buraya

dir. Bu ismlerde seyre bafllamak (Vilâyet-i ulyâ)ya ayak basmak olur. Buvilâyete, (Vilâyet-i mele-i a’lâ) da denir. [(Mele’) cemâ’at, galabal›k demekdir.]‹sm-i zâhir ile ism-i bât›n› anlat›rken bildirdi¤imiz, ilm ile alîm aras›ndakifark› az sanmay›n›z! ‹lmden alîme az yol vard›r dememelidir. Yerküresi ile Arfl aras›ndaki uzakl›k, o iki ism aras›ndaki uzakl›k yan›nda, okyânusyan›nda bir damla su gibidir. Söylemeleri yak›n, kendileri çok uzakd›r.K›saca söyledi¤imiz her makâm da böyledir. Meselâ, Âlem-i emrin befllatîfelerini geçip, bunlar›n asllar›nda seyr olunur. Böylece, imkân [ya’nî mahlûklar]dâiresi biter sözü ile, Seyr-i ilallah, bafl›ndan sonuna kadar anlat›lm›fld›r.(Bu seyrin yap›lmas› için, ellibin senelik yol geçilir) demifllerdir.Me’âric sûresinin dördüncü [4] âyetinde meâlen, (Melekler ve Rûh orayaellibin senelik bir günde ç›karlar) buyurulmakdad›r ki, bu sözümüze iflâretetmekdedir. Böyle olmakla berâber, Allahü teâlân›n ihsân›n›n çekmesiile, bu uzun zemânl›k ifl, göz aç›p kapay›ncaya kadar yap›labilir. Fârisîm›sra’ tercemesi:Kerîmlerle yap›lan ifllerde güçlük yokdur!Yine bunun gibi, ifllerin ve s›fatlar›n ve flü’ûnlar›n ve i’tibârât›n dâiresinigeçerek, bunlar›n asllar›nda seyr olunur denildi. ‹smlerin, s›fatlar›n,flü’ûn ve i’tibârât›n hepsini geçmek, söylemekle kolayd›r. Fekat, bunlar› geçmekçok zordur. O kadar çok zordur ki, tesavvuf büyükleri “rahmetullahiteâlâ aleyhim ecma’în”, (‹nsan› kavuflduran konaklar sonsuzdurlar. Bitmeztükenmezler) demifller. (Mertebelerin hepsi seyr edilemez) buyurmufllard›r.Fârisî beyt tercemesi:Onun güzelli¤i bitmez, Sa’dînin sözü tükenmez,‹stiskali susuz ölür, denizin suyu eksilmez.Kavuflmak için geçilecek konaklar›n sonsuz olmas›n›, s›fatlar›n tecellîleribak›m›ndan de¤il de, Zât-i ilâhînin tecellîleri sonsuz oldu¤u için söylenmifldirsanmay›n›z! Bunun gibi, bitmiyen güzelli¤in, s›fatlar›n güzelli¤iolmay›p, zât›n güzelli¤idir demeyiniz! Çünki zât›n bu tecellîleri, flü’ûn vei’tibârât olmaks›z›n de¤ildir. Zât›n o güzelli¤i, cemâl s›fatlar›n›n arkas›ndaolmaks›z›n de¤ildir. Çünki bu mertebede, s›fatlar›n perdeleri olmaks›-z›n söz edilemez. Allahü teâlây› tan›yan kimsenin dili tutulur, söyliyemezolur. Her tecellîde, biraz z›l, görüntü bulunur. O makâmda, flü’ûnu arayakatmadan olamaz. Bunun içindir ki, o vüsûl konaklar› ve güzellik mertebeleri,ismlerin ve flü’ûnlar›n dâiresindedir ve onlara göre sonsuzdur.Bu fakîre “kaddesallahü teâlâ sirrehül’azîz” gösterdikleri ise, tecellîlerinve zuhûrlar›n ötesindedir. ‹ster zât›n tecellîsi desinler, ister s›fatlar›n tecellîsidesinler, hepsinin ötesidir. ‹ster zât›n, ister s›fatlar›n güzelli¤i desinler,bütün güzelliklerin ötesidir. Bunun için, yüksek istekleri, çok k›ymetlimaksadlar› bu dar kelime kadrosu ile, k›saca anlatm›fl bulunuyorum. Sonsuzdenizleri, birkaç flifleye doldurmufl gibi oluyorum. Öyle ise, anlamamazl›ketme!Yine sözümüze dönelim! ‹sm-i zâhir ve ism-i bât›n iki kanad› ele geçdikdensonra, uçmak nasîb olursa, yukar› ç›k›l›rsa, buraya ç›kan, insan›n enerji,hava ve su parçalar› oldu¤u anlafl›l›r. Melekler de, bu üç parçadan yap›l-– 329 –