buraya

Vaktin devâml› olmas› demek, bu vaktdeki hâlin bilinmesi ve baflkafleyleri gibi eserlerinin, alâmetlerinin devâml› olmas› demek de¤ildir. Belki,vaktin oldu¤u gibi devâm etmesi ve hâlin kendisinin devâml› olmas› demekdir.Bir fleyi yanl›fl zan etmek, onun do¤ru olmas›na ziyân getirmez. Hattâçok zanlar vard›r ki, günâh olur.Söz uzad›. Biz yine kendimize gelelim! Mukaddes meydânda “celle flânüh”söz binicisini koflturam›yaca¤›m›z için, kendi kullu¤umuzu, afla¤›l›¤›-m›z› ve gücümüzün yetersiz oldu¤unu anlatal›m. ‹nsan, kulluk vazîfeleriniyapmak için yarat›ld›. Bir kimseye bafllang›çda ve ortalarda aflk ve muhabbetverilirse, onun Allahü teâlâdan baflka fleylere olan ba¤l›l›klar›n› kesmesiiçin verirler. Aflk ve muhabbet de aran›lacak, özenilecek fley de¤ildir.Kulluk makâm›na kavuflmak için birer arac›d›rlar. Bir kimsenin Allahü teâlâyakul olmas› için, Ondan baflka fleylere kul olmakdan ve ba¤lanmakdantam kurtulmas› lâz›md›r. Aflk ve muhabbet, bu ba¤l›l›klar› kesmekdenbaflka bir ifle yaramaz. Bunun için, vilâyet ya’nî evliyâl›k mertebelerinin sonu,en yükse¤i (Abdiyyet makâm›)d›r. Vilâyet derecelerinde, abdiyyetmakâm›n›n üstünde hiçbir derece yokdur. Bu makâmda, kul ile sâhibiaras›nda, kulun sâhibine muhtâc olmas›ndan ve sâhibin kendisinin ve s›fatlar›n›nhiçbir fleye hiç muhtâc olmamas›ndan baflka hiçbir ba¤l›l›k yokdur.Buras›n› iyi aç›klayal›m ki, kendisi ile Onun kendisi aras›nda ve s›fatlar› ileOnun s›fatlar› aras›nda ve kendi iflleri ile Onun iflleri aras›nda, hiçbir bak›mdanhiçbir benzerlik bulmayacakd›r. Onun z›lli, görüntüsü oldu¤unu söylemekde,bir benzerlik, bir ba¤l›l›k olur. Bundan da kaç›nmak lâz›md›r. Onuyarat›c›, kendisini yarat›lm›fl bilmelidir. Bundan baflka hiçbir fleye a¤›z açmamal›d›r.Tesavvuf yolunda ilerliyenlerin ço¤u “rahmetullahi teâlâ aleyhimecma’în” (Tevhîd-i fi’li) ile karfl›laflmakdad›r. Her fleyi yapan Allahüteâlâd›r derler. Bu büyükler, bu iflleri yaratan›n bir oldu¤unu bilir. Bu iflleriyapan birdir demek istemezler. Böyle söylemek, z›nd›kl›k olur. Bunubir misâl ile aç›kl›yal›m:Kukla oynatan bir kimse, perde arkas›nda oturur. Tahtadan, kartondaninsan fleklinde yap›lm›fl cans›z fleyleri iple oynat›r. Seyrciler, perdede oynayankarton, tahta parçalar›n›n birçok fleyler yapd›¤›n› görür. Akl› olankimseler bu hareketleri, perde arkas›nda oturan adam›n yapd›¤›n› anlar.Fekat bu ifller, perdedeki tahta parçalar›ndan meydâna gelmekdedir. Bununiçin, bu flekller hareket ediyor denir. Perde arkas›ndaki adam hareketediyor denmez. Bu sözleri, iflin do¤rusunu göstermekdedir. Peygamberlerin“aleyhimüssalevâtü vetteslîmât” yollar› da böyle oldu¤unu bildirmekdedir.‹flleri yapan bir yap›c›d›r demek, sekr hâlinde söylenen sözlerdendir.Sözün do¤rusu flöyledir ki, iflleri yapan çokdur. ‹flleri yaratan birdir. Tevhîd-ivücûd bilgileri de böyledir. Sekr vaktinde ve hâl kaplad›¤› zemân söylemifllerdir.Keflf yolu ile edinilen bilgilerin do¤ru olmas›, islâmiyyetde aç›kçaanlafl›lan bilgilere uygun olmalar› ile ölçülür. K›l kadar ayr›l›k sekrdenileri gelir. Din bilgilerinin do¤rusu, Ehl-i sünnet vel-cemâ’at âlimlerinin“rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” anlad›klar› bilgilerdir. Bunlara uymamakyâ z›nd›kl›k ve ilhâdd›r, ya’nî do¤ru yoldan ayr›lmakd›r, yâhud sekrhâlinde söylenmifldir. Sekrden tam kurtulmak, (Abdiyyet makâm›)ndaolur. Baflka makâmlar›n hepsinde az çok sekr bulunur. Fârisî m›srâ’ terce-– 51 –