buraya

ne sonra, zekât› ö¤renmesi farz olur. Hacc› ö¤renmesi, hacca gidece¤i zemânfarz olur. ‹flte, herfleyi zemân› gelince ö¤renmesi farz-› ayn olur. Meselâevlenmek istedi¤i zemân, nikâh bilgilerini, kad›n, erkek haklar›n›,kad›nlar›n özr hâllerini ö¤renmesi farz olur. Bir san’ata, ticârete bafllay›nca,bunlardaki emr ve yasaklar›, fâizi ö¤renmesi lâz›m olur. Hangi san’atabafll›yacaksa zemân›n ona âid fen bilgilerini de mektebde ö¤renmesi farzolur. (Meselâ difl tabîbi olacaksa, liseyi ve diflçi mektebini bitirmesi, staj veihtisâs yapmas› farz olur. Her san’at, ticâret, zirâ’at da hep böyledir. Herkesekendi san’at›n› okumas›, ö¤renmesi farz olur. Baflka san’at bilgileriniö¤renmesi farz olmaz. Harb zemân›nda da askerli¤i ve yeni silâhlar› yapmak,kullanmak, korunmak için, fen bilgilerini k›saca ö¤renmek, her müslimânafarz-› ayn, bunlarda ihtisâs kazanmak ise farz-› kifâyedir).Harâmlar› ö¤renmek de, herkese baflka dürlü farz olur. Meselâ, erkeklerinipek giydi¤i bir yerde bulunanlar›n, ipek giymenin harâm oldu¤unuö¤renmesi ve bilenlerin bilmiyenlere ö¤retmesi farz olur. (Sun’î ipek giymekerkeklere de harâm de¤ildir). Alkollü içkiler içilen, domuz eti yinilen,baflkas›n›n hakk›, fâiz, rüflvet al›nan, kumar oynanan yerde bulunanlar›n,bunlar›n harâm oldu¤unu ö¤renmesi farz olur. Kad›n erkek birlikde oturanlar›nda mahrem ve nâmahrem olan kad›nlar›, ya’nî bakmak câiz olanve olm›yan kad›nlar› ö¤renmesi farz olur. [Kad›nlar›n, k›zlar›n aç›k gezdi-¤i, erkeklerin de dizden yukar›s›n› açd›¤› yerlerde bulunan müslimânlar›n,örtmesi farz olan yerlerini ö¤renmeleri lâz›md›r. Bu yerlerini açmak ve baflkas›n›naç›k yerine bakmak günâh oldu¤u gibi, bunu bilmemek de ayr› günâhd›r.]Kalbe âid bilgileri, ya’nî ilm-i ahlâk ö¤renmek, her erke¤e ve kad›nafarz-› aynd›r. Meselâ (H›kd) “ya’nî kin ba¤lamak”, (Hased) [Baflkas›ndabulunan ni’metin onda olmay›p, kendinde olmas›n› istemekdir. Onda oldu¤ugibi, kendisinde de olmas›n› istemek hased de¤ildir. Buna (G›bta)etmek, imrenmek denir ki sevâbd›r], (Kibr) [Kendini büyük bilmek, üstüngörmekdir. Kibrli olana karfl› kendini büyük göstermek, kibr olmaz.Sadaka vermek gibi sevâb olur], (Sû’i zan) etmek [‹yi insân› fenâ bilmek]gibi fleylerin harâm oldu¤unu ö¤renmek, her mü’mine farz-› aynd›r. Görülüyorki, îmân›, ya’nî Ehl-i sünnet i’tikâd›n› k›saca ö¤renmek ve iyi vekötü huylar› ö¤renmek, farz-› aynd›r. Ya’nî, herkesin ö¤renmesi farzd›r.Abdesti, guslü, nemâz› ve orucu ve harâmlar› da, her müslimân›n ö¤renmesifarz-› aynd›r. Cenâze nemâz›n›, ölüye hizmeti ve san’at ve ticâret bilgilerini(ve bugünün silâhlar›n› yapmak ve kullanmak için, fen bilgileriniiyi) ö¤renmek farz-› kifâyedir. Ya’nî lâz›m olan kimselerin ö¤renmesifarz olup, baflkalar›na farz olmaz. Fekat, lüzûmu kadar kimse ö¤renmezse,bütün müslimânlar, hükûmet ve millet, büyük günâha girer. Meselâ,doktor olacak kimsenin lise ve t›bbiyyede okumas› farz olup, mühendis olacakkimsenin t›bbiyyede okumas› farz de¤ildir. ‹bni Âbidîn “rahmetullahialeyh” (Dürr-ül-muhtâr) flerhinde, ön sözde diyor ki: (Ulûm-i nakliyyedenya’nî din bilgilerinden kendine lâz›m olanlar› ö¤renmek farz-› aynd›r.Bundan fazlas›n› ö¤renmek ve ulûm-i akliyyeden fâideli olanlar› ö¤renmekfarz-› kifâyedir). Nemâzda k›râ’eti anlat›rken diyor ki: (Bir âyetezberlemek, herkese farz-› aynd›r. Fâtihay› ve üç âyet veyâ bir k›sa sûre– 114 –