Gigt på dit sprog - tyrkisk - slidgigt - Gigtforeningen

Gigt på dit sprog - tyrkisk
Sizin dilinizde romatizma
Danimarka’da yaşıyor, ve Danca okuma yazma bilmiyorsanız, romatizma hakkında bilgi
edinmek sizin için zor olabilir. Bu yanlış anlamalara ve problemelere yol açabilir. Gigtforeningen
(Romatizma derneği) Gigt på dit sprog-sizin dilinizde romatizma adlı bu sayfalar ile siz ve
diğer farklı etnik kökene sahip kişilere en sık görülen romatizma rahatsızlıkları hakkında temel
bilgiler vermeyi ummaktadır.
Gigtsygdomme
Romatizma hastalıkları
Romatizma hastalıklarının çoğunun ortak noktası kemikler, kaslar, tendonları ve eklemleri
ilgilendiren hastalıklar olmalarıdır. Romatizma ağrılar, yorgunluk ve bedensel işlevlerin
azalması ile kendini gösterir.
Romatizma Danimarka’da en sık görülen kronik hastalıktır, yaklaşık 700.000 kişi romatizma
hastasıdır, bu her sekiz kişiden biri anlamına gelmektedir. 200 civarında değişik romatizma
hastalığı bulunmaktadır. Bunlardan bazıları ender görülürken, bazıları daha sık görülür.
Gigt gør ondt
Romatizma ağrı yapar
Romatrizmal hastalıkların çoğunun ortak noktası hepsinin ağrı yapmalarıdır. Ağrılar akut yada
kronik olabilir. Bazı romatizma hastalıklarında hafif ve lokal ağrılar görülürken, diğer
romatizmal hastalıklarda yaygın ve şiddetli ağrılar söz konusu olabilir.
Eklem, sırt ve kaslardaki ağrıların pek çok sebebi olabilir. Ağrıların nasıl algılandığı kişiden
kişiye farklılık gösterir, ve bu sebeple ağrıları tedavi etmek ve ağrı ile başa çıkmak için farklı
yöntemlere ihtiyaç vardır. Çoğu romatizmal hastalıkta ağrılara rağmen iyi bir yaşam
sürdürülebilinir.
Gigtforeningen (Romatizma Derneği) www.gigtforeningen.dk/smerter Internet sitesinden
hem hafif hem de şiddetli ağrılar hakkında bilgi ve yararlı tavsiyeler bulabilirsiniz (site
Danca’dır).
Arbejde og helbred
İş ve sağlık
Çoğu insan için, romatizma hastası olmalarına rağmen çalışmaya devam etmek önemlidir. Ne
yazık ki romatizma hastalarının çoğu, özel düzenlemeler v.b. aracılığı ile yardım alma imkanları
olduğunu bilmedikleri için işini kaybetmektedir. Çalışma hayatı ile sağlık arasındaki dengeyi
bulmak önemlidir.
Romatizma Derneği’nin (Gigtforeningen) www.gigtforeningen.dk/arbejde Internet sitesinden
(site Danca’dır) mevcut yardım olanaklarının bazıları hakkında bilgi bulabilirsiniz. Belki özel bir
çalışma sandalyesi yada özel çalışma aletleri v.b gibi özel yardımcı araç-gereçlere ihtiyacınız
vardır, yada fleksjob (esnek koşullar altında çalışma olanağı) yada kişisel yardımcı gibi daha
fazla destek veren uygulamalara ihtiyacınız vardır.
Ayrıca çalışmıyorsanız yada hastalığa ayrılmışsanız, ve tekrar çalışmak istiyorsanız Internet
sitesinden sahip olduğunuz olanaklar hakkında tavsiyeler ve rehber bilgiler de bulabilirsiniz.
Hastalığınız yeni teşhis edilmiş de olsa, uzun zamandır bu hastalık ile yaşıyor olsanızda, bu
farklı destek olanaklarınız size yardımcı olacağını umuyoruz.
www.gigtforeningen.dk

