buraya

söz verilmifldir. Baflkalar›na veresiye olan, Ona peflin olmufldur “aleyhi vealeyhimüssalevâtü vetteslîmât”. Ona uyanlar›n yükseklerine bu makâmdanda pay vard›r. Fekat bunlar için tam görmek yokdur. Fârisî beyt tercemesi:Hâf›z›n ba¤›rmas› bofluna de¤ildir;Söylenecek, flafl›lacak sözlerin yeridir!Yine sözümüze dönelim. Aya¤›n, görüflden ayr›lmas›, hiçbir zemân gördü¤üyere ad›m atmamas› demek ise iyidir. Çünki, böyle yapmak, yükselme-¤e mâni’ de¤ildir. Bunun gibi, insan›n görünen aya¤› ve bak›fl› demek denilirsede, yeri vard›r. Çünki, yürürken insan›n gözleri öteye beriye da¤›l›yor.Birçok fleyler görüyor. Yürürken hep aya¤›n›n üstüne bakarsa, gönlünü toparlamas›kolay olur. Böyle anlamak, (Hûfl der Dem) kelimesine de uygunolmakdad›r. Birinci kelime, öteye beriye bakarak gönlün da¤›lmas›n› önlemekiçindir. Bu ikinci kelime ise, düflüncelerle gönlün da¤›lmas›n› önler.Üçüncü kelime, (Sefer der Vatan)d›r. Bu kelime, insan›n kendinde seyretmesi, ilerlemesidir. Bu yüksek yolda bulunan, nihâyetin bidâyetde yerlefldirilmesi,bu seyrden hâs›l olmakdad›r. ‹nsan›n kendinde seyr etmesi, bütüntarîkatlerde var ise de, (Seyr-i Âfâkî) hâs›l oldukdan sonrad›r. Bu yoldaise, seyre bu (Seyr-i Enfüsî)den bafllan›r. Seyr-i Âfâkî, Seyr-i Enfüsîniniçine yerlefldirilmifldir. Bu yüksek yolda, bu bak›mdan da, nihâyet bidâyetdeyerlefldirilmifldir demek yerinde olur.Dördüncü kelime, (Halvet der Encümen)dir. (Sefer der Vatan) denilenyolculu¤a kavuflulunca, herkesin aras›nda da bu seyr yap›l›r. D›flardaki da-¤›n›kl›klar, içeri girme¤e yol bulamaz. Fekat, içeriye girilecek yollar›, kap›-lar›, pencereleri kapamak lâz›md›r. Herkesin aras›nda, söyliyen ve dinliyenayr›l›¤› olmamal›, gönlünde kimseye yer vermemelidir. Bunlar, bafllang›cdagüc olur. U¤raflmak lâz›md›r. Fekat, yolda iken ve nihâyete var›nca, kendili¤indenhâs›l olur. Hiç u¤raflmak istemez. Herkesin aras›nda iken, kalbi toparlanm›fld›r.Gaflet içinde iken huzûrdad›r. Bu sözden, müntehînin gönlününda¤›n›k olmas› ve olmamas› efliddir sanmamal›d›r. Elbette baflka baflkad›r.Bu söz, kalbdeki topluluk için, d›flardaki da¤›n›kl›k ile topluluk aras›ndabaflkal›k olmad›¤›n› anlatmakdad›r. Böyle olmakla berâber, zâhirle bât›n›birbirine uygun olarak yapmak, zâhirden de da¤›n›kl›¤› gidermek dahâiyi ve dahâ uygun olur. Allahü teâlâ, Müzzemmil sûresinin sekizinci [8]âyetinde, sevgili Peygamberine “aleyhi ve alâ âlihissalâtü vesselâm” meâlenbuyuruyor ki: (Rabbinin ismini zikr et. Gâfiller aras›nda bulunma!)Çok olur ki, insan zâhirini da¤›n›kl›kdan kurtaramaz. Çünki, ödenecekhaklar, yap›lacak vazîfeler vard›r. Bunlar› yapmak için zâhirin mahlûklarada¤›lmas› lâz›m olur ve güzel olur. Fekat bât›n›n ya’nî kalbin ve rûhunmahlûklara da¤›lmas›, hiçbir zemân iyi de¤ildir. Bât›n yaln›z Hak teâlâ içindir.Demek oluyor ki, her bir kulun dörtde üçü Hak teâlâ için olacakd›r. Bât›n›ntemâm› ile zâhirin yar›s›. Zâhirin ikinci yar›s›, mahlûklar›n haklar›n›ödemek için kal›r. Bu haklar› ödemek, Allahü teâlân›n emrlerine uymakoldu¤undan, zâhirin bu yar›s› da, Hak teâlâ için olmufl olur. Herfley, Onadönecekdir. Öyle ise, Ona kulluk ediniz! Vesselâm.– 474 –