkiye ileAvrupa Birli¤i aras›ndaki maliiflbirli¤i çerçevesinde AvrupaBirli¤i’nin 2007-2013 bütçedönemine iliflkin mali yard›mlariçin 11.7.2008 tarihinde Türkiyeile Avrupa Komisyonu aras›ndaimzalanan “Türkiye CumhuriyetiHükümeti ve Avrupa Topluluklar›Komisyonu Aras›nda Kat›l›mÖncesi Yard›m Arac› (IPA) ileTemin Edilen Yard›m›n Uygulanmas›Çerçevesinde TürkiyeCumhuriyetine Sa¤lanan AvrupaToplulu¤u Mali Yard›mlar›yla‹lgili ‹flbirli¤i Kurallar› Hakk›ndaÇerçeve Anlaflma”n›n (IPAÇerçeve Anlaflmas›), 3.12.2008tarih ve 5824 say›l› Kanunlaonaylanmas› uygun bulunmufl,19.12.2008 tarih ve 2008/14450say›l› Bakanlar Kurulu Karar›ekinde yay›mlanm›fl ve21.1.2009 tarih ve 2009/14614say›l› Bakanlar Kurulu Karar› ile24.12.2008 tarihinde yürürlü¤egirmifltir.Bu Tebli¤de, IPA ÇerçeveAnlaflmas›’n›n 26. maddesindeyer alan vergi istisnalar›nailiflkin hükümlerin uygulamausul ve esaslar› ayn› maddenin3. f›kras›n›n verdi¤i yetki kapsam›ndabelirlenmifltir.Bu Tebli¤; Avrupa Birli¤i’nin2007-2013 bütçe döneminde IPAÇerçeve Anlaflmas› ve buAnlaflmaya dayanarak Türkiye66 • MEVZUAT DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹ MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

ile Avrupa Birli¤i aras›nda imzalanansektörel anlaflmalar veyafinansman anlaflmalar› ile IPAkapsam›ndaki di¤er Toplulukprogramlar› çerçevesinde vefinansman› Avrupa Birli¤i veyaTürkiye-Avrupa Birli¤i ortakfinansman› ile karfl›lananAvrupa Birli¤i taraf›ndan buamaçla yetkilendirilmifl SözleflmeMakamlar› ile AvrupaToplulu¤u (AT) Yüklenicisiaras›nda imzalanan sözleflmelerikapsamaktad›r.Bu Tebli¤de yap›lan düzenlemelerana bafll›klar› itibariyleafla¤›daki gibidir:• IPA Çerçeve Anlaflmas›Kapsam›ndaki Vergi ‹stisnalar›ve Uygulamas›• ‹thalat ‹fllemlerinde Vergi‹stisnas› ve Uygulamas›• Katma De¤er Vergisi ‹stisnas›ve Uygulamas›• KDV ‹stisna Sertifikas›n›nKullan›lmas›• KDV ‹stisna Sertifikas›n›nKullan›lmas›• Katma De¤er Vergisi ‹adesi• Özel Tüketim Vergisi ‹stisnas›ve Uygulamas›• Veraset ve ‹ntikal Vergisi‹stisnas› ve Uygulamas›• Damga Vergisi ve Harç ‹stisnas›ve Uygulamas›• Harç ‹stisnas› Uygulamas›• Özel ‹letiflim Vergisi ‹stisnas›ve Uygulamas›• Motorlu Tafl›tlar Vergisi ‹stisnas›ve Uygulamas›• 5303 Say›l› Kanun’laOnaylanmas› Uygun BulunanÇerçeve Anlaflma veBununla ‹lgili GenelTebli¤lerin Durumu• AT YüklenicilerininSorumlulu¤u• Türkiye’de YerleflikSözleflme Makamlar›n›nSorumlulu¤uIV- 2009 YILINDA DA ÇEKLERDE REESKONT YAPILMAYA-CA⁄INA DA‹R S‹RKÜLERYAYIMLANDI.(12.05.2009)5838 Say›l› Baz› KanunlardaDe¤ifliklik Yap›lmas› Hakk›ndaKanunun 18 inci maddesiyle3167 Say›l› Çekle ÖdemelerinDüzenlenmesi Ve Çek HamillerininKorunmas› Hakk›ndakiKanuna geçici 2 nci maddeeklenmifltir. Bu maddede,"31.12.2009 tarihine kadar,üzerinde yaz›l› keflide tarihindenönce çekin ödenmek için muhatapbankaya ibraz› geçersizdir."hükmüne yer verilmifltir.Bu düzenleme sonucunda, 2009y›l›nda düzenlenen çekler, çekolma özelli¤ini kaybederek vadelibonoya dönüflmüfltür. VergiUsul Kanunu uyar›nca senedeba¤l› alacak ve borçlardareeskont uygulanmas›na izinverildi¤inden, 2009 y›l›nda düzenlenenve keflide tarihi31.12.2009 tarihine kadar olançekler aç›s›ndan geçici vergilendirmedönemlerinde ya da özelhesap dönemine tabi olan mükelleflerdeözel hesap dönemisonu itibariyle reeskont ifllemiyap›l›p yap›lamayaca¤› konusundaGelir ‹daresi Baflkanl›¤›'ncaç›kar›lan 12.5.2009 tarihlive 41 No'lu VERG‹ USULKANUNU S‹RKÜLER‹'nde“...çekin ödeme arac› olmas›ndandolay› senet olarak kabuledilmesi imkân dahilinde bulunmad›¤›ndan5838 say›l› Kanunun18 inci maddesiyle yap›landüzenlemeye uyan çeklere dereeskont uygulanmas› mümkünde¤ildir...” denilerek 2009 y›l›ndada çeklerde reeskont uygulamas›naizin verilmemifltir.Söz konusu sirküler yasalaç›dan tart›flmaya aç›k olup, busirküler bir özelge niteli¤indedir.Bu konuda yarg› organlar›n›nfarkl› yorum yapmalar› da herzaman mümkündür. Çünküyasal aç›dan 3167 say›l› Yasadadüzenleme yap›l›rken, VergiUsul Yasas›nda da buna paralelolumsuz bir düzenlemenin deyap›lmas› gerekirdi.VII- DANIfiTAY ÜÇÜNCÜ DA‹REBAfiKANLI⁄ININ E:2006/3902 K: 2009/51 NO'LUKANUN YARARINA BOZMAKARARI YAYIMLANMIfiTIR.(15.05.2009/RG:27229)2577 say›l› ‹dari Yarg›lama Usulükanunun 51’nci maddesindekanun yarar›na bozma müessesesidüzenlenmifltir. Sözkonusu maddede de hükümalt›na al›nd›¤› üzere bu KararlarResmi Gazete'de yay›mlanmakzorundad›r. Ancak, bu kararlar,daha önce kesinleflmifl olanmahkeme veya Dan›fltaykarar›n›n hukuki sonuçlar›n›kald›rmamakla birlikte, dahasonraki uyuflmazl›klar dayard›mc› nitelikte olan kararlard›r.Dan›fltay 3. Dairesince verilenbu Kararda da kanuni temsilcioldu¤u limited flirkete ait vergiborcunun tahsili amac›yla29.11.2004 tarihinde tebli¤edilen dava konusu ödeme emridüzenlenmeden önce as›l borçluflirket hakk›nda zamanafl›m›n›kesecek nitelikte herhangi birifllem yap›lmamas› nedeniyle31.12.2003 tarihinde zamanafl›m›nau¤rad›¤› anlafl›lan vergiborcunun kanuni temsilci s›fat›yladavac›dan istenilmesimümkün bulunmamaktad›r.Davac›n›n araçlar›na ve evineuygulanan haczin daval› idarecezamanafl›m›n› kesti¤i öne sürülmekteise de, bu durum as›lborçlu ad›na yap›lan bir ifllemolmamas› nedeniyle, befl y›liçinde tahsil edilemeyen vergiborcunun zamanafl›m›na u¤rad›¤›aç›k oldu¤undan kanunitemsilciden aranmas›nda hukukauygunluk görülmemifltir.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MEVZUAT DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹ • 67

Bu Karar ile kanuni temsilcilerinborçtan sorumlu olabilmeleriiçin, temsilcisi oldu¤u kifliliknezdinde zamanafl›m›n›n kesilmesiolmas› gerekti¤in hükmedilmifltir.Dolay›s›yla, kanunitemsilciye yap›lan ödeme emritebli¤i tahsil zamanafl›m› süresinikesmemektedir.VIII- POSTA KANUNUNDADE⁄‹fi‹KL‹K YAPILDI.(16.05.2009/RG.27230)5893 say›l› Posta KanunundaDe¤ifliklik Yap›lmas›na DairKanun ile 2.3.1950 tarihli ve 5584say›l› Posta Kanununun 10 uncumaddesine afla¤›daki f›kra eklenmifltir.“PTT ‹daresi postalar›n ayr›m veda¤›t›m ifllerini ihale yoluylaüçüncü flah›slara gördürebilir.”Bu de¤ifliklik sonucunda Postahizmetleri de tafleron kullan›m›yoluyla özellefltirilebilecektir.Di¤er taraftan ülkemizde kamukurumlar›n›n tebli¤lerinde Posta‹daresinin kullan›lmas› zorunlulu¤udevam etmektedir. Tafleronfirmaya ba¤l› çal›flacak da¤›t›c›-lar›n, tebli¤ ifllemlerinde kas›tl›veya kas›ts›z olarak yapacaklar›hatalar sonucunda do¤an zararlardankimin sorumlu olaca¤› daayr›ca tart›flmaya aç›kt›r.Bugünkü uygulamada, Posta‹daresinde çal›flan görevlilermemur statüsünde oldu¤undan,bunlar›n sorumluluklar› damemurlar›n tabi oldu¤u kurallaragöre belirlenmektedir.Ayr›ca, 5893 say›l› Yasa ilePosta Kanununun 37 nci maddesinin(III) numaral› f›kras›yürürlükten kald›r›lm›flt›r. Kald›-r›lan f›kra ile posta çeki hesab›uygulamas›nda hesaptan hesabageçirme ifli için ücret al›nmas›n›nda önü aç›lm›flt›r.IX- SINIR T‹CARET‹ YEN‹DEN DÜZENLEND‹(16.05.2009/RG.27230)4458 say›l› Gümrük Yasas›n›n 172 nci maddesinde s›n›r ticaretibafll›¤› alt›na afla¤›daki düzenleme yer almaktad›r.“Türkiye ile komflu ülkeler aras›nda co¤rafî durum ve bölgeihtiyaçlar› göz önünde bulundurularak yap›lacak s›n›r ticaretinin kapsam›n›belirlemeye, s›n›r ticareti yap›lacak s›n›r ticaret merkezlerininkurulmas›na ve buralardan yap›lacak ihracat ve ithalat›n usul veesaslar›n› belirlemeye veya s›n›r ticareti yoluyla serbest dolafl›magirecek eflyadan al›nacak vergileri göstermek üzere ilgili kanunlardabelirtilen azamî hadleri geçmemek flart›yla tek ve maktu bir tarifeuygulamaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.S›n›r ticaret merkezleri, gümrük ifllemlerinin yürütülmesinde TürkiyeCumhuriyeti Gümrük Bölgesi d›fl›nda addedilir.S›n›r ticaretine iliflkin gümrük ifllemleri Müsteflarl›kça belirlenir.”2008/14451 say›l› Bakanlar Kurulu Karar› ile s›n›r ticareti ile ilgiliolarak, ülkemizin Do¤u ve Güneydo¤u Anadolu co¤rafi bölgelerinekara s›n›r› bulunan komflu ülkeler ile s›n›r ticareti kapsam›ndayap›lacak ihracat ve ithalata iliflkin kurallar belirlenmifltir. Karar,yay›mland›¤› tarihten 30 gün sonra yürürlü¤e girmifltir.Bu Karar, afla¤›daki tabloda gösterilen s›n›r illerimizden ilgili komfluülkeyle yap›lacak s›n›r ticaretine iliflkin usul ve esaslar› kapsamaktad›r.YETK‹L‹ SINIR ‹L‹ YETK‹L‹ GÜMRÜK KAPISI ÜLKEARTV‹N SARP GÜRC‹STANARDAHAN TÜRKGÖZÜ GÜRC‹STANI⁄DIR D‹LUCU NAHÇIVANA⁄RI GÜRBULAK ‹RANVAN KAPIKÖY ‹RANHAKKAR‹ ESENDERE ‹RANfiIRNAK HABUR IRAKMARD‹N NUSAYB‹N SUR‹YEfiANLIURFA AKÇAKALE SUR‹YEGAZ‹ANTEP KARKAMIfi SUR‹YEK‹L‹S ÖNCÜPINAR SUR‹YEHATAY C‹LVEGÖZÜ SUR‹YEBu karara göre, Gümrük hatt› üzerinde, afla¤›daki tabloda gösterilenyerlerde kurulacak S›n›r Ticaret Merkezlerinden karfl›lar›nda belirtilenülkeyle s›n›r ticareti yap›labilecektir.‹L‹ SINIR T‹CARET MERKEZLER‹ ÜLKEA⁄RI SARISU ‹RANHAKKÂR‹ ESENDERE ‹RANVAN KAPIKÖY ‹RANI⁄DIR D‹LUCU NAHÇIVAN68 • MEVZUAT DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹ MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

Bu Karar kapsam›ndaki illerdeen az iki y›ldan beri yerleflikolarak faaliyet gösteren esnaf vetacirin ithalat, ihracat ve ilgiliS›n›r Ticaret Merkezinde ma¤azakiralamalar›n› teminen ilk aflamadailgili valilikler taraf›ndanSINIR T‹CARET‹ BELGES‹ düzenlenecektir.Yukar›daki illerdeyerleflik esnaf ve tacirinS›n›r Ticareti Belgesine iliflkinmüracaatlar›, befl ifl günü içindeilgili ‹l De¤erlendirme Komisyonunasunulmak üzere, ‹l TicaretOdas› veya ‹l Ticaret ve SanayiOdas›na yap›lmak zorundad›r. ‹lDe¤erlendirme Komisyonu taraf›ndanon ifl günü içinde yap›laninceleme sonucunda müracaatlar›uygun görülen esnaf ve tacirad›na ilgili valilik taraf›ndan S›n›rTicareti Belgesi düzenlenecektir.S›n›r Ticareti Belgesinin geçerliliksüresi bir y›l olup, süre sona erdi-¤inde talebi halinde ilgiliye valilikçeyeniden belge düzenlenebilecektir.Ancak, S›n›r Ticareti Belgesi hiçbirflekilde devredilemeyecektir.S›n›r Ticareti Belgesinin devredildi¤inintespiti halinde, valilik taraf›ndanbelge iptal edilecek veilgili ve/veya ilgilinin sahibi, kurucuorta¤› veya yöneticisi oldu-¤u firmalar ad›na bir daha valilikçeS›n›r Ticareti Belgesidüzenlenmeyecektir.Öte yandan, bu Karar ile25.3.2003 tarihli ve 2003/5408say›l› Kararname ile yürürlü¤ekonulan “S›n›r Ticaret MerkezleriKurulmas›na ‹liflkin Karar” yürürlüktenkald›r›lm›flt›r. Ayr›ca,06.06.2009 tarih ve 27250 say›l›Resmi Gazete'de yay›mlananS›n›r Ticaret MerkezlerindenYap›lacak ‹hracat Ve ‹thalata‹liflkin Yönetmeli¤in YürürlüktenKald›r›lmas›na Dair Yönetmelikile 13.12.2003 tarihli ve 25315say›l› Resmî Gazete’de yay›mlananS›n›r Ticaret MerkezlerindenYap›lacak ‹hracat ve ‹thalata‹liflkin Yönetmelik yürürlüktenkald›r›lm›flt›r.S›n›r Ticareti ile ilgili olarak yap›-lan yeni düzenlemelere istinadende, 16.06.2009 tarih ve27260 say›l› Resmi Gazete'deD›fl Ticaret Müsteflarl›¤›nca2009/7 No'lu SINIR T‹CARET‹N‹NUYGULANMASINA ‹L‹fiK‹N TEB-L‹⁄ yay›mlanm›flt›r. Bu Tebli¤de16.5.2009 tarih ve 27230say›l› Resmî Gazete’de yay›mlananS›n›r Ticaretinin Düzenlenmesine‹liflkin 1.12.2008 tarih ve2008/14451 say›l› BakanlarKurulu Karar› ile belirlenen usulve esaslar dâhilinde; S›n›rTicareti Belgesi ve ‹thalatUygunluk Belgesinin düzenlenmesineiliflkin usul ve esaslar ile‹l Ticaret ve Sanayi Odas›bünyesinde hizmet vereceksekreteryan›n yerine getirece¤iifllemlere iliflkin izlenecek yöntemlerve Valilik nezdinde ‹lSanayi ve Ticaret Müdürlü¤übünyesinde hizmet verecek s›n›rticareti bürosunun görevleribelirlenmifltir.X- SUUD‹ ARAB‹STANKRALLI⁄I HÜKÜMET‹ ‹LEYAPILAN Ç‹FTEVERG‹LEND‹RMEY‹ ÖNLEMEANLAfiMASI YÜRÜRLÜ⁄EG‹RD‹(16.05.2009/RG.27230)16 May›s 2009 tarihli ve 27230say›l Resmi Gazetede yay›mlanan2009/14951 say›l› BKK ile TürkiyeCumhuriyeti Hükümeti ile SuudiArabistan Krall›¤› HükümetiAras›nda Gelir Üzerinden Al›nanVergilerde Çifte VergilendirmeyiÖnleme ve Vergi Kaçakç›l›¤›naEngel Olma Anlaflmas› ve EkiProtokol’ün yürürlük tarihinin 1Nisan 2009 oldu¤u kararlaflt›r›lm›flt›r.Anlaflmada yer alan düzenlemeleregöre, bu anlaflmahükümleri;• Kaynakta tevkif edilenvergiler yönünden,Anlaflman›n yürürlü¤e girdi¤itarihi izleyen Ocak ay›n›nbirinci günü veya daha sonraödenen miktarlar için ve• Di¤er vergiler yönünden,Anlaflman›n yürürlü¤e girdi¤itarihi izleyen Ocak ay›n›nbirinci günü veya daha sonrabafllayan vergilendirmey›llar› için uygulanacakt›r.XI- ESNAF VESANATKÂRLARINÖDEYECEKLER‹ KAYITÜCRET‹ VE YILLIK A‹DATHAKKINDA YÖNETMEL‹KTEDE⁄‹fi‹KL‹K YAPILMASINADA‹R YÖNETMEL‹KYAYIMLANDI.(17.05.2009/RG.27231)Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar›Konfederasyonunca yay›mlananve yay›m› tarihinde yürürlü¤egiren bu Yönetmelik ile14.2.2008 tarihli ve 26787 say›l›Resmî Gazete’de yay›mlananEsnaf ve Sanatkârlar›n ÖdeyecekleriKay›t Ücreti ve Y›ll›kAidat Hakk›nda Yönetmeli¤in7 nci maddesinin dördüncüf›kras› afla¤›daki flekilde de¤ifltirilmifltir.“(4) ‹lçelerin geliflmifllik durumunagöre, Kanunda belirtilenücret s›n›rlar› dâhilinde kalmakflart›yla, gerek görülecek ilçelerdefarkl› tarife uygulamayaKonfederasyon yetkilidir.”Söz konusu de¤ifliklikten önceYönetmeli¤in 7 nci maddesinindördüncü f›kras› afla¤›dakiflekilde idi.“Büyükflehir belediyesi s›n›rlar›içinde kalan ilçelerin geliflmifllikdurumuna göre, Kanunda belirtilenücret s›n›rlar› dâhilindekalmak flart›yla, gerek görülecekilçelerde farkl› tarife uygulamayaKonfederasyon yetkilidir “De¤ifliklik sonucunda Konfederasyonunyetkisi tüm il ve ilçelerikapsayacak flekilde geniflletilmifltir.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MEVZUAT DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹ • 69

XII- 8 SIRA NO'LU MAL‹SUÇLARI ARAfiTIRMAKURULU GENEL TEBL‹⁄‹YAYIMLANDI.(26.05.2009/RG.27239)Maliye Bakanl›¤›'nca yay›mlananbu Tebli¤ ile 9/1/2008 tarihli ve26751 say›l› Resmî Gazete'deyay›mlanarak 1.4.2008 tarihindeyürürlü¤e giren Suç GelirlerininAklanmas›n›n ve TerörünFinansman›n›n ÖnlenmesineDair Tedbirler Hakk›nda Yönetmeli¤in15.4.2008 tarihli ve26848 say›l› Resmî Gazete'deyay›mlanan Yönetmelikle de¤iflikGeçici 2 nci maddesindeyükümlülerin, Yönetmeli¤in yürürlü¤egirdi¤i tarih itibar›ylasürekli ifl iliflkisi içinde bulunduklar›müflterilerinin kimliktespiti kapsam›ndaki bilgileriniYönetmeli¤e uygun hale getirmelerineiliflkin süre 1.9.2009tarihi olarak yeniden belirlenmiflti.Öte yandan, 1.4.2008 tarihindenönce tesis edilmifl sürekli ifliliflkisi kapsam›nda, bu tarihten1.9.2009 tarihine kadar müflteritaraf›ndan talep edilmifl herhangibir ifllem bulunmamas› halinde,bu müflterilerin kimlik tespitikapsam›ndaki bilgilerinin, engeç 1.9.2009 tarihinden itibaren(yüz yüze gerçeklefltirilmeyenifllemler dahil) müflterinin ilkifllem talep tarihinde ve ifllemgerçeklefltirilmeden önce Yönetmeli¤euygun hale getirilmesigerekmektedir.XIII- ÖZÜRLÜ, ESK‹ HÜKÜMLÜVE TERÖR MA⁄DURLA-RININ ‹ST‹HDAMI HAKKIN-DAK‹ USUL VE ESASLARA‹L‹fiK‹N TEBL‹⁄ YÜRÜR-LÜKTEN KALDIRILMIfiTIR.(26.05.2009/RG.27239)Bilindi¤i üzere, 4857 say›l› ‹flYasas›n›n 30 uncu maddesindeÖzürlü, eski hükümlü ve terörma¤duru çal›flt›rma zorunlulu¤ubafll›¤› alt›nda yap›lan düzenleme,26.05.2008 tarih ve 26887say›l› Resmi Gazete'de yay›mlanan5763 say›l› Yasan›n 2 ncimaddesiyle bafll›¤› ile birlikteyeniden düzenlenmifltir. Yenidüzenlemede 30 uncu maddeninbafll›¤› “Özürlü ve eski hükümlüçal›flt›rma zorunlulu¤u” olarakbelirlenmifltir. Söz konusu de¤iflikliksonucunda da, terörma¤duru çal›flt›rma zorunlulu¤ukald›r›lm›flt›r. Bu nedenle deTürkiye ‹fl Kurumunca,26.05.2009 tarihinden geçerliolmak üzere, 1.8.2004 tarihli ve25540 say›l› Resmî Gazete'deyay›mlanan "Özürlü, EskiHükümlü ve Terör Ma¤durlar›n›n‹stihdam› Hakk›ndaki Usul veEsaslara ‹liflkin Tebli¤" yürürlüktenkald›r›lm›flt›rXIV- ‹FLASIN ERTELENMES‹ANAYASA MAHKEMES‹NCEANAYASAYA AYKIRIBULUNMADI.(30.05.2009/RG.27243)2003 y›l›nda, 2004 say›l› ‹cra ve‹flas Kanunu’nda yap›lan de¤ifliklikyap›larak iflas›n ertelemesimüessesi bu Yasaya eklenmifltir.Y2004 say›l› ‹cra ve ‹flasYasas›n›n 179 uncu maddesindeyap›lan de¤ifliklikle iflas›nakarar verilen Sermaye flirketleriile kooperatiflerin idare ve temsilile vazifelendirilmifl kimseler yada alacakl›lardan biri, flirketveya kooperatifin malî durumununiyilefltirilmesinin mümkünoldu¤una dair bir iyilefltirmeprojesini mahkemeye sunarakiflâs›n ertelenmesini isteyebilmesineolanak tan›nm›fl olup,ayr›ca, ayn› yasaya eklenen179/a maddesinde de iflas›nertelenmesine iliflkin usul veesaslar düzenlenmifltir.Mersin Asliye Ticaret Mahkemesi’nceitiraz yolu ile AnayasaMahkemesi’ne baflvurulmufltur.Anayasa Mahkemesi'nin08.01.2009 tarih, E.2005/165 veK.2009/4 say›l› karar›nda,Anayasa Mahkemesince;1- 29.6.1956 günlü, 6762 say›l›Türk Ticaret Kanunu’nun324. maddesinin,2- 9.6.1932 günlü, 2004 say›l›‹cra ve ‹flas Kanunu’nun;a) 17.7.2003 günlü, 4949 say›l›Yasa’n›n 49. maddesiylede¤ifltirilen 179. maddesinin,b) 17.7.2003 günlü, 4949 say›l›Yasa’n›n 50. maddesiyleeklenen 179/a maddesinin,Anayasa’ya ayk›r› olmad›¤›na veitiraz›n REDD‹NE, 8.1.2009 günündeOYB‹RL‹⁄‹YLE karar verilmifltir.XV- A⁄IR VE TEHL‹KEL‹‹fiLERDE ÇALIfiTIRILACAK‹fiÇ‹LER‹N MESLEK‹E⁄‹T‹MLER‹NE DA‹R TEBL‹⁄YAYIMLANDI.(31.05.2009/RG.27244)Çal›flma ve Sosyal GüvenlikBakanl›¤›’nca ç›kar›lan buTebli¤de, 22.5.2003 tarihli ve4857 say›l› ‹fl Kanununun 85 incimaddesinde yer alan ve a¤›r vetehlikeli ifllerde çal›flt›r›lan iflçilerinmesleki e¤itimlerinin usulve esaslar› düzenlenmifltir. Tebli¤,yay›m› tarihinde yürürlü¤egirmifltir. Bu Tebli¤, 4857 say›l›Kanunun 85 inci maddesinegöre ç›kar›lan, 16.6.2004 tarihlive 25494 say›l› Resmî Gazete’deyay›mlanan “A¤›r ve Tehlikeli‹fller Yönetmeli¤i” kapsam›ndabulunan iflyerlerinde çal›flaniflçileri kapsamaktad›r.Tebli¤e göre, a¤›r ve tehlikeliifllerde çal›flt›r›lacak iflçilerin, ifleal›nmadan önce, mesleki e¤itimetabi tutulmalar› zorunludur.Ancak, iflyerinde yap›lan ifller,as›l ifl itibariyle “A¤›r ve Tehlikeli‹fller Yönetmeli¤i” kapsam›ndayer almakla birlikte, iflçininyapt›¤› ifl a¤›r ve tehlikeliifller kapsam› d›fl›nda ise,5.6.1986 tarihli ve 3308 say›l›Mesleki E¤itim Kanunu hükümlerisakl› kalmak kayd›yla 4857say›l› ‹fl Kanununun 85 inci maddesikapsam›nda mesleki e¤itimalma zorunlulu¤u aranmamaktad›r.70 • MEVZUAT DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹ MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

