buraya

culara ve tarîkatcilere yaln›z ma’rifet ve hakây›k-› Kur’âniyyeyi ö¤renmekemr olundu diyorlar. O kadar câhildirler ki, âmirlere, kumandanlara ve devletadamlar›na da yaln›z adâlet ve insâf etmeleri emr olundu. Bunlarabaflka bir ibâdet emr olunmad› diyorlar. ‹slâmiyyet, ma’rifet elde etmek içinlâz›md›r. Ma’rifet elde edenlerin islâmiyyete uymalar›na lüzûm yokdur diyorlar.Yukar›daki âyet-i kerîmede yakîn demek, ma’rifetullah demekdir.Sehl bin Abdüllah-i Tüsterî de böyle demifldir diyorlar. Bu âyet-i kerîme,(Allahü teâlân›n ma’rifetine kavufluncaya kadar ibâdet ediniz!) demekdirdiyorlar. Ehl-i sünnet âlimlerinden bu âyet-i kerîmedeki yakîne ma’rifetullahdiyen olmufl ise de, (Ma’rifetullah elde edinciye kadar, ibâdet zahmeti,güçlü¤ü bulunur. Sonra bu güçlük kalmaz) demifllerdir. Yoksa, sonra ibâdetetmek kalmaz dememifllerdir. Böyle söylemek, ilhâd, z›nd›kl›k olur.Bunlara göre, ârifler, ibâdet yapmakla emr olunmad›. Bunlar, gösterifliçin ibâdet ederler. Talebelere, kendilerine uyanlara ö¤retmek için yaparlar.Yoksa, ibâdet yapma¤a, ihtiyâclar› yokdur derler. Bu sözlerine herkesiinand›rmak için, Ehl-i sünnet âlimlerinin, (Üstâd, münâf›k ve mürâî olmad›kca,talebe ondan birfley ö¤renemez) sözünü ileri sürerler. Bu z›nd›klar›,Allahü teâlâ yok eylesin! Bilmiyorlar ki, âriflerin ibâdete ihtiyâclar›o kadar çokdur ki, câhillerin ihtiyâc› bunun onda biri kadar bile de¤ildir.Çünki ârifler, ibâdet etmekle yükselebilirler. Onlar›n ilerlemeleri, islâmiyyeteuyma¤a ba¤l›d›r. ‹bâdetlerin câhillere k›yâmetde verilecek olan karfl›l›¤›na,ârifler bu dünyâda kavuflmakdad›r. Bundan dolay›, âriflerin ibâdetyapmas› dahâ çok lâz›md›r. Bunlar›n islâmiyyete uyma¤a ihtiyâclar› dahâçokdur.‹slâmiyyetin sûreti ve hakîkati vard›r. Bu ikisine birlikde din denir. Sûretdedi¤imiz dînin bilinen emrleri ve yasaklar›d›r. Hakîkat de, islâmiyyetiniç yüzüdür. Kabukla özün her biri, islâmiyyetin parças›d›r. Muhkem vemüteflâbihden herbiri, islâmiyyetin k›smlar›d›r. Ulemâ-i zâhir, islâmiyyetinyaln›z kabu¤unu ö¤renmifllerdir. Ulemâ-i râsihîn “kaddesallahü esrârehümül’azîz”,islâmiyyetin kabu¤unu ve özünü birlikde elde etmifllerdir.Sûret ile hakîkati bir araya getirmifllerdir. ‹slâmiyyeti bir insana benzetebiliriz.Onun da insan gibi, sûret ve hakîkati vard›r. Çok kimseler, onun sûretinetutulmufllar, hakîkatine, özüne inanmam›fllard›r. Rehberlerini yaln›zdo¤ru yolu gösterici ve kalbi temizleyici olarak bilmifllerdir. Bunlar zâhirâlimleridir.Birçok kimse de, islâmiyyetin yaln›z hakîkatine tutuldular. Fekat, bunuislâmiyyetin hakîkati bilmediler. ‹slâmiyyet, yaln›z sûretdir ve kabukdur dediler.‹slâmiyyetden baflka bir öz, bir hakîkat vard›r dediler. Bununla berâberislâmiyyete tâm uydular. ‹slâmiyyeti elden b›rakmad›lar. Sûreti eldenkaç›rmad›lar. ‹slâmiyyetin bir hükmünü yerine getirmiyene y›k›c› ve sap›kdediler. Bunlar, Allahü teâlân›n Evliyâs›d›r. Allahü teâlân›n sevgisine dalm›fllar.Onun mâ-sivâs›n› unutmufllard›r.Birçoklar› da, islâmiyyet sûretle hakîkatin ikisine birlikde denir dedi. Özile kabu¤un ikisinin de islâmiyyet oldu¤una inand›. ‹slâmiyyetin hakîkatinib›rakarak yaln›z sûretine sar›lma¤a k›ymet vermediler. Sûret olmadan, yaln›zhakîkati elde etmek de tâm olmaz, noksân olur dediler. Hakîkati elde et-– 405 –