buraya

mediler. Ona hiçbir benzerlikleri yokdur dediler. Kendilerini, güçsüz, kuvvetsizbir kul olmakdan baflka bilmediler. Onu, kendi sâhibleri ve yarat›-c›lar› olarak bildiler. Kendilerini sâhib sanmak veyâ Onun gölgesi sanmak,bunlara çok a¤›r gelmekdedir. Arabî m›sra’ tercemesi:Herfleyin sâhibine gelen ne, topra¤a düflen ne?Bu büyükler, herfleyi Hak teâlân›n mahlûklar› bildikleri için severler.Herfley, gözlerine sevgili görünür. Mahlûklar›n kendileri gibi, iflleri de,Allahü teâlân›n mahlûku olduklar› için, hepsine boyun e¤er, be¤enirler. Hiçbirifli be¤enmemezlik etmezler. ‹slâmiyyetin be¤enmedi¤i fleyleri, islâmiyyeteuyduklar› için be¤enmezler. Tevhîd-i vücûdî sâhibleri, herfleyi,Hak teâlâya mazhar olduklar› için, hattâ Ondan baflka olmad›klar› için, sevdiklerive boyun bükdükleri gibi, bu büyükler, Hak teâlân›n mahlûklar› olduklar›için sever ve teslîm olurlar. Fârisî m›sra’ tercemesi:Yollar›n nerden ayr›ld›klar›n› iyi gör!Sevgili az sevilse de, ondan baflka olm›yan fleyin de, o kadar sevilece¤iniherkes bilir. Fekat, sevgilinin kullar›n›, yapd›klar›n› ve kölelerini sevebilmekiçin, sevgilinin çok sevilmifl olmas› lâz›md›r. Bu büyüklerin vilâyetmakâmlar›n›n en sonu olan (Abdiyyet), ya’nî kulluk makâm›ndan tâmpaylar› vard›r. Bu seçilmifllerin hâllerinin do¤ru oldu¤unu gösteren enkuvvetli delîl, iflâret, keflflerinin hepsinin Kitâba ve sünnete ve islâmiyyetinaç›kca bildirdi¤i fleylere tâm uygun olmalar›d›r. ‹slâmiyyetden k›l ucukadar ayr›lmam›fllard›r. Ey Allah›m›z! Muhammed aleyhisselâm hurmetine“sallallahü teâlâ aleyhi ve alâ âlihi ve selleme ve bâreke”, bizleri, bu büyüklerisevenlerden ve onlara uyanlardan eyle!Bu sat›rlar› yazan dervîfl, önce tevhîd-i vücûdîye inan›yordum. Çocuklu¤umdanberi tevhîd bilgileri içindeydim. Buna inanc›m tâmd›. O zemântevhîd hâllerim de yokdu. Tesavvuf yoluna girince, önce tevhîd yolu aç›ld›.Çok zemân, bu yolun makâmlar›nda dolafld›m. Bu makâmlara uygun çokbilgiler edindim. Tevhîd-i vücûdî sâhiblerine gelen hâller ve çözülemiyenbilgilerin hepsi, keflflerle ve ak›p gelen bilgilerle çözüldüler. Çok zemân sonra,bu dervîfli baflka bir nisbet, ba¤l›l›k kaplad›. Bu nisbet kuvvetlenince, tevhîdbilgileri durdu. Fekat, o bilgileri yine be¤eniyordum, inkâr etmiyordum.Böyle uzunca bir zemân geçdi. Sonunda, onlar› be¤enmez, inanmaz oldum.Bu mertebenin çok afla¤› oldu¤unu ve z›l makâmlar›na yükselmek lâz›m geldi¤inigösterdiler. Fekat, bu inkâr›m elimde de¤ildi. Bu makâmdan ayr›lmakistemiyordum. Çünki tesavvuf büyüklerinin ço¤u, bu makâmda bulunmakdad›r.Z›l makâm›na yükselince, kendimi, bütün âlemi, z›l, gölge gibibuldum. Yukar›da bildirilen, ikinci âlimler gibi oldum. Önceki makâmdan,buraya ç›kard›klar›n› istemedim. Çünki, vahdet-i vücûdü dahâ yüksek biliyordum.O makâm, buna tâm uygundu. Büyük bir ni’met ve merhamet olarak,(Z›l makâm›)ndan da yukar› götürdüler. Abdiyyet, kulluk makâm›naulafld›rd›lar. Bu makâm›n dahâ olgun oldu¤u göründü. Yüksekli¤i anlafl›ld›.Önceki makâmlardan piflmân oldum. Tevbe etdim. Bu dervîfli, bu yollardangeçirmeselerdi ve birbirlerinden üstünlüklerini göstermeselerdi,bu makâma getirilmekle alçald›¤›m› zan edecekdim. Çünki önceleri, Tev-– 197 –