XVI- KANUNI VEYA Ifi MERKEZIKANADA’DA OLUP ULUS-LARARASI HAVA YOLUTAfiIMACILI⁄I YAPAN DARMÜKELLEF KURUMLARINTÜRKIYE’DE ELDE ETTIK-LERI HAVA TAfiIMACILIKKAZANÇLARININVERGILENDIRILMEESASLARI HAKKINDAKARAR YAYIMLANDI.(03.06.2009/RG.27247)Bilindi¤i üzere, 5520 say›l›Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 23üncü maddesinde Yabanc› ulaflt›rmakurumlar›n›n vergiyematrah olacak kurum kazanc›,has›lata ortalama emsal oranlar›n›nuygulanmas› suretiylehesaplanaca¤›, ayn› Kanunu'nun32 inci maddesinin (4) numaral›f›kras›nda da “Kanunun 23 üncümaddesine göre vergilendirilenyabanc› ulaflt›rma kurumlar›ndavergi oran›n› karfl›l›kl› olmakflart›yla, ülkeler itibar›yla kara,deniz ve hava ulaflt›rma kurumlar›için ayr› ayr› veya toplucas›f›ra kadar indirmeye veya bumaddede yaz›l› oran›n bir kat›n›geçmemek üzere yeni bir orantespit etmeye Bakanlar Kuruluyetkilidir. “ denilmek suretiyleBakanlar Kurulu'na yetki tan›nm›flt›r.Bakanlar Kurulunca, 2009/15022say›l› kanuni veya ifl merkeziKanada’da olup uluslararas›hava yolu tafl›mac›l›¤› yapan darmükellef kurumlar›n Türkiye’deelde ettikleri hava tafl›mac›l›kkazançlar›n›n vergilendirilmeesaslar› hakk›ndaki karar ç›kar›-larak, 03.06.2009 tarih ve 27247say›l› Resmi Gazete'de yay›mlanm›flt›r.Karar, 1.1.2009 tarihindenitibaren elde edilen kazançlarauygulanmak üzere01.06.2009 tarihinde yürürlü¤egirmifltir.Söz konusu BKK'na göreKanuni veya ifl merkeziTürkiye’de bulunan ve havatafl›mac›l›¤› faaliyeti ile ifltigaleden kurumlar›n yolcu, yük vebagaj tafl›mac›l›¤› dolay›s›ylaKanada’da elde etti¤i kazançlar›n›n1.1.2009 tarihindenitibaren Kanada’da gelir üzerindenal›nan veya al›nacak olanher türlü vergiden istisna edilmesiflart›yla kanuni veya iflmerkezi Kanada’da bulunankurumlar›n benzer niteliktekikazançlar› Türkiye’de s›f›r orandavergiye tabi tutulacakt›r.XVII- RESMÎ GAZETE’N‹NSURET‹ NEfi‹R VEMUAMELATININ TARZI‹CRASINA DA‹RYÖNETMEL‹KTE DE⁄‹fi‹KL‹KYAPILDI.(05.06.2009/RG.27249)2009/15012 say›l› BakanlarKurulu Karar› ile, “Resmî Gazete’ninSureti Neflir ve Muamelat›n›nTarz› ‹cras›na Dair YönetmelikteDe¤ifliklik Yap›lmas›-na Dair Yönetmelik”in yürürlü¤ekonulmas›, kararlaflt›r›lm›flt›r.Söz konusu karar ile 22.6.1927tarihli ve 5235 say›l› BakanlarKurulu Karar› ile yürürlü¤ekonulan Resmî Gazete’ninSureti Neflir ve Muamelat›n›nTarz› ‹cras›na Dair Yönetmeli¤in1 inci maddesine afla¤›daki f›kraeklenmifltir.“Ancak hizmetin gerektirdi¤ihallerde ulusal bayram ve geneltatil günlerinde de Resmî Gazeteyay›mlanabilir.”Yap›lan de¤ifliklik sonucundahizmetin gerektirdi¤i hallerde deulusal bayram tatillerinde deResmi Gazete yay›mlanabilecektir.XVIII- ANAYASAMAHKEMES‹N‹N 2829 SAYILISOSYAL GÜVENL‹K KURUM-LARINA TAB‹ OLARAKGEÇEN H‹ZMETLER‹NB‹RLEfiT‹R‹LMES‹ HAKKIN-DA KANUN’UNLA ‹LG‹L‹‹PTAL KARARI YAYIMLANDI.(05.06.2009/RG.27249)2829 Say›l› Sosyal GüvenlikKurumlar›na Tabi Olarak GeçenHizmetlerin Birlefltirilmesi Hakk›ndaYasada çeflitli sosyalgüvenlik kurumlar›na tabi olarakgeçen hizmet sürelerinin birlefltirilmesisuretiyle ilgililerinsosyal güvenliklerinin sa¤lanmas›usul ve esaslar› düzenlenmifltir.2829 say›l› Yasan›n 12 nci maddesindede Emekli ‹kramiyesiBafll›¤› alt›nda afla¤›daki düzenlemeyer almaktad›r.“EMEKL‹ ‹KRAM‹YES‹:Madde 12 - Son defa T.C. EmekliSand›¤›na tabi görevlerdenemekliye ayr›lan ve kendilerinebu Kanunun 8 inci maddesiuyar›nca birlefltirilen hizmetsüreleri üzerinden ayl›k ba¤lananlara,T.C. Emekli Sand›¤›na tabidaire, kurulufl ve ortakl›klarda primveya kesenek ödemek suretiylegeçen sürelerinin toplam› üzerinden,5434 say›l› T.C. EmekliSand›¤› Kanunu hükümlerine göreemekli ikramiyesi ödenir.Ancak, ilgililere, her ne suretleolursa olsun evvelce k›dem tazminat›veya emekli ikramiyesi ödenmiflsüreler, emekli ikramiyesininhesab›nda dikkate al›nmaz.Ayr›ca, 8 inci maddenin birincif›kras› gere¤ince ayl›k ba¤lananlara,emekli olduklar› son görevlerindendolay› ilgili bulunduklar›sosyal güvenlik kurumu kanunununemekli ikramiyesine veya iflkanununun k›dem tazminat›nailiflkin hükümleri uygulan›r.”Söz konusu maddedeki düzenlemenedeniyle, emekli sand›-¤›na tabi görev bulunduktansonra bu görevden ayr›l›p, di¤ersosyal güvenlik kurumundanemekli olanlara, emekli sand›-¤›nca ikramiye (tazminat) ödenmemekteydi.Dan›fltay 11.Dairesi ile Ankara Bölge ‹dareMahkemesinin itiraz yolu ileAnayasa Mahkemesine baflvurudabulunmalar› sonucundaAnayasa Mahkemesince verilen05.02.2009 tarih, E.2005/40,K.2009/17 say›l› Karar›nda,BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MEVZUAT DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹ • 71

A- 24.5.1983 günlü, 2829 say›l›Sosyal Güvenlik Kurumlar›naTabi Olarak Geçen HizmetlerinBirlefl-tirilmesi Hakk›ndaKanun’un 12. maddesinin birincif›kras›nda yer alan “Sondefa T.C. Emekli Sand›¤›natabi görevlerden emekliyeayr›lan ve ...” ibaresininAnayasa’ya ayk›r› oldu¤una ve‹PTAL‹NE,B- ‹ptal edilen ibarenindo¤uraca¤› hukuksal bofllukkamu yarar›n› ihlal edici niteliktegörüldü¤ünden, Anayasa’n›n153. maddesinin üçüncüf›kras›yla 2949 say›l› Yasa’n›n53. maddesinin dördüncü vebeflinci f›kralar› gere¤ince‹PTAL HÜKMÜNÜN, KARARINRESMÎ GAZETE’DE YAYIM-LANMASINDANBAfiLAYARAK B‹R YILSONRA YÜRÜRLÜ⁄EG‹RMES‹NE,5.2.2009 gününde OYB‹RL‹⁄‹Y-LE karar verilmifltir.Anayasa Mahkemesi'nin karar›05.06.2010 tarihinde yürürlü¤egirecektir. Bu süre içinde yasamaorgan›nca herhangi bir yasaldüzenleme yap›lmaz ise, karar›nyürürlü¤e girdi¤i tarihten itibaren,emekli sand›¤›ndan emekliolmayanlara da emekli olduktansonra da emekli sand›¤›ndageçen sürelere iliflkin ikramiyelerininödenmesi gerekecektir.I- TEC‹L ED‹LECEK AMMEALACAKLARI KAPSAMININBEL‹RLEND‹⁄‹ ‹Ç GENELGEDE⁄‹fiT‹R‹LD‹.Maliye Bakanl›¤› Gelir ‹daresiBaflkanl›¤›'nca ç›kar›lan08.06.2009 tarih ve 2009/3 no'luTahsilat ‹ç Genelgesi ile22.11.2008 tarihli ve 27062 say›l›Resmi Gazete'de yay›mlanan5811 say›l› Baz› Varl›klar›n MilliEkonomiye Kazand›r›lmas› Hakk›ndaKanun kapsam›nda tahakkukeden vergiler de mükelleflerinçok zor durumda olup olmad›klar›nabak›lmaks›z›n hiçbir flekildetecil edilmeyece¤i belirtilerek,varl›k bar›fl› kapsam›nda do¤anborçlar da tecil kapsam› d›fl›naç›kar›lm›flt›r.Ayr›ca, motorlu tafl›tlar için FenniMuayene ‹zin Belgesi"nin ve"Motorlu Tafl›tlar›n Sat›fl ve DevrineAit ‹liflik Kesme Belgesi"nindüzenlenmesi s›ras›nda 4925say›l› Karayolu Tafl›ma Kanununagöre verilen idari para cezalar›n›nda dikkate al›nmas› gerekti¤ifleklindeki uygulamada kald›r›lm›flt›r.II- GÜMRÜK YÖNETMEL‹⁄‹NDEDE⁄‹fi‹KL‹K YAPILDI.(11.06.2009/RG.27255)Gümrük Yönetmeli¤inde, 4458say›l› Gümrük Kanununun yönetmelikledüzenlenmesini öngördü¤ükonular› düzenlemekve uygulamaya yön verecekhususlara aç›kl›k getirilmifl olup,bu Yönetmeli¤in kapsam› dagümrük idarelerinde yap›lacakgümrük ifllemlerine iliflkin usulve esaslar olarak belirlenmifltir.Yönetmeli¤in 45 nci maddesindede ‹stisnai k›ymetle beyana iliflkinusul esaslar belirlenmifltir.Baflbakanl›k (Gümrük Müsteflarl›¤›)ç›kar›lan ve yay›m› tarihindeyürürlü¤e giren Yönetmelikde¤iflikli¤i ile 31.5.2002tarihli ve 24771 say›l› MükerrerResmî Gazete’de yay›mlananGümrük Yönetmeli¤inin 45 incimaddesinin sonuna afla¤›dakif›kra eklenmifltir.“‹thal eflyas›n›n gümrük k›ymetineveya katma de¤er vergisi matrah›nagirmesi gereken, ancak gümrükbeyannamesinin tescili an›ndabeyan sahibi taraf›ndan mevcudiyetininbilinmesi mümkün olmayank›ymet veya matrah unsurlar› ile ilgiliolarak, en geç söz konusuk›ymet veya matrah unsurununö¤renildi¤i ay› takip eden ay›n ilküç günü içinde beyanda bulunulmas›ve vergilerinin ödenmesigerekir.”III- KARAYOLU TAfiIMAYÖNETMEL‹⁄‹ YAYIMLANDI.(11.06.2009/RG.27255)Ulaflt›rma Bakanl›¤›'nca25.2.2004 tarihli ve 25384 say›l›Resmî Gazete'de yay›mlananKarayolu Tafl›ma Yönetmeli¤iyay›mlanm›flt›r. Bu defa Ulaflt›rmaBakanl›¤›'nca söz konusuYönetmeli¤in tamam› yürürlüktenkald›r›larak, 11 Haziran 2009tarih ve 27255 say›l› ResmiGazete'de Karayolu Ulaflt›rmaYönetmeli¤i yay›mlanm›flt›r.Karayolu Tafl›mac›l›¤›nda usulve esaslar›n belirlendi¤i buYönetmelik, yay›m› tarihindeyürürlü¤e girmifltir.Yenilen Yönetmelikte, belgelerve belge ücretleri yenidendüzenlenmifltir. Yürürlükten kald›r›lanYönetmelikte, oto kiralamaiflletmecili¤i yapacaklar›n“A3” yetki belgesi almalar›gerekmekteydi. Ancak YeniYönetmelikte, oto kiralama iflletmecili¤iyapanlar Yönetmelikkapsam›na al›nmam›flt›r. Dolay›-s›yla, oto kiralama faaliyetindebulunanlar Ulaflt›rma Bakanl›¤›'ndanbelge almalar›na gerekbulunmamaktad›r.IV- 5179 GIDALARIN ÜRET‹M‹,TÜKET‹M‹ VE DENETLEN-MES‹NE DA‹R KANUNHÜKMÜNDE KARAR-NAMEN‹N DE⁄‹fiT‹R‹LEREKKABULÜ HAKKINDAKANUN'UN BAZIMADDELER‹ ANAYASAMAHKEMES‹NCE ‹PTALED‹LD‹.(11.06.2009/RG.27255)5179 say›l› Yasada, g›da güvenli¤inintemini, her türlü g›damaddesinin ve g›da ile temastabulunan madde ve malzemelerinteknik ve hijyenik flekilde üretim,iflleme, muhafaza, depolama,pazarlama ve halk›n gere¤i gibibeslenmesini sa¤lamak, üreticive tüketici menfaatleriyle halksa¤l›¤›n› korumak üzere g›damaddelerinin üretiminde kullan›-lan her türlü ham, yar› mamul vemamul g›da maddeleri ile g›daifllemeye yard›mc› maddeler veg›da ile temasta bulunan maddeve malzemelerin güvenli¤ineiliflkin özelliklerinin tespitedilmesi, g›da maddeleri üretenve satan iflyerlerinin asgari teknikve hijyenik flartlar›n›n belirlenmesi,g›da maddeleri ile ilgilihizmetler ile denetimine dairusul ve esaslar belirlenmifltir.27.5.2004 günlü, 5179 say›l›G›dalar›n Üretimi, Tüketimi veDenetlenmesine Dair KanunHükmünde Kararnamenin De-¤ifltirilerek Kabulü Hakk›ndaKanun’un baz› maddelerininanayasaya ayk›r›l›¤› sav›yla ip-72 • MEVZUAT DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹ MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

talleri ve yürürlüklerinin durdurulmas›istemi ile ilgili olarakAnayasa Mahkemesi’ne aç›-lan iptal davas› sonucundaAnayasa Mahkemesince, verilen,08.01.2009 tarih, E.2004/469ve K.2009/6 say›l› Karar› ileA- 5. maddesinin ikincif›kras›n›n Anayasa’ya ayk›r›oldu¤una ve ‹PTAL‹NE,OYB‹RL‹⁄‹YLE,E- 23. maddesinin dördüncüf›kras›n›n ikinci tümcesininAnayasa’ya ayk›r› oldu¤unave ‹PTAL‹NE, OYB‹RL‹⁄‹YLE,H- ‹ptal edilen f›kra ve tümcenindo¤uraca¤› hukuksal bofllukkamu yarar›n› ihlal edici niteliktegörüldü¤ünden,Anayasa’n›n 153. maddesininüçüncü f›kras›yla2949 say›l› Yasa’n›n 53. maddesinindördüncü ve beflincif›kralar› gere¤ince ‹PTALHÜKÜMLER‹N‹N, KARARINRESMÎ GAZETE’DE YAYIM-LANMASINDANBAfiLAYARAK B‹R YILSONRA YÜRÜRLÜ⁄EG‹RMES‹NE, OYB‹RL‹⁄‹YLE,8.1.2009 gününde karar verilmifltir.Bu Karar ile iptal edilenyasa kurallar› afla¤›daki gibidir:Madde 0005:Laboratuar kurulufl izni“MADDE 5.- G›da maddelerininve g›da ile temas eden madde vemalzemelerin g›da güvenli¤i,hijyen ve kalite analizlerini yapmaküzere, Bakanl›kça yetkilendirilecekkamu ve özel laboratuarlarkurulabilir.Bu laboratuarlar›n kurulufl,çal›flma izin ve denetimi ile ilgiliusul ve esaslar yönetmeliklebelirlenir.Sa¤l›k Bakanl›¤› ile Türk Silahl›Kuvvetleri yetkileri çerçevesindebulunan laboratuarlar içinbu madde hükmü uygulanmaz.Acil durumlarla ilgili usul veesaslar yönetmelikle belirlenir.MADDE 23.- Bu Kanun ve buKanuna istinaden ç›kar›lan mevzuat›nuygulanmas›na iliflkin olaraktüm g›da maddeleri ve g›da iletemas eden madde ve malzemeleriüreten, satan iflyerleri ile bu yerlerdeüretilen, sat›lan tüm g›damaddelerinin ve g›da ile temastabulunan madde ve malzemelerinpiyasa gözetimi ve denetimi, ilgilikurum ve kurulufllarla iflbirli¤iiçinde yap›l›r. Ancak, halk sa¤l›¤›n›ilgilendiren acil durumlarda gerekti¤inde,Sa¤l›k Bakanl›¤›n›n müdahalehakk› sakl›d›r.G›da maddeleri sat›fl ve toplu tüketimyerlerinin denetimi, Sa¤l›kBakanl›¤›n›n görüflü al›narakBakanl›¤›n belirleyece¤i usul veesaslar çerçevesinde ilgili mercilerceyap›l›r.Bu Kanunun amaç ve kapsam›nauygun olarak; g›da ve g›da iletemas eden madde ve malzemelerinbirincil üretim aflamas› dahilolmak üzere üretim ve tüketim zincirinintüm aflamalar›nda, g›dakontrol ve denetim hizmeti, 657say›l› Devlet Memurlar› Kanununatabi en az lisans düzeyinde e¤itimalm›fl personel taraf›ndan yap›l›r.657 say›l› Devlet Memurlar›Kanununa tabi olup lise düzeyindee¤itimi oldu¤u halde, bu Kanununyürürlü¤e girdi¤i tarihten öncedenetim görevi yapanlar›n haklar›sakl›d›r. Bu Kanun kapsam›ndakig›da kontrol ve denetim hizmetleriniyapacak olanlar›n seçimive yetifltirilmesine iliflkin usul veesaslar yönetmelikle belirlenir.‹ptal edilen yasa kurallar›nda yeralan hükümler, yönetmelik iledüzenleme yetkilerine iliflkindir.Anayasa Mahkemesi söz konusudüzenlemelerin iptal gerekçesimaddeler itibariyle özetle afla-¤›daki gibidir:5. madde ile ilgili iptal gerekçesi:“Kuralda, kamu ve özel laboratuarlar›nkurulufl, çal›flma izin vedenetimleri konusunda yasa ileesaslar› belirlenmeden, çerçevesiçizilmeden Bakanl›¤a çokgenifl yetkiler verilmektedir.Yasa’da aç›kça düzenleme yolunagidilmeden, laboratuarlar›nkurulufllar›n›n ve çal›flmalar›n›ngerekli k›ld›¤› koflullar› belirlemeyetkisinin idareye verilmesi,yasama yetkisinin devri niteli¤initafl›maktad›r.”23. madde ile ilgili iptal gerekçesi:“Anayasa’n›n 7. maddesindeyasama yetkisinin Türk Milletiad›na Türkiye Büyük MilletMeclisine ait oldu¤u ve buyetkinin devredilemeyece¤i; 8.maddesinde ise yürütme yetkive görevinin Cumhurbaflkan› veBakanlar Kurulu taraf›ndan,Anayasa’ya ve yasalara uygunolarak kullan›laca¤› ve yerinegetirilece¤i öngörülmüfltür.Buna göre, Anayasa’da yasayladüzenlenmesi öngörülen konulardayürütme organ›na genel ves›n›rlar› belirsiz bir düzenlemeyetkisinin verilmesi olanakl›de¤ildir. Yürütmenin düzenlemeyetkisi, s›n›rl›, tamamlay›c› veba¤›ml› bir yetkidir. Bu nedenle,Anayasa’da öngörülen ayr›kdurumlar d›fl›nda, yasalarladüzenlenmemifl bir alanda, yasaile yürütmeye genel niteliktekural koyma yetkisi verilemez.Kuralda, kamu ve özel laboratuarlar›nkurulufl, çal›flma izin vedenetimleri konusunda yasa ileesaslar› belirlenmeden, çerçevesiçizilmeden Bakanl›¤a çokgenifl yetkiler verilmektedir.Yasa’da aç›kça düzenleme yolunagidilmeden, laboratuarlar›nkurulufllar›n›n ve çal›flmalar›n›ngerekli k›ld›¤› koflullar› belirlemeyetkisinin idareye verilmesi,yasama yetkisinin devri niteli-¤ini tafl›maktad›r.”‹ptal edilen yasa kurallar›na iliflkiniptal karar, 11.06.2010 tarihindeyürürlü¤e girecektir.V- MERKEZ BANKASINCAUYGULANMAK OLANREESKONT FA‹Z ORANLARI‹ND‹R‹LD‹.(12.06.2009/RG.27256)Merkez Bankas›’nca geliflen ekonomikolaylar göz önüne al›narakreeskont ve avans faizi oranlar›de¤ifltirilebilmektedir. Son olarakbu oranlarda de¤ifliklik, T.C.Merkez Bankas›nca ç›kar›lanReeskont ‹fllemlerinde Uygulanacak‹skonto Faiz Oranlar›na ‹liflkinTebli¤ 09.04.2009 tarih ve 27195say›l› Resmi Gazete’de yay›mlanarak09.04.2009 tarihi itibariyleyürürlü¤e girmifltir. Bu Tebli¤ ile09.04.2009 tarihinden geçerli olmakvadesine en çok 3 ay kalansenetler karfl›l›¤›nda yap›lacakreeskont ifllemlerinde uygulanacakiskonto faiz oran› y›ll›k % 19, avansifllemlerinde uygulanacak faizBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MEVZUAT DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹ • 73

oran› ise y›ll›k % 20 olarak tespitedilmiflti. Bu defa, TC. MerkezBankas›nca yay›mlanan Tebli¤ ile12.06.2009 tarihinden geçerli olmaküzere reeskont faiz oranlar›,vadesine en çok 3 ay kalan senetlerkarfl›l›¤›nda yap›lacak reeskontifllemlerinde uygulanacak iskontofaiz oran› y›ll›k %18, avans ifllemlerindeuygulanacak faiz oran› isey›ll›k %19 olarak tespit edilmifltir.VI- TÜRK PARASI KIYMET‹N‹KORUMA HAKKINDA 32SAYILI KARARDADE⁄‹fi‹KL‹K YAPILDI.(16.06.2009/RG.27260)11.8.1989 tarihli ve 20249 say›l›Resmi Gazetede yay›mlanan89/14391 say›l› Bakanlar KuruluKarar› eki Türk Paras› K›ymetiniKoruma Hakk›nda 32 Say›l›Kararda Türk paras›n›n k›ymetinikorumak amac›yla,• Türk paras›n›n yabanc› paralarkarfl›s›ndaki de¤erininbelirlenmesine,• Döviz ve dövizi temsil edenbelgelere (menkul de¤erlerve di¤er sermaye piyasas›araçlar› dahil)iliflkin tüm ifllemler ile dövizlerintasarruf ve idaresine, Türk paras›ve Türk paras›n› temsil eden belgelerin(menkul de¤erler ve di¤ersermaye piyasas› araçlar› dahil)ithal ve ihrac›na, k›ymetli maden,tafl ve eflyalara iliflkin ifllemlere,ihracata, ithalata, özelli¤i olan ihracatve ithalata, görünmeyen ifllemlere,sermaye hareketlerine iliflkinkambiyo ifllemlerine ait düzenleyici,s›n›rlay›c› esaslar tayin ve tespitedilmifltir. Ancak Kararda çeflitli kanunlarve uluslararas› anlaflmalardayer alan özel hükümlerin sakl›oldu¤u ayr›ca belirtilmifltir.32 say›l› Karar, zaman içinde meydanagelen ekonomik olaylar dikkateal›narak çeflitli tarihlerde ç›-kan kararnamelerle de¤ifltirilmifltir.Bu defa 2009/15082 say›l›Bakanlar Kurulu Karar› ile TürkParas› K›ymetini Koruma Hakk›nda32 Say›l› Kararda de¤ifliklikleryap›lm›flt›r.Yap›lan de¤ifliklikle Türkiye'deyerleflik kiflilere döviz kredisi kullan›m›s›n›rland›r›lm›flt›r. Kullan›lacakkredinin ortalama vadesi biry›ldan uzun olan, 5 milyon ABDDolar› ve üzerindeki döviz kredisiolmas› gerekmektedir.VII- 2009 YILINDA BORÇLUMÜKELLEFLER‹N ‹LANED‹LMES‹NE ‹L‹fiK‹N 391SIRA NUMARALI VUKGENEL TEBL‹⁄‹YAYIMLANDI.(25.06.2009/RG.27269 )213 say›l› Vergi Usul Kanununun 5inci maddesinin dördüncü f›kras›nda“Mükelleflerin vergi tarh›na esasolan beyanlar›, kesinleflen vergi vecezalar› ile vadesi geçti¤i haldeödenmemifl bulunan vergi ve cezamiktarlar› Maliye Bakanl›¤›ncaaç›klanabilir. Maliye Bakanl›¤› buyetkisini mahalline devredebilir.”hükmü yer almaktad›r. 4369 say›l›Yasa ile getirilen bu hükmün uygulanmas›ile ilgili olarak 293 S›raNumaral› Vergi Usul KanunuGenel Tebli¤inde ikmalen, re’senveya idarece yap›lan tarhiyatlardolay›s›yla kesinleflen vergi ve cezalarile vadesi geçti¤i halde ödenmemiflvergi ve cezalar›n aç›klanmas›nailiflkin usuller belirlenmiflve 2001 y›l›ndan itibaren deTürkiye genelindeki vergi daireleriyan›nda ayr›ca www.gelirler.gov.trinternet adresinde belirlenenkoflullara uyan yükümlüler ilanedilmeye bafllanm›flt›r.VUK’n›n 5’nci maddesinin MaliyeBakanl›¤›na verdi¤i yetkiye istinaden2009 y›l›nda ikmalen, re’senveya idarece yap›lan tarhiyatlar dolay›s›ylakesinleflen vergi ve cezalarile vadesi geçti¤i halde ödenmemiflvergi ve cezalar›n aç›klamas›nailiflkin usuller 391 S›raNo’lu VUK Genel Tebli¤i ile belirlenmifltir.Söz konusu Tebli¤egöre,• 2009 y›l›nda yap›lacak aç›klamalar›n,Türkiye genelindekivergi dairelerinde (vergi dairesininilan koymaya mahsusyerlerinde as›lmak suretiyle) 15Temmuz 2009 ila 15 A¤ustos2009 tarihleri aras›nda, 1 Eylül2009 tarihinden itibaren deGelir ‹daresi Baflkanl›¤›’n›ninternet sitesinde yap›lacakt›r.• Aç›klama kapsam›na, her birvergi dairesine 150.000 YTL vedaha fazla borcu olan veya bututar ve üzerinde kesinleflenvergi ve cezas› bulunanmükellefler al›nacakt›r.VIII- AVUSTURYA ANLAfiMASIYÜRÜRLÜ⁄E G‹RD‹.Türkiye’nin ilk çifte vergilendirmeyiönleme anlaflmas›n› Avusturya ileimzalam›flt›. 3 Kas›m 1970 tarihindeimzalanan söz konusu anlaflma,1.8.1973 tarihli ve 14612 say›l›Resmi Gazetede yay›nlanarak 1Ocak 1974 tarihinde uygulamayagirmiflti.Ancak, anlaflman›n geliflen ekonomikve sosyal olaylara karfl›s›ndayetersiz kalmas› nedeniyle 28 Mart2008 tarihinde Viyana’da imzalanan“Türkiye Cumhuriyeti ileAvusturya Cumhuriyeti Aras›ndaGelir Üzerinden Al›nan VergilerdeÇifte Vergilendirmeyi ÖnlemeAnlaflmas›” ve eki “Protokol”ünonaylanmas›n›n uygun bulundu-¤una dair 1.4.2009 tarihli “TürkiyeCumhuriyeti ‹le Avusturya CumhuriyetiAras›nda Gelir ÜzerindenAl›nan Vergilerde ÇifteVergilendirmeyi Önleme Anlaflmas›ve eki Protokolün Onaylanmas›n›nUygun bulundu¤unaDair Kanun”, 10.4.2009 tarihli ve27196 say›l› Resmi Gazetedeyay›mlanm›flt›.26.06.2009 tarihli ve 27270 say›l›Resmi Gazetede yay›mlanan2009/15057 say›l› BKK ile ”TürkiyeCumhuriyeti ile AvusturyaCumhuriyeti Aras›nda Gelir ÜzerindenAl›nan Vergilerde ÇifteVergilendirmeyi Önleme Anlaflmas›”ve eki “Protokol”ü onaylanm›flve BKK Karar› ekinde Anlaflmave eki Protokol yer alm›flt›r.Yeni anlaflma ile Anlaflman›nbafll›¤›nda yer alan “Gelir VeServet Vergilerinde” ifadesi,“Gelir Üzerinden Al›nan Vergilerde”fleklinde de¤ifltirilerek,servet ifadesi anlaflma metnindenç›kar›lm›fl, buna ba¤l› olarakanlaflman›n ilk halinin 22. Maddesindeyer alan “Servet” vergileri ileilgili düzenleme de Anlaflma metnindenç›kar›lm›flt›r.Di¤er taraftan, ilk defa buanlaflmada Vergilerin tahsilât›ylailgili olarak “Tahsilâtta Yard›mlaflma”bafll›¤› alt›nda, Anlaflman›n26’nc› maddesine yeni bir düzenlemeeklenmifltir.74 • MEVZUAT DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹ MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