Når du skal undersøges
Muayene edileceğinizde
Muayeneler, görüşmeler yada benzeri toplantılarda bir arkadaşınız yada aile üyenizi
beraberinizde götürmeniz iyi olur. Bu sayede iki kişi hangi soruları soracağınızı ve verilen
cevapları daha kolay hatırlarsınız. Soracağınzı soruları önceden yazmak ve o esnada verilen
cevapları not almak ta size büyük yardım sağlayabilir.
Slidgigt - artrose
Osteoartrit - kireçlenme
Osteoartrit yada halk dilinde kireçlenme hastalığı ile iyi bir yaşam sürdürmeniz için
olanaklarınızı ve hayatınıza getirdiği kısıtlamaları bilmeniz önemlidir. Teşhis konulduktan sonra
kireçlenmenin - osteoartritin gelişmesini önlemek önemlidir. Kireçlenme - Osteoartrit, gayet
yavaş ve kademeli olarak geliştiği yerdeki eklemi tahrip eden kronik bir hastalıktır .
Danimarka’da 210.00 kişiye kireçlenme - osteoartrit teşhisi konulmuştur, ama gerçek sayının
bundan çok daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. Herkes osteoartrite yakalanabilir, ama
yaşla birlikte bu risk artar. Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemektedir, ama cinsiyet, yaş,
kalıtım ve ağır, tek tip iş, geçmişteki eklem bozuklukları ve kilo kabul edilen bazı risklerdir.
Symptomer
Belirtiler
Ağrı, şiş ve tutuk eklemler, eklemde çıtırdama ve törpüleme sesi Osteoartritin belirtileridir.
Merdiven çıkarken “çatırdayan” bir diz, parmakları uzatmak ve bükmekte ve birşeyleri
tutmakta zorlanma, yada uzun süre aynı pozisyonda oturduysanız yada ayakta durduysanız
eklemlerin tutulması çoğunlukla ilk görülen belirtilerdir. Osteoartrit çoğunlukla başparmak,
ayak başparmağı, boyun, bel, kalça ve dizde ortaya çıkar. Ağrılar günden güne çok farklılık
gösterebilir, bazı günler diğer günlerden daha şiddetli ağrılar olabilir. Sabahları ayağa
kalkmakta zorluk çekebilirsiniz, ama eklemler ısındıktan sonra ağrının geçtiğini görürsünüz.
Eklemleri fazla yorduysanız ağrılar tekrar ortaya çıkabilir. Bazı kişilerde dinlenirken de ağrılar
görülebilir.
Behandling
Tedavi
Hangi muayene ve tedaviye ihtiyacınız olduğunu mutlaka doktor değerlendirir, ama kendiniz de
birşeyler yapabilirsiniz.
1. Træning/motion:
1. Fizik tedavi/egzersiz:
Eklemin etrafındaki güçlü, kuvvetli kaslar ağrılarınızı azaltabilir, ve hareketliliğinizi iyileştirebilir.
Osteoartrit gelişen bir eklem, egzersizlerden fayda görür. Egzersizler eklemin hareketliliğini
korur ve eklemi rahatlatan ve hareket ettirmeye yardımcı olan kasları güçlendirir.
Doktor yada fizyoterapist ağrıyan eklemleri destekleyen ve evde kendi başınıza yapabileceğiniz
egzersizler gösterebilirler. Romatizma Derneği’nin (Gigtforeningen)
www.gigtforeningen.dk/slidgigt Internet sitesinden ”øvelser” başlığı altında yapabileceğiniz
egzersizler bulabilirsiniz. Egzersizler Danca anlatılmıştır, ama resimler ve videolardan bu
egzersizleri nasıl yapabileceğinizi görebilirsiniz.
Önemli olan gün içerisinde düzenli egzersiz yapmanızdır. Güçlü eklemlerinizi
geliştirebileceğiniz yada koruyabileceğiniz düzenli ve dengeli egzersizler bulun. Yürüyüş,
bisiklet, fitnes, yüzme v.b bunlara örnek olabilir.
www.gigtforeningen.dk

2. Vægttab:
2. Kilo verme:
Eğer kilonuz fazla ise, özellikle sırt, diz ve kalça eklemlerinize fazla yük biner. Bu sebeple, eğer
kilo verirseniz, ağrılarınız azalır. Sağlıklı ve çok çeşitli beslenme vücudun ihtiyacı olan besinlerin
karşılanması ve kilo almanın önlenmesi açısından önelidir. Bir klinik diyetisyenin hazırlayacağı
bir beslenme planı size yardımcı olabilir. Bunların yanı sıra kaslar ve kemikler için önemli olan
D-vitamini takviyesine ihtiyacınız olabilir.
3. Medicin:
3. İlaç:
Genellikle doktorunuz ağrı kesici ilaç yazar yada reçetesiz ilaçlar hakkında bilgi verir. Ama ağrı
kesici ilaçlar hastalığı iyileştirmez ve yan etkilere neden olabileceğinden dolayı dikkatli
kullanılmalıdırlar.
4. Kirurgi:
4. Cerrahi:
İleri derecede osteoartrit-kireçlenme söz konusu ise, bir eklem protezi yerleştirmek gerekebilir.
Romatizma Derneğinin kireçlenme hakkındaki türkçe filmini seyredin
www.gigtforeningen.dk/etgodtlivmedslidgigt
Få et godt råd
Danışmanlık
Romatizma hastası iseniz, haklarınız ve olanaklarınız, egzersiz ve fizik tedavi, ilaç yada farklı
konularda sorularınız olabilir. Belki de sadece durumunuz hakkında birileri ile konuşmaya
ihtiyacınız vardır. Buradan Romatizma Derneğinin (Gigtforeningen) profesyonel ve çok yönlü
danışmanlığına başvurabilirsiniz.
Romatizma Derneğini (Gigtforeningen) Pazartesiden Perşembeye kadar saat 9-16 arası ve
Cuma günleri saat 10-15 arasında 39 77 80 80 numaralı telefondan arayabilirsiniz.
Danışmanlık ücretsiz ve anonimdir. Romatizma hastalarının yakınları da dahil olmak üzere
isteyen herkes danşmanlık alabilir (Danca ve İngilizce konuşulur).
Bir sosyal danışman, bir fizyoterapist, bir psikolog, bir ergoterapist, bir beslenme uzmanı ve bir
avukattan oluşan çok yönlü danışmanlık, romatizma hastalarının günlük yaşamlarında
karşılaştıkları problemlerin çoğu hakkında daha detaylı bir danışmanlık hizmeti verebilir.
www.gigtforeningen.dk