1996 Senesi "Bugünkü Sohbet" Yazıları - Mehmet Oruç

Fıkıh ilmi çok kıymetli bir ilimdir. Fıkıh bilgisi okumak, geceleri nâfile namaz kılmaktan
daha sevâbdır.
Şu hadîs-i şerîfler, fıkıh ilminin şerefini göstermeğe kâfîdir:
(Allahü teâlâ bir kuluna iyilik etmek isterse, onu dinde fakîh yapar.)
(Herşeyin dayandığı bir direk vardır. Dînin temel direği, fıkıh bilgisidir.)
(İbâdetlerin efdali, en kıymetlisi, fıkıh öğrenmek ve öğretmektir.)
Fıkıh ilmi Peygamber efendimizden beri vardı. Ancak, İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe hazretleri
fıkıh bilgilerini toplayarak, kısımlara, kollara ayırdı ve usûller, metotlar koydu. Ayrıca
Resûlullahın ve Eshâb-ı kirâmın bildirdiği i'tikâd, îmân bilgilerini de topladı ve yüzlerce
talebesine bildirdi.
İmâm-ı a'zam hazretleri, usûller, metotlar koyarken, hüküm bildirirken dört kaynağı esas
alıyordu. Yâ'nî, Kur'ân-ı kerîmde açıkça bildirilmiş ise, ona göre hüküm veriyordu. Açıkça
bildirilmemiş ise, hadîs-i şerîflerde o husûs açıkça bildirilmiş midir buna bakıyordu. Burada
da yoksa, bu konuda icma' ya'nî Eshâb-ı kirâmın söz birliği var mı buna bakıyordu. Burada da
yoksa, kıyâs yapıyordu. İctihâd ediyordu.
Ya'nî bilinmiyen mes'eleyi bilinen mes'eleye benzeterek hüküm veriyordu. Meselâ,
önceleri içki olarak sadece şarap vardı. Daha sonra başka içkiler de yapıldı. Sonraki içkiler,
şarap ile mukayese edilerek, bunların da harâm olduğuna dâir ictihâd edildi.
Peygamber efendimiz zamanında da ictihâd yapılıyordu. Eshâb-ı kirâmdan birinin ayrı
ictihâdı olurdu. Fakat bu ahkâm, Peygamberimiz zamanında hatâlı ve şüpheli olamazdı.
Çünkü, yanlış olan ictihâdlar, Allahü teâlâ tarafından, Cebrâil aleyhisselâm vasıtasıyla hemen
düzeltilir, hak ile bâtıl birbirinden hemen ayırılırdı.
Peygamberimizin âhırete teşrîfinden sonra meydana çıkarılan ahkâm ise böyle olmayıp,
doğru ile yanlış ictihâdlar karışık kaldı. Allahü teâlâ ictihâd yapma yetkisi olan kimselerin
ictihâdlarının hepsini doğru kabûl etti. Hadîs-i şerîfte böyle ictihâdların rahmet olduğu
bildirildi. Aradaki fark doğruyu isâbet ettirene on sevap, diğerlerine bir sevap verilmesiydi.
Neticede ikisine de uyan sevap kazanıyordu. Eğer farklı ictihâdlar olmasaydı, müslümanlar
büyük sıkıntıya düşerlerdi. Bunun için mezhepler büyük rahmet oldu.
Bütün bunlardan şu netice çıkıyor ki, dinimizi doğru olarak ancak fıkıh, ilmihâl
kitaplarından öğrenebiliriz.
Bir mezhebe uymak ne demek? 12 OCAK 1996
Bir kimsenin bir mezhebe uyması demek, o kişinin şöyle düşünmesi demektir: "Benim,
dinimin emir ve yasaklarını dinin dört kaynağından çıkartmam mümkün değildir. (Meselâ,
Hanefî mezhebinde olan bir kimse) Ben İmâm-ı a'zam hazretlerinin ilminin üstünlüğüne
inanıyorum. O'nun bildirdiği bütün hükümlerin, Kur'ân-ı kerîme ve hadîs-i şerîflere uygun
olduğuna itimat ediyorum. Bunun için de İmâm-ı a'zam hazretlerini kendime rehber
ediniyorum, dinde ne bildirdiyse doğru kabûl ediyorum."
Zaten ibâdetlerini, i'tikâdını belli bir mezhebe göre yapmıyanın îmânını muhafaza etmesi
çok zordur. Uçurumun hemen kenarındaki insan gibidir. En ufak bir rüzgârla kendini
uçurumun dibinde bulur. Çünkü, kişinin kendi başına dinin bütün emir ve yasaklarını Kur'ân-ı
kerîmden çıkartması mümkün değildir.
Bunun için âkıl ve bâlig olan müslüman evlâdının, önce "Kelime-i şehâdet" söylemesi ve
bunun ma'nâsını öğrenip, inanması lâzımdır. Sonra da Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarında
yazılı olan i'tikâd, ya'nî îmân edilmesi lâzım olan bilgileri öğrenip, bunlara inanması lâzımdır.
Sonra da, Ehl-i sünnetin dört mezhebinden birinin kitaplarında yazılı olan fıkıh bilgilerini,
ya'nî islâmın beş şartını ve helâl, harâm olan şeyleri öğrenmesi, bunlara inanması ve uygun
yaşaması lâzımdır.
Bunları öğrenmek ve uymak lâzım olduğuna inanmıyan, önem vermiyen "mürted" olur.
Ya'nî Kelime-i şehâdet getirerek müslüman olduktan sonra, tekrar kâfir olur.