T.C. DANIfiTAY DOKUZUNCU DA‹REEsas No : 2007/4101 ‹lgili Kanun MaddeKarar No: 2008/2078 3065 9DANIfiTAYÖzeti: Davac› flirketin sorumlus›fat›yla ödenecek Katma De¤erVergisi ile 1 no.lu Katma De¤erVergisi beyanlar› yeniden de¤erlendirilerekoluflturulaca beyantablosuna göre tarhiyat yap›lmas›gerekti¤i Hk.Temyiz ‹steminde Bulunan: ....Film San. ve Tic. A. fi.Karfl› Taraf : ....Vergi Dairesi Müdürlü¤ü‹stemin Özeti: Davac› flirket ad›na2003/Eylül, Aral›k dönemleri içinre'sen tarh edilen vergi ziya› cezal›katma de¤er vergisinin kald›r›lmas›istemiyle aç›lan davay›; dosyan›nincelenmesinden, davac› flirkethakk›nda düzenlenen incelemeraporu uyar›nca Gelir VergisiKanunu'nun 18. maddesi kapsam›nagiren mutad ve sürekli birbiçimde sürdürülen serbest meslekfaaliyetleri kapsam›nda yap›langelir vergisi stopaj›na esas olacakmiktar üzerinden katma de¤er vergisihesaplan›p sorumlu s›fat›yla 2no'lu katma de¤er vergisi beyannamesiile beyan edilmesi gerekti¤i,davac›n›n bu sorumlulu¤uyerine getirmeyerek 2 nolu katmade¤er beyannamesi vermedi¤isabit oldu¤undan dava konusutarhiyatta isabetsizlik görülmedi¤i,kesilen vergi ziya› cezas›nagelince; cezan›n vergi asl›n›n birkat› tutar›ndaki k›sm›nda isabetsizlikgörülmedi¤i, daval› idareceAnayasa Mahkemesi karar› uyar›ncavergi asl›n›n bir kat›tutar›ndaki cezas›n›n üzerindekalan k›s›m düzeltme fiflleri ileterkin edilmifl oldu¤undan bu k›s›mhakk›nda karar verilmesine yerolmad›¤› gerekçesi ile k›smen reddeden,k›smen karar verilmesineyer olmad›¤›na hükmeden .... VergiMahkemesinin 24.4.2007 tarih veE:2006/251, K:2007/940 say›l›karar›n›n; inceleme raporundatoplam ödenecek katma de¤er vergisininyanl›fl hesapland›¤›, vergiziya› cezas›n›n Anayasaya ayk›r›oldu¤u ileri sürülerek bozulmas›istenilmektedir.Savunman›n Özeti:Savunma verilmemifltir.Dan›fltay Savc›s› ..'›n Düflüncesi:‹dare ve vergi mahkemelerinceverilen kararlar›n temyizen incelenerekbozulabilmesi için, 2577say›l› ‹dari Yarg›lama UsulüKanununun 49 uncu maddesininbirinci f›kras›nda belirtilen nedenlerinbulunmas› gerekmektedir.Temyiz dilekçesinde öne sürülenhususlar, söz konusu maddedeyaz›l› nedenlerden hiçbirisineuymad›¤›ndan, istemin reddi iletemyiz edilen Mahkeme karar›n›nonanmas›n›n uygun olaca¤›düflünülmektedir.Tetkik Hakimi ....'in Düflüncesi:3065 say›l› Yasa'n›n 9. maddesi ile19 ve 49 nolu Katma De¤er VergisiGenel Tebli¤leri dikkate al›nd›-¤›nda, sorumlu s›fat›yla, 2 noluKatma De¤er Vergisi beyannamesiile beyan edilerek ödenen verginin,1 nolu Katma De¤er Vergisi beyannamesindeindirim konusu yap›labilece¤isonucu ortaya ç›kmaktad›r.Buna göre davac› flirketin sorumlus›fat›yla ödenecek katma de¤ervergisi ile 1 nolu katma de¤er vergisibeyanlar› birlikte de¤erlendirilerekyeniden oluflturulacak beyantablosu dikkate al›nmak suretiylehas›l olacak duruma göre bir kararverilmesi gerekirken yaz›l› gerekçeile verilen kararda isabet görülmedi¤indenMahkeme karar›n›n bozulmas›gerekti¤i düflünülmektedir.TÜRK M‹LLET‹ ADINAHüküm veren Dan›fltay DokuzuncuDairesince iflin gere¤i görüflüldü:Duruflma istemi, 2577 say›l›Kanunun 17. maddesi uyar›ncayerinde görülmeyerek iflin esas›nageçildi;Uyuflmazl›kta, davac› flirket ad›na2003/Eylül, Aral›k dönemleri içinre'sen tarh edilen vergi ziya› cezal›katma de¤er vergisinin kald›r›lmas›istemiyle aç›lan davay› k›smenreddeden, k›smen karar verilmesineyer olmad›¤›na hükmedenvergi mahkemesi karar›n›n davac›flirket taraf›ndan temyizen incelenerekbozulmas› istenilmektedir.3065 say›l› Katma De¤er VergisiKanunu'nun 4008 say›l› KanununBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009DANIfiTAY KARARLARI • 75

30'uncu maddesiyle de¤iflen maddesiylede¤iflik 9. maddesinin 1.f›kras›nda, mükellefin Türkiyeiçinde ikametgah›n›n, iflyerinin,kanuni merkezi ve ifl merkezininbulunmamas› hallerinde ve gerekligörülen di¤er hallerde MaliyeBakanl›¤›n›n, vergi alaca¤›n›n emniyetalt›na al›nmas› amac›yla,vergiye tabi ifllemlere taraf olanlar›verginin ödenmesinden sorumlututabilece¤i hükmüne yer verilmifltir.Öte yandan 19 seri No'lu KatmaDe¤er Vergisi Genel Tebli¤inin"Gelir Vergisi Kanununun 18.Maddesi Kapsam›na Giren ‹fllemlerdeSorumluluk Uygulamas›"bafll›kl› (A) bölümünde; KatmaDe¤er Vergisi Kanununun 1/1.maddesine göre serbest meslekfaaliyeti çerçevesinde yap›lan teslimve hizmetlerin vergiye tabioldu¤u, buna göre, sözü edilenfaaliyetleri mutad ve sürekli birflekilde yapanlar›n gerçek usuldekatma de¤er vergisine tabi oldu¤u,ar›zi nitelik tafl›yan serbest meslekfaaliyetlerinde ise vergi uygulanmayaca¤›,Gelir Vergisi Kanununun3239 say›l› Kanunla de¤iflik18. maddesi kapsam›na girenfaaliyetlerde de yukar›daki hükmüngeçerli oldu¤u, sözü edilen 18.madde kapsam›na giren faaliyetlerinmutad ve sürekli birçerçevede sürdürülmesinin gerçekusulde katma de¤er vergisi mükellefiyetinigerektirece¤i, bu faaliyetlerinar›zi olarak yap›lmas› halindeyukar›daki aç›klama çerçevesindevergi aran›lmayaca¤›, öte yandan,Katma de¤er Vergisi Kanununun 9.maddesinde; Maliye Bakanl›¤›n›n,gerekli görülen hallerde, vergiyetabi ifllemlere taraf olanlar› vergininödenmesinden sorumlu tutabilece-¤inin hükme ba¤land›¤›, bu yetkiyedayan›larak, Gelir Vergisi Kanunununsözü edilen 18. maddesi kapsam›nagiren teslim ve hizmetlerimünhas›ran ayn› Kanunun 94.maddesinde zikredilen kifli ve kurulufllarayapanlar›n katma de¤ervergisinin bu kifli veya kurulufllartaraf›ndan sorumlu s›fat›yla beyanedilmesinin uygun görüldü¤ü, serbestmeslek erbab›n›n bu uygulamadanfaydalanabilmesi için gerçekusulde katma de¤er vergisimükellefiyetlerinin sadece GelirVergisi Kanununun 18. maddesikapsam›na giren ifllemlerden ibaretolmas› ve ifllemlerinin tamam›n›nayn› Kanunun 94. maddesinegöre gelir vergisi stopaj›natabi bulunmas› gerekti¤i, bunagöre 18. madde kapsam›na girenteslim veya hizmeti 94. maddedesay›lan kifli ve kurulufllar yan›ndamaddede yer almayanlara dayapanlar›n bu uygulamadan faydalanamayaca¤›,Gelir VergisiKanununun 94. maddesinde say›-lan kifli veya kurulufllar, ayn›Kanunun 18. maddesi kapsam›nagiren kiflilere yapacaklar› ödemelerile ilgili olarak gelir vergisi stopaj›naesas olan miktar üzerindenkatma de¤er vergisi hesaplay›pvergi sorumlular›na ait katmade¤er vergisi beyannamesi ilesorumlu s›fat›yla beyan edip ödeyecekleri,49 seri No'lu KatmaDe¤er Vergisi Genel Tebli¤inin."Sorumlu S›fat›yla Ödenen KatmaDe¤er Vergisinin ‹ndirimi" bafll›kl›(B) bölümünde ise, Katma De¤erVergisi Kanununun 29 ve 34. maddelerigere¤ince, mükelleflerin yapt›klar›vergiye tabi ifllemler üzerindenhesaplanan katma de¤ervergisinden, faaliyetlerine iliflkinolarak yüklendikleri katma de¤ervergisini indirebilecekleri belirtilmifltir.Dosyan›n incelenmesinden, davac›flirket ad›na, Gelir VergisiKanunu'nun 18. maddesi kapsam›nagiren mutad ve sürekli birbiçimde sürdürülen serbest meslekfaaliyetleri dikkate al›narak katmade¤er vergisi hesaplay›p sorumlus›fat›yla 2 nolu katma de¤er vergisibeyannamesi ile beyan etmedi¤ihususunun sabit oldu¤undan bahisleyap›lan tarhiyata karfl› aç›landavan›n; yerel mahkemece, tarhiyatiliflkin k›sm› yönünden reddine,vergi ziya› cezas›na iliflkink›sm› yönünden ise, vergi asl›n›nbir kat› tutar›nda kesilen cezayönünden reddine, bunun üzerindekalan k›s›m terkin edilmifl oldu-¤undan bu k›s›m hakk›nda kararverilmesine yer olmad›¤›na hükmedildi¤ianlafl›lmaktad›r.Yukar›da bahsi geçen mevzuatagöre, 2 no'lu Katma De¤er Vergisibeyannamesi ile sorumlu s›fat›ylabeyan edilerek ödenen verginin, 1no'lu Katma De¤er Vergisi beyannamesindeindirim konusu yap›labilece¤isonucu ortaya ç›kmaktad›r.Buna göre davac› flirketinsorumlu s›fat›yla ödenecek katmade¤er vergisi ile 1 nolu katmade¤er vergisi beyanlar› birliktede¤erlendirilerek yeniden oluflturulacakbeyan tablosu dikkateal›nmak suretiyle has›l olacakduruma göre bir karar verilmesigerekirken yaz›l› gerekçe ile verilenkararda isabet görülmemifltir.Aç›klanan nedenlerle temyizisteminin kabulüne, .... VergiMahkemesinin 24.4.2007 tarih veE: 2006/251, K: 2007/940 say›l›karar›n›n bozulmas›na 16.4.2008tarihinde oybirli¤i ile karar verildi.76 • DANIfiTAY KARARLARI MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

T.C. DANIfiTAY DOKUZUNCU DA‹REEsas No : 2007/6016 ‹lgili Kanun MaddeKarar No: 2008/3170 3065 1Karar Tarihi: 17.06.2008DANIfiTAYÖzeti: Kamu kurumu niteli¤indekimeslek odas›n›n çeflitli firma veflah›slar›n talebi üzerine bedelimukabilinde topraklama testi verapor düzenledi¤i, bu hizmetlerkarfl›l›¤›nda makbuz mukabili belirlibir bedel al›nd›¤› ve bu faaliyetinicras›na iliflkin giderleri bulundu¤uanlafl›lm›fl olup, devaml›l›k arzedenve ticari nitelikteki bu faaliyetinKatma De¤er Vergisine tabi olmas›gerekti¤i Hk.Temyiz ‹steminde Bulunan:.....….Vergi Dairesi Müdürlü¤üKarfl› Taraf:............ Odas›‹stemin Özeti:Davac› Odan›nhesap ve ifllemlerinin incelenmesisonucunda düzenlenen incelemeraporuna istinaden 2005/Martdönemi için tarh edilen vergi ziya›cezal› katma de¤er vergisininkald›r›lmas› istemiyle aç›landavay›; dosyan›n incelenmesinden,3065 say›l› Katma De¤erVergisi Kanunu'nun 1. maddesinin3. f›kras›n›n (g) bendinde, genel vekatma bütçeli idarelerce il özelidarelerine, belediyelere ve köylerile bunlar›n teflkil ettikleri birliklere,üniversitelere, dernek ve vak›flaraher türlü mesleki kurulufllara aitveya tabi olan veyahut bunlartaraf›ndan kurulan ve iflletilenmüesseseler ile döner sermayelikurulufllar›n veya bunlara ait veyatabi di¤er müesseselerin ticari,s›nai, zirai ve mesleki niteliktekiteslim ve hizmetlerin Katma De¤erVergisine tabi oldu¤unun belirtildi¤i,6235 say›l› Türkiye Mühendislerve Mimarlar Odas› Birli¤iKanununun 2. maddesinde ise,Birli¤in, mesle¤in genel menfaatleriile ilgili ifllerde resmi makamlarlaiflbirli¤i yaparak gerekli yard›mlardave tekliflerde bulunmak meslekmensuplar›n›n müflterek ihtiyaçlar›n›karfl›lamak gibi amaçlar›n›noldu¤u, ayn› maddenin son bendindeise, birlik ve organlar›n›nkurulufl amaçlar› d›fl›nda faaliyettebulunamayacaklar›n›n hükme ba¤land›¤›,buna göre Odalar Birli¤ininticari faaliyette bulunmas›n›n yasalolarak engellendi¤i, inceleme eleman›taraf›ndan davac› odan›nBursa fiubesinin çeflitli firma veflah›slar›n taleplerine istinadenbedeli mukabilinde topraklamatesti ve rapor düzenledi¤i, buhizmetler karfl›l›¤› gelir ve giderlerioldu¤u tespit edilmifl ise de; ticarigaye ile yürütülen bir iflletmeoluflturmayan Elektrik MühendisleriOdas›n›n, yukar›da yer alanKanun gere¤i resmi ve özelmakamlara yard›m ve hayatiyetinidevam ettirebilmek yönünde gelirelde etmek maksad›yla yürüttü¤übilirkiflilik ve denetim hizmetlerininve bu nedenle elde etti¤i gelirlerinkazanç olarak kabulü mümkünolmad›¤›ndan, davac› ad›nasalman vergilerde ve kesilencezalarda yasal isabet görülmedi¤igerekçesiyle kabul eden .... VergiMahkemesinin 20.7.2007 tarih veE:2007/653,K:2007/2114 say›l›karar›n›n; davac› odan›n faaliyetininticari nitelikte ve vergiyetabi oldu¤u ileri sürülerek bozulmas›istenilmektedir.Savunman›n Özeti:Savunma verilmemifltir.Tetkik Hakimi .............'inDüflüncesi: Temyiz dilekçesindeöne sürülen hususlar, temyizekonu mahkeme karar›n›n bozulmas›n›sa¤layacak nitelikte bulunmad›¤›ndantemyiz isteminin reddigerekti¤i düflünülmektedir.Dan›fltay Savc›s› ..............'ünDüflüncesi: ‹dare ve vergi mahkemelerinceverilen kararlar›n temyizenincelenerek bozulabilmesiiçin, 2577 say›l› ‹dari Yarg›lamaUsulü Kanununun 49 uncu maddesininbirinci f›kras›nda belirtilennedenlerin bulunmas› gerekmektedir.Temyiz dilekçesinde öne sürülenhususlar, söz konusu maddedeyaz›l› nedenlerden hiçbirisineuymad›¤›ndan, istemin reddi iletemyiz edilen Mahkeme karar›n›nonanmas›n›n uygun olaca¤› düflünülmektedir.TÜRK M‹LLET‹ ADINAHüküm veren Dan›fltay DördüncüDairesince gere¤i görüflüldü:Davac› Odan›n hesap ve ifllemlerininincelenmesi sonucundadüzenlenen inceleme raporunaistinaden tarh edilen vergi ziya›cezal› katma de¤er vergisininkald›r›lmas› istemiyle aç›lan davay›kabul eden vergi mahkemesi karar›n›nvergi dairesi müdürlü¤üncetemyizen incelenerek bozulmas›istenilmektedir.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009DANIfiTAY KARARLARI • 77

Anayasa'nm 73 üncü maddesindeherkesin kamu giderlerini karfl›lamaküzere, mali gücüne göre,vergi ödemekle yükümlü oldu¤uhükme ba¤lanm›fl, 135 nci maddesindeise kamu kurum niteli¤indekimeslek kurulufllar›n›n, belirlibir mesle¤e mensup olanlar›nmüflterek ihtiyaçlar›n› karfl›lamak,mesleki faaliyetlerini kolaylaflt›rmak,mesle¤in genel menfaatlereuygun olarak geliflmesinisa¤lamak, meslek mensuplar›n›nbirbirleri ve halk ile olan iliflkilerindedürüstlü¤ü ve güveni hakim k›lmaküzere meslek disiplini ve ahlak›n›korumak maksad› ile Kanunlakurulan ve organlar› kendi üyeleritaraf›ndan kanunda gösterilenusullere göre yarg› gözetimi alt›nda,gizli oyla seçilen kamu tüzelkiflilikleriolarak tan›mlanm›flt›r.6235 say›l› Türk Mühendis veMimar Odalar› Birli¤i Kanunu'nun 2nci maddesinde, mühendislik vemimarl›k mesle¤i mensuplar›n›nmüflterek ihtiyaçlar›n› karfl›lamak,mesleki faaliyetlerini kolaylaflt›rmak,mesle¤in genel menfaatlereuygun olarak geliflmesinisa¤lamak, meslek mensuplar›n›nbirbirleriyle ve halk ile olaniliflkilerinde dürüstlü¤ü ve güvenihakim k›lmak üzere meslek disiplinive ahlak›n› korumak için gerekligördü¤ü bütün teflebbüs vefaaliyetlerde bulunmak, meslek vemenfaatleriyle ilgili ifllerde resmimakamlarla iflbirli¤i yaparak gerekliyard›mlarda ve tekliflerde bulunmak,meslekle ilgili bütün mevzuat›,normlar›, fenni flartnameleriincelemek ve bunlar hakk›ndagörüfl ve düflüncelerini bildirmekbirli¤inin kurulufl amaçlar› aras›ndasay›lm›fl, ayn› Kanunun 19 uncumaddesinde de odalar›n, buKanunun 2 nci maddesinde belirtilenamaç için Birlik UmumiHeyetince kararlaflt›r›lan ifllerdenyaln›z Odalar›n› ilgilendiren k›s›mlarile görevlendirilecekleri belirtilmifltir.3065 say›l› Katma De¤er VergisiKanununun 1.maddesinin S.f›krasmm(g) bendinde "Genel ve katmabütçeli idarelere, il özel idarelerine,belediyeler ve köyler ile bunlar›nteflkil ettikleri birliklere, üniversitelere,dernek ve vak›flara,hertürlü mesleki kurulufllara aitveya tabi olan veyahut bunlartaraf›ndan kurulan ve iflletilenmüesseseler ile döner sermayelikurulufllar›n veya bunlara ait veyatabi di¤er müesseselerin ticari,s›nai, zirai ve mesleki niteliktekiteslim ve hizmetlerinin katmade¤er vergisine tabi oldu¤u, 5422say›l› Kurumlar Vergisi Kanununun1 inci maddesinde ise, sermayeflirketleri, kooperatifler iktisadikamu müesseseleri, dernek vevak›flara ait iktisadi iflletmeler ve iflortakl›klar›n›n kazançlar›n›n kurumlarvergisine tabi oldu¤u hükmeba¤lanm›flt›r.Yukar›da an›lan mevzuat hükümlerininbirlikte de¤erlendirilmesinden,kamu kurumu niteli¤indekimeslek kurulufllar›n›n KurumlarVergisi Kanunu'nun 1 inci maddesindemükellefler aras›ndasay›lmamas›n›n, bu kurulufllar›n;Anayasa, kurulufl kanunu ve di¤ermevzuatta kendilerine verilmiflgörevler ve amaçlan do¤rultusundayürüttükleri faaliyetler bak›-m›ndan kurumlar vergisine tabiolmad›¤› anlam›n› tafl›yaca¤›ancak, faaliyetlerinin tamam›n›nkurumlar vergisi kapsam› d›fl›ndabulundu¤u anlam›na gelmedi¤i,kamu kurumu niteli¤indeki meslekkurulufllar›n›n, bunun d›fl›ndakifaaliyetleri bak›m›ndan ise vergiuygulamalar›nda derneklere uygulananhükümlere tabi olacaklar›sonucuna var›lmaktad›r. Kamukurumu niteli¤indeki meslek kurulufllar›n›nbu faaliyetlerinin vergikapsam› d›fl›nda b›rak›lmas› halinde,kar amaçl› iflletmelere göre,vergi miktar› kadar, avantajsa¤lanm›fl olacakt›r. Bu durumdarekabet eflitli¤i bozulacakt›r.Kurumlar Vergisi Kanunu'nun iktisadikamu müesseseleriyle ilgiligerekçesinde, iktisadi mahiyettekiiflletmelerin karakteristik vas›flar›n›n,iflletmenin mevzuunun vefaaliyetinin tedavül ekonomisineifltiraki tazammun etmesi (sat›flveya ücret karfl›l›¤›nda ifl yap›lmas›gibi) ve faaliyetin devaml›olmas› fleklinde aç›klanm›flt›r.Olayda davac› Odan›n çeflitli firmave flah›slar›n talepleri üzerinebedeli mukabilinde topraklamatesti ve rapor düzenledi¤i, buhizmetler karfl›l›¤›nda makbuzmukabili belirli bir bedel al›nd›¤› vebu faaliyetin icras›na iliflkin giderlerininbulundu¤u anlafl›lmaktaolup, devaml›l›k arzeden ve ticarinitelikteki bu faaliyetin katma de¤ervergisine tabi oldu¤u sonucuortaya ç›kmaktad›r. Bu nedenledavac› Odan›n faaliyetin ticari nitelikteolmad›¤› ve dolay›s›yla katmade¤er vergisine tabi olmad›¤› yolundaverilen vergi mahkemesikarar›nda isabet görülmemifltir.Aç›klanan nedenlerle temyizisteminin kabulüne, .... VergiMahkemesinin 20.7.2007 tarih veE:2007/653, K:2007/2114 say›l›karar›n›n bozulmas›na 17.6.2008tarihinde oyçoklu¤u ile karar verildi.Karfl› Oy: Temyiz dilekçesindeöne sürülen hususlar, temyizekonu mahkeme karar›n›n bozulmas›n›sa¤layacak nitelikte bulunmad›¤›ndantemyiz isteminin reddigerekti¤i oyu ile ço¤unluk karar›nakat›lm›yorum.78 • DANIfiTAY KARARLARI MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

T.C. DANIfiTAY DÖRDÜNCÜ DA‹RE‹lgili Kanun MaddeEsas No : 2007/555 3065 11, 12Karar No: 2007/3268 6183 55Karar Tarihi: 23.10.2007 6183 58DANIfiTAYÖzeti: Türkiye'den serbest bölgeyeyap›lan hizmet teslimleri KatmaDe¤er Vergisi Kanunu'nun 11 ve12 nci maddeleri uyar›nca, ihracatistisnas› kapsam›nda vergidenmüstesna oldu¤undan, ödemeemrinin iptali istemiyle aç›lan davan›n"böyle bir borcu olmad›¤›" kapsam›ndaincelenmesi gerekti¤i Hk.Temyiz Eden: ............ TekstilSanayi ve Ticaret Limited fiirketiVekili: Av. ...............Karfl› Taraf: .............Vergi Dairesi Müdürlü¤ü‹stemin Özeti: Katma de¤er vergisiiade alaca¤›n›n gelir(stopaj)vergisine mahsup edilmesi istemininreddine iliflkin yaz›, davac›yatebli¤ edildi¤i halde 2005/Nisanay›na iliflkin gelir (stopaj) vergisininödenmemesi üzerine düzenlenenödeme emrinin iptali istemiyle davaaç›lm›flt›r. ..... 1. Vergi Mahkemesi18.10.2006 günlü ve E: 2006/848,K: 2006/2123 say›l› karar›yla;davac›n›n ödemesi gereken gelir(stopaj) vergisinin, hizmet ihracatlar›ndando¤an katma de¤er vergisiiade alacaklar›ndan mahsupedilmesi talebinde bulundu¤u,ancak Türkiye'den serbest bölgeyeyap›lan hizmet teslimlerinin 3218say›l› Serbest Bölgeler Kanunu'-nun 6 nc› maddesi gere¤i yurt d›fl›olarak de¤erlendirilemeyece¤i, budurumda hizmet ihrac› kapsam›ndakatma de¤er vergisindenistisna olmayaca¤›ndan iade mahsupisteminin yerine getirilemeyece¤ineiliflkin yaz›n›n davac›flirketin iflyeri adresinde 7.2.2006tarihinde flirket muhasebe departman›ndaçal›flan kifliye usulüneuygun bir biçimde tebli¤ edilmesiüzerine herhangi bir davan›naç›lmad›¤› anlafl›ld›¤›ndan 6183say›l› Amme Alacaklar›n›n TahsilUsulü Hakk›nda Kanun'un 58 incimaddesi kapsam›nda davac›n›nböyle bir borcu olmad›¤› veyak›smen ödedi¤i veya zamanafl›m›nau¤rad›¤› yönlerindenyap›lan inceleme neticesindeyap›lan ifllemde hukuka ayk›r›l›kbulunmad›¤› gerekçesiyle davan›nreddine karar vermifltir. Davac›,yap›lan ifllemin yasal olmad›¤›n›ileri sürerek karar›n bozulmas›n›istemektedir.Savunman›n Özeti: Yasal dayanaktanyoksun bulunan temyizisteminin reddi gerekti¤i savunulmufltur.Tetkik Hakimi ........... Düflüncesi:Davac›n›n muhtasar beyannameile beyan etti¤i gelir (stopaj) vergisinin,katma de¤er vergisi iadealacaklar›ndan mahsup edilmesiisteminin reddine iliflkin yaz›davac›n›n muhasebe çal›flan›nausulüne uygun olarak tebli¤ edildi¤ihalde ödeme yap›lmamas› üzerinedüzenlenip tebli¤ edilen ödemeemrinin iptali istemiyle aç›lan davada,Türkiye üzerinden serbest bölgeyeyap›lan hizmet teslimlerininkatma de¤er vergisinden istisnaoldu¤una iliflkin davac› iddias›n›n6183 say›l› Kanunun 58 inci maddesikapsam›nda "böyle bir borcuolmad›¤›" kapsam›nda de¤erlendirilerekiflin esas› hakk›ndayeniden bir karar verilmesi gerekti¤indenMahkeme karar›n›n bozulmas›gerekti¤i düflünülmektedir.Dan›fltay Savc›s› ............'nunDüflüncesi: Uyuflmazl›k, davac›kurumun 2005/Nisan ay›na iliflkingelir (stopaj) vergisinin ödenmedi¤indenbahisle, ad›na düzenlenenödeme emrine karfl› aç›landavay› reddeden Vergi Mahkemesikarar›n›n bozulmas› istemineiliflkindir.Dosyan›n incelenmesinden davac›kurumun uyuflmazl›k döneminde,serbest bölgede faaliyet gösterdi¤ive hizmet ihrac› nedeniyle iadesigereken katma de¤er vergisialaca¤› bulundu¤u, bu katmade¤er vergisi iadesini uyuflmazl›kdönemine iliflkin tahakkuk edenvergilere mahsubunu talep etti¤i,dosyada mevcut daval› idarenin6.1.2006 günlü ve B.07.1.G‹B.434.80.351/425 say›l› yaz›lar›ndananlafl›lmakta olup, daval› idarece,serbest bölgeye yap›lan teslimlereiliflkin iade-mahsup ifllemlerininhizmet ihracat› olarak de¤erlendirilmesininmümkün olmad›¤›nedeniyle, mahsup yap›lmayaraködenmedi¤inden bahisle davakonusu ödeme emrinin düzenlenmifloldu¤u anlafl›lm›flt›r.Davac› kurum beyân›na göretahakkuk eden vergi borcununvergi alaca¤›ndan mahsubunutalep etti¤i dosyada mevcut daval›idare yaz›s›ndan anlafl›lmaktaolup, daval› idarece, bu dilekçedebelirtilen vergi alaca¤›n›n bulunmad›¤›nadair somut bir belgeibraz edilmedi¤ine göre, davac›kurumun dilekçelerinde belirtilenvergi alaca¤›n›n varl›¤›n›n kabulügerekir.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009DANIfiTAY KARARLARI • 79

