dosya indir - ankaratiphastaneleri

Avrupa Resüsitasyon Konseyi 2005 Resüsitasyon K›lavuzu
S171
Ne zaman resüsite etmemeli?
'Resüsitasyon girifliminde bulunmay›n›z' (DNAR- Do
not attempt resuscitation) kardiyak ve solunumsal
arest durumlar›nda kardiyopulmoner resüsitasyon uygulanmamas›
demektir. Sedasyon ve a¤r› giderici yöntemler,
ventilasyon ve oksijen tedavisi, beslenme, antibiyotikler,
s›v› ve vazopressörler endikasyon dahilinde,
yaflam kalitesine etkili oldu¤unda sürdürülmelidir.
DNAR önerisinde böylesi tedaviler bafllamamal› ya da
devam edilmemelidir.
Y›llar boyu 'resüsitasyon girifliminde bulunmay›n›z'
karar› sadece tek bir doktor taraf›ndan hastaya, yak›nlar›na
ve di¤er sa¤l›k personeline sorulmadan verilmifltir.
Oysa flu anda birçok ülkede (A.B.D., ‹ngiltere, Norveç)
bu konuda kesin talimatlar vard›r.
Resüsitasyona bafllamama karar›n›
kim vermeli?
Bu ciddi karar hasta ile ilgilenen k›demli doktor taraf›ndan
gerekli konsültasyonlardan sonra verilmelidir. Komite
taraf›ndan karar verilmesi pratik olmamas› ve karar
vereceklerin bu konuda deneyimi olmamas› nedeni
ile baflar›l› olmam›flt›r. Hukuksal aç›dan karar verilmesi
de, gecikme ve belirsizlikler yüzünden baflar›l› olmam›flt›r.
Zor olgularda k›demli doktor karar için hukuksal
aç›dan bir konsültasyon isteyebilir.
Acil t›p ekibi hastan›n durumu hakk›nda hastaya bakan
sa¤l›k ekibinden hastan›n durumu ile ilgili bilgi alarak,
resüsitasyona bafllamama konusunda karar verebilir
(bölüm 4a'ya bak›n›z). 20,21
Kim için konsültasyon istenmelidir?
'Resüsitasyon girifliminde bulunmay›n›z' son karar› k›-
demli doktor taraf›ndan verilse de karar öncesi tedbirli
olmak için konsültasyonlar yap›lmaktad›r. Hastan›n
kendi karar›n› vermesi prensibi do¤rultusunda, mümkünse
resüsitasyona bafllanmas› konusunda hastan›n
iste¤inden emin olmak gerekir. Baz› hastanelerde baflvuru
esnas›nda rutin uygulama olarak bu karar›n verilmesi
beklenirken, baz›lar›nda da hayat› tehdit eden bir
durum ortaya ç›kt›¤›nda karar beklenir. Hastaya teflhis,
prognoz hakk›nda bilgi verilmeli hatta ikinci veya
üçüncü flah›slar›n medikal fikirleri anlat›lmal›d›r. K›demli
doktor kendi kiflisel de¤erleri ile hastay› etkilememelidir.
Doktorun hastan›n yak›n akrabalar› ve sevdikleri ile
de bu konuyu konuflmas› gerekmektedir. Doktorun karar›n›
etkileyebilecekleri gibi son karar›n yine de doktora
ait oldu¤unu bilmeleri gerekmektedir. Karar› hastan›n
yak›nlar›na yüklemek haks›z ve kabul edilemez bir
davran›fl olur.
K›demli doktor, hemflire ve asistan doktorlar ile de
bu karar› tart›flmal›d›r. Çünkü onlar hastaya daha yak›n
olduklar›ndan hastan›n kiflisel fikrini ö¤renmifl olmalar›
mümkündür. Hatta aile doktoru varsa onun da hastan›n
istekleri konusunda bilgi sahibi olmas› olas›d›r.
Kimlere bilgi verilmelidir?
Karar verildikten sonra hasta ve yak›nlar› da dahil olmak
üzere tüm ilgilenenlere bilgi verilmelidir. Karar ve
gerekçeleri, karara dahil olanlar›n imzalar›, hastan›n
kendi notlar› kaydedilmelidir. Bunun için ideal olarak
'resüsitasyon girifliminde bulunmay›n›z' formu kullan›lmal›
ve hemflire notlar›na de eklenmelidir. Ne yaz›k ki,
baz› ülkelerde baz› merkezlerde doktorlar›n bu karar›
yaz›l› olarak verme konusunda dirençleri söz konusudur.
22
Resüsitasyon ne zaman
sonland›r›lmal›?
Resüsitasyon giriflimlerinin büyük ço¤unlu¤u baflar›s›zl›kla
sonuçlan›r ve b›rak›lmak zorunda kal›n›r. Resüsitasyonu
sonland›rma karar›n› birçok faktör etkiler. Bu
faktörler; hastal›¤›n öyküsü ve beklenen prognozu, kardiyak
arrest ve CPR bafllang›c› aras›nda geçen süre, defibrilasyona
kadar geçen süre, geri döndürülemeyen ve
asistoli ile birlikte olan ileri yaflam deste¤inin süresidir.
Birçok olguda, özellikle hastane d›fl›nda oluflan kardiyak
arrestlerde altta yatan neden bilinmeyebilir veya
sadece tahmin edilebilir, resüsitasyona bafllama karar›
daha fazla bilgi edinilirken al›nm›flt›r. Altta yatan nedene
göre yap›lan ifllemin gereksiz oldu¤u a盤a kavuflursa
tüm ileri yaflam deste¤i uygulamalar›na ra¤men
asistoli devam ediyorsa resüsitasyon b›rak›lmal›d›r. Daha
fazla bilgi elde edilmesi ve resüsitasyona devam etmeme
karar›n›n al›nmas› etik olarak do¤rudur.
Genelde VF devam etti¤i sürece resüsitasyon devam
etmelidir. Geri döndürülebilir nedeni bulunmayan,
20 dakikadan uzun süren asistolinin resüsitasyonu
b›rakmak için bir neden oluflturdu¤u kabul edilmektedir.
Ayr›cal›k tafl›yan olgular bulunmaktad›r ve her olgu
bireysel olarak de¤erlendirilmelidir. Kardiyak kökenli
hastane d›fl› kardiyak arrestlerde düzelme sa¤lan›rsa
spontan dolafl›m geri dönmektedir. CPR uygulanan ve
hastaneye transport süresince nabz› dönmemifl olan
primer kardiyak arrest olgular› nörolojik olarak nadiren
sa¤l›kl› kal›rlar.
Hasta, bir çocuksa ço¤unlukla resüsitasyon uzun süreli
yap›lmaktad›r. Bu karar›n genellikle bilimsel dayana¤›
yoktur; çocuklarda kardiyak arrest sonras› prognoz,
yetiflkinlere göre daha iyi de¤ildir ve muhtemelen