Buraya

nünde seyr eyledikde, aslda ve asl›n asl›nda seyr sâhibidir. Vemu’âmelesi ondan yükseklere terakkî eyledikde, bu ismletesmiye olunmaz. [Bu isme ba¤l› de¤ildir.] Asllar› dahî z›ller[gölgeler] gibi yolda [yolculukda] geçer. Bil cümle esmâ vei’tibârât [esmâ ve i’tibârât›n temâm›] bu makâmdan hâricdir.Ve kelâm-› mecîd [Allahü teâlân›n kelâm›] bu yüksek makâmdadâhil oldu¤u için, çâresiz bu hâl tilâvet ile kuvvetlenir.[Kur’ân-› kerîm okumakla kuvvetlenir.] 4/224.¥ Sâlik, kendi s›fat ve kemâlât›n› Hak teâlân›n s›fat ve kemâlât›görmek, tecellî-i s›fatdand›r. Kemâl-i tecellî oldur ki,bu z›llerin kendi asl›na ve ademin dahî adem-i mutlaka [yoklu¤undahî mutlak yoklu¤a] döndü¤ünü anlay›p, kendini s›-fatdan ayr› [uzak] bula ve kendini yokluk sahrâs›na atm›flola. 5/58.¥ Sâlikin mebde-i te’ayyünü olan isme eriflmesi ve ondafenân›n ele geçmesi, insan›n kemâl mertebesi de¤ildir. Nitekim,vilâyet bu fenâya ba¤l›d›r. Lâkin bu kavuflmada çokmertebeler vard›r. Ve bu ismin o kadar z›lleri vard›r ki, sâlikher bir z›lle vâs›l oldu¤u zemânda, o z›l sâlike asl unvân› [ismi]ile görünüp, sâliki o noktaya kavufldurur. Hangi sâhib-idevletdir ki, asla vâs›l ola. [Asla vâs›l olan, devlet sâhibidir.]Bu makâm, sâliklerin muradlar›na nâil olamad›klar› veayaklar›n›n kayd›¤› makâmd›r. 5/60.¥ Sâlikin mebde-i te’ayyünü flu’ûn mertebesinden ise,ayn-› sâbiteye kavuflma ve onda fenâdan sonra, ayn ve eserzevâl bulur. Zîrâ flu’ûnun âlem ile hiç münâsebeti yokdur.Zîrâ, âlem z›ll-› s›fatd›r. Z›ll-› flu’ûn de¤ildir. [S›fat›n z›ll›dir,flu’ûnun z›ll› de¤ildir.] fiimdi bir flânda fenâ, onun mutlakfenâs›n› müstelzim [lâz›m gelen] ve ayn ve eserini izâleeder. [Ortadan kald›r›r.] E¤er ayn-› sâbite-i sâlik, makâm-›s›fatdan ise, ona fenân›n eriflmesi, vücûd-i sâliki umumîolarak mahv edici olmaz. Ve eserini ortadan kald›rmaz.5/84.¥ Sâlikde kemâl husûlü [kemâlin hâs›l olmas›] dört dereceüzeredir. Birinci derece, imkân derecelerini kat’ edip,kendi mebde-i te’ayyünü olan isme kavuflmakd›r ki, fenâ-– 297 –