Bu durumda davac› kurumun vergialaca¤›n›n talepleri do¤rultusundatahakkuk eden vergi borçlar›namahsubu gerekirken, vergi alaca¤›bulunan davac› kurumun mahsubukabul edilmeyerek düzenlenenödeme emrine iliflkin aç›lan davay›reddeden vergi mahkemesi karar›ndayasal isabet görülmemifltir.Aç›klanan nedenlerle yükümlükurum temyiz isteminin kabulü iletemyize konu Vergi mahkemesikarar›n›n bozulmas› gerekece¤idüflünülmektedir.TÜRK M‹LLET‹ ADINAHüküm veren Dan›fltay DördüncüDairesince, 2577 say›l› Kanunun17 nci maddesi uyar›nca davac›n›nduruflma istemi yerinde görülmeyerekiflin gere¤i görüflüldü:Katma de¤er vergisi iade alaca-¤›n›n gelir(stopaj) vergisine mahsupedilmesi isteminin reddineiliflkin yaz›, davac›ya tebli¤ edildi¤ihalde 2005/ Nisan ay›na iliflkingelir (stopaj) vergisinin ödenmemesiüzerine düzenlenen ödemeemrinin iptali istemiyle aç›landavay› reddeden Vergi Mahkemesikarar› temyiz edilmifltir.6183 say›l› Amme Alacaklar›n›nTahsil Usulü Hakk›nda Kanun'un55 inci maddesinde amme alaca-¤›n› vadesinde ödemeyenlere 7gün içinde borçlar›n› ödemeleri yada mal bildiriminde bulunmalar›lüzumunun bir ödeme emri iletebli¤ olunaca¤›, 58 inci maddesindeise kendisine ödeme emritebli¤ edilen kiflinin böyle bir borcuolmad›¤› veya k›smen ödedi¤iveya zamanafl›m›na u¤rad›¤›hakk›nda tebli¤i tarihinden itibaren7 gün içinde dava aç›labilece¤ibelirtilmifltir.3065 say›l› Katma De¤er VergisiKanunu'nun 11 inci maddesindeihracat teslimlerinin vergidenmüstesna oldu¤unun düzenlendi¤i,12 nci maddesinde bir tesliminihracat teslimi say›labilmesi içinteslimin yurtd›fl›ndaki bir müflteriyeveya serbest bölgedeki al›c›ya yada yetkili gümrük antreposu iflleticisineyap›lmas› gerekti¤i hükmeba¤lanm›flt›r.Dosyan›n incelenmesinden, davac›n›nmuhtasar beyanname ilebeyan etti¤i gelir (stopaj) vergisinin,hizmet ihracatlar›ndando¤an katma de¤er vergisi iadealacaklar›ndan mahsup edilmesiisteminde bulunarak daval› ‹dareyebaflvurdu¤u, ancak Türkiye'denserbest bölgeye yap›lan hizmetteslimlerinin 3218 say›l› SerbestBölgeler Kanunu'nun 6 nci maddesiuyar›nca yurtd›fl› olarakde¤erlendirilemeyece¤inden iademahsup talebinin kabul edilmedi¤ive mahsubu talep edilen borçlar›nödenmesi gerekti¤ine iliflkin6.1.2006 günlü ve 425 say›l›yaz›n›n davac›ya 7.2.2006 tarihindetebli¤ edildi¤i halde davaaç›lmad›¤›, herhangi bir ödeme deyap›lmamas› üzerine dava konusuödeme emrinin düzenlenip tebli¤edildi¤i anlafl›lm›flt›r.Davac› taraf›ndan mahsuptalebinin kabul edilmemesineiliflkin iflleme karfl› dava aç›lmam›flise de, mahsup talebi kabuledilmeyerek düzenlenen ödemeemrine karfl› aç›lan davadadavac›n›n Türkiye içinden serbestbölgedeki al›c›ya yap›lan hizmetteslimlerinin Katma De¤er VergisiKanunu'nun 11 ve 12 nci maddeleriuyar›nca vergiden müstesnaoldu¤u yolundaki iddialar› incelenerekbu iddialar›n "böyle birborcu olmad›¤›" kapsam›ndade¤erlendirilip karar verilmesigerekmektedir.Bu durumda Mahkemece hiç birinceleme yap›lmadan mahsupisteminin reddine iliflkin ifllemekarfl› dava aç›lmad›¤›ndan 6183say›l› Yasan›n 58 inci maddesikapsam›nda yap›lan incelemeneticesinde dava konusu ifllemdehukuka ayk›r›l›k bulunmad›¤› sonucunavar›ld›¤› gerekçesiyle davan›nreddine karar verilmesinde isabetgörülmemifltir.Aç›klanan nedenlerle, temyizisteminin kabulüyle, ..... 1. VergiMahkemesinin 18.10.2006 günlüve E: 2006/848, K: 2006/2123say›l› karar›n›n bozulmas›na23.10.2007 gününde esasta oybirli¤iyle,gerekçede oyçoklu¤uylakarar verildi.KARfiI OYKatma de¤er vergisi iadealaca¤›n›n beyan edilen gelir(stopaj) vergisine mahsup edilmesiisteminin reddedildi¤ine iliflkinyaz›n›n davac›ya tebli¤ edilmesinekarfl›n verginin ödenmemesi üzerinedüzenlenen ödeme emrininiptali istemiyle aç›lan davay› reddedenVergi Mahkemesi karar› temyizedilmifltir.23.11.2001 günlü ve 24592 say›l›Resmi Gazete'de yay›mlanarakyürürlü¤e giren 84 seri nolu KatmaDe¤er Vergisi Genel Tebli¤i'ndekatma de¤er vergisi iade alaca-¤›n›n hak sahibi mükellefin vergiborçlar›na mahsubu taleplerininmiktara bak›lmaks›z›n incelemeraporu ve teminat aran›lmadanyerine getirilece¤i aç›klanm›flt›r.Buna göre, Türkiye'den serbestbölgeye yap›lan mal teslimlerindendo¤an katma de¤er vergisi alacaklar›n›ndavac›n›n gelir (stöpaj) vergisiborçlar›na mahsubu talebininyukar›da aç›klanan genel tebli¤uyar›nca miktara bak›lmaks›z›n,inceleme raporu ve teminataran›lmadan yerine getirilmesigerekirken mahsup talebinin veaç›lan davan›n reddedilmesindeisabet bulunmad›¤›ndan karar›n bugerekçeyle bozulmas› gerekti¤ioyuyla karara karfl›y›m.80 • DANIfiTAY KARARLARI MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

T.C. DANIfiTAY DOKUZUNCU DA‹RE‹lgili Kanun MaddeEsas No : 2006/3921 3065 29Karar No: 2008/230Karar Tarihi: 17.01.2008DANIfiTAYÖzeti: ‹ncelemeye sevk edilen,ancak hakk›nda henüz düzenlenmiflbir inceleme raporu bulunmayanflirketin, KOD 5 listesindebulundu¤u gerekçesiyle, davac›n›nbu flirketten al›fllar›na iliflkin katmade¤er vergilerinin indirim konusyap›lamayaca¤›ndan bahisle, ihtirazikay›tla ve piflmanl›k dilekçesiyleverilen düzeltme beyannameleriesas al›narak ihracatta katmade¤er vergisi alaca¤›ndan tahsiledilen katma de¤er vergisinin retve iadesinin icap etti¤i Hk.Temyiz ‹steminde Bulunan:............. Vergi Dairesi Müdürlü¤üKarfl› Taraf: ..............Tekstil San. ve Tic. A. fi.‹stemin Özeti: Davac› flirketin,2000/A¤ustos-Ekim dönemlerineiliflkin olarak piflmanl›k dilekçesiekinde ihtirazi kay›tla verilen düzeltmebeyannamesi neticesindekatma de¤er vergisi alaca¤›ndantenzil edilen 6.800.404.906.TLkatma de¤er vergisi ile zamlar›n›niadesi istemiyle aç›lan davay›;davac› flirketin emtia sat›n ald›¤› ...‹plik (... ve ... Ortakl›¤›)'in Kod 5"olumsuz mükellefler listesi" ndeyer almas› nedeniyle an›lan flirkettenal›nan faturalardaki6.800.404.906.TL'lik katma de¤ervergisinin indirim konusu yap›lamayaca¤›n›nidarece davac›yabildirildi¤i, ilgili dönemlere aitkatma de¤er vergisi beyannamelerininyeniden düzenlenmesi vepiflmanl›k dilekçesi ekinde ihtirazikay›tla verilmesi ile davac›n›nkatma de¤er vergisi alaca¤›ndantahsil edilen katma de¤er vergisive zamlar›n›n iadesi istemiyle iflbudavan›n aç›ld›¤›n›n anlafl›ld›¤›,olayda davac›n›n an›lan flirkettenald›¤› faturalar›n sahte veyamuhteviyat› itibar›yla yan›lt›c›belge oldu¤una ya da yap›lan al›msat›m›n gerçe¤i yans›tmad›¤›nailiflkin hukuken geçerli bir tespitinbulunmad›¤›, verilen ara karar›nacevaben sunulan yaz›da an›lanortakl›¤›n incelemeye sevk edildi¤iancak henüz düzenlenmifl birinceleme raporunun idareye intikaletmedi¤i bildirildi¤inden, KOD 5 listesindebulundu¤u gerekçesiyle ...‹plik'ten olan al›fllar›na iliflkinkatma de¤er vergileri indirim konusuyap›lamayaca¤›ndan bahisleihtirazi kay›tla ve piflmanl›k dilekçesiile verilen düzeltme beyannameleriesas al›narak ihracattakatma de¤er vergisi alaca¤›ndantahsil edilen 6.800.404.906.TLkatma de¤er vergisinin ret ve iadesiicap etti¤i gerekçesiyle kabuleden ..... 2. Vergi Mahkemesinin24.2.2006 tarih ve E: 2001/2427,K: 2006/118 say›l› karar›n›n; ...‹plik 'in Kod 5 listesinde bulunandi¤er flirketlerden mal al›fl› oldu¤uve bu al›fllar›n gere¤i yans›tmad›¤›,yap›lan ifllemlerin mevzuata uygunoldu¤u ileri sürülerek bozulmas›istenilmektedir.Savunman›n Özeti:Cevap verilmemifltir.Dan›fltay Savc›s› .........................Düflüncesi: ‹dare ve vergi mahkemelerinceverilen kararlar›n temyizenincelenerek bozulabilmesiiçin, 2577 say›l› ‹dari Yarg›lamaUsulü Kanununun 49 uncu maddesininbirinci f›kras›nda belirtilen nedenlerinbulunmas› gerekmektedir.Temyiz dilekçesinde öne sürülenhususlar, söz konusu maddede yaz›l›nedenlerden hiçbirisine uymad›¤›ndan,istemin reddi ile temyizedilen Mahkeme karar›n›n onanmas›n›nuygun olaca¤› düflünülmektedir.Tetkik Hakimi …...………......'›nDüflüncesi: ‹leri sürülen iddialarusule ve hukuka uygun VergiMahkemesi karar›n›n bozulmas›n›gerektirecek nitelikte bulunmad›-¤›ndan temyiz isteminin reddigerekece¤i düflünülmektedir.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009DANIfiTAY KARARLARI • 81

TÜRK M‹LLET‹ ADINAHüküm veren Dan›fltay DokuzuncuDairesince iflin gere¤i görüflüldü:Dayand›¤› hukuki ve kanuni nedenlerlegerekçesi yukar›da aç›klananVergi Mahkemesi karar›,ayn› gerekçe ve nedenlerleDairemizce de uygun görülmüflolup, temyiz istemine iliflkindilekçede ileri sürülen iddialar,sözü geçen karar›n bozulmas›n›sa¤layacak durumda bulunmad›-¤›ndan, temyiz isteminin reddineve karar›n onanmas›na 17.1.2008tarihinde esasta oybirli¤i usuldeoyçoklu¤u ile karar verildi.KARfiI OYDosyan›n incelenmesinden; VergiMahkemesi karar›n›n bozulmas›istemiyle yap›lan baflvuruya aitdilekçenin ‹stanbul Vergi DairesiBaflkanl›¤› ..... Vergi DairesiMüdürlü¤ünce düzenlenerek,Vergi Dairesi Müdürü taraf›ndanimzaland›¤› anlafl›lm›flt›r.5345 say›l› Gelir ‹daresiBaflkanl›¤›n›n Teflkilat ve GörevleriHakk›nda Kanunun geçici 5'incimaddesinde, kurulacak vergidairesi baflkanl›klar›n›n faaliyetegeçmesiyle birlikte vergi dairesimüdürlükleri ile gelir müdürlüklerininilgili vergi dairesi baflkanl›¤›naba¤lanm›fl say›laca¤›; malmüdürlükleri bünyesinde bulunanba¤l› vergi dairelerinin ise vergidairesi baflkanl›¤› birimi halinedönüfltürülünceye kadar defterdarl›klaraba¤l› olarak faaliyetlerinedevam edecekleri hükmüne yerverilmifltir.5345 say›l› Kanunun 23'üncü maddesinde;Gelir ‹daresi Baflkanl›-¤›n›n taflra teflkilat›n›n do¤rudanmerkeze ba¤l› vergi dairesibaflkanl›klar› ile vergi dairesibaflkanl›¤› kurulmayan yerlerde buKanunun 24 ve 25'inci maddesindekigörev ve yetkileri haiz vergidairesi müdürlüklerinden oluflaca¤›,vergi dairesi baflkanl›klar›n›nkurulufl yerleri ve say›lar› ile bunlarailiflkin de¤iflikliklerin BakanlarKurulunca belirlenece¤i, hükmeba¤lanm›fl olup; Maliye Bakanl›¤›Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›nca Valilikleregönderilen 22.9.2005 gün ve48194 say›l› yaz›da da, an›lanKanunun 23'üncü maddesiuyar›nca; 29 ilde kurulan ve16.9.2005 tarihinde faaliyetegeçen vergi dairesi baflkanl›klar›n›nkuruldu¤u illerde bulunanba¤l› vergi dairelerinin, an›lanKanunun Geçici 5'inci maddesigere¤ince, vergi dairesi baflkanl›¤›birimi haline dönüfltürülünceyekadar, Defterdarl›klara ba¤l› olarakfaaliyetlerine devam edecekleribelirtilmifltir.Bu durumda, vergi dairesibaflkanl›klar›n›n faaliyete geçirildi¤i16.9.2005 tarihinden sonra aç›landavalarda, 5345 say›l› Kanunun24'üncü maddesine göre, vergiuyuflmazl›klar›n› takip ve yarg›salifllem yapma yetkisi, vergi dairesibaflkanl›klar›na, bu baflkanl›klar›nbulunmad›¤› yerlerde vergi dairesimüdürlüklerine ve ayn› Kanunungeçici 5'inci maddesi kapsam›ndakivergi dairesi müdürlüklerineaittir. 5345 say›l› Kanunda, davatakip ve yarg›sal ifllemler yapmayetkisinin, yetkinin sahibi oldu¤unuaç›klad›¤›m›z idari birimler taraf›ndanait idari birimlere devrine izinveren bir düzenleme yoktur.Kanunun, Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›n›nmerkez teflkilat›n› oluflturanbaflkan ve baflkanl›k yöneticilerininastlar›na yetki devrine izin veren27'nci maddesini ise, taflra teflkilat›n›oluflturan vergi dairesibaflkanl›klar› ile bu baflkanl›klar›nbulunmad›¤› yerlerde vergi dairesimüdürlüklerinin, bu amaçla kendilerinedayanak almalar› mümkünde¤ildir.Bu aç›klamalar karfl›s›nda, dosyada,..... Vergi Dairesi Baflkanl›¤›naba¤l› vergi dairesi müdürlü¤ü olanve, bu nedenle, Vergi DairesiBaflkanl›¤›n›n faaliyete geçti¤i16.9.2005 tarihinden sonra aç›lanidari davalar ile bu davalarda verilecekkararlara karfl› gidilen kanunyollar›nda taraf olma ehliyeti bulunmayanve bu konuda kendisineyetki devri de yap›lamayacak olan..... Vergi Dairesi Müdürlü¤üncetemyiz isteminde bulunulmas›nakarfl›n, Mahkemece, herhangi birincelemeye tabi tutulmaks›z›n,dosyan›n Dan›fltaya gönderildi¤ianlafl›lm›flt›r.Yukar›da belirtilen nedenlerle,2577 say›l› ‹dari Yarg›lama UsulüKanununun 48. maddesi uyar›ncaifllem yap›larak, tekemmülününsa¤lanmas›ndan sonra Dan›fltayagönderilmek üzere dosyan›n, VergiMahkemesine gönderilmesi gerekti¤ioyuyla karara usul yönündenkat›lm›yorum.82 • DANIfiTAY KARARLARI MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

T.C. DANIfiTAY DÖRDÜNCÜ DA‹RE‹lgili Kanun MaddeEsas No : 2006/5303 193 40Karar No: 2007/2347 5422 13Karar Tarihi: 27.06.2007DANIfiTAYÖzeti: ‹hracat faaliyeti nedeniyletahsil imkan› kalmayan alacak, yurtd›fl› ifllerle ilgili bir gider olmad›¤›ndan,götürü gider olarakde¤erlendirilemeyece¤i hakk›nda.Karar›n Düzeltilmesini‹steyen Taraflar:1-............ Vergi Dairesi Müdürlü¤ü2- ......... D›fl Ticaret Anonim fiirketiVekili: Av. ................‹stemin Özeti: Davac›n›n 2002 y›l›ifllemlerinin incelenmesi sonucuihracat nedeniyle tahsil edilemeyece¤ianlafl›lan has›lat› GelirVergisi Kanunu'nun 40 ›nc› maddesinin1 inci f›kras›nda yer alangötürü gider kapsam›nda giderkaydedemeyece¤i ileri sürülerekikmalen kurumlar vergisi sal›nm›fl,fon pay› hesaplan›p, vergi ziya›cezas› kesilmifltir. .... VergiMahkemesi, Gelir VergisiKanunu'nun 40 ›nc› maddesinin 1inci f›kras›nda, ihracat, yurt d›fl›ndainflaat, onarma, montaj vetafl›mac›l›k faaliyetlerinde bulunanmükelleflerin bu bentte yaz›l› giderlereilaveten bu faaliyetlerdendöviz olarak elde ettikleri has›lat›nbinde beflini aflmamak flart›yla,yurt d›fl›ndaki bu ifllerle ilgili giderlerinekarfl›l›k olmak üzere götürüolarak hesaplad›klar› giderleri deindirebileceklerinin belirtildi¤i, buhükmün amac›n›n yurtd›fl›nda veKanunda belirlenen alanlardayap›lan sat›fllar veya verilenhizmetler nedeniyle, giderlerini,mevzuat›n arad›¤› belgelerle belgelendiremeyenlereYasada belirlenenoranla s›n›rl› kalmak üzeregötürü gider olarak kazanc›ndandüflürme imkan› sa¤lamak oldu¤u,yurt d›fl›na yap›lan ihracatnedeniyle alacaklar›n tahsili imkan›kalmad›¤› gerekçesiyle götürügider uygulamas›na konu edilmesive bu flekilde ilgili dönem kurumlarvergisi matrah›n›n beyan edilmesiyle,hesaplanan vergi ve fontutar›n›n ilgili dönemde tevkifsuretiyle ödenen vergi ve fontutar›ndan fazla oldu¤u için mahsupsonras› kalan k›sm›n›niadesinin istendi¤i, iadeden sonrayap›lan inceleme sonucu tahsilimkan› kalmayan alacaklar›ngötürü gider olarak de¤erlendirilmesininmümkün olmad›¤›, ziragötürü gider indiriminin yurtd›fl›ndakiifllerle ilgili giderlere iliflkinolmas› flart›n›n arand›¤›, bu anlamdayurtd›fl›nda yap›lan giderlerleilgili olmayan yurt d›fl›ndaki ihracatailiflkin tahsili imkan› kalmayanalacaklar›n götürü gider uygulamas›natabi tutulamayaca¤› gerekçesiyledavay› reddetmifltir.Davac›n›n temyiz istemi üzerineDan›fltay Dördüncü Dairesinin27.6.2006 günlü ve E: 2005/107,K: 2006/1429 say›l› karar› ile, vergiasl› ve fon pay›na iliflkin temyizistemi reddedilmifl, 213 say›l›Kanun'un 344 üncü maddesinin 2nci f›kras›nda yer alan vergi ziya›cezas›n›n hesaplanmas›na iliflkindüzenlemenin Anayasa Mahkemesinin6.1.2005 günlü ve E: 2001/3,K: 2005/4 say›l› karar›yla iptal edilmiflolmas› karfl›s›nda, olay›nniteli¤ine göre vergi ziya› cezas›n›nziyaa u¤rat›lan verginin sadece 1veya 3 kat› oran›nda uygulanmas›gerekti¤i gerekçesiyle karar›n vergiziya› cezas›na iliflkin k›sm› bozulmufltur.Davac›, vergi ve fonpay›n›n kanuna ayk›r› oldu¤unu,daval› idare de, vergi ziya›cezas›n›n kanuna uygun oldu¤unuileri sürerek karar›n düzeltilmesiniistemektedirler.Savunman›n Özeti:Savunma verilmemifltir.Tetkik Hakim..........................'n›nDüflüncesi: Karar›n düzeltilmesiistemini içeren dilekçelerde önesürülen hususlar, karar›n düzeltilmesinisa¤layacak nitelikte bulunmad›¤›ndantaraflar›n karar düzeltmeisteminin reddi gerekti¤idüflünülmektedir.Dan›fltay Savc›s› ......................'›nDüflüncesi: Taraflar karar›n düzeltilmesidilekçesinde ileri sürülenhususlar, 2577 say›l› ‹dari Yarg›-lama Usulü Kanununun 54 üncümaddesinde yaz›l› nedenlerdenhiçbirisine uymad›¤›ndan isteminreddi gerekece¤i düflünülmektedir.TÜRK M‹LLET‹ ADINAHüküm veren Dan›fltay DördüncüDairesince gere¤i görüflüldü:2577 say›l› ‹dari Yarg›lama UsulüKanununun 54 üncü maddesinde,Dan›fltay taraf›ndan verilen yarg›-sal kararlar hakk›nda, bu maddedeyaz›l› sebeplerle karar›n düzeltilmesininistenebilece¤i belirtilmektedir.Taraflarca ileri sürülen iddialar,Kanun'da belirtilen hallerdenhiçbirisine uymamaktad›r.Bu nedenle, taraflar›n karar›ndüzeltilmesi isteminin reddine,27.6.2007 gününde oybirli¤iylekarar verildi.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009DANIfiTAY KARARLARI • 83

T.C. DANIfiTAY DOKUZUNCU DA‹RE‹lgili Kanun MaddeEsas No : 2006/3200 3065 24Karar No: 2007/4610Karar Tarihi: 05.12.2007DANIfiTAYÖzeti: Dövizle yap›lan taksitli gayrimenkulsat›fl› ile ilgili olarak, taksitlerintahsil edildi¤i tarihte ortayaç›kan kur farklar›n›n katma de¤ervergisine tabi olmad›¤› hk.Temyiz ‹steminde Bulunan: ....Vergi Dairesi Müdürlü¤ü ....Karfl› Taraf: .... Holding A.fi.Vekili: Av. ....‹stemin Özeti: Davac› flirketin dövizleyap›lan taksitli gayrimenkul sat›fl›ile ilgili olarak taksitlerin tahsil edildi¤itarihte ortaya ç›kan kur fark›üzerinden 2003/Temmuz dönemiiçin tahakkuk ettirilen katma de¤ervergisinin terkini istemiyle aç›landavay› reddeden ................. VergiMahkemesi karar›n› bozan Dan›fltayDokuzuncu Dairesinin 30.05.2006tarih ve E: 2004/3829, K: 2006/2191say›l› karar›na uymak suretiyledavay›; Katma De¤er VergisiKanunu hükümleri uyar›nca kurfark›n›n müstakil bir hizmet olarakkabul edilemeyece¤inden katmade¤er vergisine tabi olmad›¤› vedavac› flirket taraf›ndan itirazi kay›tlaverilen beyanname üzerinden tahakkukettirilen katma de¤er vergisindeisabet görülmedi¤i gerek-çesiylekabul eden ............... VergiMahkemesinin 09.04.2007 tarih veE: 2007/652, K: 2007/782 say›l›karar›n›n tahakkuk ettirilen katmade¤er vergisinin yasal oldu¤u ilerisürülerek bozulmas› istenilmektedir.Savunman›n Özeti:Savunma verilmemifltir.Dan›fltay Savc›s› .....................'›nDüflüncesi: ‹dare ve vergi mahkemelerinceverilen kararlar›n temyizenincelenerek bozulabilmesi için,2577 say›l› ‹dari Yarg›lama UsulüKanununun 49 uncu maddesininbirinci f›kras›nda belirtilen nedenlerinbulunmas› gerekmektedir.Temyiz dilekçesinde öne sürülenhususlar, söz konusu maddedeyaz›l› nedenlerden hiçbirisine uymad›¤›ndan,istemin reddi ile temyizedilen Mahkeme karar›n›n onanmas›n›nuygun olaca¤› düflünülmektedir.Tetkik Hakimi ......'›n Düflüncesi:‹leri sürülen iddialar usule ve hukukauygun Vergi Mahkemesi karar›-n›nbozulmas›n› gerektirecek niteliktebulunmad›¤›ndan temyiz istemininreddi gerekece¤i düflünülmektedir.TÜRK M‹LLET‹ ADINAHüküm veren Dan›fltay DokuzuncuDairesince iflin gere¤i görüflüldü:Vergi mahkemesi kararlar›n›nDan›fltay taraf›ndan bozulmas›halinde yeniden verilecek kararlarakarfl› yap›lacak temyiz baflvurular›vergi mahkemesince bozma esaslar›nauyulmufl olup olmad›¤› yönündenincelenebilece¤inden ve olayda,Vergi Mahkemesince Dairemizinbozma karar›na uyularak karar verildi¤ianlafl›l-d›¤›ndan, temyiz istemininreddine, an›lan Vergi Mahkemesikarar›n›n onanmas›na, 05.12.2007tarihinde esasta oybirli¤i, usuldeoyçoklu¤u ile karar verildi.KARfiI OY5345 say›l› Gelir ‹daresiBaflkanl›¤›n›n Teflkilat ve GörevleriHakk›nda Kanunun 23'üncü maddesinde;Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›n›ntaflra teflkilat›n›n do¤rudan merkezeba¤l› vergi dairesi baflkanl›klar› ilevergi dairesi baflkanl›¤› kurulmayanyerlerde bu Kanunun 24 ve 25'incimaddesindeki görev ve yetkileri haizvergi dairesi müdürlüklerinden oluflaca¤›,vergi dairesi baflkanl›klar›n›nkurulufl yerleri ve say›lar› ile bunlarailiflkin de¤iflikliklerin BakanlarKurulunca belirlenece¤i, hükmeba¤lanm›fl olup; Maliye Bakanl›¤›Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›nca Valilikleregönderilen 22.9.2005 gün ve48194 say›l› yaz›da da, an›lanKanunun 23'üncü maddesi uyar›nca;29 ilde kurulan ve 16.9.2005 tarihindefaaliyete geçen vergi dairesibaflkanl›klar›n›n kuruldu¤u illerdebulunan ba¤l› vergi dairelerinin,an›lan Kanunun Geçici 5'inci maddesigere¤ince, vergi dairesi baflkanl›¤›birimi haline dönüfltürülünceyekadar, Defterdarl›klara ba¤l› olarakfaaliyetlerine devam edecekleri belirtilmifltir.Bu durumda, vergi dairesibaflkanl›klar›n›n faaliyete geçirildi¤i16.9.2005 tarihinden sonra aç›landavalarda, 5345 say›l› Kanunun24'üncü maddesine göre, vergiuyuflmazl›klar›n› takip ve yarg›salifllem yapma yetkisi, vergi dairesibaflkanl›klar›na, bu baflkanl›klar›nbulunmad›¤› yerlerde vergi dairesimüdürlüklerine ve ayn› Kanunungeçici 5'inci maddesi kapsam›n-dakivergi dairesi müdürlüklerine aittir.5345 say›l› Kanunda, dava takip veyarg›sal ifllemler yapma yetkisinin,yetkinin sahibi oldu¤unu aç›klad›¤›m›zidari birimler taraf›ndan altidari birimlere devrine izin veren birdüzenleme yoktur.Bu aç›klamalar karfl›s›nda, dosyada,.... Vergi Dairesi Baflkanl›¤›na ba¤l›vergi dairesi müdürlü¤ü olan ve, bunedenle, Vergi Dairesi Baflkanl›¤›n›nfaaliyete geçti¤i 16.9.2005 tarihindensonra aç›lan idari davalar ile budavalarda verilecek kararlara karfl›gidilen kanun yollar›nda taraf olmaehliyeti bulunmayan ve bu konudakendisine yetki devri de yap›lamayacakolan .... Kurumlar Vergi DairesiMüdürlü¤ünce temyiz istemindebulunulmas›na karfl›n, Mahkemece,herhangi bir incelemeye tabi tutulmaks›z›n,dosyan›n Dan›fltaya gönderildi¤ianlafl›lm›flt›r.Yukar›da belirtilen nedenlerle, 2577say›l› ‹dari Yarg›lama UsulüKanununun 48. maddesi uyar›ncaifllem yap›larak, tekemmülününsa¤lanmas›ndan sonra Dan›fltayagönderilmek üzere dosyan›n, VergiMahkemesine gönderilmesi gerekti¤ioyuyla karara usul yönündenkat›lm›yorum.84 • DANIfiTAY KARARLARI MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

