1996 Senesi "Bugünkü Sohbet" Yazıları - Mehmet Oruç

Haccın farzlarından birisi, Arefe günü, ya'nî Zilhiccenin dokuzuncu günü Arafat'ta vakfeye
durmaktır. Arefe günü Arafat'ta vakfeye durulmazsa, farzlardan birisi noksan olduğu için, hac
sahîh olmaz.
Bunun gibi, zekâtın da farzı ve ba'zı şartları vardır. Zekât verebilmek için, herşeyden önce,
dînen zengin olmak, ya'nî nisâbâ mâlik olmak lâzımdır. Nisâb, aslî ihtiyaçların dışında 96
gram altın veya bunun karşılığı paraya (yaklaşık 70 milyon), ticâret malına mâlik olmaktır. Bu
miktara ulaşmıyan kimse, dînen zengin sayılmaz.
Zekâtın farzı ise, zekât malını ayırırken niyyet etmektir. Malı ayırırken niyyet ettikten
sonra, fakire sadaka, hediyye diye vermesi de câizdir.
Zekât hicri yıla göre verilir
Nisâba mâlik olduğu hicri tarihi, zamanı, günü ile beraber iyi bilmek ve bu tarihi bir yere
kaydetmek lâzımdır. Meselâ, bir kimse Ramazan-ı şerîfin beşinde nisâba mâlik olup, zengin
olsa, hemen bu tarihi kaydetmesi lâzımdır. Ertesi sene, elindeki mevcut mala, paraya bakar,
bunları sayar. Nisâb miktarı ise, mevcut olanların zekâtını verir. Bu tarihten sonra ele
geçenlerin zekâtı bu seneye dahil edilmez. Fakat, Ramazan-ı şerîfin dördünde eline geçenlerin
zekâtını ise, o seneki zekâta dahil eder.
Nisâba mâlik olan bu kimse, zengin olduğu tarih olan Ramazan-ı şerîfin beşinde zekâtını
ayırmayıp, altısında veya daha sonra elindeki paranın, malın hepsi helâk olsa, ayın beşinde
zekât vermek kendisine farz olduğu için, helâk olan paranın, malın hepsinin zekâtını vermek
mecbûriyetindedir. Çünkü kendisine zekât vermek farz olmuştur. Fakat bu para, mal, ayın
altısında değil de, zengin olduğu tarih olan beşinden önce, meselâ üçünde elinden çıkmış olsa,
zekât vermek farz olmaz.
Bunun için her müslüman, zekât malının nisâb miktarı olduğu günü, bir yere yazmalıdır.
Bu günden sonra, bir yıl tamam olmadan önce, nisâb helâk olursa ya'nî elinde ihtiyaçtan fazla
hiçbir mal kalmazsa, başlangıç olarak yazdığı günün kıymeti kalmaz.
Sene içindeki dalgalanmalar...
Bir yıl tamam olmadan önce eline yine nisâb miktarı mal geçerse, bu günü yeniden
yazması ve bundan bir sene sonra, nisâb helâk olmadan elinde kalırsa, o zaman zekât vermesi
farz olur. Nisâb, bir yıl sonra ya'nî farz olduktan sonra helâk olursa, yine zekât vermek farz
olur.
Nisâb yıl ortasında helâk olmaz fakat azalırsa, yıl sonunda tekrar nisâb miktarı olursa,
zekât farz olur ve yıl sonunda, sahip olduğu miktarın kırkta birini verir. Sene içinde azalan
nisâb, sene sonunda nisâb miktarına yükselmezse, zekât farz olmaz. Zekât malı, bundan sonra
nisâb miktarı olursa, o günden sonra tekrar bir yıl beklemek lâzımdır.
Bugüne kadar böyle bir tespit yapmamış nisâba mâlik kimseler, bir tarih tespit edip,
bundan sonra her sene bu tarihte, vereceği zekâtı hesap etmelidir. Meselâ, Ramazanın 20'sini
kabûl edip bu tarihte zekâtını hesap ederek verir, bundan sonra da her sene Ramazanın
20'sinde, zekât hesabını yaparak, vereceği zekâtı ayırır.
Harâm yoldan gelmiş olan zekât malı, kendi helâl zekât malı ile karıştırmamış ise, bu
nisâba katılmaz. Çünkü, kendi mülkü değildir. Sâhiplerine geri verilmesi, sâhipleri
bilinmiyorsa, fakîrlere sadaka verilmesi farzdır.
Fıkıh öğrenmek herkese farzdır 6 ŞUBAT 1996
Öğrenilmesi farz veya vâcib olan fıkıh bilgilerini öğrenmemek büyük günâhtır. Bu
bilgiler de ancak ilmihâl kitaplarından öğrenilir.
Öğrenilmesi farz veya vâcib olan fıkıh bilgilerini öğrenmemek büyük günâhtır. Bunun için
bu bilgileri bilmiyenin, bilip de yapmıyanın islâmiyette şâhidliği kabûl edilmezdi. Eskiden,
kâdı mahkemede şâhidlere i'tirâz olunduğu zaman, fıkıhtan sorardı. Bilemezse şahidliğini
kabûl etmezdi.