buraya

id’atdir. Bunlar› Âyet-el-kürsîden ve tesbîhlerden sonra okumal›d›r. Nemâzdan,düâdan sonra secde edip de kalkmak bid’atdir. [Ezân› ho-par-lörleokumak bid’atdir.] Dinde yap›lan de¤ifliklikler ve reformlar bid’atdir.Yoksa, çatal, kafl›k, boyun ba¤› kullanmak, kahve, çay, tütün içmek bid’atde¤ildir. Çünki bunlar ibâdet de¤il, âdetdir ve mubâhd›rlar. Harâm de¤ildirler.Tütün içmek hakk›ndaki islâm âlimlerinin sözleri (Se’âdet-i Ebediyye)kitâb›nda uzun yaz›l›d›r. Bid’at üç dürlüdür:1- ‹slâmiyyetin küfr alâmeti dedi¤i fleyleri kullanmak en kötü bid’atdir.2- Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiklerine uym›yan i’tikâdlar, inan›fllarda kötü bid’atdir.3- ‹bâdet olarak yap›lan yenilikler, reformlar bid’at olup büyük günâhd›r.]43KIRKÜÇÜNCÜ MEKTÛBBu mektûb, nakîb seyyid fleyh Ferîd-i Buharî “rahmetullahi aleyh”hazretlerine yaz›lm›fld›r. Tevhîd-i flühûdî ve tevhîd-i vücûdî bildirilmekde,ayn-ül-yakîn ve hakk-ul-yakîn anlat›lmakdad›r:Allahü teâlâ, size selâmet versin! Her kusûrdan, s›k›nt›dan korusun!Âmîn.Bu yüksek insanlar›n “rahmetullahi aleyhim” tesavvuf yolculu¤unda, önlerineç›kan tevhîd iki dürlüdür: Tevhîd-i flühûdî, Tevhîd-i vücûdî.(Tevhîd-i flühûdî) bir olarak görmekdir. Ya’nî sâlik [yolcu], herfleyi yapan›bir görür. Ayr› ayr› fleyler görülmez. Tevhîd-i vücûdî, var olan›, bir bilmekdir.Ondan baflka herfleyi yok bilmekdir. Yok olmakla berâber, O birmevcûdun aynalar› sanmakd›r. Tevhîd-i vücûdî, ilm-ül-yakîn k›sm›ndan oluyor[ya’nî kalb ile bilmekdir]. Tevhîd-i flühûdî ise, ayn-ül-yakîn k›sm›ndanoluyor [ya’nî, görmekdir]. Tevhîd-i flühûdî, bu yolda, elbette vard›r. [Hersâlik, buna yakalanacakd›r.] Çünki, bu tevhîd olmad›kça, Fenâya kavuflulamaz,ayn-ül-yakîn nasîb olamaz. Çünki, birfley görülür ve görünmesikuvvet bulursa, baflka hiçbirfley görülemez. Tevhîd-i vücûdî ise, böyle de-¤ildir. Ya’nî, lâz›m de¤ildir. Çünki böyle ma’rifet [bilgi] olmadan da, ilmül-yakînhâs›l olur. Mevcûdun bir oldu¤unu, ilm-ül-yakîn ile bilmek, Ondanbaflka fleyleri yok bilme¤i îcâb etmez. Ya’nî, Allahü teâlây› var bilmekve bu bilginin, insan› kaplamas›, Ondan baflka fleyleri bilmeme¤i îcâb etdirmez.Meselâ, bir kimsede, güneflin var oldu¤una yakîn hâs›l olunca, bu yakîn,bu kimseyi kaplad›¤› zemân, y›ld›zlar› yok bilmesi lâz›m gelmez. Fekat,günefli gördü¤ü zemân, y›ld›zlar› elbette görmez. Güneflden baflkabirfley görmez. Y›ld›zlar› görmedi¤i için, y›ld›zlar› yok bilmez. Hattâ, varolduklar›n›, fekat görünmediklerini bilir. Bu kimse, bu zemân, y›ld›zlar yokdurdiyenlere inanmaz. Sözlerinin do¤ru olmad›¤›n› bilir. ‹flte tevhîd-i vücûdî,bir mevcûddan baflka, her fleyi yok bilmek olup, akla ve islâmiyyeteuygun de¤ildir. Tevhîd-i flühûdî ise, mevcûdu bir görmekdir ve akla ve islâmiyyeteuygundur. Meselâ, günefl do¤arken, y›ld›zlar, yok oluyor demek,do¤ru de¤ildir. Fekat, bu zemânda, y›ld›zlar› görmemek do¤rudur. Güneflinziyâs› çok oldu¤u ve insan›n gözü kuvvetsiz oldu¤u için y›ld›zlar gö-– 72 –