T.C. DANIfiTAY DOKUZUNCU DA‹RE‹lgili Kanun MaddeEsas No : 2007/2897 3065 4Karar No: 2007/3204 3065 24Karar Tarihi: 02.10.2007 3065 25DANIfiTAYÖzeti: Üretici firman›n bayisine ödedi¤iciro primi üzerinden katma de¤er vergisihesaplanmas›na gerek olmad›¤›,ciro priminin katma de¤er vergisinetabi olmad›¤› Hk.Temyiz ‹steminde Bulunan: .....…….Vergi Dairesi Müdürlü¤üKarfl› Taraf: .............. Boya ve VernikSan. A. fi.Vekili: Av. .................‹stemin Özeti: Yükümlü flirketin 2004y›l› defter ve belgelerinin incelenmesisonucu bayilerine ciro primi olarakbedelsiz verdi¤i mallar ile bayilerineücretsiz olarak teslim etti¤i stand veraflar›n de¤eri üzerinden katma de¤ervergisi hesaplamad›¤›ndan bahisleinceleme raporuna dayan›larak 2004 /Nisan - Ekim dönemleri için ad›nare'sen sal›nan katma de¤er vergisi ilekesilen vergi ziya› cezas›n›n kald›r›lmas›istemiyle aç›lan davay›; 3065say›l› Katma De¤er Vergisi Kanununun4. maddesinde nelerin hizmet say›labilece¤ininbelirtildi¤i, 24/c maddesindevade fark›, fiyat fark›, faiz,prim gibi çeflitli gelirlerin matraha dahilunsurlar aras›nda say›ld›¤›, 25. maddesindede teslim ve hizmet ifllemlerindefatura ve benzeri vesikalardagösterilen ticari teammüllere uygunmiktardaki Iskontolar›n katma de¤ervergisi matrah›na dahil olmad›¤›n›nhükme ba¤land›¤›, davac› flirketinbayilerine mal teslimi fleklinde yapt›¤›ciro primi ödemelerinin katma de¤ervergisine dahil olmad›¤›, aksine yorumyap›larak ve matraha dahil edilerektarhiyata konu edilmesinde yasal isabetbulunmad›¤›, kald› ki aksine yorumyap›lmas› halinde de burada hesaplanacakkatma de¤er vergisinin al›c›taraf›ndan indirim konusu yap›larakgeri al›naca¤›, mal alan bayilerin nihaitüketici olmad›¤›, tarhiyat›n bayilereücretsiz olarak verilen stand ve rafbedellerinden kaynaklanan k›sm›nagelince, davac› flirketin faaliyetininboya imalat› oldu¤u, sözkonusu standve raflar›n al›m-sat›m› ifliyle u¤raflmad›¤›,haricen temin edilen ve bayilereverilen bu ürünlerin reklam vetan›t›m amac›yla verildi¤inin kabulügerekti¤inden tarhiyat›n buna iliflkink›sm›nda da hukuka uyarl›k bulmad›¤›gerekçesiyle kabul eden ..... VergiMahkemesinin 22.3.2007 tarih ve E:2006/760, K: 2007/182 say›l› karar›n›n;vergi inceleme raporu uyar›nca yap›lancezal› tarhiyat›n yasal oldu¤u ileri sürülerekbozulmas› istenilmektedir.Savunman›n Özeti: Yasal dayanaktanyoksun olan temyiz isteminin redegerekti¤i savunulmaktad›r.Dan›fltay Savc›s› ……….....'unDüflüncesi: ‹dare ve yergi mahkemelerinceverilen kararlar›n temyizenincelenerek bozulabilmesi için, 2577say›l› ‹dari Yarg›lama Usulü Kanununun49 uncu maddesinin birincif›kras›nda belirtilen nedenlerin bulunmas›gerekmektedir.Temyiz dilekçesinde öne sürülenhususlar, söz konusu maddede yaz›l›nedenlerden hiçbirisine uymad›¤›ndan,istemin reddi ile temyiz edilenMahkeme karar›n›n onanmas›n›nuygun olaca¤› düflünülmektedir.Tetkik Hakimi …….......'n›nDüflüncesi: ‹leri sürülen iddialar usuleve hukuka uygun Vergi Mahkemesi karar›n›nbozulmas›n› gerektirecek niteliktebulunmad›¤›ndan temyiz istemininreddi gerekece¤i düflünülmektedir.TÜRK M‹LLET‹ ADINAHüküm veren Dan›fltay DokuzuncuDairesince iflin gere¤i görüflüldü:Dayand›¤› hukuki ve kanuni nedenlerlegerekçesi yukar›da aç›klanan VergiMahkemesi karar›, ayn› gerekçe venedenlerle Dairemizce de uygun görülmüflolup, temyiz istemine iliflkin dilekçedeileri sürülen iddialar, sözü geçenkarar›n bozulmas›n› sa¤layacak durumdabulunmad›¤›ndan, temyiz istemininciro pirimi karfl›l›¤› bedelsiz maltesliminden kaynaklanan cezal› tarhiyatbölümüne iliflkin hüküm f›kras›bak›m›ndan oyçoklu¤u ile di¤er hükümf›kras› bak›m›ndan oybirli¤iyle reddineve karar›n onanmas›na 2.10.2007 tarihindeoybirli¤i ile karar verildi.KARfiI OY3065 say›l› Kanunun 1/1. maddesindeTürkiye'de ticari, s›nai zirai faaliyet veserbest meslek faaliyeti çerçevesindeyap›lan teslim ve hizmetlerin katmade¤er vergisine tabi oldu¤u, 4/2. maddesindebir hizmetin karfl›l›¤›n›n birmal teslimi veya di¤er bir hizmet olmas›halinde bunlar›n her birinin ayr›ifllem oldu¤u ve hizmet veya teslim hükümlerinegöre ayr› ayr› vergilendirilece¤ihükmüne yer verilmifltir.Fatura üzerinde yap›lan iskonto ile ciroprimini birbirinden ay›rmak gerekmektedir.Iskonto, hesap dönemi içindesat›c›n›n sat›fl bedeli üzerinden yapt›¤›indirimi ifade eder. Bu durumda yap›-lan iskonto mal maliyetini azaltmaktadolay›s›yla katma de¤er vergisine tabitutulmamaktad›r. 3065 say›l› Kanunun25/a maddesi uyar›nca katma de¤ervergisi matrah›na dahil edilmeyecekolan iskonto, ticari teamüllere uygunolarak yap›lan iskontodur. Bu durumdaciro pirimi uygulamas›n›n, hak kazan›-lan ciro primi tutar›nda al›c›ya teslimfleklinde yap›lmas›n› 3065 say›l›Kanunun 4. maddesi kapsam›ndade¤erlendirmek gerekmektedir.Ciro primi yap›lan sat›fl hizmetininkarfl›l›¤› oldu¤undan hizmet ifas›ndabulunan taraf bunu hizmet faturas›düzenlenmek suretiyle belgeleyecektir.Yap›lan hizmet karfl›l›¤› olarak sat›c›tarf›ndan gönderilen mal için ise sat›flfaturas› düzenlenmesi gerekmektedir.Zira ciro primi karfl›l›¤› bedelsiz malgönderilmesi, 3065 say›l› Kanun aç›-s›ndan ciro primine hak kazanan bayiaç›s›ndan hizmet ifas›n›, ana sat›c›aç›s›ndan bedelsiz mal gönderilmesiolmak üzerine iki teslimi bir aradabulunduran bir ifllemdir. 3065 say›l›Kanun aç›s›ndan her teslim için birfatura düzenlenmesi ve üzerinden katmade¤er vergisi hesaplanmas› gerekmektedir.Dosyan›n incelenmesinden: davac›flirketin imal etti¤i boyalar› bayilerivas›tas›yla satt›¤›, bayileriyle yapm›floldu¤u sözleflme uyar›nca gününkoflullar›na göre belirli dönemler itibariyleciro primi ödemesi yapt›¤›, ciropirimi uygulanmas›n›n baz› dönemlerdeciro primine hak kazanan bayinin,kazand›¤› ciro primi tutar›ndadavac› flirkete ciro primi faturas›kesmesi fleklinde oldu¤u gibi, bazende hak kazan›lan ciro pirimi tutar›ndamal teslimi fleklinde oldu¤u, bu uygulamadadavac› flirketin bayilerine, listefiyat›n› (bayilerin uygulad›¤› fiyat) bazalarak düzenlemifl oldu¤u faturan›n(davac› flirket taraf›ndan mutad flekildeyap›lan tüm Iskontolar düflüldüktensonraki tutar üzerinden) en alt k›sm›nda,bayisinin hak etti¤i ciro primikadar tutar› düflerek bakiye üzerindenkatma de¤er vergisi hesaplad›¤›,böylece ciro primi kadar tutar üzerindenvergi hesaplanmad›¤› anlafl›lm›flolup, buna göre dava konusu cezal›tarhiyat›n bu k›sm›nda mevzuata ayk›r›l›kgörülmedi¤inden temyize konukarar›n bu konuya iliflkin hüküm f›kras›n›nbozulmas› gerekti¤i oyu ilekarar›n bu bölümüne kat›lm›yorum.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009DANIfiTAY KARARLARI • 85

T.C. DANIfiTAY ÜÇÜNCÜ DA‹REEsas No : 2006/3902Karar No: 2009/51DANIfiTAYKanun Yarar›na Temyiz Eden:Dan›fltay Baflsavc›s›Davac›: ...............Vekili: Av. .......................Karfl› Taraf: ………… Vergi DairesiMüdürlü¤üTüzel kiflilerin vadesinde ödenmeyenvergi borçlar›ndan kanuni temsilcilerinsorumlu tutulabilmesi için, söz konusualaca¤›n zamanafl›m›na u¤ramad›-¤›n›n ve tüzel kifliden tahsil olana¤›kalmad›¤›n›n idarece tespiti gerekti¤ive tüzel kiflinin vergi borcu nedeniylekanuni temsilciye tebli¤ edilen ödemeemri düzenlenmeden önce tüzel kiflihakk›nda zamanafl›m›n› kesecek nitelikteherhangi bir ifllem yap›lmamas›nedeniyle tahsil zamanafl›m›na u¤rayanvergi borcunun kanuni temsilcidenistenilmesinin mümkün bulunmad›¤›hakk›nda.‹stemin Özeti: ................. Sanayii veTicaret Limited fiirketine ait 1996 y›l›kurumlar vergisi üçüncü taksidininborçlu flirketten tahsil olana¤›n›nbulunmamas› nedeniyle tahsili amac›ylakanuni temsilci s›fat›yla davac›ad›na düzenlenen ödeme emrini;beyan üzerine tahakkuk eden vergiborçlar›n›n vadesinin 1997 y›l› olmas›nedeniyle 6183 say›l› Amme Alacaklar›n›nTahsili Usulü Hakk›nda Kanunun102'nci maddesi uyar›nca 1998y›l›nda bafllayan befl y›ll›k tahsilzamanafl›m›n›n 31/12/2002 y›l›ndasona erdi¤i anlafl›ld›¤›ndan zamanafl›m›nau¤rayan vergi borcunun tahsiliamac›yla düzenlenen ödeme emrindehukuka uygunluk bulunmad›¤› gerekçesiyleiptal eden ……… 2. VergiMahkemesinin 10/5/2005 gün veE:2004/933, K:2005/386 say›l›karar›na karfl› daval› idare taraf›ndanyap›lan itiraz kabul edilip, ammealaca¤›n›n tahsili amac›yla flirket ad›naödeme emri düzenlenerek 16/5/1998tarihinde tebli¤ edildi¤i ve davac›n›ntafl›nmaz›na 16/12/2003 tarihindehaciz uyguland›¤› görüldü¤ünden14/9/2004 tarihinde davac› ad›nadüzenlenerek 29/11/2004 tarihindetebli¤ edilen ödeme emrinde befl y›ll›kzamanafl›m› süresi geçmedi¤i gibiflirketten tahsili mümkün olmad›¤›anlafl›lan vergi borcunun vergisi ihtilafl›dönemde flirket müdürü oldu¤u tart›flmas›zbulunan davac›dan tahsilindehukuka ayk›r›l›k bulunmad›¤› gerekçesiylevergi mahkemesi karar›n›nbozulup davan›n reddedilmesi üzerinebu karara karfl› yap›lan karar düzeltmeisteminin reddine iliflkin …….. Bölge‹dare Mahkemesinin 18/5/2006 gün veE:2006/1374, K:2006/1845 say›l›karar›n›n; .............. Tekstil ‹nflaatKimya Sanayi ve Ticaret Limited fiirketineait vergi borcunun kanuni temsilcis›fat›yla davac›dan tahsili amac›yladüzenlenerek 29/11/2004 tarihindetebli¤ edilen dava konusu ödeme emridüzenlenmeden önce as›l borçlu flirkethakk›nda zamanafl›m›n› kesecek nitelikteherhangi bir ifllem yap›lmad›¤›dolay›s›yla 31/12/2003 tarihindezamanafl›m›na u¤rayan vergi borcununkanuni temsilci s›fat›yla davac›danistenilmesinin mümkün bulunmad›¤›ayr›ca vergi dairesince tahsil zamanafl›m›n›kesen neden olarak öne sürülendavac›n›n araç ve evine uygulananhaczin ise as›l borçlu ad›na yap›lan birifllem olmamas› nedeniyle zamanafl›m›n›kesen ifllem olarak nitelendirilemeyece¤indenbefl y›ll›k tahsilzamanafl›m› içinde tahsil edilmeyerekzamanafl›m›na u¤rayan vergi borcununkanuni temsilciden aranmas›ndahukuka uygunluk görülmedi¤i ilerisürülerek Dan›fltay Baflsavc›s› taraf›ndankanun yarar›na bozulmas› istenmifltir.TÜRK M‹LLET‹ ADINAHüküm veren Dan›fltay ÜçüncüDairesince Dan›fltay Baflsavc›s› taraf›ndanKanun Yarar›na temyiz edilen‹zmir Bölge ‹dare Mahkemesinin18/5/2006 gün ve E:2006/1374,K:2006/1845 say›l› karar› incelendiktenve Tetkik Hakimi Nagihan Altekin'inaç›klamalar› dinlendikten sonra iflingere¤i görüflülüp düflünüldü:6183 say›l› Amme Alacaklar›n›n TahsiliUsulü Hakk›nda Kanunun 102'ncimaddesinde; amme alaca¤›n›n vadesininrastlad›¤› takvim y›l›n› takip edentakvim y›l› bafl›ndan itibaren 5 y›liçinde tahsil edilmezse zamanafl›m›nau¤rayaca¤›, 103'üncü maddesinde de;zamanafl›m›n› kesen nedenler; ödeme,haciz, cebren tahsil ve takipmuameleleri sonucunda yap›lan herçeflit tahsilat, ödeme emri tebli¤i, malbildirimi, haciz tatbiki gibi nedenlerolarak on bir bent halinde say›ld›ktansonra son bendinde; kesilmenin rastlad›¤›takvim y›l›n› takip eden takvimy›l› bafl›ndan itibaren zamanafl›m›n›nyeniden ifllemeye bafllayaca¤› kuralaba¤lanm›flt›r.Dosyan›n incelenmesinden; ................Sanayi ve Ticaret Limited fiirketinin1996 y›l› kurumlar vergisi üçüncü taksidinin16/5/1998 tarihinde flirkete tebli¤edilen ödeme emriyle istenilmesi üzerinekesilen tahsil zamanafl›m›n›n1/1/1999 tarihinden itibaren yenidenifllemeye bafllad›¤›, bu ödeme emrindenbaflka borçlu limited flirkethakk›nda zamanafl›m›n› kesecek herhangibir ifllem yap›lmamas› nedeniylezamanafl›m›n›n 31/12/2003 tarihindedoldu¤u anlafl›lmaktad›r.213 say›l› Vergi Usul Kanununun10'uncu maddesinin 2'nci f›kras› hükmüuyar›nca, tüzel kiflilerin vadesindeödenmeyen vergi borçlar›ndan kanunitemsilcilerin sorumlu tutulabilmesi için,zamanafl›m›na u¤ramad›¤›n›n ve tüzelkifliden tahsil olana¤› kalmad›¤›n›nidarece tespiti gerekmektedir.Kanuni temsilci oldu¤u limited flirketeait vergi borcunun tahsili amac›yla29/11/2004 tarihinde tebli¤ edilen davakonusu ödeme emri düzenlenmedenönce as›l borçlu flirket hakk›ndazamanafl›m›n› kesecek nitelikte herhangibir ifllem yap›lmamas› nedeniyle31/12/2003 tarihinde zamanafl›m›nau¤rad›¤› anlafl›lan vergi borcununkanuni temsilci s›fat›yla davac›danistenilmesi mümkün bulunmamaktad›r.Davac›n›n araçlar›na ve evine uygulananhaczin daval› idarece zamanafl›m›n›kesti¤i öne sürülmekte ise de,bu durum as›l borçlu ad›na yap›lan birifllem olmamas› nedeniyle, befl y›liçinde tahsil edilemeyen vergi borcununzamanafl›m›na u¤rad›¤› aç›k oldu-¤undan kanuni temsilciden aranmas›ndahukuka uygunluk görülmemifltir.Aç›klanan nedenlerle Dan›fltayBaflsavc›l›¤› temyiz isteminin kabulü ile‹zmir Bölge ‹dare Mahkemesinin18/5/2006 gün ve E:2006/1374,K:2006/1845 say›l› karar›n›n; 2577say›l› ‹dari Yarg›lama UsulüKanununun 51'inci maddesi uyar›ncakanun yarar›na ve hükmün hukukisonuçlar›na etkili olmamak üzerebozulmas›na oybirli¤iyle karar verildi.86 • DANIfiTAY KARARLARI MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

T.C. DANIfiTAY ÜÇÜNCÜ DA‹REEsas No : 2008/5545Karar No: 2009/95DANIfiTAYKanun Yarar›na Temyiz Eden:Dan›fltay Baflsavc›s›Davac›Vekili: ………………………….: …………………………1606 say›l› Baz› Dernek ve Kurumlar›nBaz› Vergilerden, Bütün Harç veResimlerden Muaf Tutulmas›na ‹liflkinKanunun 1’inci maddesinde geçen“kendilerine terettüp eden vergi, harçve resim muafiyetini de¤il, vergi kanunlar›nagöre do¤an ve mükellefleritaraf›ndan beyan edilerek ödenmekdurumunda olan vergi, harç ve resmimuafiyet kapsam›na al›nd›¤›ndan vedavac› derne¤in banka mevduatüzerinden 193 say›l› Gelir VergisiKanununun geçici 67 nci maddesiyap›lan vergi tevfikaf›t›n›n, derne¤eteretüp eden bir vergi olarakde¤erlendirme olana¤› bulunmad›¤›ndan,uyuflmazl›¤›n çözümünde1606 say›l› Yasada öngörülen muafiyeteiliflkin hükümlerin de¤il, 193say›l› Gelir Vergisi Kanununun vergitevkifat›na iliflkin hükümlerin dikkateal›nmas› gerekti¤i ve söz konusu tevkifatiflleminin hukuka uygun oldu¤uhakk›nda.‹stemin Özeti: Davac›n›n, T.C.ZiraatBankas› ……… fiubesindeki mevduathesab›ndan elde etti¤i faiz üzerinden193 say›l› Yasan›n geçici 67'nci maddesiuyar›nca tevkif edilen gelir vergisininterkini ve iadesi istemiyle aç›landavay›; 1606 say›l› Baz› Dernek veKurumlar›n Baz› Vergilerden, BütünHarç ve Resimlerden Muaf Tutulmas›na‹liflkin Kanun'un 1'inci maddesiuyar›nca, kendisine terettüp edenvergi, harç ve resim mükellefiyetininkuruma ait oldu¤u hallerde bütünvergilerden, harçlardan, resimlerden,hisse ve fonlardan muaf olmas›nakarfl›n 193 say›l› Yasan›n geçici 67'ncimaddesinin 5'inci f›kras›n›n, gelirsahibinin vergiden muaf olup olmamas›n›n,maddede belirtilen menkulsermaye iratlar› üzerinden yap›lacaktevkifat› etkilemeyece¤i yolundakikural› gere¤i, davac›n›n mevduathesab›na uygulanan faiz geliri üzerindenyap›lan tevkifatta hukukaayk›r›l›k bulunmad›¤› gerekçesiyle reddedenBal›kesir Vergi Mahkemesinin10/8/2006 gün ve E:2006/149,K:2006/383 say›l› karar›n›; TürkiyeK›z›lay Derne¤inin, özel kanunniteli¤inde bulunan 1606 say›l› Kanunagöre her türlü vergi, resim ve harçtanmuaf olmas› ve 193 say›l› Kanunun94'üncü maddesinin birinci f›kras›n›n8'inci bendinde, kamu menfaatineyararl› derneklerin mevduat hesaplar›nayürütülen faizlerden vergi tevkifat›yap›lamayaca¤› kural›na yer verilmesikarfl›s›nda, davac› derne¤inbanka hesab›nda tahakkuk eden faizlerdengelir vergisi kesintisi yap›lmas›ndayasaya uygunluk bulunmad›¤›ve tevkif edilen gelir vergisinin iadesigerekti¤i, kald› ki 193 say›l› Kanununsözü edilen maddesinin 7,8,9 ve14'üncü bentleriyle ilgili olarakç›kar›lan 11/3/2004 tarih ve KVK-5/2004-3 say›l› Kurumlar VergisiSirkülerinin 3.2 bendinde, özel kanunlar›ndagelir vergisine iliflkin istisnaveya muafiyet hükmü bulunmas› sebebiylekendilerine yap›lan ödemelerdentevkifat yap›lmamas› gerekti¤i yönündegörüfl verilen kurulufllar aras›ndaTürkiye K›z›lay Derne¤inin de say›ld›¤›gerekçesiyle bozan ve tevkif edilereködenen dava konusu gelir vergisinindavac›ya iadesine karar veren BursaBölge ‹dare Mahkemesinin 26/10/2007gün ve E:2006/1769, K:2007/1377say›l› karar›n›n; 1606 say›l› Yasan›n1'inci maddesinde geçen kendilerineterettüp eden vergi, resim ve harçkavram› ile kanun koyucunun her türlüvergi, resim ve harç muafiyetini de¤il,vergi kanunlar›na göre do¤an vemükellefleri taraf›ndan beyan edilereködenmek durumunda olan, di¤er biranlat›mla madde metninde say›landernek ve kurumlar›n kendilerine yüklenmiflolan vergi, resim ve harc›muafiyet kapsam›na ald›¤›, vergi tevkifatmüessesesini düzenleyen 193say›l› Gelir Vergisi Kanununun 94'üncümaddesinin 1'inci f›kras›nda ise,"Kamu idare ve müesseseleri, iktisadikamu müesseseleri, sair kurumlar,ticaret flirketleri, ifl ortakl›klar›, dernekler,vak›flar, dernek ve vak›flar›n iktisadiiflletmeleri, kooperatifler, yat›r›mfonu yönetenler, gerçek gelirini beyanetmeye mecbur olan ticaret ve serbestmeslek erbab›, zirai kazançlar›n›bilanço veya zirai iflletme hesab›esas›na göre tespit eden çiftçilerafla¤›daki bentlerde say›lan ödemeleri(avans olarak ödenenler dahil) nakdenveya hesaben yapt›klar› s›rada,istihkak sahiplerinin gelir vergilerinemahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar"fleklindeki hükümle nakten yada hesaben ödeme yapanlara ödemes›ras›nda tevkifat yapma sorumlulu¤uyüklendi¤i, dolay›s›yla 193 say›l› GelirVergisi Kanununun 94'üncü maddesindevergi tevkifat› müessesesinidüzenleyen hüküm karfl›s›nda, bankamevduat faizleri üzerinden yap›lanvergi tevkifat›n›n, Türkiye K›z›layDerne¤ine terettüp eden bir vergiolarak de¤erlendirilemeyece¤i, budurumda uyuflmazl›¤›n çözümünde,1606 say›l› Kanunda öngörülenmuafiyete iliflkin hükümlerin de¤il, 193say›l› Kanunun sözü edilen 94'üncümaddesinin 8'inci bendinde yer alanbanka mevduat›na iliflkin tevkifathükümlerinin dikkate al›nmas› gerekti¤i,bu bentte banka mevduat›n›n tevkifatatabi olaca¤› öngörüldükten sonraparantez içi hükmüyle "kanunla kurulandernek ve vak›flar, kamu menfaatineyararl› dernekler ile dernek vevak›f olmamakla, birlikte; odalar, borsalar,meslek örgütleri ve bunlar›n üstkurulufllar›, siyasi partiler, emekli veyard›m sand›klar› gibi vergi uygulamalar›ndadernek ve vak›f olarak kabuledilenler hariç" hükmü getirilerek bubent hükmü uyar›nca davac› TürkiyeK›z›lay Derne¤ine ait banka mevduathesaplar›na uygulanan faizler üzerindentevkifat yap›lmayaca¤›n›n öngörüldü¤ü,ancak ayn› Kanuna 5281 say›l›Kanunun 30'uncu maddesiyle eklenipyürürlü¤e girdi¤i 1/1/2006 tarihinden31/12/2015 tarihine kadar uygu-BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009DANIfiTAY KARARLARI • 87

lanaca¤› belirtilen geçici 67'nci maddenin4 ve 5'inci f›kralar›nda, TürkiyeK›z›lay Derne¤inin banka mevduat faizlerininde bu geçici madde hükümlerininyürürlükte bulundu¤u tarihleraras›nda gelir vergisine tabi tutulaca¤›n›nöngörülmesi ve bu yasaldüzenlemeler karfl›s›nda 1606 say›l›Kanunda belirtilen muafiyet hükümlerinin,davac› derne¤in banka mevduatfaizleri üzerinden, sözü edilen geçici67'nci maddesinin 4 ve 5'inci f›kralar›hükümleri uyar›nca tevkif edilen vergileride kapsad›¤›n› kabul etmeninmümkün bulunmamas› nedeniyle,Türkiye K›z›lay Derne¤inin banka mevduat›hesab› üzerinden yap›lan vergitevkifat›n›n terkini ve iadesi yolundaverilen kararda hukuka uygunlukgörülmedi¤i ileri sürülerek Dan›fltayBaflsavc›s› taraf›ndan kanun yarar›nabozulmas› istenmifltir.TÜRK M‹LLET‹ ADINAHüküm veren Dan›fltay ÜçüncüDairesince Dan›fltay Baflsavc›s›taraf›ndan kanun yarar›na temyizedilen Bursa Bölge ‹dareMahkemesinin 26/10/2007 günlü veE:2006/1769, K: 2007/1377 say›l›karar› incelendikten ve Tetkik HakimiEnis Siviflo¤lu'nun aç›klamalar› dinlendiktensonra iflin gere¤i görüflülüpdüflünüldü:1606 say›l› Baz› Dernek ve Kurumlar›nBaz› Vergilerden, Bütün Harç veResimlerden Muaf Tutulmas›na ‹liflkinKanunun 1'inci maddesinde; TürkiyeK›z›lay Derne¤i, Türk Hava Kurumu,Sosyal Hizmetler ve Çocuk EsirgemeKurumu Genel Müdürlü¤ü, TürkiyeYard›m Sevenler Derne¤i ve resmidarülaceze kurumlar› ile DarüflflafakaCemiyeti ve Yeflilay Derne¤inin kendilerineterettüp eden vergi, harç veresim mükellefiyetinin kurumlara aitoldu¤u hallerde bütün vergilerden,harçlardan, resimlerden, hisse vefonlardan muaf olduklar› hükmeba¤lanm›flt›r.Sözü edilen hükümde geçen "kendilerineterettüp eden vergi, harç ve resim"kavram›, kanun koyucu taraf›ndan, hertürlü vergi, harç ve resim muafiyetinide¤il, vergi kanunlar›na göre do¤an vemükellefleri taraf›ndan beyan edilereködenmek durumunda olan vergi, harçve resmi muafiyet kapsam›na ald›¤›ndanve davac› derne¤in banka mevduatfaizleri üzerinden yap›lan vergitevkifat›n›n, derne¤e terettüp eden birvergi olarak de¤erlendirilme olana¤›bulunmad›¤›ndan, uyuflmazl›¤›n çözümünde1606 say›l› Yasada öngörülenmuafiyete iliflkin hükümlerin de¤il, 193say›l› Gelir Vergisi Kanununun vergitevkifat›na iliflkin hükümlerinin dikkateal›nmas› gerekir.Vergi tevkifat› müessesesini düzenleyen193 say›l› Gelir VergisiKanununun 94'üncü maddesinin 1'incif›kras›nda, kamu idare ve müesseseleri,iktisadi kamu müesseseleri,sair kurumlar, ticaret flirketleri, iflortakl›klar›, dernekler, vak›flar, dernekve vak›flar›n iktisadi iflletmeleri, kooperatifler,yat›r›m fonu yönetenler, gerçekgelirini beyan etmeye mecbur olanticaret ve serbest meslek erbab›, ziraikazançlar›n› bilanço veya zirai iflletmehesab› esas›na göre tespit eden çiftçilerin,maddede bentler halinde say›lanödemeleri (avans olarak ödenenlerdahil) nakden veya hesaben yapt›klar›s›rada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerinemahsuben tevkifat yapmayamecbur olduklar› kurala ba¤lanm›flt›r.Sözü edilen 94'üncü maddenin 1'incif›kras›n›n (8) iflaretli bendinde, bankamevduat faizlerinden tevkifat yap›laca¤›belirtildikten sonra, parantez içihükümle kanunla kurulan dernek vevak›flar, Bakanlar Kurulunca vergimuafiyeti tan›nan vak›flar, kamu menfaatineyararl› dernekler ile dernek vevak›f olmamakla birlikte; odalar, borsalar,meslek örgütleri ve bunlar›n üstkurulufllar›, siyasi partiler, emekli veyard›m sand›klar› gibi vergi uygulamalar›ndadernek ve vak›f olarak kabuledilenler hariç tutularak, benttesay›lanlara ait banka mevduat hesaplar›nauygulanan faizler üzerindentevkifat yap›lmayaca¤› kurala ba¤lanmas›nakarfl›n, ayn› Kanuna 5281say›l› Kanunun 30'uncu maddesiyleeklenen ve 1/1/2006 tarihinden itibarenyürürlü¤e giren geçici 67'nci maddenin4'üncü f›kras›nda, bankalar aras› mevduatile arac› kurumlar›n borsapiyasalar›nda de¤erlendirdikleri kendilerineait paralar›na yürütülen faizlerhariç olmak üzere, 75'inci maddeninikinci f›kras›n›n (7), (12) ve (14) numaral›bentlerinde yaz›l› menkul sermayeiratlar›ndan, ödemeyi yapanlarca %15oran›nda vergi tevkifat› yap›laca¤›,5'inci f›kras›nda ise, gelir sahibiningerçek veya tüzel kifli ya da dar veyatam mükellef olmas›n›n, vergi mükellefiyetininbulunup bulunmamas›n›n,vergiden muaf olup olmamas›n›n veelde edilen kazanc›n vergiden istisnaolup olmamas›n›n (1), (2), (3) ve (4)numaral› f›kra hükümleri uyar›ncayap›lacak tevkifat› etkilemeyece¤ihüküm alt›na al›nm›fl, maddenin sonf›kras›nda ise, bu madde hükümlerinin31/12/2015 tarihine kadar uygulanaca¤›belirtilmifltir.Davac› Türkiye ……….. Derne¤ininbanka mevduat faizi üzerinden13/2/2006 tarihinde gelir vergisi tevkifedilmesi, tevkifat›n yap›ld›¤› tarihteyürürlükte bulunan ve kural›nayukar›da yer verilen geçici maddehükümlerinin gere¤i olup de¤inilen bugeçici madde hükümleri uyar›nca tevkifedilen gelir vergisinin, yukar›da yap›lanaç›klamalar karfl›s›nda, 1606 say›l›Kanunun öngördü¤ü muafiyet hükümlerikapsam›nda bulundu¤undan dasöz edilemeyece¤inden, davay› tevkifat›nyap›ld›¤› tarih itibar›yla uygulanamayacakolan 193 say›l› Yasan›n94'üncü maddesinin 1'inci f›kras›n›n (8)iflaretli bendi ile bu bent hükmüyle ilgiliolarak ç›kar›lan 11/3/2004 tarih ve2004/3 say›l› Kurumlar VergisiSirkülerinin dernek muafiyetine iliflkindüzenlemeleri uyar›nca sonuçland›ranBölge ‹dare Mahkemesi karar›ndahukuka uygunluk görülmemifltir.Aç›klanan nedenlerle, Dan›fltayBaflsavc›s›n›n temyiz isteminin kabulüile Bursa Bölge ‹dare Mahkemesinin26/10/2007 günlü ve E:2006/1769,K:2007/1377 say›l› karar›n›n, 2577say›l› ‹dari Yarg›lama UsulüKanununun 51'inci maddesi uyar›ncakanun yarar›na ve hükmün hukukisonuçlar›na etkili olmamak üzerebozulmas›na, karar›n bir örne¤ininMaliye Bakanl›¤› ile Dan›fltayBaflsavc›l›¤›na gönderilmesine veResmî Gazete'de yay›mlanmas›na,22/1/2009 gününde oybirli¤iyle kararverildi.88 • DANIfiTAY KARARLARI MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

