buraya

as› gelir. Zulmânî ve nûrânî konaklar› aflma¤a bafllanabilir. Fekat flunu iyibilmelidir ki, böyle konaklar› aflarak yükselebilmek ancak, yolu bilen,yolu gören, yol gösteren, kâmil (yetiflmifl) ve mükemmil (yetifldirebilen) birrehberin teveccühü ve tesarrufu ya’nî idâre etmesi ile olabilir. Bunun bak›fllar›,kalb hastal›klar›na flifâ verir. Onun teveccühü, ya’nî kalbini bir kimseyeçevirmesi, kötü, çirkin huylar› insandan siler, süpürür. Bunun için önce,bir rehber aran›r. Allahü teâlâ, lutf ve ihsân ederek, bunu tan›t›rsa, bunutan›ma¤› en büyük ni’met bilmelidir. Ondan ayr›lmamal›d›r. Ona ve bütünemrlerine uyulur. Abdüllah-i Ensârî buyuruyor ki, (Yâ Rabbî! Dostlar›n›nas›l yapd›n ki, onlar› tan›yan, sana kavufluyor. Sana kavuflam›yacaklar,onlar› tan›yam›yor). Kendi arzû ve isteklerinden geçer. Onun isteklerineuyar. Hiçbir iste¤i kalmaz. Ona tâbi’ olma¤a cânla, baflla u¤rafl›r.Se’âdetini, onun emrlerini yapmakda bilir. Uydu¤u rehber de, isti’dâd›naelveriflli olan vazîfeyi, buna emr eder. Zikri veyâ teveccühü, yâhud murâkabeyiiflâret eder. Yaln›z sohbetin kâfi olaca¤›n› anlarsa, yaln›z bunuemr eder. Bir kâmil ve mükemmilin sohbeti ele geçerse, tesavvuf yolundailerleten flartlar›ndan hiçbir flarta, art›k lüzûm kalmaz. Tâlibin hâline uygungördü¤ünü, ona emr eder. fiartlardan ba’z›s›nda kusûru olursa, onunsohbeti, bu eksiklikleri temâmlar. Teveccühü, kusûrlar›n› giderir. Böyle birsohbet ile flereflenemiyen bir kimse, e¤er murâdlardan, seçilmifllerdenise, onu çekerler. Sonu olm›yan lutflarla, onun iflini bitiriverirler. Kendisinelâz›m olan her flart›, her edebi ona bildirirler. Tesavvuf yolunda ilerlemesiiçin, eski büyüklerden ba’z›s›n›n rûhlar›n› ona rehber, vâs›ta yaparlar.Çünki, Allahü teâlân›n âdet-i ilâhiyyesi flöyledir ki, bu yolun konaklar›n›aflabilmek için, büyüklerin rûhlar›n› vâs›ta, sebeb k›lm›fld›r. Bu kimse,e¤er mürîdlerden ise, bunun ifli, rehbersiz tehlükeli olur. Rehber bulunc›yakadar, rehbere kavufldurmas› için, Allahü teâlâya yalvarmal›d›r. Tesavvufyolunda gözetilmesi lâz›m olan flartlar› da ö¤renmesi ve bunlara ri’âyetetmesi lâz›md›r. Bu flartlar›n en baflda geleni, nefse uymamakd›r. Bu da,vera’ ve takvâ ile olur. Vera’ ve takvâ, harâmlardan sak›nmak demekdir.Harâmlardan sak›nabilmek için, mubâhlar›n lüzûmundan fazlas›n› terk etmelidir.Çünki mubâhlar›, [ya’nî yasak olm›yan fleyleri], alabildi¤ine yapankimse, flübheli olanlar› iflleme¤e bafllar. Bunlar ise, harâma yak›nd›r, ya’nîharâm ifllemek ihtimâli çok olur. Uçurum kenâr›nda yürüyen, içine düflebilir.Demek ki, harâmdan sak›nabilmek için, mubâhlar›n fazlas›ndan kaçmaklâz›md›r. Bu yolda ilerlemek için vera’ sâhibi olmak flartd›r dedik. Çünkiinsan›n iflleri, iki fleyden biridir: Yâ emr edilen fleydir, yâhud yasakedilmifl fleylerdendir. Melekler de, emr edilen fleyleri yapmakdad›r. Bunuyapmak, insan› ilerletseydi, melekler de, terakkî ederdi. Meleklerde, yasakedilen fleyden sak›nmak yokdur. Çünki onlar, yasaklar› yapm›yacakfleklde yarat›lm›fld›r. Yasaklar› iflleyemezler. Onun için, meleklere birfleyyasak edilmemifldir. Demek ki, terakkî etmek, yasaklardan sak›nmakla olabilmekdedir.Bu sak›nmak ise, nefse uymamak demekdir. Allahü teâlâ, dinleri, nefsiisteklerinden kurtarmak için, karanl›k, kötü âdetleri yok etmek için gönderdi.Çünki nefs, hep harâm ifllemek veyâ mubâhlar› lüzûmundan fazla yaparak,böylece harâma kavuflmak ister. Demek ki, harâmlardan ve mubâh-– 424 –