buraya

kadar bile de¤ildi. Bundan sonra, kendimi ve âlemin her parças›n›, hattâher zerreyi, Hak teâlâ olarak gördüm. Bundan sonra âlemin her zerresinibirer birer hep kendim gördüm. Kendimi onlar›n herbiri olarak gördüm.Sonra, bütün âlemi, bir zerrede yok buldum. Sonra, kendimi ve her zerreyi,o kadar genifl gördüm ki, bütün âlemi hattâ âlemin birkaç kat›n› içimdegördüm. Kendimi ve her zerreyi, her zerreye yay›lm›fl, s›zm›fl olan nûrgördüm. Âlemdeki flekller, sûretler, bu nûrda yok oldular. Sonra kendimive hattâ her zerreyi, bütün âlemi tutuyor, varl›kda durduruyor gördüm. Arzeyledim. Tevhîdde (hakk-ul-yakîn) mertebesi iflte budur. (Cem’ul-Cem’)bu makâmd›r, buyurdu. Önce, âlemin flekllerini, sûretlerini hep Hak teâlâbulmufl oldu¤um gibi, bunlardan sonra, hepsini hayâl gördüm. Önce, Hakbuldu¤um her zerreyi, flimdi hep vehm ve hayâl buldum. Çok flafl›rd›m. Bus›rada, (Füsûs) kitâb›ndaki, k›ymetli babamdan iflitdi¤im, (Bu âleme istersenizHak deyiniz, isterseniz mahlûk deyiniz. ‹sterseniz, bir bak›mdanHak deyiniz ve baflka bir bak›mdan, mahlûk deyiniz. ‹sterseniz, ikisi aras›n›ay›ram›yarak flaflk›na döndü¤ünüzü söyleyiniz!) sözünü hât›rlad›m. Busöz s›k›nt›m› giderdi. Bundan sonra yanlar›na giderek arz eyledim. (Huzûrundahâ sâf olmam›fld›r. Vazîfene devâm et de, var ile yok birbirinden tâmayr›ls›nlar) buyurdu. Ayr›lam›yaca¤›n› anlatan, (Füsûs)ün yaz›s›n› okudum.(fieyh Muhyiddîn-i arabî “kaddesallahü sirrehül’azîz”, olgun bir Velîninhâlini bildirmemifl. Birçoklar›na göre de ayr›lamazlar) buyurdu. Emrlerineuyarak, verdikleri vazîfeye devâm etdim. Onlar›n çok k›ymetli yard›mlar›ile, Allahü teâlâ, iki gün sonra, var ile yokun ayr›ld›¤›n› gösterdi.Hakîkî varl›¤›, hayâl olandan ayr› buldum. D›flarda, bir varl›kdan baflka, hiçbirvar görmedim. Kendilerine bunu bildirince, (Fark-› ba’del-cem’) mertebesi,iflte budur. Çal›flmakla, buraya kadar var›labilir. Bundan ilerisi herkesinyarad›l›fl›nda bulunana uygun olarak ihsân olunur. Tesavvuf büyükleri,bu mertebeye (Tekmîl makâm›) demifllerdir buyurdu.Bu fakîri “kaddesallahü teâlâ sirrehül’azîz” ilk olarak, sekrden sahva veFenâdan Bekâya getirdikleri zemân, kendi bedenimin her zerresine bakd›¤›mzemân, Hak teâlâdan baflka birfley bulamad›m. Her zerremi, Onu gösterenbir ayna gibi gördüm. Bu makâmdan, yine hayrete götürdüler. Kendimegetirdiklerinde, Hak teâlây› kendi vücûdümün, her zerresinde de¤il,her zerresi ile buldum. Önceki makâm›, ikinci makâmdan afla¤› gördüm. Yinehayrete dald›rd›lar. Kendime gelince, Hak teâlây›, âlemle ne bitiflik, neayr›, ne içinde, ne de d›fl›nda bulamad›m. Önce bulmufl oldu¤um, berâberlik,etrâf›n› çevirmek ve içine ifllemek gibi fleylerin hepsi, flimdi yok oldu.Böyle olmakla berâber, yine öyle görüldü. Sanki his olunuyordu. Âlem de,o ânda görülmekde idi. Fekat, bu ba¤lant›lar›n hiçbiri, Allahü teâlâdayokdu. Yine hayrete dald›rd›lar. Sahva getirdikleri zemân, Allahü teâlân›n,âlem ile, önce görülen ba¤l›l›klardan baflka bir ba¤l›l›¤› oldu¤u anlafl›ld›. Bu,hiç anlafl›lam›yan bir ba¤l›l›kd›r. Hak teâlâ, hiç anlafl›lam›yan bir nisbet ilegörüldü. Yine hayrete dald›rd›lar. Bu mertebede biraz kabz, s›k›nt› hâs›l oldu.Yine kendime getirdiklerinde, Hak teâlâ, o anlafl›lamaz nisbetden baflkaolarak göründü. Bu âlemle, anlafl›lan ve anlafl›lam›yan hiçbir nisbeti, ba¤l›l›¤›yok idi. Âlem de böylece görülmekde idi. O ânda, öyle bir ilm ihsânolundu ki, bu ilm, Hak teâlâ ile mahlûklar aras›nda hiçbir ba¤l›l›k b›rak-– 449 – Mektûbât Tercemesi: - F:29