buraya

305ÜÇYÜZBEfi‹NC‹ MEKTÛBBu mektûb, mîr seyyid Muhibbullaha yaz›lm›fld›r. Nemâz›n temâm ve kâmilolmas›n› ve mübtedî ile müntehî nemâzlar› aras›ndaki fark› bildirmekdedir:Allahü teâlâya hamd olsun. Onun seçdi¤i, sevdi¤i iyi insanlara selâm verâhatl›klar olsun! Allahü teâlâ seni do¤ru yoldan ay›rmas›n! Nemâz›n kusûrsuz,kâmil olmas›, bu fakîre göre, f›kh kitâblar›nda uzun uzad›ya yaz›lm›flolan farzlar›n›, vâciblerini, sünnetlerini ve müstehâblar›n› yerlerinegetirmekle olur. Nemâz› temâmlamak için, bu dört fleyden baflka yap›lacakbirfley yokdur. Nemâz›n (Huflû’)u [ya’nî her uzvun tevâzu’ göstermesi], budört fleyi yapmakd›r. Kalbin (Hudû’)u, [ya’nî Allah korkusu] da yine bunlar›temâm yapmakla olur. Ba’z›lar›, bu dördünü uzun uzad›ya ö¤renip ezberlemekle,nemâz›m›z temâm oldu deyip, bu ö¤rendiklerini iyi yapmakdagevflek davranm›fllar. Bundan dolay› nemâz›n kemâlât›ndan az birfley kazanabilmifllerdir.Bir k›sm› da, nemâzda dünyây› unutup, kalblerinin Allahüteâlâ ile olmas›na ehemmiyyet verip, a’zâlar›n edebli bulunmas›n› gözetmemifller.Yaln›z farzlar› ile sünnetlerini yerine getirmifllerdir. Bunlar da nemâz›nhakîkatini anl›yamam›fld›r. Nemâz›n kemâl bulmas›n›, nemâzdan baflkafleyde aram›fllard›r. Çünki, nemâzda kalbin hâz›r olmas›, flart de¤ildir. Hadîs-iflerîfde, (Kalb hâz›r olmazsa, nemâz da olmaz) buyuruldu ise de bu, kalbin,yukar›da bildirilen dört fleyin yap›lmas›nda hâz›r olmas›, uyan›k olmas›demekdir. Ya’nî bunlar›n hepsinin yap›lmas›nda gevfleklik olmamas›na dikkatetmekdir. Kalbin bundan baflka, hâz›r olmas›n› bu fakîr düflünemiyorum.Süâl: Nemâz›n temâm olmas› ve kemâl bulmas›, bu dört fleyi yapmaklaolunca ve bundan baflka birfley ile kâmil olm›yaca¤›na göre, bafllang›cdabulunan bizim gibilerin nemâz› ile nihâyete kavuflmufl büyüklerin nemâzlar›,hattâ, bu dört fleyi yapan câhillerin nemâzlar› aras›nda ne fark kal›r?Cevâb: Nemâzlar aras›ndaki fark, k›lanlar aras›ndaki farkdan gelir. Bir ibâdetiyapan iki farkl› kimseye, eflid sevâb verilmez. Bir makbûl, sevgili kula,baflkalar›n›n o ifline verilen sevâbdan çok sevâb verilir. Bunun içindir ki, (Ârifleringösterifl olan ibâdetlerine, câhillerin hâlis amellerinden dahâ çok sevâbverilir) demifllerdir. Âriflerin hâlis amellerine kimbilir ne kadar çok verilir?Bunun içindir ki, Ebû Bekr “rad›yallahü anh”, Peygamberimizin “sallallahüaleyhi ve sellem” bir yan›lmas›n›, kendi do¤ru ve hâlis amelinden dahâk›ymetli oldu¤unu bilerek, (Keflki Muhammed aleyhisselâm›n bir sehvi olsayd›m)demifl, bütün ibâdetlerini verip Onun “aleyhissalâtü vesselâm” biryan›lmas›n› almak istemifldir. Ya’nî Onun bir sehvi olma¤› istemifldir. Bütünamellerini, hâllerini, Onun bir yanl›fl iflinden afla¤› bilmifldir. Meselâ, Onundört rek’atli nemâzda yan›l›p, ikinci rek’atde selâm vererek k›ld›¤› bir nemâz›na,bütün ibâdetlerini de¤ifldirmek istemifldir. ‹flte nihâyete yetiflmifl büyüklerinnemâzlar›na dünyâ ve âh›retde çok fleyler verilir. Bafllang›cda olanlar›nve câhillerin nemâz› böyle de¤ildir. Fârisî m›sra’ tercemesi:Topra¤›n temiz âlem ile ne ilgisi var?Nihâyetde olanlar›n “kaddesallahü teâlâ esrârehümül’azîz” nemâzla-– 489 –