buraya

Âlem-i emr latîfelerinin sonuncusu olan hafînin derecelerine yükselen, fekatbu derecelerin hepsini geçemiyen, sonuna varam›yanlar, bafl›nda veyâortas›nda kalanlar çokdur. Ahfây› bitiremeyince, bunun asllar›n› da, böylecebitiremez. ‹fli sonuna götüremez. Âlem-i emrin baflka dört latîfelerindede böyle olur. Yarad›l›flda, her bir mertebeye uygun olan kimse, o mertebeninsonuna kadar ilerler. Bir mertebenin bafl›nda veyâ ortas›nda kalmak,noksân olma¤› gösterir. Sona k›l kadar bile varamamak, noksânl›kd›r.Fârisî beyt tercemesi:Dostun ayr›l›¤› az olsa da, az de¤ildir.göz içinde yar›m k›l olsa da çok görünür.Bu noksânl›k, asllar›n asllar›nda da kendini gösterir. Aran›lana kavuflma¤›engeller. Yukar›da yaz›lanlar, Muhammedî yarad›l›fll› olanlar içindirdemifldik. Çünki, yarad›l›flda Muhammedî olm›yanlardan birinin ç›kaca¤›en yüksek derece, vilâyet derecelerinin birincisi olur. Birinci derece demek,kalb mertebesi demekdir. Bir baflkas›, ikinci dereceye kadar yükselebilir.‹kinci derece, rûh makâm›d›r. Üçüncü bir kimse, üçüncü dereceye kadar ç›-kabilir. Üçüncü derece, s›r makâm›d›r. Bir dördüncü kimse dördüncü dereceyekadar yükselebilir. Dördüncü derece, hafî makâm›d›r. Birinci derecede,Allahü teâlân›n (S›fât-› ef’âliyye)si tecellî eder. ‹kinci derecede (S›-fât-› sübûtiyye)si tecellî eder. Üçüncü derecede, (fiü’ûn ve i’tibârât-i zâtiyye)tecellî eder. Dördüncü derece, selbî olan s›fatlara uygundur. Tenzîh vetakdîs makâm›na uygundur. Vilâyetin her derecesi, ülül’azm bir Peygamberinalt›ndad›r. Vilâyetin birinci derecesi, Âdem aleyhisselâm›n “alâ nebiyyinâve aleyhisselâm” alt›ndad›r. Onun terbiye edicisi, tekvîn s›fat›d›r.‹nsanlar›n her iflini, her hareketini bu s›fat yapar. ‹kinci derece, ‹brâhîmaleyhisselâm›n alt›ndad›r. Nûh “aleyhisselâm” da, bu makâmda ortakd›r“alâ nebiyyinâ ve aleyhimessalevâtü vetteslîmât”. Bunlar›n rabbi, ilm s›-fat›d›r. Bu s›fat, (S›fât-i zâtiyye)nin en geniflidir. Üçüncü derece, Mûsâaleyhisselâm›n aya¤› alt›ndad›r. Onun rabbi, flü’ûnlar›n makâm›ndan, kelâmflân›d›r. Dördüncü derece, Îsâ aleyhisselâm›n aya¤› alt›ndad›r “alânebiyyinâ ve aleyhissalâtü vesselâm”. Onun rabbi, selb s›fatlar›ndand›r, sübûts›fatlar›ndan de¤ildir. Bu derece, takdîs ve tenzîh makâm›d›r. Meleklerinço¤u, bu makâmda, Îsâ aleyhisselâmla ortakd›rlar. Bu makâmda büyükflân vard›r. Beflinci derece, Peygamberlerin sonuncusunun aya¤› alt›ndad›r“aleyhi ve aleyhimüssalevâtü vetteslîmât”. Onun rabbi, rablerinrabbidir ve s›fatlar›, flü’ûnlar›, takdîsleri ve tenzîhleri kendinde toplamakdad›r.Bütün yüksek derecelerin merkezidir. Hepsinin üstünde olan burabbe, s›fatlar›n ve flü’ûnlar›n mertebesinde (fiân-ül-ilm) ad›n› vermekuygun olur. Çünki bu flân, bütün derecelerin üstündedir. Bu ba¤l›l›k içindirki, onun milleti, ‹brâhîm aleyhisselâm›n milleti oldu. Onun k›blesi, buümmete de k›ble oldu.Vilâyet mertebelerinin üstünlü¤ü, derecelerin önde ve arkada olmalar›naba¤l› de¤ildir. Ahfâ sâhibinin dahâ üstün olmas› lâz›m gelmez. Üstünlük,asla olan yak›nl›¤a, uzakl›¤a ve z›l derecelerinin az veyâ çok konaklar›n›geçme¤e ba¤l›d›r. Kalb latîfesinin sâhibi olan bir Velî, asla dahâ yak›noldu¤u için, o kadar yak›n olm›yan ahfâ sâhibinden dahâ üstün olur. Birin-– 333 –