T.C. DANIfiTAY ÜÇÜNCÜ DA‹REEsas No : 2006/4377Karar No: 2008/96DANIfiTAYÖzet: 1- Türk Ticaret Kanunu hükümlerinegöre, flirketlerin tüzel kiflili¤iticaret sicilinden silinmesiyle sonaerdi¤inden, ticaret sicilinden kayd› silinen,dolay›s›yla tüzel kiflili¤i bulunmayanlimited flirket ad›na, vergi veceza ihbarnamesi hiçbir hukuksalsonuç do¤urmayaca¤›ndan, esas incelemesiyap›larak ihbarnamenin iptalinehükmedilmesinin hukuka ayk›r› oldu¤u,2- Münfesih flirketin yarg› yerlerindetemsili söz konusu olamayaca¤›ndandavac› ortak varl›¤› sona eren flirketitemsil edemeyece¤i Hk.‹stemin Özeti: Tasfiyesinin tamamlanmas›nedeniyle 16.6.2004 tarihindeticaret sicilinden kayd› silinen limitedflirketin 2000 takvim y›l›na iliflkin ifllemleri,tasfiyesinin tamamlanmas› vekayd›n›n silinmesinden sonra incelenerekad›na re'sen sal›nan üç katvergi ziya› cezal› kurumlar vergisi vefon pay›na karfl› aç›lan davada; TürkTicaret Kanunu hükümlerine göreflirketlerin tüzel kifliliklerinin, ticaretsicilinden silinmesiyle sona erece¤i bunedenle, ticaret sicilinden silindi¤i16.6. 2004 tarihinden sonra borçluk›l›nmas› mümkün olmayan münfesihflirket ad›na tarhiyat yap›lamayaca¤›gerekçesiyle dava konusu vergi vecezan›n duyuruldu¤u ihbarnameyi iptaleden ……… Vergi Mahkemesinin27.7.2006 gün ve E:2005/1379,K:2006/611 say›l› karar›n›n;tüzelkiflilerin tasfiye edilmifl olmalar›n›n,kanuni temsilcilerin tasfiyeyegirifl tarihinden önceki zamanlara aitsorumluluklar›n› kald›rmayaca¤› ilerisürülerek bozulmas› istenmifltir.Savunman›n Özeti:Savunma verilmemifltir.Tetkik Hakimi'nin Düflüncesi: Temyizdilekçesinde ileri sürülen iddialar VergiMahkemesi karar›n›n bozulmas›n›sa¤layacak durumda bulunmad›¤›ndan,temyiz isteminin reddi gerekti¤idüflünülmektedir.Dan›fltay Savc›s›'n›n Düflüncesi:‹dare ve vergi mahkemelerince verilenkararlar›n temyizen incelenerek bozulabilmesiiçin, 2577 say›l› ‹dariYarg›lama Usulü Kanununun 49'uncumaddesinin birinci f›kras›nda belirtilennedenlerin bulunmas› gerekmektedir.Temyiz dilekçesinde öne sürülenhususlar, söz konusu maddede yaz›l›nedenlerden hiçbirisine uymad›¤›ndan,istemin reddi ile temyiz edilenMahkeme karar›n›n onanmas›n›nuygun olaca¤› düflünülmektedir.TÜRK M‹LLET‹ ADINAHüküm veren Dan›fltay ÜçüncüDairesince iflin gere¤i görüflülüpdüflünüldü:Dosyan›n incelenmesinden;29.11.2002 tarihinde tasfiyeye giren ve16.6.2004 tarihinde tasfiyesi sonaererek ticaret sicilinden kayd› silinen ...‹nflaat Turizm Tafl›mac›l›k ‹thalat ‹hracatSanayi Ticaret Limited fiirketinin,2000 takvim y›l› hesaplar›n›n ticaretsicilinden silindikten sonra incelenerekad›na vergi sal›n›p ceza kesildi¤i, vergive cezan›n kald›r›lmas› istemiyle vergisiihtilafl› dönemde flirket orta¤› olan... taraf›ndan dava aç›ld›¤› anlafl›lmaktad›r.‹dare hukukuna göre idari davan›nincelenebilmesi ve hükme ba¤lanabilmesiiçin davaya konu yap›lanifllemin etkili olmas› yani hukuksalsonuç do¤urabilir nitelik tafl›mas›gerekir. Bu nitelikteki ifllemler deancak, hukuksal durumu etkilenenlertaraf›ndan dava konusu edilebilir.Hukuksal sonuç do¤urmayan ifllemlerinidari davaya konu edilmesi; sonuçdo¤uran ifllemlerin de hukuksal durumuetkilenmeyen kimseler taraf›ndandava konusu edilmesi mümkünolmad›¤›ndan, etkisiz ifllemlere karfl›aç›lan davalar›n da ehliyetsiz kimselertaraf›ndan aç›lan davalarda oldu¤u gibiesas› incelenerek hüküm verilemez.2577 say›l› Yasan›n 49'uncu maddesinin(1/c) bendinde; usul hükümlerineuyulmam›fl olmas› bozma nedeniolarak öngörülmüfltür. Yasa yap›c›;usul hükümlerine uyulmaks›z›n verilenilk derece yarg› yeri kararlar›n›n bozularakkald›r›lmas›n› sa¤lamak üzere"hukuka ayk›r› karar verilmesi" fleklindekibozma nedeniyle yetinmemifl,bütün yarg› kararlar›n›n usul hükümlerineuyularak verilen kararlar olmas›n›amaçlam›flt›r. ‹dari davaya konuyap›lamayacak bir ifllem hakk›nda verileniptal karar› gibi hukuk düzeninin"kifli" tan›m›na almad›¤› bir varl›k ad›naaç›lan davada verilen iptal karar›n›nusul hükümlerine uyulmaks›z›n verilmiflkararlar oldu¤u aç›kt›r.Temyiz edilen karar; 2004 y›l›nda tasfiyesibiten ve ticaret sicilinden kayd›silinen limited flirket hakk›ndaverilmifltir. Davaya; kayd›n silinmesindensonraki tarihte düzenlenen ihbarnameyleduyurulan vergilendirme konuyap›lm›fl ve temyiz edilen kararlaihbarname iptal edilmifltir.Bir flirketin borçlu k›l›nabilmesi, ancaktüzel kiflilik kazand›¤› tarih ile bukiflili¤in sona erdi¤i tarih aras›ndakizaman diliminde olanakl›d›r. TürkTicaret Kanunu hükümlerine göre deflirketlerin tüzel kiflilikleri ticaret sicilindensilinmesiyle sona erer.Bu nedenle ticaret sicilinden kayd›silindi¤inden tüzel kiflili¤i bulunmayanlimited flirket ad›na vergi ve ceza ihbarnamesidüzenlenmesi hiçbir hukuksalsonuç do¤urmayaca¤›ndan, önceliklebu vergilendirmenin idari davaya konuedilmesine olanak yoktur. Hukuksalvarl›¤› sona ermifl bir kurumun yarg›yerlerinden hukuksal koruma istemesisöz konusu olamayaca¤›na göre vergimahkemesi incelenemeyecek bir davahakk›nda hüküm vermifl; hukuksalvarl›¤› bulunmayan davac› flirket ad›nadüzenlenen ihbarnamenin iptaline hükmetmiflve idareyi yarg›lama giderlerinemahkum etmifltir.Di¤er yönden münfesih flirketin yarg›yerlerinde temsil edilebilece¤inden desöz edilemez. Bu nedenle davac›ortak, varl›¤› sona eren flirketi temsiledemez.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009DANIfiTAY KARARLARI • 89

Vergi mahkemesince; ticaret sicilindenkayd›n›n silinmesiyle tüzel kiflili¤ininsona erdi¤inin kabul edilmesinera¤men usul hükümlerine uyulmaks›z›nidari davaya konu edilmesimümkün olmayan ihbarnameniniptaline hükmedilmesi hukuka uygundüflmemifltir.Aç›klanan nedenlerle temyiz istemininkabulüyle Antalya Vergi Mahkemesinin27.7.2006 gün ve E:2005/1379,K:2006/611 say›l› karar›n›n bozulmas›na,492 say›l› Harçlar Kanununun13'üncü maddesinin (j) bendi paranteziçi hükmü uyar›nca al›nmas› gerekenharç dahil olmak üzere yarg›lamagiderlerinin yeniden verilecek karardakarfl›lanmas› gerekti¤ine 16.1.2008gününde oybirli¤iyle karar verildi.T.C. DANIfiTAYDOKUZUNCU DA‹REEsas No : 2007/6375Karar No : 2008/684Özet: 213 say›l› Kanun'un ilgili maddelerinde,mahalle muhtar›na b›rak›lmaksuretiyle yap›lan tebli¤ fleklindenbahsedilmedi¤inden, borçlu flirketad›na yap›lan tebligat›n usulüne uygunoldu¤undan bahsedilemeyece¤i Hk.‹stemin Özeti: ................. Tafl›mac›l›kGümrükleme ve Tic. Ltd. fiti.'nin ödenmeyenvergi borçlar›n›n bu flirketinkanuni temsilcisi olan davac›dan tahsiliamac›yla düzenlenen ödeme emrininiptali istemiyle aç›lan davay›; dosyan›nincelenmesinden, ... Tafl›mac›l›kGümrükleme ve Tic. Ltd. fiti.'ninmuhtelif dönemlere iliflkin vergi beyannamelerinivermedi¤inin tespit edilmesiüzerine takdir komisyonuna sevk edildi¤i,takdir komisyonunca belirlenenmatrah üzerinden bu flirket ad›nacezal› tarhiyat yap›ld›¤›, cezal›vergilere iliflkin vergi-ceza ihbarnamesininödevlinin adresine tebli¤edilememesi üzerine ilanen tebli¤ edilerekkesinlefltirildi¤i, kesinleflen vergilerintahsili amac›yla düzenlenenödeme emirlerinin ise 11.5.2007 tarihindeKüçükyal›/Merkez mahallesimuhtarl›¤›na teslim edildi¤i, akabindede kamu alacaklar›n›n flirketten tahsiledilme olana¤› kalmad›¤›ndan bahislekanuni temsilci s›fat›yla davac› ad›nadava konusu ödeme emrinin düzenlendi¤ininanlafl›ld›¤›, kanuni temsilcininflirket borçlar›ndan dolay› takibeal›nabilmesi için, kamu alaca¤›n›nflirket aç›s›ndan usul hükümlerineuygun bir flekilde tebli¤ edilerek kesinleflmesi,flirket hakk›nda mal varl›¤›araflt›rmas› yap›lmas›, tespit edilenmalvarl›¤›na haciz konularak sat›fl›n›nsa¤lanmas› veya k›ymet tespitiyap›larak kamu alaca¤›ndan mahsupedilmesi ve say›lan bu takip ifllemlerinera¤men kamu alaca¤›n›n flirketten tahsiledilemeyece¤i sonucuna ulafl›lmas›durumunda ise, kanuni temsilcinintakibe al›narak ad›na ödeme emridüzenlenmesi gerekece¤inin aç›koldu¤u olayda, flirket ad›na takdirkomisyonu karar›na dayan›larak yap›-lan cezal› tarhiyat›n ihbarname aflamas›n›nilanen tebli¤ yolu ile tebli¤ edilerekkesinleflti¤i anlafl›lmakta ise de,ödeme emrinin normal yollardan PTTve memur eliyle veya ilanen tebli¤ yolukullan›larak tebli¤ edilmedi¤i, sadece11.5.2007 tarihinde Küçükyal›/Merkezmahallesi muhtarl›¤›na teslim edilerektebli¤i yoluna gidildi¤inin anlafl›lmad›¤›,213 say›l› Vergi Usul Kanunununilgili maddelerinde vergilendirmeyeiliflkin ifllemlerin nas›l tebli¤edilece¤inin belirtildi¤i, sözkonusumaddelerde mahalle muhtar›na teslimedilmek suretiyle tebli¤ fleklindenbahsedilmedi¤i, bu durumda, ödemeemrinin ... Tafl›mac›l›k Gümrükleme veTic. Ltd. fiirketine tebli¤ edildi¤ininkabulünün hukuken mümkün bulunmad›¤›,ayr›ca kanuni temsilci ad›nadüzenlenen ödeme emirleri 4.5.2007tarihli oldu¤u halde ad› geçen flirketad›na düzenlenen ödeme emirlerininbu tarihten sonra tebli¤ edilmeyeçal›fl›ld›¤› anlafl›ld›¤›ndan, borçlu flirketyönünden kesinleflmeyen vergi borçlar›n›ndavac›dan tahsili amac›yladüzenlenen ödeme emrinde isabetgörülmedi¤i gerekçesiyle kabul eden‹stanbul 4. Vergi Mahkemesi'nin25.9.2007 tarih ve E:2007/1232,K:2007/2219 say›l› karar›n›n; TebligatKanununun 21. maddesi uyar›ncaborçlu flirket ad›na düzenlenen ödemeemrinin tebligat›n›n yasal oldu¤u, bunedenle flirketten tahsil edilemeyenvergi borçlar›n›n, bu flirketin kanunitemsilcisi olan davac›dan istenilmesindeisabetsizlik bulunmad›¤› ilerisürülerek bozulmas› istenilmektedir.Savunman›n Özeti: Temyiz istemininreddi gerekti¤i savunulmaktad›r.Dan›fltay Savc›s›'n›n Düflüncesi:‹dare ve vergi mahkemelerince verilenkararlar›n temyizen incelenerek bozulabilmesiiçin, 2577 say›l› ‹dariYarg›lama Usulü Kanununun 49'uncumaddesinin birinci f›kras›nda belirtilennedenlerin bulunmas› gerekmektedir.Temyiz dilekçesinde öne sürülenhususlar, söz konusu maddede yaz›l›nedenlerden hiçbirisine uymad›¤›ndan,istemin reddi ile temyiz edilenMahkeme karar›n›n onanmas›n›nuygun olaca¤› düflünülmektedir.Tetkik Hakimi'nin Düflüncesi: ‹lerisürülen iddialar usule ve hukuka uygunVergi Mahkemesi karar›n›n bozulmas›n›gerektirecek nitelikte bulunmad›¤›ndantemyiz isteminin reddigerekece¤i düflünülmektedir.TÜRK M‹LLET‹ ADINAHüküm veren Dan›fltay DokuzuncuDairesince iflin gere¤i görüflüldü:Dayand›¤› hukuki ve kanuni nedenlerlegerekçesi yukar›da aç›klanan VergiMahkemesi karar›, ayn› gerekçe venedenlerle Dairemizce de uygungörülmüfl olup, temyiz istemine iliflkindilekçede ileri sürülen iddialar, sözügeçen karar›n bozulmas›n› sa¤layacakdurumda bulunmad›¤›ndan, temyizisteminin reddine ve karar›n onanmas›na12.2.2008 tarihinde oybirli¤i ilekarar verildi.90 • DANIfiTAY KARARLARI MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

T.C. YARGITAYHukuk Genel KuruluEsas No : 2008/21-139Karar No: 2008/204Karar Tarihi:27.02.2008YARGITAY• ÖDEME EMR‹N‹N ‹PTAL‹• MENF‹ TESP‹T DAVASI• HAK DÜfiÜRÜCÜ SÜREÖzet: 6183 say›l› AmmeAlacaklar›n›n Tahsil UsulüHakk›nda Kanun'un 58. maddesindedüzenlenen ödemeemrinin iptaline yönelik dava,"menfi tespit" niteli¤inde olup,maddede belirtilen; "böyle birborcu olmad›¤›", "k›smen ödendi¤i"veya "zamanafl›m›na u¤rad›¤›"yönündeki iddialar d›fl›nda yeni veayr› bir itiraz nedeni ileri sürülemeyecektir.Adli yarg›da aç›lmas› gereken budava idari yarg›da aç›lm›fl ise, idariyarg› yerince verilen görevsizlikkarar›n›n kesinleflmesindenitibaren 10 günlük süre içinde ayn›dava görevli adli yarg› yerindeaç›ld›¤› takdirde hak düflürücü sürekorunmufl olacakt›r.(6183 s. AAK m. 58)(1086 s. HUMK m.7, 193)(2004 s. ‹‹K m. 72)(506 s. SSK m. 80)(2577 s. ‹YUK m. 3, 9, 14, 15)(1602 s. AY‹MK m. 41)Taraflar aras›ndaki "menfi tespitödemeemrinin iptali" davas›ndandolay› yap›lan yarg›lama sonunda;(…….. Birinci ‹fl Mahkemesi)'ncedavan›n kabulüne dair verilen23.08.2006 gün ve 1135-629 say›l›karar›n incelenmesi daval› vekilitaraf›ndan istenilmesi üzerine,Yarg›tay Yirmi birinci HukukDairesi'nin 26.06.2007 gün ve17428-10266 say›l› ilam› ile,(...Dava, daval› Kurumca primborcu nedeniyle yap›lan takipsonucu davac›ya ç›kar›lan07.12.2004 tarihli 46949 say›l›10990 takip nolu ödeme emrininiptali istemine iliflkindir.Mahkemece istemin kabulünekarar verilmifltir.Süresinde ödenmeyen prim vedi¤er Kurum alacaklar›n›n bizzatKurumca cebren takip ve tahsiledilebilece¤i 506 say›l› Yasa'n›naç›k hükmü gere¤idir. Cebren tahsilve takip esaslar› 6183 say›l›Yasa'da gösterilmifltir. 506 say›l›Yasa'n›n 80/7. maddesinde,Kurum alacaklar›n›n tahsilinde6183 say›l› Yasa'n›n uygulanmas›ndando¤acak uyuflmazl›klar›nçözümlenmesinde alacakl› SigortaMüdürlü¤ü'nün bulundu¤u yer ‹flMahkemesinin yetkili oldu¤u, 6183say›l› Yasa'n›n 58/1. maddesindede kendisine ödeme emri tebli¤olunan flahs›n ödeme emrine karfl›tebli¤ tarihinden itibaren 7 güniçinde itiraz edebilece¤i bildirilmifltir.Bu 7 günlük itiraz süresi hakdüflürücü süre olup, süreyi geçirenborçlunun art›k menfi tespit, istirdatgibi ayn› konuda hiçbir mahkemededava açmas› mümkün de¤ildir.Çünkü 6183 say›l› Yasa'da ‹‹K'n›n72. maddesine koflut bir hüküm yeralmamaktad›r. 6183 say›l› Yasa‹‹K’ya nazaran özel bir yasa olup,uygulama önceli¤ine sahiptir.Di¤er yandan, hukuk mahkemeleriile idari mahkemeler aras›ndakiiliflki yarg› yolu iliflkisi olup, birhukuk davas› idare mahkemesindeaç›l›rsa idare mahkemesi kendisineaç›lm›fl olan davan›n adliyarg›n›n görev alan›na girdi¤igerekçesiyle dava dilekçesininyarg› yolu bak›m›ndan reddinekarar vermekle yetinmek zorundaolup, kararda davan›n belli birhukuk mahkemesine gönderilmesinekarar veremez. Davac›, bundansonra hukuk mahkemesineyeni bir dava açabilir, ancak budava art›k idare mahkemesineaç›lm›fl olan davan›n devam›niteli¤inde de¤ildir. Bu nedenle,idare mahkemesinde dava aç›lmas›ile meydana gelen hakdüflürücü sürenin kesilmesi, idaremahkemesinde aç›lan davada verilenkarar›n kesinleflmesi ilehükümsüz hale gelir. Daha aç›k biranlat›mla, hukuk mahkemesindeaç›lmas› gereken bir davan›nyanl›fl yarg› yoluna baflvurularakidari yarg›da aç›lm›fl olmas› hakdüflürücü süreyi kesmez.Somut olayda, ödeme emridavac›ya 16.12.2004 tarihindetebli¤ edilmifl, davac› yanl›fl yarg›yoluna baflvurarak ………… ‹dareMahkemesi'nde dava açaraködeme emrinin iptalini istemiflsede; idare mahkemesi yarg› yolubak›m›ndan dava dilekçesinin reddinekarar verilmifl ve bu kararkesinleflmifltir. Davac› ödemeemrinin tebli¤inden itibaren görevlive yetkili ………. ‹fl Mahkemesi'ne7 günlük hak düflürücü süredolduktan sonra 14.07.2005 tarihindedava açm›flt›r.Hal böyle olunca, mahkemecedavan›n 7 günlük hak düflürücüsürenin dolmas› nedeniyle süreafl›m›ndan reddine karar verilmesigerekirken, iflin esas› incelenmeksuretiyle yaz›l› flekilde hükümkurulmufl olmas› usul ve yasayaayk›r› olup, bozma nedenidir.O halde, daval› Kurumun bu yönleriamaçlayan temyiz itirazlar›kabul edilmeli ve hüküm bozulmal›d›r...)gerekçesiyle bozularakdosya yerine geri çevrilmekle,BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009YARGITAY KARARLARI • 91

yeniden yap›lan yarg›lama sonunda,mahkemece önceki karardadirenilmifltir.Temyiz Eden: Daval› vekiliHukuk Genel Kurulu'nca incelenerekdirenme karar›n›n süresindetemyiz edildi¤i anlafl›ld›ktan vedosyadaki ka¤›tlar okunduktansonra gere¤i görüflüldü:Dava, ödeme emrinin iptali istemineiliflkindir.Yerel mahkemece; davaya konuborcun dava d›fl› bir flirkete aitoldu¤u, davac›n›n an›lan flirketinhissedar›, üst düzey yöneticisiolmad›¤›, flirketi temsil ve ilzamyetkisi bulunmad›¤› belirtilerek,davan›n kabulü ile ödeme emrininiptaline karar verilmifltir.Özel Daire'ce, yukar›da yaz›l›gerekçelerle karar bozulmufl, yerelmahkemece; "menfi tespitdavas›n›n her zaman aç›labilece¤i,6183 say›l› Kanun'da menfi tespitdavas›yla ilgili bir düzenlemeyap›lmam›fl olmas›n›n menfi tespitdavas› açma hakk› bulunmad›¤›fleklinde yorumlanamayaca¤›,6183 say›l› Kanun'da idareye itiraziçin öngörülen 7 günlük süreninmenfi tespit davas› açma süresiolarak kabul edilemeyece¤i" gerekçeleriyleönceki kararda direnilmifltir.Özel Daire ile yerel mahkemearas›ndaki uyuflmazl›k; 6183 say›l›Amme Alacaklar›n›n Tahsil UsulüHakk›nda Kanun'da ödeme emrininiptaline iliflkin davan›n içeri¤ininbelirlenmesi; adli yarg›da aç›lmas›gereken bir davan›n (yanl›fl yarg›yoluna baflvurularak) idari yarg›daaç›lm›fl olmas›n›n hak düflürücüsüreye etkisi noktalar›nda toplanmaktad›r.I- 506 say›l› Sosyal SigortalarKanunu'nun 80. maddesi; primborçlar›ndan dolay› tüzel kiflilerinüst düzey yönetici ve yetkililerininKuruma karfl› iflverenleriyle birliktemüfltereken ve müteselsilensorumluluklar›n› düzenlemifl, 3917say›l› Kanun'un 1. maddesi ileyap›lan düzenleme sonras›nda ise,Kurum alacaklar›n›n takibinde6183 say›l› Kanun hükümlerininuygulanaca¤› belirtilmifltir.Davan›n yasal dayana¤›n›oluflturan 6183 say›l› Kanun'un 58.maddesi, Kurum alacaklar› yönündentebli¤ edilen ödeme emrinekarfl› dava açma hakk›n› 7 gün iles›n›rland›rm›flt›r. ‹tiraz davas› içinöngörülen 7 günlük sürenin hakdüflürücü nitelikte oldu¤u konusundakuflku bulunmamaktad›r(Yarg›tay Hukuk Genel Kurulu'nun10.04.2001 gün ve 2002/21-201-297; 24.03.2004 gün ve2004/10164-170 say›l› kararlar›).Ödeme emrinin iptaline yönelikdava "menfi tespit" niteli¤inde olup,maddede belirtilen; "böyle birborcu olmad›¤›", "k›smen ödendi¤i"veya "zamanafl›m›na u¤rad›¤›"yönündeki iddialar d›fl›nda yeni veayr› bir itiraz nedeni ileri sürülemeyecektir.‹cra ve ‹flasKanunu'nun 72. maddesine koflutbir düzenlemeye 6183 say›l›Kanun'da yer verilmemifl olmas›karfl›s›nda, 7 günlük hak düflürücüsüreyi geçiren borçlunun, ayn›konuda yeni bir menfi tespit davas›açma olana¤› bulunmamaktad›r(Yarg›tay Hukuk Genel Kurulu'nun03.10.2007 gün ve 2007/21-623-717; 26.04.2006 gün ve 2006/21-198-249 say›l› kararlar›)."Üçüncü fiah›slardaki MenkulMallar›n, Alacak ve Haklar›nHaczi"ni düzenleyen 6183 say›l›Kanun'un 5479 say›l› Kanun ilede¤iflik 79. maddesi sadeceüçüncü flah›slar yönünden menfitespit davas›na yer vermifl, buolanak kamu alaca¤› borçlular›yönünden tan›nmam›flt›r.Yukar›da aç›klanan maddi ve yasalolgular dikkate al›nd›¤›nda; ödemeemrinin iptaline yönelik eldekidavan›n hak düflürücü sürede olupolmad›¤›n›n öncelikle belirlenmesi,süre afl›m›n›n saptanmas› halindedavan›n an›lan nedenle reddinekarar verilmesi, aksi durumda ise;6183 say›l› Kanun'un 58. maddesindebelirtilen s›n›rl› itiraznedenleri dikkate al›narak yap›lacakinceleme ve de¤erlendirmesonucunda karar verilmesi gerekir.II- Yarg› yolu yanl›fll›¤›n›n hakdüflürücü süreye etkisi konusundayap›lan de¤erlendirmede ise afla-¤›daki sonuca ulafl›lm›flt›r:Dava hakk›, birçok uyuflmazl›ktabelirli bir süreyle s›n›rland›r›lm›flt›r.Zaman›n haklar üzerinde iki türetkisi bulunmaktad›r. Bunlardan ilkihakk› düflüren, di¤eri ise hakk›engelleyen etkilerdir. ‹lkinde, bellibir zaman›n geçmesiyle hak ortadankalkar. Di¤erinde ise, hakdüflmez; ancak hak sahibinin bunuileri sürmesi halinde, hak engellenebilir.Dava aç›lmas›n›n maddi ve usulhukuku bak›m›ndan birtak›msonuçlar› bulunmaktad›r. Davan›naç›lmas› ile dava konusu alacakveya hak için söz konusu olanzamanafl›m› kesilirken, hakdüflürücü süreler de korunmufl olacakt›r.Davac› vekilince, idare mahkemesindeaç›lan davan›n yap›lanyarg›lamas› sonucunda; "davan›n,prim borcundan kaynaklanankurum alaca¤›n›n 6183 say›l› Yasauyar›nca ödeme emri gönderilmeksuretiyle tahsili yoluna gidilmesiüzerine aç›ld›¤›n›n anlafl›ld›¤›, budurumda, ödeme emrine karfl›aç›lan davan›n, yürürlükteki mevzuatagöre adli yarg› yerindegörülmesi gerekti¤i; bu itibarla, iflmahkemelerinin görevine girenuyuflmazl›¤›n idare mahkemesinceesastan incelenerek sonuçland›r›lmas›nahukuken olanak bulunmad›¤›"gerekçesiyle; "2577 say›l›Kanun'un 15/1-a maddesi uyar›ncadavan›n görev yönünden reddine,karar›n tebli¤ini izleyen 30 güniçinde Dan›fltay'a temyiz yolu aç›kolmak üzere..." karar verilmesiüzerine, bu kez görevli ifl mahkemesindeeldeki dava aç›lm›fl,yerel mahkemece yap›lan yarg›-lama sonucunda esastan karara92 • YARGITAY KARARLARI MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

