buraya

291‹K‹YÜZDOKSANB‹R‹NC‹ MEKTÛBBu mektûb, mevlânâ Abdülhayy için yaz›lm›fld›r. Tevhîd-i vücûdî ve tevhîd-iflühûdî mertebeleri bildirilmekdedir:Bismillâhirrahmânirrahîm. Bu mektûbu yazarken, Allahü teâlâdan yard›mistiyorum. Âlemlerin rabbi olan Allahü teâlâya hamd olsun! Peygamberlerinen üstününe ve Onun Âline ve Eshâb›n›n hepsine salât ve selâm olsun!Allahü teâlâ senin de anlay›fl›n› artd›rs›n! Birçoklar›na tevhîd-i vücûdbilgisinin hâs›l olmas›, tevhîd murâkabesini çok yapd›klar› içindir. (L‹LÂHE ‹LLALLAH) kelime-i tayyibesini, Allahü teâlâdan baflka hiçbirfleyyokdur diye çok düflünmekden de hâs›l olur. Tevhîd bilgilerinin, böyle u¤raflarakelde edilmesi, hayâlin kaplamas›ndan olur. Tevhîdin ma’nâs› çok düflünülünce,hayâlde yerleflir. Sonradan elde edildikleri için, bu bilgiler kal›-c› olmaz. Tevhîd bilgilerinin sâhibi, hâl sâhibi de¤ildir. Çünki hâl sâhibleri,(Erbâb-› kulûb)dürler. Bunun ise, o zemânda, kalb makâm›ndan haberiyokdur. Yaln›z (Tevhîd-i vücûdî)nin bilgisini elde etmifldir. ‹lmin de derecelerivard›r. Herbiri, birbirlerinden üstündürler. Tevhîd-i vücûdî bilgileri,birçoklar›nda da kalbin muhabbetinden ve çekilmesinden hâs›l olur. Önce,ma’nâs›n› düflünmeden çok zikr ve murâkabe yap›l›r. Böyle çal›flarak veyâyaln›z Allahü teâlân›n ihsân› olarak, (Kalb makâm›)na gelir. Bu makâmda,cezbe hâs›l olur. E¤er, bunlarda, tevhîd-i vücûdî cemâli hâs›l olursa, özledikleriniçok sevdikleri için olur. Sevdiklerinin mâ-sivâs› gözlerinden örtülür.Mâ-sivâs›n› görmeyince ve bulmay›nca, hâl›kdan baflkas›n› yok bilirler.Böyle tevhîd, hâllerden hâs›l olur. Vehm ve hayâl ile ilifli¤i yokdur. Böyle olanErbâb-› kulûb e¤er, âleme geri döndürülürlerse, sevdiklerini âlemin her zerresindegörürler. Herfleyi, sevgililerinin güzelliklerini gösteren birer ayna bilirler.E¤er, Allahü teâlân›n lutfü ve ihsân› ile, Kalb makâm›ndan ç›karak,kalbin sâhibine dönerlerse, Kalb makâm›nda hâs›l olmufl olan, tevhîd ma’rifeti,yok olma¤a bafllar. Ne kadar çok yükselirlerse, kendilerini bu ma’rifetdeno kadar dahâ ilgisiz bulurlar. Bunlardan birkaç›, bu ma’rifet sâhiblerinibe¤enmeme¤e, onlara dil uzatma¤a bile varm›fllard›r. Rükneddîn EbülmekârimAlâüddevle-i Semnânî böyledir. Baflka birkaç› da; bu ma’rifetyok oldukdan sonra, bu bilgileri savunmakla veyâ kötülemekle hiç ilgilenmezler.Bu sat›rlar› yazan [‹mâm-› Rabbânî “kuddise sirruh” hazretleri], tevhîdma’rifetinin sâhiblerine dil uzatmakdan sak›n›r›m. Onlara, yak›flm›yanbirfley söylemem. Onlarda bu hâl, kendi istekleri ile olsayd›, o zemân, be-¤enmemenin ve dil uzatman›n yeri olurdu. Onlarda bu hâl, istemiyerek, ellerindeolm›yarak hâs›l olmakdad›r. Bu hâl, onlara hâkim olmufldur. Bununiçin birfley denilemez. S›k›fl›k olana birfley söylenemez, kötülenemez. Fekat,bu ma’rifetin üstünde baflka ma’rifetin bulundu¤unu da bilirim. Bu hâlin ötesindebaflka hâl de vard›r. O makâmda kalm›fl olanlar, birçok üstünlüklerekavuflamazlar. Yüksek makâmlara ç›kamazlar.Sermâyesi az olan bu fakîr “kaddesallahü teâlâ sirrehül’azîz”, zikrler vemurâkabeler yaparken, tevhîdin ne demek oldu¤unu düflünmeden, hattâhiç u¤raflmadan, yaln›z Allahü teâlân›n lutfü ve ihsân› ile, feyzler, nûrlar kayna¤›,hakîkatlerin, ma’rifetlerin üstâd›, Allahü teâlân›n râz› oldu¤u dînin– 458 –