buraya

fieyh-ul-islâm Usâmeddîn ‹sferâînî Hirevî “rahmetullahi teâlâ aleyh”,(fierh-i Vikâye hâfliyesi)nde, (Nâfileleri cemâ’at ile k›lmak ve farz nemâzlar›cemâ’atsiz, yaln›z k›lmak, fleytân›n aldatmalar›ndan biridir) buyuruyor.Nâfile nemâzlar› cemâ’at ile k›lmak mekrûh, kötü olan bid’atlerdendir.Son Peygamberin “aleyhi minessalevâti efdalühâ ve minetteslîmâti ekmelühâ”,(Bir kimse, dînimizde bulunm›yan birfleyi, meydâna ç›kar›rsa, o fley kötüdür)hadîs-i flerîfinde bildirdi¤i bid’atlerdendir. Nâfile nemâz› cemâ’atile k›lman›n mekrûh oldu¤u f›kh kitâblar›n›n ço¤unda yaz›l›d›r. Herkes ça¤r›l›r,büyük cemâ’at yap›l›rsa, mekrûh olur diyenler de vard›r. Buna göre, herkesehaber vermeden, câmi’in bir köflesinde, bir iki kifli cemâ’at ile k›larsamekrûh olmaz. Üç kifli k›larsa mekrûh olur ve olmaz da diyenler oldu. Dörtkiflinin cemâ’at ile nâfile k›lmas›, sözbirli¤i ile mekrûhdur denildi. Do¤rusuböyledir diyenler de oldu. (Sirâciyye) fetvâ kitâb›nda, terâvîh ve günefl tutulmas›nemâzlar›ndan baflka olan nâfileleri cemâ’at ile k›lman›n mekrûh oldu¤ubildirilmekdedir. (G›yâsiyye) fetvâ kitâb›nda, fieyh-ul-imâm Serahsî “rahime-hullah”buyuruyor ki, (Nâfile nemâz› cemâ’at ile k›lmak, Ramezândanbaflka zemânlarda, herkes ça¤r›l›rsa, mekrûh olur. Bir iki kifli imâma uyarsamekrûh olmaz. Üç kifli olursa flübhelidir. Dört kifli olursa, sözbirli¤i ile mekrûholur) dedi. (Hülâsa) kitâb›nda, (Nâfile nemâz› cemâ’at ile k›lmak, herkesiça¤›rarak olursa, mekrûhdur. Ezân ve ikâmet okunmadan, câmi’in birköflesinde k›l›n›rsa, mekrûh olmaz) diyor. fiems-ül eimme-i Hulvânî buyurduki, (‹mâmdan baflka üç kifli ise, sözbirli¤i ile mekrûh olmaz. Dört kifli ise,mekrûh olur da denildi, olmaz da denildi. Fekat, mekrûh olmas› dahâ do¤rudur.fiâfi’î fetvâlar›nda, nâfile yaln›z Ramezânda cemâ’at ile k›l›n›r. Herkesehaber verilirse, ya’nî ezân ve ikâmet okunursa, bu da mekrûh olur. Kimseyiça¤›rmadan ve bir iki kifli k›larsa mekrûh olmaz. Üç kifli olursa, flübhelidir.Cemâ’at dört kifli olursa, sözbirli¤i ile mekrûh olur) diyor. Böyle haberlerdahâ pekçokdur. F›kh kitâblar› bu haberlerle doludur. Say› bildirmiyerekmekrûh olmaz diyen bir haber iflitilirse, bunu yukar›da bildirdi¤imiz gibianlamak lâz›md›r. Genel olarak bildirileni, flartl› olarak anlamal›, iki üçkifli için câiz oldu¤u bildirilmifldir demelidir. Çünki, hanefî mezhebindeki üsûlkitâblar›nda, flarts›z olarak bildirilen, flarts›z b›rak›l›r ise de, flarts›z bildirilenhaberlerden, flartl›s›n› anlamak câiz, hattâ lâz›m oldu¤u da bildirilmifldir.fiartl› olarak anlamad›¤›m›z›, flarts›z oldu¤unu anlad›¤›m›z› bir an için düflünürsek,bu flarts›zl›k yukardaki flartl› haberlere ayk›r› olur. ‹ki kuvvetli haber,birbirini bozmufl olur. Hâlbuki, bu iki haberin kuvveti eflid de¤ildir. Çünki,mekrûh oldu¤unu bildiren haberler hem dahâ çokdur, hem de be¤enilmiflve fetvâ hâlini alm›fllard›r. Câiz diyen haberler böyle de¤ildir. ‹ki haber dekuvvetlidir dersek, birfleyin hem mekrûh, hem de mubâh oldu¤unu bildirenhaberler olunca, mekrûh oldu¤u kabûl edilir. Böylece ihtiyât gözetilmiflolur. (Üsûl-i f›kh) âlimleri böyle buyurmufldur.Yukar›daki aç›klamalardan anlafl›ld› ki, Aflûre günü ve Berât ve Regâibgeceleri, câmi’lerde toplanarak cemâ’at ile nemâz k›lan yüzlerle kifliler,bu toplant›larla sevâb kazand›klar›n› san›yorlar ise de, bunlar f›kh âlimlerininsözbirli¤i ile mekrûh dedikleri ifli ifllemekdedirler. Mekrûhu iyi bilmekise, büyük cinâyetlerdendir. Çünki, harâm› mubâh bilmek, küfr olur. Mekrûhumubâh bilmek, ondan bir basamak afla¤›d›r. Bu iflin çirkinli¤ini iyi an-– 441 –