a¤lanm›flt›r.Özel Daire'ce; hatal› (idari) yarg›yoluna baflvurulmas› halinde,hukuk mahkemesinde dava içinöngörülen hak düflürücü süreninkorunmayaca¤› belirtilerek bozmakarar› verilmifltir.Bir uyuflmazl›¤›n hangi yarg›düzeni içerisindeki mahkemelerdeçözümlenmesi gerekti¤i hususukimi kez yan›lg›lara yol açabilmektedir.Bu nedenle, di¤er yarg› yollar›nailiflkin yasal düzenlemelerin irdelenerek,Hukuk Muhakemeleri UsulKanunu'nda bir düzenleme bofllu¤uolup olmad›¤›n›n belirlenmesisorunun çözümünde önemtafl›maktad›r.a) ‹dari yarg›n›n görev alan›nagiren davalarda:‹dari nitelikteki bir davan›n hukukmahkemesine aç›lmas› halindeizlenecek sürece iliflkin 1086 say›l›Hukuk Usulü MuhakemeleriKanunu (HUMK) ile 2577 say›l›‹dari Yarg›lama Usul Kanunu(‹YUK)'nda birbirini tamamlayandüzenlemeler bulunmaktad›r.Daval› idare, hatal› yarg› yolunedeniyle yarg›laman›n bitiminekadar yarg› yolu itiraz›nda bulunabilir.HUMK m. 7, yarg› yolu itiraz›halinde verilecek karar› "görevsizlikkarar›" olarak nitelendirmifl olup,burada ifade edilen görevsizlikkarar› yarg› yolunu de¤ifltirici niteliktedir.2577 say›l› ‹YUK 3 ve devam›maddeler dikkate al›nd›¤›nda;hukuk mahkemesince ayr›ca, idariyarg› düzenindeki hangi mahkemeningörevli oldu¤una ve davadosyas›n›n o mahkemeye gönderilmesinekarar verilmesi isemümkün de¤ildir. An›lan maddelerdebir idari davan›n nas›laç›laca¤› belirtilmifl olup, bu yöntemeuyulmas› zorunludur. Birdavan›n idari nitelikte oldu¤ununanlafl›lmas› üzerine dosyan›n idaremahkemesine gönderilmesine kararverilmekle, bafllang›çta adliyarg› yerine aç›lm›fl olan davan›nidari yarg› yerine aç›lmas› sa¤lanamaz.‹dari eylem ve ifllemlere karfl›aç›lacak davalar hak düflürücü süreyeba¤lanm›flt›r. ‹YUK'daki düzenlemelerebak›ld›¤›nda; davan›nsüresinde aç›lmamas›n›n yapt›r›-m›, usul yönünden "reddine" kararverilmesidir (2577 say›l› ‹YUK m.14/3-e, 15/1-b).Ne var ki, "Görevli OlmayanYerlere Baflvurma" bafll›kl› 9.madde hükmü ile; "ÇözümlenmesiDan›fltay'›n, idare ve vergi mahkemeleriningörevlerine girdi¤i halde,adli ve askeri yarg› yerlerineaç›lm›fl bulunan davalar›n görevnoktas›ndan reddi halinde, buhusustaki kararlar›n kesinleflmesiniizleyen günden itibaren otuz güniçinde görevli mahkemede davaaç›labilir. Görevsiz yarg› merciinebaflvurma tarihi, Dan›fltay'a, idareve vergi mahkemelerine baflvurmatarihi olarak kabul edilir."An›lan düzenleme; Dan›fltay'›n,idare mahkemelerinin veya vergimahkemelerinin görevine giren birdavan›n, genel idari yarg› düzenid›fl›ndaki bir mahkemede aç›lmas›durumunda, mahkemece verilecekgörevsizlik karar› üzerine genelidari yarg›da aç›lacak davada,davan›n süre afl›m› nedeniyle reddininönlenebilmesi için 30 günlükek süre tan›nm›flt›r.Hukuk mahkemesinin görevsizlikkarar› üzerine yap›lacak ifllemler‹YUK m. 9'da düzenlendi¤inden,HUMK m. 193 hükmü buradauygulanmayacakt›r.b)Askeri yarg›n›n (Askeri Yüksekidare Mahkemesi'nin) görevalan›na giren davalarda:Askeri Yüksek ‹dare Mahkemesi'ndedava açma süresi herçeflit ifllemlerde yaz›l› bildirim tarihindenitibaren, kanunlarda ayr›süre gösterilmeyen hallerde altm›flgün olarak belirtilmifltir.‹YUK'da oldu¤u gibi, 1602 say›l›Askeri Yüksek ‹dare MahkemesiKanunu'nun "Görevli OlmayanYerlere Baflvurma" bafll›kl› 41.maddesinde de; "Askeri Yüksek‹dare Mahkemesi'nin görevinegiren uyuflmazl›klarda, askeri, idârive adli yarg› mercilerine aç›landavalar›n görev noktas›ndan reddihalinde, bu husustaki kararlar›n vebunlara karfl› kanun yollar› varsasüresi içinde olmak flart›yla bu yollarabaflvurulmas› üzerine, verilenkararlar›n tebli¤i tarihinden itibarenotuz gün içinde Askeri Yüksek‹dare Mahkemesi'ne dava aç›labilir.Bu mercilere baflvurma tarihi,Askeri Yüksek ‹dare Mahkemesi'nemüracaat tarihi olarakkabul edilir." hükmü yeralmaktad›r.Askeri Yüksek ‹dare MahkemesiGenel Kurulu'nun 02.06.2006 günve 2006/1 Esas, 2006/1 Kararsay›l› ‹çtihatlar› BirlefltirmeKarar›nda; 41. maddede belirtilensürenin AY‹M'in görevine girenuyuflmazl›klarda askeri, idari veadli yarg› mercilerine aç›landavalarda verilen görevsizlik kararlar›n›nkesinleflmesinden itibarenbafllayaca¤› karara ba¤lanm›flt›r.c)Adli yarg›n›n görev alan›na girendavalarda:Bir hukuk davas›n›n idari yarg›daaç›lmas› halinde, re'sen ya dayarg› yolu itiraz› üzerine, davan›nher safhas›nda (görevsizliknedeniyle) dava dilekçesinin reddinekarar verilebilir (‹YUK m. 14/3-a, 15/1-a).‹dari yarg›ya mensup bir di¤ermahkemenin görevli olmas› halid›fl›nda, dava dilekçesinin görevyönünden reddine karar verilmesidurumunda, davan›n belli bir hukukmahkemesine gönderilmesinekarar verilemeyece¤i maddedeaç›kça ifade edilmifltir (‹YUK m.15/1-a).‹dare mahkemesinin görevsizlikkarar› üzerine yap›lmas› gerekenifllemler önem tafl›maktad›r.Hatal› yarg› yolunda (idari yarg›da)görevsizlik karar› ile sonuçlananBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009YARGITAY KARARLARI • 93

davan›n ne flekilde ve hangisürede adli yarg›da (hukukmahkemesinde) ikame edilece¤ikonusunda HUMK'da bir düzenlemebulunmamaktad›r.Ortada bir hukuki düzenlemeeksikli¤inin mi (kanun bofllu¤u),yoksa yasa koyucunun bilinçli birsusmas›n›n m› bulundu¤ununbelirlenmesi önem tafl›maktad›r.Kanun bofllu¤u; en yal›nanlat›m›yla, sorunun çözümünekatk› sa¤layacak bir kural›n bulunmamas›,yürürlükte olan hukukdüzeni dikkate al›nd›¤›nda, pozitifhukukun s›n›rlar› içerisinde sorunuçözecek bir düzenleme eksikli¤ifleklinde ifade edilebilir.Düzenleme yap›lmam›fl olmas› herzaman kanun bofllu¤u anlam›nagelmeyebilir. Bir sorun hukuk d›fl›alanda düzenlenmifl ya da bilerek,isteyerek susma yoluyla yasakoyucu taraf›ndan bilinçli olarakdüzenlenmemifl de olabilir. Ne varki, hukuk düzeninin bir kural›nvarl›¤›n› gerektirmesine karfl›n,kanun d›fl›nda örf-adet hukuku dabunu düzenlememifl ise, bir kanunbofllu¤undan söz edilmelidir.Hukukun görevi toplumsal yaflam›düzenlemek ve iliflkilerden do¤acaksorunlar› gidermektir. Yasan›nbir düzenleme öngörmedi¤i davran›flbiçiminin çözümsüz b›rak›lmas›düflünülemez.‹dari ve askeri yarg›da özel kurallarçerçevesinde düzenlenen, hakarama özgürlü¤ü kapsam›ndaönemli bulunan bu yöne HUMKhükümleri aras›nda yer verilmemiflolmas›nda, kanun koyucununbilinçli susmas›, olumsuz düzenlemeyapmak istemesi fleklindekidüflünceyi hakl› gösterecek birgerekçeye rastlan›lamam›flt›r. Budurumda, ortada bir kanun bofllu¤ubulundu¤unun kabulü ile sorununçözümlenmesi yasan›n amac›nauygun düflecektir.Hakimin hukuk yaratma alan›nagirebilmesi için, çözümü gerekenolaya uygulanabilir kanun hükmüveya örf ve adet kural›n›n bulunmamas›aran›r. Hakim, kanunbofllu¤unu doldururken takipedece¤i yol; Medeni Kanun'un 1.maddesinde aç›kland›¤› üzerekanun koyucu gibi hareket etmektenibarettir. Bu aflamada hakim,kanun koyucunun yapaca¤› gibi,taraflar›n karfl›l›kl› menfaatlerinitespit ederek, bunlar› adaletsüzgecinden geçirip hayat ihtiyaçlar›n›karfl›layan ve ayn›zamanda mevcut hukuk düzeni vehukuki güvenlikle ba¤daflan birkural bulacakt›r.Bu yönde en önemli araç k›yast›r.Boflluklar›n k›yas yoluyla doldurulmas›,adaletin bir gere¤i olaneflitlik ilkesi, benzer olana benzerflekilde davranma ilkesinin de birgere¤idir.Adli yarg› mahkemeleri aras›ndakigöreve iliflkin uyuflmazl›klardabaflvurulan; görevsizlik veya yetkisizlikkarar› verilmesi üzerine,davac›n›n, karar›n kesinleflmesitarihinden itibaren on gün içindeyeniden dilekçe vermesinin gerekti¤i,aksi takdirde davan›n aç›lmam›flsay›lmas›na karar verilece¤ineiliflkin HUMK m. 193 hükmünün,somut olaya k›yasen uygulanmas›gerekir.Bu durumda, sonradan görevlimahkemede aç›lan dava, görevsizmahkemede aç›lm›fl olan davan›ndevam› niteli¤inde kabul edilerek,görevsiz mahkemede dava aç›lmas›ile kazan›lm›fl haklar sakl›tutulmufl olaca¤›ndan, hak düflürücüsüre de, hatal› yarg› düzenineba¤l› mahkemede davan›n aç›ld›¤›tarihe göre belirlenecektir.Sonuç olarak; idari yarg› karar›n›takiben adli yarg›da (hukukmahkemesinde) yeni bir dava açabilmeninkoflullar› flu flekilde belirlenmelidir:Davan›n görevsiz yarg› yerindeaç›lm›fl olmas›;Görevsiz yarg› yerinde aç›landavan›n, adli yarg› düzeni içindeöngörülen hak düflürücü süreiçerisinde aç›lm›fl olmas›;‹dari yarg› yerince verilen görevsizlikkarar›n›n temyiz edilmeyerek yada temyiz edildi¤i takdirde onanmaksuretiyle kesinleflmifl olmas›,kesinleflen karar› takiben 10 günlüksüre içerisinde görevli adli yarg›yerinde yeni bir davan›n aç›lm›flolmas›;‹dari yarg›da aç›lan dava ile adliyarg›da aç›lan davan›n ayn› nitelikteolmas›.Belirtilen bu koflullar›n varl›¤›halinde, adli yarg›da aç›lm›fl dava,hatal› yarg› yolunda aç›lm›fldavan›n devam› niteli¤inde bulunacak,hak düflürücü süre dekorunmufl olacakt›r.Böylece, görevsizli¤e iliflkin birkarar›n, ifl bölümü esas›na göreveya yarg› yolu bak›m›ndan verilmiflolmas›n›n, yarg› kollar›na görefarkl› sonuçlar do¤urmas›n›nönüne geçilerek, anayasal niteliktekihak arama özgürlü¤ü zedelenmemiflolacakt›r.Yukar›da belirtilen maddi ve yasalolgular dikkate al›nd›¤›nda; belirtilenkoflullar›n varl›¤› halinde,aç›lan davan›n süresinde oldu-¤unun kabulü ile yasal dayana¤›n›oluflturan 6183 say›l› Kanun'un 58.maddesinde belirtilen s›n›rl› say›l›haller do¤rultusunda incelemeyap›larak sonucuna göre kararverilmesi gerekirken, önceki karardadirenilmesi usul ve yasayaayk›r›d›r. Bu nedenle direnmekarar› bozulmal›d›r.Sonuç: Daval› vekilinin temyizitirazlar›n›n kabulü ile, direnmekarar›n›n yukar›da gösterilennedenlerden dolay› HUMK'n›n429. maddesi gere¤ince (BOZUL-MASINA), 27.02.2008 günündeyap›lan ikinci görüflmede oybirli¤iylekarar verildi.94 • YARGITAY KARARLARI MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

T.C. YARGITAYOnbirinci Ceza DairesiYARGITAYEsas No : 2008/458Karar No: 2008/13886Karar Tarihi: 29.12.2008• Sahte Fatura Düzenlemek• Sahte Fatura Kullanmak• ‹ddianamenin Kapsam›• Hükmün KonusuÖzet: Sahte fatura düzenlemek vesahte fatura kullanmak suçlar› birbirindenayr› ve ba¤›ms›z suçlard›r.Hükmün konusu, iddianamedegösterilen eylemden ibarettir.(213 s. VUK m. 359)(5271 s. CMK m. 225, 309)213 say›l› Vergi Usul Kanunu'naayk›r›l›ktan san›k Ü. Deniz'in,an›lan Kanun'un 359/b-l, 765 say›l›Türk Ceza Kanunu'nun 55. maddelerigere¤ince 15 ay a¤›r hapiscezas› ile cezaland›r›lmas›na dair,(………. Üçüncü A¤›r CezaMahkemesi)'nin 22.10.2002 tarihlive 2000/261 esas, 2002/400 say›l›karar›n san›k Ü.Deniz ile Oktayhakk›nda 1998, 1999, 2000y›llar›nda sahte fatura kullanmaksuretiyle vergi kaçakç›l›¤› suçunuiflledi¤inden bahisle aç›lan kamudavas›nda;San›k Ü. Deniz için Defterdarl›ktaraf›ndan verilen mütalaada,defter ve belgeleri ibraz etmemekve muhteviyat› itibariyle sahtebelge düzenleme suçuna iliflkingörüflün bulunmad›¤› ve bu konudakamu davas› aç›lmamas›nara¤men, sahte belge kullanmaksuçundan Defterdarl›k mütalaas›verilmifl oldu¤u gözetilmeden,san›k Ü.Deniz'in mütalaa olmayansahte belge düzenlemek suçundanmahkum edilmesinde isabetgörülmedi¤inden bahisle 5271say›l› Ceza MuhakemesiKanunu'nun 309. maddesiuyar›nca an›lan karar›n bozulmas›lüzumu Yüksek Adalet Bakanl›¤›Ceza ‹flleri Genel Müdürlü¤ü07.12.2007 gün ve B.03.0.CÎG.0.00.00.04-130-7419-2007/62890say›l› kanun yarar›na bozmayaatfen Yarg›tay C.Baflsavc›l›¤›'n›n15.01.2008 gün ve KYB.2007289761 say›l› ihbarnamesiyleDaireye ihbar ve dava evrak› tevdiik›l›nmakla incelenip gere¤i görüflüldü:‹ncelenen dosya içeri¤ine göre;213 say›l› Vergi Usul Kanunu'nun367. maddesi uyar›nca …………Gelirler Bölge Müdürlü¤ü20.07.2000 tarih ve 7406 say› ilehükümlü Ü.Deniz hakk›nda 1998,1999 ve 2000 takvim y›llar›nda"sahte fatura düzenlemek" ve"yasal defter ve belgeleri incelemeyeibraz etmemek" eylemlerindendolay› vergi suçu raporuna at›ftausulüne uygun flekilde mütalaavermifl ise de;4369 say›l› Kanun ile de¤iflik 213say›l› Kanun'un 359/b-l bendindeyapt›r›ma ba¤lanan "sahte faturadüzenlemek" ve "sahte fatura kullanmak"suçlar›n›n birbirinden ayr›ve ba¤›ms›z suçlar oldu¤u, 1412say›l› CMUK'n›n 257. (5271 say›l›CMK'n›n 225.) maddesi uyar›ncahükmün konusu, duruflman›n neticesinegöre iddianamede gösterilenfiilden ibaret olup, kamudavas›n›n "sahte fatura kullanmak"suçundan aç›ld›¤› gözetilmeden,kaçakç›l›k suçu ile vergi incelemeraporlar›na uygun, ancak davakonusu yap›lmayan "sahte faturadüzenlemek" suçundan mahkumiyetinekarar verilmesi yasayaayk›r› olup, kanun yarar›na bozmayaatfen düzenlenen ihbarnamedekidüflünce yerindegörüldü¤ünden, ………… ÜçüncüA¤›r Ceza Mahkemesi'nin22.10.2002 gün ve 2000/261 Esas,2002/400 say›l› karar›n›n CMK'n›n309. maddesi gere¤ince (BOZUL-MASINA), cezan›n çektirilmemesine,dosyan›n Yarg›tay C.Baflsavc›l›¤›'na ‹ADES‹NE,29.12.2008 gününde oybirli¤iylekarar verildi.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009YARGITAY KARARLARI • 95

GEL‹R ‹DARES‹ BAfiKANLI⁄I‹STANBUL VERG‹ DA‹RES‹ BAfiKANLI⁄IMükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlü¤üÖZELGESay›: B.07.1 .G‹B.4 .34.l6. 01/ GVK-68-15493 26.09.2008*21117Konu: Serbest meslek faaliyetinedeniyle yan›nda çal›flt›raca¤›efline ödeyece¤i ücret ödemelerininve sigorta primlerinin meslekikazanc›n tespitinde gider olarakindirilmesi hk.‹lgi: ./09/2008 tarihli dilekçeniz.‹lgide kay›tl› dilekçenizde,.. VergiDairesi Müdürlü¤ü'nün .T.C. kimliknumaras›nda gelir vergisi mükellefioldu¤unuzu, ... adresinde serbestmuhasebeci mali müflavir olarakfaaliyette bulundu¤unuzu, iflyerinizdehizmet akti ile eflinizi sigortal›olarak çal›flt›raca¤›n›z› belirterek;eflinize ödeyece¤iniz ücretleri veSGK primlerini gider olarak yaz›pyazamayaca¤›n›z› sormaktas›n›z.193 say›l› Gelir VergisiKanunu'nun "Ücretin tarifi" bafll›kl›61. maddesinde; "Ücret, iflverenetabi ve belirli bir iflyerine ba¤l›olarak çal›flanlara hizmet karfl›l›¤›verilen para ve ay›nlar ile sa¤lananve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.Ücretin ödenek, tazminat, kasatazminat› (mali sorumluluk tazminat›),tahsisat, zam, avans, aidat,huzur hakk›, prim, ikramiye, giderkarfl›l›¤› veya baflka adlar alt›ndaödenmifl olmas› veya bir ortakl›kmünasebeti niteli¤inde olmamakflart› ile kazanc›n belli bir yüzdesifleklinde tayin edilmifl bulunmas›onun mahiyetini de¤ifltirmez..."hükmü yer alm›flt›r.Ayn› Kanunun 65. maddesinde,"Her türlü serbest meslek faaliyetindendo¤an kazançlar serbestmeslek kazanc›d›r.Serbest meslek faaliyeti; sermayedenziyade flahsi mesaiye,ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasadayanan ve ticari mahiyetteolmayan ifllerin iflverene tabiolmaks›z›n flahsi sorumlulukalt›nda kendi nam ve hesab›nayap›lmas›d›r..." hükmüne yer verilmifltir.Öte yandan ayn› Kanunun"Mesleki giderler" bafll›kl› 68. maddesinde;"Serbest meslek kazanc›n›ntespitinde afla¤›da yaz›l›giderler has›lattan indirilir:1. Mesleki kazanc›n elde edilmesive idame ettirilmesi için ödenengenel giderler (‹kametgâhlar›n›n birk›sm›n› ifl yeri olarak kullananlar,ikametgâh için ödedikleri kiran›ntamam› ile ›s›tma ve ayd›nlatmagibi di¤er giderlerin yar›s›n› indirebilirler.‹fl yeri kendi mülkü olanlarkira yerine amortisman›, ikametgâh›kendi mülkü olup bunun birk›sm›n› ifl yeri olarak kullananlaramortisman›n yar›s›n› gideryazabilirler).2. Hizmetli ve iflçilerin ifl yerindeveya ifl yerinin müfltemilat›ndakiiafle ve ibate giderleri, tedavi veilaç giderleri, sigorta primleri veemekli aidat› (bu primlerin veaidat›n geri al›nmamak üzereTürkiye'de kain sigorta flirketlerineveya emekli ve yard›m sand›klar›naödenmifl olmas› ve emeklive yard›m sand›klar›n›n tüzelkiflili¤i haiz bulunmalar› flart›yla) ile27'nci maddede yaz›l› giyim giderleri..." hükmü yer almaktad›r.Di¤er taraftan yine ayn› Kanunun"Gider Kabul Edilmeyen Ödemeler"bafll›kl› 41. maddesinin 2.bendinde; teflebbüs sahibinin kendisine,efline, küçük çocuklar›naiflletmeden ödenen ayl›klar,ücretler, ikramiyeler, komisyonlarve tazminatlar›n ticari kazanc›ntespitinde gider kabul edilmeyece¤ihüküm alt›na al›nm›fl oldu¤undan;bu hükmün serbest meslekkazanc› için geçerli olmayaca¤›tabiidir.Konu ile ilgili olarak 174 Seri No.luGelir Vergisi Genel Tebli¤i'nin"SSK primlerinin Gelir ve KurumlarVergisi Yönünden GiderYaz›lmas›" bafll›kl› (C) bölümünde;"8.12.1993 gün ve 21782 say›l›Resmi Gazete'de yay›mlanan96 • ÖZELGE MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

3917 say›l› Kanunla 506 say›l›Sosyal Sigortalar Kanunu'nun baz›hükümleri de¤ifltirilmifltir.506 say›l› Kanunun 3917 say›l›Kanunla de¤iflik 80. maddesininbirinci f›kras›nda, "‹flveren, bir ayiçinde çal›flt›rd›¤› sigortal›lar›nprimlerine esas tutulacak kazançlartoplam› üzerinden, bu kanungere¤ince hesaplanacak primtutarlar›n› ücretlerinden kesmeyeve kendisine ait prim tutarlar›n› dabu miktara ekleyerek en geç ertesiay›n sonuna kadar Kuruma ödemeyemecburdur." denilmifl, ayn›maddenin üçüncü f›kras›nda da"Kuruma ödenmeyen prim Gelir veKurumlar Vergisi uygulamas›ndagider yaz›lmaz." hükmü yeralm›flt›r...." aç›klamalar›na yer verilmifltir.213 say›l› Vergi Usul Kanunu'nun238. maddesinde ise, "iflverenlerher ay ödedikleri ücretler için (ücretbordrosu) tutmaya mecburdurlar"denilmifltir.Bu hüküm ve aç›klamalara göre,eflinize yapaca¤›n›z ödemelerinücret bordrosunda gösterilmesigerekmekte olup, söz konusuücretlerin serbest meslek kazanc›n›z›ntespitinde Gelir VergisiKanunu'nun 68/1 maddesi gere-¤ince gider olarak dikkate al›nmas›gerekmektedir.Di¤er taraftan sosyal güvenlikprimlerinin gider olarak dikkateal›nabilmesi için, bu primlerinSosyal Sigortalar Kurumu'na fiilenödenmifl olmas› flart›yla, ait oldu¤uy›la bak›lmaks›z›n fiilen ödendi¤itarihte gider olarak yaz›lmas›mümkündür.Bilgi edinilmesini rica ederim.GEL‹R ‹DARES‹ BAfiKANLI⁄I‹STANBUL VERG‹ DA‹RES‹ BAfiKANLI⁄IMükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlü¤üÖZELGESay›: KDV.MUK.B.07.1.G‹B.4.34.17.01.29.7307 18.08.2008Konu: fiirket aktifinde kay›tl›minibüsün iktisab›nda yüklenilenKDV'nin indirim konusu yap›l›pyap›lmayaca¤› hk......................... fiT‹.‹lgide kay›tl› dilekçenizincelenmifltir.3065 say›l› Katma De¤er VergisiKanunun 29/1-a maddesinde,mükelleflerin yapt›klar› vergiye tabiifllemler üzerinden hesaplanankatma de¤er vergisinden, buKanunda aksine hükümolmad›kça, faaliyetlerine iliflkinolarak kendilerine yap›lan teslim vehizmetler dolay›s›yla hesaplanarakdüzenlenen fatura ve benzerivesikalarda gösterilen katma de¤ervergisini indirebilecekleri, maddenin3. bendinde ise indirimhakk›n›n vergiyi do¤uran olay›nvuku buldu¤u takvim y›l› afl›lmamakflart›yla, ilgili vesikalar›nkanuni defterlere kaydedildi¤ivergilendirme döneminde kullanabilece¤ihükmüne yer verilmifltir.Ayn› Kanunun 30/b maddesindede; "Faaliyetleri k›smen veyatamamen binek otomobillerininkiralanmas› veya çeflitli flekillerdeiflletilmesi olanlar›n bu amaçla kulland›klar›hariç olmak üzere iflletmelereait binek otomobillerininal›fl vesikalar›nda gösterilen katmade¤er vergisi'nin hesaplanankatma de¤er vergisinden indirilemeyece¤i"hükmü yer almaktad›r.Buna göre, fiirketinizin faaliyetlerindekullan›lmak üzere sat›nald›¤›n›z minibüs, Türk GümrükTarife Cetvelinin 87.03 pozisyonundayer alan binek otomobillerive esas itibariyle insan tafl›maküzere imal edilmifl di¤er motorlutafl›tlar (87.02 pozisyonuna girenlerhariç) kategorisine girmedi-¤inden, söz konusu minibüsünfiirketinize tesliminde ödedi¤inizKDV'nin takvim y›l› afl›lmamakkayd›yla indirim konusu yap›lmas›mümkün bulunmaktad›r.Bilgi edinilmesini rica ederim.BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009ÖZELGE • 97

Ayr›nt›l› bilgilere www.asmmmo.org.tr adresimizdeki web sitemizden eriflebilirsiniz.K›dem Tazminat› Tavan›SOSYAL GÜVENL‹K01.01.2009 - 30.06.2009 Tarihleri Arası 2.260,04 TL01.07.2008 - 31.12.2008 Tarihleri Arası 2.173,18 YTL01.01.2008 - 30.06.2008 Tarihleri Arası 2.087,92 YTL01.07.2007 - 31.12.2007 Tarihleri Arası 2.030,19 YTL01.01.2007 - 30.06.2007 Tarihleri Arası 1.960,69 YTL01.07.2006 - 31.12.2006 Tarihleri Arası 1.857,44 YTL01.01.2006 - 30.06.2006 Tarihleri Arası 1.770,63 YTL01.07.2005 - 31.12.2005 Tarihleri Arası 1.727,15 YTL01.01.2005 - 30.06.2005 Tarihleri Arası 1.648,90 YTL01.07.2004 - 31.12.2004 Tarihleri Arası 1.574.740.000 TL01.01.2004 - 30.06.2004 Tarihleri Arası 1.485.430.000 TLSigorta Primine Esas Ücretler (Tavan ve Taban)Sigorta Primine Esas Tavan Ücret 01.01.2009 tarihinden geçerli olmak üzere 4.329,00 TLSigorta Primine Esas Taban Ücret 01.01.2009 tarihinden geçerli olmak üzere 666,00 TLSigorta Primine Esas Tavan Ücret 01.07.2008 tarihinden geçerli olmak üzereSigorta Primine Esas Taban Ücret 01.07.2008 tarihinden geçerli olmak üzereBildirim Süreleri ve ‹hbar Tazminat› Tutar›4.151,70 YTL638,70 YTLHizmet Süresi Bildirim Süresi Tazminat Tutarıİşi 6 Aydan Az Sürmüş Olan işçi için 2 Hafta 2 Haftalık Ücretİşi 6 Aydan 1.5 Yıla Kadar Sürmüş Olan işçi için 4 Hafta 4 Haftalık Ücretİşi 1.5 Yıldan 3 Yıla Kadar Sürmüş Olan işçi için 6 Hafta 6 Haftalık Ücretİşi 3 Yıldan Fazla Sürmüş Olan işçi için 8 Hafta 8 Haftalık Ücret‹flsizlik Sigortas› Prim Oranlar›İşçi %1 İşveren %2 Devlet %1Y›ll›k Ücretli ‹zin SüreleriHizmet SüresiYıllık izin Süreleri1 Yıldan 5 yıla kadar olanlar (5 yıl dahil) 14 işgünü5 Yıldan fazla 15 yıldan az olanlar 20 işgünü15 Yıl ve daha fazla olanlar 26 işgünü18 Yaşından küçük işçiler ile 50 yaş ve daha yukarı yaştaki işçiler(en az) 20 işgünü‹nternet Üzerinden e-bildirge Uygulamas›nda ‹flçi Say›s›2005/Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında özel ve resmi sektör işyerlerinde 5 ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenlerinbu aylara ait Aylık Prim ve Hizmet Belgelerini,2005/Ağustos ve takip eden aylara ait özel ve resmi sektör işyerlerinde 3 ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenlerin buaylara ait Aylık Prim ve Hizmet Belgelerini,2006/Kasım ve takip eden aylara ait özel ve resmi sektör işyerlerinde 2 ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenlerin buaylara ait Aylık Prim ve Hizmet Belgelerini,İnternet üzerinden e-bildirge uygulaması ile kuruma (SGK) göndermeleri zorunluluğu getirilmiştir.98 • PRAT‹K B‹LG‹LER MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

