buraya

fli görüp y›ld›zlar› görmeyince, hergün binlerce y›ld›z var oldu¤u hâlde, ikivarl›k görmekden kurtulmufl olur. Y›ld›zlar var olsa da, yok olsa da, istenilenfley, yaln›z günefli görmekdir. ‹flin do¤rusu da fludur ki, sâlik arad›¤›hakîkî varl›¤a o kadar çok ba¤lanmal›d›r ki, herfley var oldu¤u hâlde, o hiçbirinebakmamal›, belki hiçbirfleyi görmemeli, onun kalb gözüne hiç birfleygelmemelidir. Fenân›n en olgun hâli de budur. E¤er hiçbirfley var olmazsa,sâlik kimden fenâ bulacakd›r? Kimden fânî olacak, kimi unutacakd›r?Tevhîd-i vücûdîyi ilk olarak aç›kl›yan fleyh Muhyiddîn-i Arabîdir “rahmetullahialeyh”. Ondan önce gelen büyüklerin sözleri de, her ne kadar, tevhîdive birleflik olmay› gösteriyorsa da, bu sözlerden tevhîd-i flühûdî de anlafl›labilir.Çünki, Allahü teâlâdan baflka hiçbirfley görmeyince, kimisi(Cübbemin alt›nda Allahü teâlâdan baflka birfley yokdur) demifl, kimisi(Sübhânî) diyerek, hiçbirfleye benzemiyen varl›k oldu¤unu bildirmifl, kimiside (Evde Ondan baflkas› yokdur) diye ba¤›rm›fld›r. Bunlar›n hepsi, bir varl›kgörme dal›nda açan çiçeklerdir. Hiçbiri vahdet-i vücûdü göstermemekdedir.Vahdet-i vücûdü ilk olarak aç›kl›yan, k›smlara ay›ran, bir gramer kitâb›gibi parça parça anlatan, fleyh Muhyiddîn-i Arabîdir. Bu bilginin birçokderin ve ince yerlerini yaln›z ben buldum demifl, hattâ, (Peygamberlerinsonuncusu, ince bilgilerin bir k›sm›n› Velîlerin sonuncusundan almakdad›r)demifldir. Vilâyet-i Muhammedînin sonuncusu olarak da, kendini bilmekdedir.Onun kitâblar›n› flerh edenler, bu sözünü flöyle aç›kl›yor: Bir zengin,kendi hazînesinin bekçisinden birfley al›rsa, kendisi için bir küçüklükolmaz.Sözün k›sas› fludur ki, Fenâ ve Bekâya kavuflmak ve (Vilâyet-i sugrâ) ve(Vilâyet-i kübrâ)n›n derecelerine yükselmek için, tevhîd-i vücûdî hiç lâz›mde¤ildir. Tevhîd-i flühûdî lâz›md›r. Ya’nî, var olan› bir bilmek de¤il, bir görmek,Ondan baflkas›n› görmemek lâz›md›r. Böyle görmekle, (Fenâ) hâs›lolur. Allahü teâlâdan baflka herfley, ya’nî (Mâ-sivâ) unutulur. Bir sâlik, bafldansona kadar ilerler de, tevhîd-i vücûdî bilgileri kendine hiç gösterilmiyebilir.Hattâ, bu bilgilere inanm›yacak gibi olur. Bu fakîre göre, sâliki, bubilgiler gösterilmeden ulafld›ran yol, bu bilgilerin gösterildi¤i yoldan dahâçabuk ilerletir. Bu yolun sâliklerinin ço¤u, istenilene kavuflurlar. O yoldaolanlar›n ço¤u ise, yar› yolda kal›rlar. Deryây› ararken, bir damla ile avunupkal›r. Asl› ile birleflmifl sanarak, gölgeye tutulurlar. Böylece asla kavuflamazlar.Böyle oldu¤unu tecribe ile anlam›fl bulunuyorum. Herfleyin do¤rusunuAllahü teâlâ bildirir. Bu fakîr, her ne kadar ikinci yoldan ilerledimve tevhîd ma’rifetleri ve ilmleri çok gösterildi ise de, Allahü teâlân›n lutflar›çok oldu¤u için ve sevilenlerin götürülmesi ile ilerledi¤im için, bu yolunvâdilerinden ve çöllerinden lutf ve ihsân ile geçirildim. Büyük lutf ilegölgelerden atlat›larak asla kavuflduruldum. S›ra, talebe yetifldirme¤e gelince,öteki yolun dahâ çabuk kavufldurdu¤u anlafl›ld›. Bizlere, do¤ru yolugösteren Allahü teâlâya hamd olsun! Allahü teâlâ bize do¤ru yolu göstermeseydi,kendili¤imizden bulamazd›k. Rabbimizin Peygamberleri “aleyhimüssalevâtüvetteslîmât” do¤ru sözlü olarak gelmifldir.TENBÎH: Yukar›da yaz›lanlardan anlafl›ld›¤› üzere, birden fazla varl›koldu¤u hâlde, ya’nî Allahü teâlâdan baflka varl›k bulundu¤u hâlde, (Fenâ)ve (Bekâ) elde edilmekdedir ve (Vilâyet-i sugrâ) ve (Vilâyet-i kübrâ) hâ-– 391 –