buraya

kalbdeki yeri ne kadarc›k olabilir? Çünki, Arfl çok büyük ise de, maddedenyap›lm›fld›r ve mahlûkdur. Mekân› olan ya’nî maddeden yap›lm›fl olan birfleyne kadar genifl olursa olsun, mekâns›z olan›n yan›nda çok küçük kal›r.Tesavvuf büyüklerinden sahv sâhibi olanlar, ya’nî sekrden kurtulmuflolanlar “kaddesallahü teâlâ esrârehüm” böyle sözlerin, sekr sözü oldu¤unubildirmifllerdir. Sekr hâlinde olanlar, bir fleyin kendisi ile görünüflünü birbirindenay›ramaz. Görünüflünü kendisi san›r. Arfl, tâm zuhûra kavuflmakdad›r.Kalbe yerleflmez. Kalbde yerleflen, arfl›n kendisi de¤ildir. Örne-¤idir, görüntüsüdür. Bu örne¤in, kalbden çok küçük olaca¤› meydandabir fleydir. Çünki kalbde böyle say›s›z örnekler vard›r. Gök, baflka fleyler gibiaynada görününce, ayna gökden dahâ genifldir denilemez. Evet, aynadakigökün görüntüsü aynadan küçükdür. Fekat bundan, gökün kendisininde aynadan küçük olmas› lâz›m gelmez. Bunu baflka bir misâl ile de aç›kl›yal›m:‹nsanda toprak maddeleri vard›r. Bunun için insan yer yüzündendahâ büyükdür denilemez. Hattâ yer küresi yan›nda, insan›n büyüklü¤ü,hiç denecek kadar küçükdür. Birfleyin nümûnesini, örne¤ini, o fleyin kendisisanmak, bu yanl›fll›¤a yol açmakdad›r.Tesavvuf büyüklerinden birkaç›n›n “rahmetullahi aleyhim ecma’în”sekr hâlinde iken söyledikleri baflka sözler de böyledir. (Cem’i Muhammedî,cem’i ilâhîden dahâ genifldir) sözleri gibi. Muhammed aleyhisselâmda,imkân›n ya’nî mahlûklar›n kendileri ile vücûbün ya’nî Allahü teâlân›n ves›fatlar›n›n sûretlerini, örneklerini bir arada görüyorlar. Böylece, Muhammedaleyhisselâmda, Allahü teâlâda bulunandan dahâ çok fley bulunuyorsan›yorlar. Burada da, birfleyin örne¤ini kendisi sanarak, yan›l›yorlar. Muhammedaleyhisselâmda bulunan fley, vücûb mertebesinin kendisi de¤ildir,örne¤idir. Allahü teâlâ, hakîkî vâcib ül-vücûddur. Vücûb mertebesininkendisi ile örne¤ini birbiri ile kar›fld›rmasalard› böyle fley söylemezlerdi.‹flin do¤rusu, onlar›n sekr, flü’ûrsuzluk hâlinde iken söyledikleri gibi de¤ildir.Muhammed “aleyhissalâtü vesselâm” s›n›rl›, küçük bir kuldur. Allahüteâlâ ise, s›n›rs›zd›r, sonsuzdur.Sekr hâlinde olan fleyler, Vilâyet makâmlar›nda bulunmakdad›r. Sahv hâlindeolan fleyler ise, Nübüvvet, Peygamberlik makâm›ndad›r. Peygamberlerin“aleyhimüssalevatü vetteslîmât” yolunda gidenlerin büyükleri, onlaratâm uyduklar› için, o makâm›n, onlar›n makâm›n›n sahv›ndan pay al›rlar.Bistâmiyye denilen büyükler, sekrin sahvdan dahâ üstün oldu¤unusöylemifllerdir. Bunun için, fleyh Bâyezîd-i Bistâmî “kuddise sirruh”, (Benimbayra¤›m, Muhammed aleyhisselâm›n bayra¤›ndan dahâ yüksekdir) dedi.Kendi bayra¤› vilâyet bayra¤›d›r. Muhammed aleyhisselâm›n bayra¤› nübüvvetbayra¤›d›r. Vilâyet bayra¤›nda sekr oldu¤u için ve Peygamberlik bayra¤›ndasahv oldu¤u için, onu bundan üstün tutmufldur.Birçoklar› da, (Vilâyet, nübüvvetden dahâ üstündür) dedi. Velîlerin“rahime-hümullah” Allahü teâlâdan yana oldu¤unu, Peygamberlerin “aleyhimüssalevât”ise, insanlardan yana oldu¤unu gördüler. Hakka karfl› olan›n,insanlara karfl› olanlardan dahâ üstün olaca¤› meydândad›r. Birkaç› da,bu sözü çevirerek, (Bir Peygamberin vilâyeti, kendi nübüvvetinden dahâüstündür) dedi. Bu fakîre göre, bu sözlerin hepsi, do¤ru olmakdan çok uzakd›r.Çünki Peygamberler yaln›z insanlardan yana de¤ildir. Hem insanlar-– 142 –