‹DAR‹ PARA CEZASI UYGULAMALARI5510 Say›l› Kanun'a Göre Uygulanacak ‹dari Para Cezalar›(01.01.2009- 30.06.2009 tarihleri aras›nda uygulanmak üzere)• İşyeri Bildirgesinin Süresinde veya Kurumca Belirlenen Şekle ve Usule Uygun Verilmemesi; . . . . . . . . . . . . . . .CEZA TUTARI- Kamu idareleri ile bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin üç katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.998,00 TL- Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.332,00 TL- Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir aylık asgari ücret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .666,00 TL• Sigortalı ise Giriş Bildirgesi ile Genel Sağlık SigortasI Giriş Bildirgesinin Süresinde veya Kurumca BelirlenenŞekle ve Usule Uygün Verilmemesi;- Sigortalı işe Giriş Bildirgesi ile Genel Sağlık Sigortası giriş Bildirgesinin süresinde veya kurumca belirlenen şekle veusule uygün verilmemesi halinde her bir Sigortalı için asgari ücret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .666,00 TL- Sigortalı işe Giriş Bildirgesi'nin verilmediğinin, mahkeme kararından, kurum ve kuruluşlardanalınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde her bir Sigortalı için asgari ücretin iki katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.332,00 TL- Sigortalı işe Giriş Bildirgesi'nin verilmediğinin, mahkeme kararından, kurum ve kuruluşlardanalınan bilgi ve belgelerden tespit edilme tarihinden itibaren bir yıl içinde tekrar bildirge verilmediğinin anlaşılmasıhalinde her bir Sigortalı için asgari ücretin beş katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3.330,00 TL• Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Süresinde veya Kurumca Belirlenen Şekle ve Usule Uygün Verilmemesi;- Belgenin asıl olması halinde aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla belgede kayıtlı Sigortalı sayısı başına,aylık asgari ücretin beşte biri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .133,20 TL- Belgenin ek olması halinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgedekayıtlı Sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin sekizde biri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83,25 TL- Ek belgenin 86 nci maddenin beşinci fıkrasına istinaden Kurumca re'sen düzenlenmesi durumunda,aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı Sigortalı sayısı başına,aylık asgari ücretin yarısı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .333,00 TL- Belgenin mahkeme kararı, kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden kuruma bildirilmediği veyaeksik bildirildiği anlaşılan Sigortalılarla ilgili olması halinde aylık asgari ücretin iki katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.332,00 TL• Kuruma Eksik İşçilik Bildirilmesi Halinde Bildirilmediği Tespit Edilen Eksik İşçilik TutanrınınMal Edildiği Her Bir Ay için, Aylık Asgari Ücretin İki Katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.332,00 TL• Defter Kayıt ve Belgelerin ibraz Edilmemesi veya Geçersizliği;- Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin oniki katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7.992,00 TL- Diğer defterleri tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin altı katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3.996,00 TL- Defter tutmakla yükümlü değil iseler, asgari ücretin üç katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.998,00 TL- Kanuni tasdik süresi geçtikten sonra tasdik ettirilmiş olan defterlerin tasdik tarihinden önceki kısmı,işçilikle ilgili giderlerin işlenmemiş olduğu tespit edilen defterler, sigorta primleri hesabına esas tutulankazançların kesin olarak tespitine imkan vermeyecek şekilde usulsüz veya noksan tutulmuş defterler,herhangi bir ay için sigorta primleri hesabına esas tutulması gereken kazançların ve kazançlarla ilgiliödemelerin (sigorta primine esas kazancın ödemeye bağlı olduğu durumlar dahil) o ayın dahil bulunduğuhesap dönemine ait defterlere işlenmemiş olması halinde, o aya ait defter kayıtları geçerli sayılmaz ve bugeçersizlik hallerinin gerçekleştiği her bir takvim ayı için, aylık asgari ücretin yarısı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .333,00 TLKullanılmaya başlanmadan önce tasdik ettirilmesi zorunlu olduğu halde tasdiksiz tutulmuş olan defterlergeçerli sayılmaz ve tutmakla yükümlü bulunulan defter türü dikkate alınarak;- Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin oniki katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7.992,00 TL- Diğer defterleri tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin altı katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3.996,00 TLBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009PRAT‹K B‹LG‹LER • 99

‹DAR‹ PARA CEZASI UYGULAMALARI5510 Say›l› Kanun'a Göre Uygulanacak ‹dari Para Cezalar›(01.01.2009- 30.06.2009 tarihleri aras›nda uygulanmak üzere)- Vergi Usul Kanunu gereğince bilanço esasına göre defter tutulması gerekirken işletme hesabıesasına göre tutulmuş defterler geçerli sayılmaz ve tutmakla yükümlü bulunduğu defter türü dikkatealınarak aylık asgari ücretin oniki katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7.992,00 TL- Belirlenen unsurlardan herhangi birini ihtiva etmeyen (imza şartı yönünden makbuz mukabilinde veyabanka kanalıyla yapılan ödemeler hariç) ücret tediye bordroları geçerli sayılmaz ve her bir geçersiz ücrettediye bordrosu için aylık asgari ücretin yarısı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .333,00 TLİbraz süresi geçirildikten sonra incelemeye sunulan ve tümünün veya bir bölümünün geçersiz olduğutespit edilen defter ve belgeler yönünden, ayrıca geçersizlik fiilleri için idari para cezası uygulanmaz,sadece tutulan defter türü dikkate alınarak;- Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin oniki katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7.992,00 TL- Diğer defterleri tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin altı katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3.996,00 TL- Defter tutmakla yükümlü değil iseler, asgari ücretin üç katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.998,00 TL• Asgari İsçilik Uygulamasına İlişkin Kurumca İstenecek Bilgi ve BelgelerinSüresinde Verilmemesi Halinde Aylık Asgari Ücretin İki Katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.332,00 TL• Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin İşyerinde Asılı Bulundurulmaması Halinde Aylık Asgari Ücretin iki Katı . . . . . . . .1.332,00 TL• Bağımsız Olarak Çalışan Sigortalıların Sigortalılıklarının Sona Erdiğinin Bildirilmemesi Halinde BildirimYükümlülüğünü Yerine Getirmeyen Kurum ve Kuruluşlar ile Tüzel Kişilere Aylık Asgari Ücret . . . . . . . . . . . . . . . . . . .666,00 TL• Vazife Malullüğüne Sebep Olan Olayın İlgili Mercilere Süresinde Bildirilmemesi Halinde Aylık Asgari Ücret . . . . . . .666,00 TL• İhaleli İşlerde Bildirim Yükümlülüğüne Uyulmaması Halinde Aylık Asgari Ücret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .666,00 TL• Kamu idareleri lie Bankaların Bildirim Yükümlülüğünü Yerine Getirmemesi Halinde Yerine GetirilmeyenHer Bir Bildirim Yükümlülüğü İçin Aylık Asgari Ücretin Onda Biri Tutarında . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66,60 TL• Ticaret Sicil Memurluklarınca Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Halinde Yerine GetirilmeyenHer Bir Bildirim Yükümlülüğü İçin Aylık Asgari Ücret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .666,00 TL• Ruhsat Vermeye Yetkili Makamlarca Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Halinde Yerine GetirilmeyenHer Bir Bildirim Yükümlülüğü İçin Aylık Asgari Ücret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .666,00 TL• Denetim ve Kontrole Engel Olunması;- Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarının inceleme ve soruşturma görevleriniyerine getirmelerine engel olunması haline asgari ücretin beş katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3.330,00 TL- Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarının görevlerini yapmasını engellemek amacıylacebir ve tehdit kullanılması halinde asgari ücretin on katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6.660,00 TL• Bilgi ve Belgelerin Süresinde Verilmemesi;- Kurum tarafından istenen bilgi ve belgeleri belirlenen süre içinde mucbir sebep olmaksızın vermeyenlere,aylık asgari ücretin beş katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3.330,00 TL- İstenen bilgi ve belgelerin geç verilmesi halinde aylık asgari ücretin iki katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.332,00 TL• Süresi Geçtikten Sonra Verilen Bildirgeler;- İşyeri bildirgesinin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliklerinden verilmesi durumunda;- Kamu idareleri ile bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.332,00 TL- Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .888,00 TL- Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .444,00 TL- Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi ile Genel Sağlık Sigortası Giriş Bildirgesinin yasal süresi geçtikten sonrailgililerce kendiliklerinden verilmesi durumunda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .444,00 TL100 • PRAT‹K B‹LG‹LER MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

SSK'na Göre Uygulanacak ‹dari Para Cezalar›1- İşyeri Bildirgesinin Yasal Süresi İçinde2007 Y›l› 2008 Y›l›Kuruma Verilmemesi Halindea) Bilanço Esasına Göre Defter Tutanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1. 755,00 YTL . . . . . . . . . . .1.916,10 YTLb) Diğer Defter Tutanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.170,00 YTL . . . . . . . . . . .1.277,40 YTLc) Defter Tutmakla Yükümlü Olmayanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .585,00 YTL . . . . . . . . . . . .638,70 YTL2- Sigortalı İşle Giriş Bildirgesinin Yasal Süresi İçinde KurumaVerilmemesi Halinde Her Bir Sigortalı İçin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .585,00 YTL . . . . . . . . . . . .638,70 YTL3- Aylık, Sosyal Güvenlik Destek Primi Bildirgeleri veDört Aylık Bordroların (kaldırıldı) Kuruma Verilmemesi HalindeAsgari Ücretin Üç Katını Geçmemek Kaydıyla Belgenin;a) Aslı İçin Sigortalı Başına Aylık Asgari Ücretin 1/5'i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117,00 YTL . . . . . . . . . . . .127,74 YTLb) Ek Belge Niteliğinde Olması Halinde Asgari Ücretin 1/8'i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73,13 YTL . . . . . . . . . . . .79, 84 YTLc) Hiç Belge Vermeyenlere Her Ay İçin Asgari Ücretin 3 Katı . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.755,00 YTL . . . . . . . . . . .1.916,10 YTL4- Yazılı İhtara Rağmen Mücbir Sebep Olmaksızın Defter veBelgelerin ibraz Edilmemesi Halindea) Bilanço Esasına Göre Defter Tutanlara Asgari Ücretin 1 2 Katı . . . . . . . . . . . . . . . .7.020,00 YTL . . . . . . . . . . .7.464,40 YTLb) Bilanço Esasi Dışında Defter Tutanlara Asgari Ücretin 6 Katı . . . . . . . . . . . . . . . . .3.510,00 YTL . . . . . . . . . . .3.882,20 YTLc) Defter Tutmakla Yükümlü Olmayanlara Asgari Ücretin 3 Katı . . . . . . . . . . . . . . . . .1.755,00 YTL . . . . . . . . . . .1.916,10 YTLDefter Ve Belgelerinin Tümünü Bu Bentte Belirtilen Süre İçindeİbraz Etmekle Birlikte, Yönetmelikte Belirtilen Usul ve EsaslaraUygun Olarak Düzenlemeyenlere, Her Bir Geçersizlik Hali İçin,İbraz Edilmemesi Üzerine Uygulanan Miktarları Asmamak KaydıylaAylık Asgari Ücretin Yarısı Tutarında . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .292,50 YTL . . . . . . . . . . . .319,35 YTL5- İşçi veya bakmakla yükümlü olduğu kişilere muayene içingerekli belgeleri kurumca yapılacak ihtara rağmen üç gün içinde vermeyenlere . . . . . . . . . . . .585,00 YTL . . . . . . . . . . . .638,70 YTLDamga Vergisi Oranlar›VERG‹2008 Y›l› 2009 Y›l›Ücretlerde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Binde 6 . . . . . . . . . . . . . . .Binde 6Sözleşmeler, tahütnameler ve temliknameler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Binde 7,5 . . . . . . . . . . . . . .Binde 7,5Kira Mukavelenameleri (Mukavele Süresine Göre kira bedeli üzerinden) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Binde 1,5 . . . . . . . . . . . . . .Binde 1,5Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22,70 YTL . . . . . . . . . . . . .25,40 TLKurumlar Vergisi Beyannamesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30,30 YTL . . . . . . . . . . . . .33,90 TLMuhtasar Beyannameler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15,10 YTL . . . . . . . . . . . . .16,90 TLKatma Değer Vergisi Beyannameleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15,10 YTL . . . . . . . . . . . . .16,90 TLBelediyeler ve İl Özel İdarelerine verilen Beyannameler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11,20 YTL . . . . . . . . . . . . .12,50 TLSosyal Güvenlik Kurumlarına verilen Sigorta Prim Bildirgeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11,20 YTL . . . . . . . . . . . . .12,50 TLDiğer Vergi Beyannameleri (Damga Vergisi Beyannameleri hariç) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15,10 YTL . . . . . . . . . . . .16,90 TLGümrük İdarelerine verilen Beyannameler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30,30 YTL . . . . . . . . . . . . .33,90 TLBilançolar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17,50 YTL . . . . . . . . . . . . .19,60 TLGelir Tabloları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8,60 TL . . . . . . . . . . . . . . .9,60 TLİşletme Hesabı Özetleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8,60 YTL . . . . . . . . . . . . 9,60 TLEmlak Vergisi OranlarıBüyük Şehir Belediye Sınırlarındaa) Binalarda (Meskenler İçin) ve Arazilerde . . . . . . . . . . . . . . . . . .Binde 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Binde 2b) Binalarda (işyerleri İçin) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Binde 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Binde 4c) Arsalarda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Binde 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Binde 6Yıllar İtibariyle Gecikme Zammı (Aylık)21.04.2006 Tarihinden itibaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 2.502.03.2005 - 20.04.2006 Tarihleri Arası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 312.11.2003 - 01.03.2005 Tarihleri Arası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 431.01.2002 - 11.11.2003 Tarihleri Arası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 7Yıllar İtibariyle Tecil Faizi (Aylık)28.04.2006 Tarihlerinden itibaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 204.03.2005 - 27.04.2006 Tarihleri Arası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 2.512.11.2003 - 03.03.2005 Tarihleri Arası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 302.02.2002 - 11.11.2003 Tarihleri Arası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 531.03.2001 - 01.02.2002 Tarihleri Arası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 6BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009PRAT‹K B‹LG‹LER • 101

Perakende Sat›fl Fifli, Yazar Kasa Fifli Düzenleme ve Amortisman Ay›rma S›n›r›01.01.2009 tarihinden itibaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .670 TL01.01.2008 tarihinden itibaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .600 YTL01.01.2007 tarihinden itibaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .560 YTL01.01.2006 tarihinden itibaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .520 YTLReeskont ve Avans ‹fllemlerinde Uygulanacak OranlarReeskont İşlemlerinde (12.06.2009'dan itibaren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 18Avans İşlemlerinde (12.06.2009'dan itibaren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 19Reeskont İşlemlerinde (09.04.2009'dan itibaren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 19Avans İşlemlerinde (09.04.2009'dan itibaren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 20Reeskont İşlemlerinde (28.12.2007'den itibaren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 25Avans İşlemlerinde (28.12.2007'den itibaren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 27Reeskont İşlemlerinde (20.12.2006'dan itibaren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 27Avans İşlemlerinde (20.12.2006'dan itibaren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 29Reeskont İşlemlerinde (20.12.2005'den itibaren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 23Avans İşlemlerinde (20.12.2005'den itibaren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 25Reeskont İşlemlerinde (25.05.2005'den itibaren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 28Avans İşlemlerinde (25.05.2005'den itibaren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 30Menkul Sermaye ‹ratlar›n›n Beyan›nda Uygulanacak ‹ndirim Oranlar›2008 Yılı için . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 64,92007 Yılı için . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 37,72006 Yılı için . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 46,52005 Yılı için . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 53,72004 Yılı için . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 43,82003 Yılı için . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 57,52002 Yılı için . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 87,42005-2006-2007-2008-2009 YILI KAZANÇLARINDA BEYAN SINIRLARI2006 2007 2008 2009Konut Kira Geliri İstisna Tutarı 2.200 YTL 2.300 YTL 2.400 YTL 2.600 TLTevkif (Kesinti) Yoluyla Vergilendirilmiş Bulunan Menkul Sermaye İratları veVergi Alacağı Dahil Kurumlardan Elde Edilen Kar Paylarında 18.000 YTL 19.000 YTL 19.800 YTL 22.000 TLTevkif (Kesinti) Yoluyla Vergilendirilmiş Bulunan Gayrimenkul Sermaye İratlarında 18.000 YTL 19.000 YTL 19.800 YTL 22.000 TLDeğer Artış Kazançlarında 6.000 YTL 6.400 YTL 6.800 YTL 7.600 TLGVK 82. madde belirtilen bazı arizi kazançlarda 14.000 YTL 15.000 YTL 16.000 YTL 17.900 TLÖzel Usulsüzlük Cezalar›2008 Y›l› 2009 Y›l›1- Fatura, Gider Pusulası, Müstahsil Makbuzu ile Serbest Meslek Makbuzlarının verilmemesi, alınmaması,düzenlenmemesi veya düzenlenen bu belgelerin gerçeği yansıtmaması halinde her belgenin . . . . . . . . . . . . . .% 10 . . . . . . . .% 10(2009 Yılı için ise 160 TL'den az 76.000 TL'den fazla olamaz)2- Perakende Satış Fişi, Ödeme Kaydedici Cihaz Fişi, Giriş ve Yolcu Taşıma Bileti, Sevk İrsaliyesiTaşıma İrsaliyesi, Yolcu Listesi, Günlük Müşteri Listesi İle Maliye Bakanlığı'nca Düzenleme . . . . . . . . . . . . . .149 YTL . . . . .160 TLMecburiyeti Getirilen Belgelerin Düzenlenmemesi, Bulundurulmaması ve Kaydedilmemesi veyaDüzenlenen Bu Belgelerin Gerçeği Yansıtmaması Halinde; Herbir Belge İçin(2009 Yılı için 7.600 TL ve toplam yıllık 76.000 TL'den fazla olamaz)3- VUK'un 232'nci maddesinin 1-5.bentleri dışında kalan kişilerin Fatura, Gider Pusulası,Müstahsil Makbuzu, Serbest Meslek Mkb. Parakende Satış Fişi, Ödeme Kaydedici Fişi,Giriş ve Yolcu Taşıma Bileti Almadıklarının Tespitinde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29,80 YTL . . . .29,80 TL4- Serbest Meslek Kazanç Defterini Günü Güne Tutmayanlara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .149 YTL . . . . .160 TL5- Vergi Levhasını Bulundurmayan ve Asmayanlara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .149 YTL . . . . .160 TL6- T. Düzen Hesap Planı ve Mali Tablolara İlişkin Usul ve Esaslara Uymayanlara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3.200 YTL . . . .3.500 TL7- VUK'un 8. maddesinin son fıkrası uyarınca düzenlenen tek vergi numarası ile ilgilimecburiyetlere uymayanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .170 YTL . . . . .190 TL8- Belge basımı ile ilgili bildirim görevini tamamen veya kısmen yerine getirmeyenmatbaa isletmecilerine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 YTL . . . . .560 TL9- 4358 sayılı Kanun uyarınca Vergi Kimlik No'su zorunluluğu getirilen kurum veKuruluşlardan yaptıkları işlemlere ilişkin bildirimleri yerine getirmeyenler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .680 YTL . . . . .760 TL10- VUK.'un 127/d bendi uyarınca Maliye Bakanlığı’nın özel işaretli görevlisininikazına rağmen durmayan araç sahibi adına . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 YTL . . . . .560 TL102 • PRAT‹K B‹LG‹LER MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN

Geçici Vergi Oran›Gelir Vergisi Mükellefleri (01.01.2006 tarihinden itibaren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 15Kurumlar Vergisi Mükellefleri (2006/I. dönem) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 30Kurumlar Vergisi Mükellefleri 01.01.2006 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 20Usulsüzlük Cezalar›na Ait Cetvel2008 Y›l›2009 Y›l›I. DereceUsulsüzlüklerII. DereceUsulsüzlüklerI. DereceUsulsüzlüklerII. DereceUsulsüzlüklerSermaye Şirketleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80,00 YTL . . . .46,00 YTL. . . . . . . . . 89,00 TL . . . . . . .50,00 TLBirinci Sınıf Tüccar ve Serbest Meslek Erbabı . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50,00 YTL . . . .25,00 YTL. . . . . . . . . 56,00 TL . . . . . . .28,00 TLİkinci Sınıf Tüccarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25,00 YTL . . .13,00 YTL. . . . . . . . . 28,00 TL . . . . . . .14,00 TLYukarıdakiler Dışında Kalıp; Beyanname ile GV'ne Tabi Olanlar . . . . .13,00 YTL . . . .6,80 YTL. . . . . . . . . 14,00 TL . . . . . . . .7,60 TLBasil Usulde GV'ne Tabi Olanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6,80 YTL . . . . .3,20 YTL. . . . . . . . . . 7,60 TL . . . . . . . .3,50 TLGelir Vergisinden Muaf Esnaf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3,20 YTL . . . .1,80 YTL. . . . . . . . . . 3,50 TL . . . . . . . .2,00 TLElektronik Ortamda Beyanname Verilmesi Mecburiyetine Uyulmamas› Halinde Uygulanacak Özel Usulsüzlük Cezas›(213 say›l› VUK Muk. Md. 355)2008 Y›l› 2009 Y›l›Yasal sürenin bitim tarihinden itibaren ilk 15 gün içinde verilmesi halinde 1/4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372,50 YTL . . . . . .400,00 TLYasal sürenin bitim tarihinden itibaren ikinci 15 gün içinde verilmesi halinde 1/2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 745,00 YTL . . . . . .800,00 TLYasal sürenin bitim tarihinden itibaren 30 günden sonra verilmesi halinde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1,490,00 YTL . . . . .1.600,00 TLY›llar ‹tibariyle Yeniden De¤erleme Oranlar›Uygulama Yılı . . . . . . . . . . . . . . Oran (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uygulama Yılı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Oran (%)2001 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53.2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9,82002 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59.0. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7,82003 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28.5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7,22004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11,2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12Bilgi Vermekten Çekinenlere Uygulanacak Özel Usulsüzlük Cezalar›VUK'nun 86, 148, 149, 150, 256 ve 257 nci Maddelerinde Yer Alan Zorunluluklar ileMuk. 257. Maddesi Uyar›nca Getirilen Zorunluluklara Uymayanlar2008 Y›l› 2009 Y›l›Birinci Sınıf Tüccarlar ile Serbest Meslek Erbabı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.490,00 YTL . . . . .1.600,00 TLİkinci Sınıf Tüccarlar, Defter Tutan Çiftçiler ile Basit Usulde Vergilendirilenler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680,00 YTL . . . . . .760,00 TLYukarıda Belirtilenler Dışında Kalanlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320,00 YTL . . . . . .350,00 TLBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009PRAT‹K B‹LG‹LER • 103

2009 Y›l› Gelirlerine Uygulanacak Gelir Vergisi Tarifesi8.700 TL'ye kadar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 1522.000 TL'nin 8.700 lirası için 1.305 lira, fazlası . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 2050.000 TL'nin 22.000 lirası için 3.965 lira, fazlası . . . . . . . . . . . . . . . . .% 2750.000 TL'den fazlasının 50.000 lirası için 11.525 lira fazlası . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 352008 Y›l› Gelir Vergisi Tarifesi7.800 YTL'ye kadar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .% 1519.800 YTL'nin 7.800 YTL'si için 1.170 .YTL, fazlası . . . . . . . . . . . . . . . . .% 2044.700 YTL'nin 19.800 YTL'si için 3.570 .YTL, fazlası . . . . . . . . . . . . . . . . .% 2744.700 YTL'den fazlasının 44.700 YTL'si için 10.293 .YTL, fazlası . . . . . . . . . . . . . . . . .% 35oranında vergilendirilir.2009 Beyannamelerini SM veya SMMM'lere ‹mzalatmak Zorunda OlmayanlarNoterlerÖzel kanunla kurulan kooperatifler ve birlikleri2007 yılı satış veya hasılatları aşağıdaki tutarları asmayan mükellefler- Serbest meslek faaliyetlerinde bulunanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100.000 TL- II. Sınıf tacirlerden alım-satım veya imalatta bulunanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .143.000 TL- II. Sınıf tacirlerden alım-satım veya imalat dışındakiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71.000 TL- Zirai kazancı işletme hesabı esasına göre belirlenen çiftçiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .143.000 TLTOPTAN EfiYA F‹YATLARI ENDEKS‹ (1994=100)Yıllar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık1995 148,50 159,00 167,80 176,40 179,70 182,00 186,10 190,30 199,10 206,50 213,80 223,101996 244,80 259,10 277,30 299,70 312,10 320,60 328,20 340,60 358,00 377,60 396,90 412,501997 435,80 462,80 490,70 517,90 554,80 563,40 593,10 624,60 663,70 708,00 747,60 787,701998 839,10 877,40 912,70 949,30 980,20 995,50 1.020,70 1.045,30 1.101,20 1.146,80 1.185,70 1.215,101999 1.258,60 1.301,00 1.352,90 1.424,40 1.469,90 1.496,50 1.556,00 1.606,80 1.700,80 1.780,10 1.852,70 1.979,502000 2.094,00 2.179,30 2.246,80 2.300,50 2.339,50 2.346,40 2.370,50 2.393 2.448,30 2.516,70 2.577,20 26262001 2.686,80 2.757,60 3.035,00 3.470,80 3.689,60 3.795,60 3.920,60 4.059,50 4.276,70 4.564,50 4.755,50 4951,72002 5.157,40 5.289,50 5.387,90 5485,50 5.508,40 5.572,00 5.720,70 5.842,80 6.024,60 6.213,00 6.314,30 6.478,802003 6.840,70 7.055,70 7.281,80 7.410,00 7.364,00 7.222,20 7.183,50 7.169,40 7.173,30 7.213,40 7.336,20 7.382,102004 7.576,50 7.700,60 7.862,20 8.070,50 8.067,80 7.982,70 7.861,60 7.923,50 8.069,70 8330,10 8.392,70 8.403,72005 8.328,42 8.326,55 8.503,60 8.675,43 8.647,64 8.677,15 8.655,06 8.804,91 8.950,24 9.009,11 8.805,20 8.785,742006 8.957,94 8.980,93 9.003,20 9.177,76 9.432,06 9.811,35 9.896,12 9.822,13 9.799,14 9.843,68 9.814,95 9.802,742006(*) 124,70 125,02 125,33 127,76 131,30 136,58 137.76 136.73 136,41 137,03 136,63 136,462007 9.797,71 9.890,38 9.986,64 10.066,38 10.105,89 10.095,11 10.101,58 10.187,78 10.291,22 10.277,57 10.369,52 10.385,322007(*) 136,39 137,68 139,02 140,13 140,68 140,53 140,62 141,82 143,26 143,07 144,35 144,572008 10.429,14 10.696,37 11.035,44 11.531,83 11.776,07 11.814,14 11.961,40 11.681,96 11.577,08 11.643,17 11.639,58 11.227,242008(*) 145,18 148,90 153,62 160,53 163,93 164,46 166,51 162,62 161,16 162,08 162,03 156,292009 11.253,10 11.384,56 11.417,60 11.491,59 11.485,84 11.594,312009(*) 156,65 158,48 158,94 159,97 159,89 161,405079 say›l› Kanun'un 11 'inci maddesi ile 01.01.2006 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer298'inci maddesinin sonuna afla¤›daki (C) f›kras› eklenmifltir."C) Vergi kanunlar›nda yer alan toptan eflya fiyatlan genel endeksi" ibaresi "üretici fiyatlar› endeksi" ve "TEFE" ibaresi "ÜFE" olarakuygulan›r."(*) ÜFE104 • PRAT‹K B‹LG‹LER MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN