buraya

âd)›n kavufldu¤u kurba, (Aktâb) kavuflamaz. Fekat ikisi de, zât›n tecellîsinekavuflur. Bunlar belki kutb demekle, (Kutb-i ebdâl) demek istemifllerdi.Çünki bu kutb, ‹srâfîl aleyhisselâm›n z›lli üzerindedir. Muhammedaleyhisselâm›n z›lli üzerinde de¤ildir.MA’R‹FET 9: Hadîs-i flerîfde, (Allahü teâlâ, Âdemi kendi sûretinde yaratd›)buyurdu. Allahü teâlâ, madde de¤ildir. Benzeri yokdur. Nas›ld›r denilemez.Âdemin rûhu, kendi hulâsas›, özüdür. Allahü teâlâ, Âdemin rûhunubilinemez, nas›ld›r denilemez olarak yaratd›. Allahü teâlâ mekâns›zoldu¤u gibi, rûh da mekâns›zd›r. Rûh da madde de¤ildir. Rûhun bedene ba¤l›l›¤›,Allahü teâlân›n âlem ile olmas› gibidir. Ne içindedir, ne d›fl›ndad›r. Nebitiflikdir, ne ayr›d›r. Yaln›z onu varl›kda durdurmakdad›r. Bedenin her zerresinidiri tutan rûhdur. Bunun gibi, âlemi varl›kda durduran, Allahü teâlâd›r.Allahü teâlâ, bedeni rûh vâs›tas› ile diri tutmakdad›r. ‹nsana gelen herfeyz, önce rûha gelir. Rûhdan bedene yay›l›r. Rûh nas›l oldu¤u anlafl›lmazolarak yarat›lm›fl oldu¤u için, hiç anlafl›lam›yacak olan Allahü teâlâ ondayerleflmekdedir. Hadîs-i kudsîde, (Yere ve göke s›¤mam. Fekat mü’min kulumunkalbine s›¤ar›m) buyurdu. Çünki, yer ve gök çok genifl olmakla berâbermaddedirler. Mekânl›d›rlar. Birfleye benzetilebilirler. Nas›l olduklar›anlafl›l›r. Mekâns›z olan, nas›l oldu¤u bilinmiyen mukaddes varl›k, bunlardayerleflemez. Mekâns›z olan, mekânda yerleflmez. Benzeri olm›yan, benzeriolanla bir arada bulunmaz. Mü’min kulun kalbi ise, mekâns›zd›r. Nas›loldu¤u anlafl›lamaz. Bunun için, burada yerleflir. Mü’minin kalbi denildi.Çünki kâmil, olgun mü’minlerden baflkas›n›n kalbi mekâns›zl›k derecesindenafla¤› düflmüfldür. Mekânl› ve maddeli fleylere kar›flm›fld›r. Onlar gibiolmufldur. Böyle düflmekle ve maddeli varl›klar gibi olmakla, onlardansay›lm›fld›r. Anlafl›lacak hâle gelmifldir. Anlafl›lam›yan› yerlefldirmek gücükalmam›fld›r. A’râf sûresinin yüzyetmiflsekizinci âyetinde meâlen, (Onlar,hayvan gibidir. Belki hayvandan dahâ sap›kd›r) buyuruldu. Tesavvuf büyükleriaras›nda “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” kalbinin genifl oldu¤unusöyliyenler, kalbinin mekâns›z oldu¤unu anlatm›fllard›r. Çünki, mekânl›ne kadar genifl olsa da, yine dard›r. Arfl, madde âleminin en büyü¤ü, engeniflidir. Fekat, mekânl› oldu¤undan, mekâns›z olan rûha göre, hardaldânesi gibi kal›r. Belki dahâ da küçükdür. fiunu da söyleriz ki, mü’minin kalbi,sonsuz olan nûrlar›n tecellî yeridir. Belki, sonsuz olanla bâkî olmufldur.Arfl, içindekilerle birlikde, bu kalbin içinde, yok gibi kal›rlar. Eserleri, izleribile kalmaz. Seyyid-üt-tâife Cüneyd-i Ba¤dâdî, bunu anlat›rken, (Hâdis,kadîme yaklafl›nca, izi, eseri bile kalmaz) buyurdu. Bu, rûh için dikilmiflbir elbisedir. Melekler de, buna kavuflamaz. Melekler de maddedir. Mekânl›d›r.Nas›l oldu¤u anlafl›labilir. Bu bilgilerden insan›n nas›l (Halîfe-i Rahmân)oldu¤u anlafl›l›r. Birfleyin sûreti, onun halîfesidir, vekîlidir. Birfley onunsûretinde yarat›lmazsa, onun halîfesi olamaz. Halîfe olma¤a yak›flm›yan,emânet yükünü tafl›yamaz. Sultân›n hediyyelerini, ancak onun hayvanlar›tafl›r. Ahzâb sûresinin yetmiflikinci âyetinde meâlen, (Emâneti göklere veyere ve da¤lara bildirdik, yüklenmek istemediler. Ondan çekindiler. Onu insanyüklendi. ‹nsan zâlim oldu. Câhil oldu) buyuruldu.‹nsan kendine çok zulm etdi. Varl›¤›ndan ve kendi ile birlikde var olanlardanbir iz, bir eser kalmad›. Çok câhil oldu. Çünki, maksad› kavr›yama-– 438 –