buraya

câhili gazeteleri okumamal›, bunlara inanmamal›d›r!].Evliyân›n keflfinde hatâ etmesi, yan›lmas›, müctehidlerin ictihâdda yan›lmas›gibidir; kusûr say›lmaz. Bundan dolay›, Evliyâya dil uzat›lmaz.Belki, hatâ edene de, bir derece sevâb verilir. Yaln›z flu kadar fark vard›rki, müctehidlere uyanlara, onlar›n mezhebinde bulunanlara da, hatâl› ifllerdesevâb verilir. Evliyân›n yanl›fl keflflerine uyanlara, sevâb verilmez.Çünki ilhâm ve keflf, ancak sâhibi için seneddir. Baflkalar›na sened olamaz.Müctehidlerin sözü ise, mezhebinde bulunan herkes için seneddir. O hâlde,Evliyân›n yanl›fl ilhâmlar›na, keflflerine uymak câiz de¤ildir. Müctehidlerin“rahmetullahi aleyhim ecma’în” hatâ ihtimâli olan sözlerine de uymakcâiz ve hattâ vâcibdir.Tesavvuf yolunda ilerleyen sâliklerden ba’z›s›n›n, bu mahlûklar aynas›ndagördükleri de, böyledir. ‹ster (fiühûd-i vahdet) desinler, ister (fiühûd-i ehâdiyyet)desinler, Allahü teâlâda, mahlûk s›fatlar› yokdur ki, mahlûklarda görülebilsin.Mekân›, yeri olm›yan, bir yerde yerleflmez. Mahlûklara hiç benzemiyeni,mahlûklar›n d›fl›nda aramak lâz›md›r. Yeri olm›yan›, madde ve mekân›nd›fl›nda aramal›d›r. Âfâkda ve enfüsde, ya’nî insan›n d›fl›nda ve kendisindegörülen herfley O de¤ildir. Onun alâmetleridir. Evliyân›n büyüklerindenBehâeddîn-i Nakflibend “kaddesallahü teâlâ sirreh” buyurdu ki,(Görülen, iflitilen ve bilinen herfley, O de¤ildir. Bunlar›, lâ ilâhe derken yoketmelidir). Fârisî iki beyt tercemesi:Her flekl dard›r, ma’nâ, nas›l s›¤ar?dilenci kulübesinde, sultân›n ne ifli var?fiekle bakan gâfil, ma’nâdan ne anlar?cemâli görmeyince, cânânla ne ifli var?Süâl: Nakflibendiyye ve di¤er tesavvuf büyükleri “rahmetullahi teâlâ aleyhimecma’în”, vahdet-i vücûd, ihâta, kurb, ma’›yyet-i zâtiyye ve kesretdevahdeti görmek ve kesretde ehâdiyyeti görmek gibi fleyler oldu¤unu aç›kçasöylemifllerdir. Bu sözlere ne dersiniz?Cevâb: Bunlar›, tesavvuf yolunun ortalar›nda görmüfllerdir. Sonra bu makâmlar›geçmifllerdir. Nitekim, bu fakîr kendi hâlimin de, böyle oldu¤unuyukar›da yazm›fld›m. fiunu da bildirelim ki, ba’z› büyüklerin bât›n› [kalbive rûhu], hiçbirfleye benzemiyen bir mevcûdu ararken, zâhiri, bedeni mahlûklararas›nda oldu¤u için, vahdet-i vücûd bilgisi ile flereflendirirler. Bât›n›,bir olan mevcûdu ararken, zâhiri, Onu mahlûklar›n aynas›nda görmekdedir.Nitekim, k›ymetli babam›n böyle oldu¤unu, yukar›da bildirmifldim.Vahdet-i vücûd derecelerini bildirdi¤im uzun mektûbda, dahâ uzun anlatm›fld›m.Burada k›sa kesmek uygundur.Süâl: Hâl›k baflka, mahlûk baflka olunca ve Zât-i ilâhî, mahlûklara yak›nolamaz, ihâta etmez deyince ve Allahü teâlâ bu dünyâda görülemez ise,bu büyüklerin sözleri yanl›fl olmaz m›?Cevâb: Bu büyükler, gördüklerini söylüyor. Meselâ, aynaya bakan birkimse, fleklimi, sûretimi aynada gördüm der. Bu söz de, yerinde de¤ildir.Çünki, aynada sûretini görmemifldir. Çünki, aynada sûret, flekl yokdur kigörsün. Fekat bu kimseye, yalan söylüyorsun demeyiz. Bu sözünü ma’zûr– 55 –