buraya

metde dirilme¤i inkâr eyledi. Ölece¤ine yak›n, gusl abdesti al›p, vezîr ikenyapd›¤› zulmlere tevbe etdi¤i söyleniyor ise de, i’tikâd› bozuk olan›n guslü,nemâz› ve düâs› kabûl olmaz buyuruldu)].Üstâd›m “rahmetullahi teâlâ aleyhimâ” buyurdu ki, fleyh-i ekber Muhyiddîn-iArabî hazretlerinin, (Büyük insanlar›n rûhlar› kadîmdir) sözününgörünüfl ma’nâs›na uymay›p, din sâhiblerinin müflterek îmânlar›na ve sözlerineçevirmelidir.Allahü teâlâ, (Kâdir-i muhtâr)d›r. [Ya’nî diledi¤ini yapabilir. Tabî’at kuvvetlerigibi, elbette ifli yapma¤a] mecbûr de¤ildir. Eski Yunan felsefecileri,akllar› ermedi¤inden, kemâl, büyüklük, mecbûr olmakda, herhâlde yapabilmekdedirdeyip, Allahü teâlân›n ihtiyâr›n›, ya’nî seçmesini inkâr etdiler.Yapma¤a mecbûrdur dediler. Bu ahmaklar, Allahü teâlâ, birfleyi yaratma¤amecbûr olmufl ve sonra baflka birfley yaratmam›fld›r dedi. Bu uydurmafleye de, akl-› fe’âl deyip, herfleyi bu yap›yor dediler.(Akl-› fe’âl) dedikleri fley de, yaln›z onlar›n vehmlerinde, hayâllerindeolan birfleydir. Bunlar›n bozuk inan›fllar›na göre, Allahü teâlâ hiçbirfley yapm›yor.‹nsan s›k›fl›nca, bunal›nca, Akl-› fe’âle yalvar›r. Allahü teâlâdan birfleyistemez. Çünki Allahü teâlân›n dünyâda olup bitenlerle hiç ilgisi yokdur.Herfleyi yapan, yaratan Akl-› fe’âldir derler. Hattâ Akl-› fe’âle deyalvarmazlar. Çünki onu, kendilerinden belâlar› gidermekde irâde ve ihtiyârsâhibi bilmezler. Bu nasîbsizler, ahmakl›kda, sersemlikde, sap›k f›rkalar›nhepsinden dahâ afla¤›d›rlar. Kâfirler, her ifllerinde Allahü teâlâyas›¤›n›yor. Belâlar›n giderilmesini ondan istiyorlar. Bu alçaklar ise, böyle de-¤ildir. Bu nasîbsizlerde iki fley, sap›k ve ahmak f›rkalar›n hepsinden dahâçokdur. Bunlardan biri, Allahü teâlân›n gönderdi¤i haberlere inanm›yorlar.Peygamberlerin bildirdiklerine inâd ve düflmanl›k ediyorlar. ‹kincisi,bozuk ön fikrler ileri sürüyor. Asls›z, çürük delîller, flâhidler göstererek, bofl,sap›k düflüncelerini isbâta kalk›fl›yorlar. Bozuk düflüncelerini isbât içinöyle yan›l›yorlar ki, hiçbir alçak böyle yanl›fl, çürük fley yapmam›fld›r.Dünyâda olan her ifli, durmadan giden, dönen göklerin ve y›ld›zlar›n de¤iflmelerive vaz’›yyetleri yap›yor diyorlar. Gökleri yaratan› ve y›ld›zlar› îcâdedeni ve hepsini hareket etdireni ve aralar›nda nizâm kuran› görmüyorlar.Bunu birfleye kar›flmaz san›yorlar. Ne kadar ahmakd›rlar! Ne kadar alçakd›rlar!Bunlar› akll› bilen, sözlerine inanan ise, bunlardan dahâ alçakd›r. Onlar›nakla dayanan, düzgün ilmlerinden biri geometri [Hendese]dir ki, nedünyâ se’âdetine, ne de ebedî kurtulufla fâidesi yokdur. Bir üçgenin, üç içaç›s›n›n toplam›, iki dik aç›ya müsâvîdir demek ve bunu isbâtlamak, insanl›¤ane kazand›r›r. [Fen bilgileri, modern makinalar ve elektronik âletlerve yeni bulunan herfley, Allah›n Peygamberine uyarak kalbleri temizlenmifl,ahlâk› güzelleflmifl îmânl› kimseler taraf›ndan yap›lmad›kca ve kullan›lmad›kcafâideli olamazlar. ‹nsan haklar›n›, râhat›, huzûru sa¤l›yamazlar.Harbin ve sefâletin ortadan kalkmas›na yaramazlar. Zulme, iflkenceyevâs›ta olurlar.][‹mâm-› Gazâlî “rahmetullahi aleyh”, kendilerini akll›, ilm adam› ve hiçyan›lmaz sanan dinsizleri üçe ay›rm›fld›r. Birincisi Dehriyyûn ve maddîcilerolup, bunlar eski Yunan felesoflar›ndan asrlarca evvel vard›. Bugün de,– 356 –