buraya

ni’metlerin güzelli¤ini anl›yan, dünyân›n çirkinli¤ini ve kötülü¤ünü gören,âh›retin ebedî, dünyân›n ise fânî geçip tükenici oldu¤unu bilen onlard›r. Bununiçin kal›c› olmayan, çabuk de¤iflen ve biten fleylere bakmay›p, bâkî olana,hiç bozulm›yan ve bitmiyen güzelliklere sar›lm›fllard›r. Âh›retin büyüklü¤ünüanl›yabilmek, Allahü teâlân›n sonsuz büyüklü¤ünü görebilmekleolur. Âh›retin büyüklü¤ünü anl›yan da, dünyâya hiç k›ymet vermez. Çünki,dünyâ ile âh›ret birbirinin z›dd›d›r. Birini sevindirirsen öteki incinir. Dünyâyak›ymet veren âh›reti gücendirir. Dünyây› be¤enmiyen de, âh›retek›ymet vermifl olur. Her ikisine birden k›ymet vermek veyâ her ikisiniafla¤›lamak olamaz. ‹ki z›d fley bir araya getirilemez. [Atefl ile su bir aradabulundurulamaz.]Tesavvuf büyüklerinden ba’z›s›, kendilerini ve dünyây› temâmen unutdukdansonra, birçok sebebler, fâideler için, dünyâ adam› fleklinde görünürler.Dünyây› seviyor, istiyorlar san›l›r. Hâlbuki, içlerinde hiç dünyâsevgisi, arzûsu yokdur. Sûre-i Nûrda, (Bunlar›n ticâretleri, al›fl veriflleri, Allahüteâlây› hât›rlamalar›na hiç mâni’ olmaz) meâlindeki âyet-i kerîme bunlariçindir. Dünyâya ba¤l› görünürler. Hâlbuki, hiç ba¤l›l›klar› yokdur.Hâce Behâeddîn-i Nakflibend Buhârî “kuddise sirruh” buyuruyor ki, (Mekke-imükerremede Minâ pazar›nda, genç bir tâcir, afla¤› yukar›, ellibin alt›nde¤erinde al›fl verifl yap›yordu. O esnâda, kalbi, Allahü teâlây› bir anunutmuyordu).34OTUZDÖRDÜNCÜ MEKTÛBBu mektûb, molla hâc› Muhammed Lâhorîye yaz›lm›fld›r. Âlem-i emrdekibefl cevheri uzun ve aç›k bildirmekdedir:‹ki cihân se’âdetine kavuflmak, ancak, dünyâ ve âh›retin en yükse¤ine uymaklaele geçebilir “aleyhi ve alâ âlihî minessalevâti efdalühâ ve minetteslîmâtiekmelühâ”. Felesoflar, islâmiyyetin sâhibine “aleyhissalâtü vesselâm”uymad›klar›, kalb gözlerini Ona uymak sürmesi ile parlatmad›klar› için,âlem-i emrden haberleri bile yokdur. Nerede kald› ki, Allahü teâlân›n zât›nave s›fatlar›na eriflebilsinler. Onlar›n k›sa görüflleri, ancak âlem-i halkayetiflebiliyor. Bunu bile iyi göremiyorlar.[Allahü teâlân›n yaratd›¤› fleylerin hepsine birden (Âlem) denir. Çünki,herfley Onun varl›¤›n› ve s›fatlar›n› gösteren, birer alâmetdir, iflâretdir.Âlem ikiye ayr›l›r: 1- (Âlem-i halk). Madde ve ölçü bulunan fleylerdir.Arfl›n içinde bulunan herfley, canl›lar, yer, gökler, Cennet, Cehennem, melekler,tabîat kuvvetleri, hep âlem-i halkd›r. Bu âleme (Âlem-i flehâdet) ve(Âlem-i mülk) de denir. Halk, ölçmek de demekdir. 2- (Âlem-i emr). Ol emriile, bir ânda yarat›lan, Arfl›n d›fl›ndaki fleylerdir ki, maddesiz, zemâns›z,ölçüsüzdürler. Bu âleme (Âlem-i melekût) ve (Âlem-i ervâh) da denir].Felsefecilerin befl cevher dedikleri fleyin hepsi, âlem-i halkdand›r.[(Cevher), felsefe dilinde, mâhiyyet, asl, öz demekdir. Kendi kendine bulunanfleydir. Bugünkü anlay›fl›m›zla madde, bir cevherdir. (Araz), s›fat demekdir.Araz, cevher üzerinde bulunur. Yaln›z bafl›na bulunmaz. Çok sa-– 60 –