1996 Senesi "Bugünkü Sohbet" Yazıları - Mehmet Oruç

Fâtih Sultan Mehmed Hân, ba'zan tebdîl-i kıyâfetle şehirde dolaşır, halkının durumunu
bizzat kendisi teftiş ederdi. Gündüzleri medreselerde dersleri dinler, geceleri de medreselerde
kimin daha çok çalıştığını kontrol ederek, lâyık olanları mükâfatlandırırdı.
Bu talebe hiç uyumaz mı?
Birgün gece geç vakitte sarayının penceresinden medrese tarafına göz gezdirdi. Molla
Hüsrev'in talebelerinin kaldığı bölümde bir odanın ışığı yanıyordu. Ertesi gün, daha ertesi gün
baktı. Işık hergün sabahlara kadar yanıyordu. Sabahlara kadar ders çalışan bu talebeyi merak
edip, Molla Hüsrev'den sordu. Muhyiddîn Manisavî-zâde olduğunu öğrendi.
- Bu talebe hiç uyumaz mı ki, sabahlara kadar ışığı yanar? diye sordu. Molla Hüsrev
de,
- Efendim o, az uyur, çok çalışır, dedi.
Emir verip, Manisavî-zâde'ye daha çok ihtimam gösterilmesini istedi. Vezîr Mahmûd
Paşa'nın inşâ ettirdiği medrese tamamlanınca, pâdişâhın emriyle Manisavî-zâde oraya
müderris tayin edildi. Daha sonra Sultan, Manisavî-zâde'ye kazaskerlik verdi.
Zulüm payidar olmaz! 31 MAYIS 1996
Biz, Bizans'ın en ileri gelen papazları idik. İmparatorun zulüm ve işkencelerinden,
yaptığı rezâlet ve sefâhetten dolayı kendisini îkâz edip, sonunun yakın olduğunu
söyledik. O da, bizim doğru sözümüze aldırmayıp, zulmüne devâm etti, bizi zindanlara
attırdı.
Fâtih Sultan Mehmed Hân devrinde, memleketin her tarafında, her karış toprağında,
adâlet hâkim durumda idi. Kânun önünde bütün insanlar eşitti. Zengin ile fakîr, sultan ile
köylü aynı hakka sâhipti. Gayrı müslimlerin haklarına daha çok riâyet edilirdi. Onları kimse
incitmezdi. Osmanlının bu adâletini gören hıristiyanlar, onlara âdetâ âşık oldular. Bizans'ta
kardinal şapkası görmektense, Osmanlı sarığı görmeyi tercih ettiler.
Bizi zindanlara attırdı
İstanbul'un fethinden sonra, Osmanlı askerleri, Bizans hapishânelerini kontrol ettiler. En
ücrâ bir mahzende üç papaz buldular. Alıp Fâtih Sultan Mehmed Hân'a götürdüler. Fâtih
Sultan Mehmed Hân, onlara hapsedilmelerinin sebebini sordu. Papazlar;
- Biz, Bizans'ın en ileri gelen papazları idik. İmparatorun zulüm ve işkencelerinden,
yaptığı rezâlet ve sefâhetten dolayı kendisini îkâz edip, sonunun yakın olduğunu
söyledik. O da, bizim doğru sözümüze aldırmayıp, zulmüne devâm etti, bizi zindanlara
attırdı, dediler.
Çağ açıp çağ kapayan, Fâtih Sultan Mehmed Hân da düşündü. Papazları ölçüp biçti.
Ellerine serbest dolaşma kağıdı verip, memleketini tarafsız olarak gezip görmelerini, Osmanlı
Devleti hakkında bilgi vermelerini istedi. Papazlar, ellerindeki berâtle heryere girip çıktılar.
Merak ettikleri her şeyi gördüler.
Bir çarşıya girip, sabahın erken vaktinde birşeyler almak istediler. Siftah yapan bir
dükkândan, komşuları siftah yapmadan ikinci birşey alamadılar.
En ıssız yerlerde, en kalabalık sokaklarda dolaştılar. Her tabakadan kimsenin yanına gidip
sohbet ettiler, ama hiç kimseden bir kötülük görmediler. Bir çarşıya girdiler. Ezân okunmaya
başladı. Kimse dükkânını kapatmaya bile lüzûm görmeden, çarşıda kim varsa herkes câmiye
gitti. Hepsi, mal ve para düşüncesinden uzak olarak, huşû içinde namazlarını kıldılar.
Hiç kimse, bir başkasının malına, canına, ırzına, nâmusuna zarar vermeyi aklından bile
geçirmiyordu. İstisnâsız herkes, Allah rızâsı için düşünüyor, Allah rızâsı için konuşuyor,
Allah rızâsı için yaşıyor, devletinin bekâsı, sultanın ömrü, ordunun muzafferiyeti için duâ
ediyordu.
Sanki hepsi, aldıkları nefesten başka nefes almıyacakmış gibi, söyledikleri sözden
başka söz söylemiyecekmiş gibi söz söylüyor, son sözünün de hayırlı olmasını
arzuluyordu. Herkesin, birbirini son defa görüyormuş gibi bir hâli vardı.