1996 Senesi "Bugünkü Sohbet" Yazıları - Mehmet Oruç

Toprak, hayvan gücü ile veya motor gücü ile sulanıyorsa mahsûlünün yirmide biri verilir.
İster onda bir, ister yirmide bir olsun verirken, hayvan, tohum, âlet, gübre, ilâç ve işçi
masrafları düşülmeden verilir. Toprağın sahibi çocuk da olsa, deli de olsa, vâsîsi bunların
öşrünü verir. Sadece, ne kadar büyük olursa olsun, ev bahçesindeki meyve ve sebzelerin,
odun, ot ve samanın öşrü verilmez.
Öşürde masraflar düşülmez
Balın, pamuğun, çayın, tütünün, zeytinin, üzümün de onda bir öşrü verilir. Bunlardan da
ilâç, işçilik vb. masraflar düşülmez.
Tarladaki mahsûlün ve ağaçtaki meyvenin, meydana geldikleri ve çürümesinden emin
olunduğu zaman öşrünü vermek farz olur. Toplanacak hâle gelmese de faydalanacak, yenecek
hâle gelince de uşrunu vermek farzdır. Bir kavle göre, olgunlaştıktan sonra toplamadan
üzerinden yenen meyveler de alınırken ölçülür daha sonra bunların da öşrü verilir. Diğer bir
kavle göre ise, bu şekilde yenen meyvelerin öşrü verilmez. Fakir olanlar, ikinci kavle, zengin
olanlar ise birinci kavle göre vermelidir.
Bir kimse toprağını kirâya verse, bir kavle göre öşrünü mal sahibi, diğer bir kavle göre ise,
kirâcı verir. Kirânın az olduğu yerlerde, ikinci kavle göre, kirânın yüksek olduğu yerlerde ise,
birinci kavle göre hareket edilir. Öşür toprak mahsûlünün zekâtı olduğu için, fakirin hakkıdır.
Ticâret eşyaları, altın, para vb. şeylerin zekâtlarının verildiği gibi, öşrü de müslüman fakirlere
vermek lâzımdır.
Topraktan kaldırılan mahsûlün [meyvenin, sebzenin] onda birini fakir müslümana
vermeden önce yemek harâmdır. Eğer ölçü ile alıp, ölçü ile yedikten sonra yediğinin öşrünü
de hesap ederse, önce yemiş olduğu helâl olur.
On kile buğday kaldıran kimse, bir kilesini öşür olarak müslüman bir fakire vermezse,
yalnız o bir kilesi değil, on kilenin tamamı harâm olur.
Öşrünü vermediği bilinen toprak sahibinden gelen hediyenin onda birini ayırıp, fakire
verdikten sonra yemek iyi olur.
Anadolu topraklarının durumu
Eskiden Anadolu topraklarının çoğu devlete ait idi. Çok az kısmı şahıslara aitti. Devlete
ait olan yerlerin öşrü olmadığı için zekâtı verilmiyordu. Daha sonra devlet bu toprakları
şahıslara sattığı için, hepsi uşurlu olmuştur.
Kur'ân-ı kerîmde, açıkça verilmesi emredilen bu farzı, muhakkak yapmalı, aksi takdirde,
kişinin kaldırdığı mahsûlün tamamı harâm olmaktadır. Harâm yenilerek, yapılan ibâdetlere
sevâb verilmemektedir. Ayrıca islâmın beş şartından biri olan zekât vermek terkedildiği için
büyük günâha girilmektedir.
Zekat, öşür ile ölenin borcu ödenmez. Câmi, hac yapılmaz. Gayrı müslim vatandaşa, öşür
zekât verilmez. Fakat fıtra, adak, sadaka, hediyye verilebilir.
Küçük çocuk akıllı ise, ya'nî parayı başka şeyden ayırabiliyor ve aldatılarak elinden
alınamıyor ise, buna zekât verilir. Böyle akıllı değilse, babasına veya vasîsine yâhut
akrabâsından veya yabancıdan çocuğa bakan kimseye vermek lâzım olur.
Peygamberimizin ve amcalarının evlâtlarından geleceklere zekât verilmiyordu. Çünkü, her
muhârebede, düşmandan alınan ganîmetin beşte biri bunların hakkı idi. İmâm-ı a'zam
hazretleri, bunlara ganîmet hakları verilmediği için, zekât ve sadaka vermenin câiz olduğunu
bildirmiştir.
Zekâtın hesap günü 5 ŞUBAT 1996
Her müslüman, zekât malının nisâb miktarını bulduğu günü, bir yere yazmalıdır.
Her sene bu günde zekât hesabını yapmalıdır.
Her ibâdeti yaparken, o ibâdetin farzlarına, şartlarına dikkat etmek, bu şartları, farzları
öğrenmek lâzımdır. Meselâ namazın farzlarından birisi, vaktin girmiş olmasıdır. Vakit
girmeden kılınan namaz sahîh olmaz.