YURTİÇİ SEYAHAT PAZARI ARAŞTIRMASI 2014

AKDENİZ TURİSTİK OTELCİLER VE İŞLETMECİLER BİRLİĞİ (AKTOB) 

Y U R T İ Ç İ 

SEYAHAT 

PAZARI 

ARAŞTIRMASI 

2014 

AKTOB ARAŞTIRMA BİRİMİ YAYINLARI/ 2015 -78

2 YURTİÇİ SEYAHAT PAZARI ARAŞTIRMASI 

YURTİÇİ SEYAHAT PAZARI 2014 ARAŞTIRMASI 

İmtİyaz Sahİbİ 

Yusuf Hacısüleyman 

AKTOB Adına Y.K Başkanı 

Yayın Kurulu 

Erkan Yağcı, Kaan K. Kavaloğlu, Erol Karabulut 

editör, araştırma, tasarım 

Erol Karabulut / AKTOB Ar-Ge 

AKTOB 

YÖNETİM KURULU 

Yusuf Hacısüleyman 

Erkan Yağcı 

Tolga Cömertoğlu 

Kaan Kaşif Kavaloğlu 

Ece Tonbul Kilit 

Aslı Ulukapı 

Yeliz Gül Ege 

Nihat Vural 

Adnan Soyaslan 

Mehmet Tümbül 

Zafer Alkaya 

Emir Demirci 

Selçuk Akıltopu 

Ahmet Çevik 

Fikret Demirtürk 

İLETİŞİM 

Adres: Gebizli Mah. Termessos Bulvarı Güngör Ahmet Yitmen İş Merkezi No: 73 / A 

07300 Muratpaşa ANTALYA 

Tel: 90 242 321 39 94 / 95 Fax: 90 242 321 59 26 / 27 

www.aktob.org.tr / arge@aktob.org.tr / info@aktob.org.tr 

AKTOB, ARAŞTIRMA BİRİMİ YAYINLARI-80 /ANTALYA 2015 

AKDENİZ TURİSTİK OTELCİLER VE İŞLETMECİLER BİRLİĞİ (AKTOB)

YURTİÇİ SEYAHAT PAZARI ARAŞTIRMASI 

3 

İÇİNDEKİLER 

SAYFA 

ÖNSÖZ- SUNUŞ 

3 

GİRİŞ 

4 

1. YURTİÇİ PAZARIN BÜYÜKLÜĞÜ VE TURİZM İÇİN ANLAMI 

5 

2. YURTİÇİ SEYAHAT PAZARINDA DESTİNASYON TERCİHLERİ 

12 

3. YURTİÇİ SEYAHAT PAZARINDA PAKET TURLARIN GELİŞİMİ 

22 

4. TALEP VE KONAKLAMA TERCİHLERİ 

25 

5. PAZARDA KREDİ KARTLI HARCAMALAR 

30 

6. TUROPERATÖRLERİ VE PAKET TUR PAZARI 

31 

7. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 

38 

8. EK: YURTİÇİ SEYAHAT PAZARINDA FRANSA ÖRNEĞİ 

53 

9. TABLO VE GÖSTERGELER 

56 



ÖNSÖZ-SUNUŞ 

Bugün dünyanın; yüzölçümünde 33., 

ekonomi ve nüfusta 18. büyük ülkesi 

konumda bulunan Türkiye, kişibaşına 

düşen gelirde yüksek-orta gelirli ülkeler 

arasındadır. Ekonomik değerler ve 

sosyal göstergeler açısından dünyanın 

ilk 20 ülkesi içinde yer alan ülkemiz, 

turizmde ise en çok turist çeken ve gelir 

elde eden ilk 10 içindedir. 

Türkiye’nin özellikle turizm sahasında 

gösterdiği, yakaladığı başarı, yalnızca 

yurtdışından gelen taleple sınırlı 

değildir. Son yıllarda, artan refah 

düzeyine paralel olarak, Türkiye’nin 

yurtiçi seyahat pazarı da önemli bir 

gelişme ivmesi yakalamıştır. 

Vatandaşlarımızın iş, tatil ve seyahat 

amaçlı olarak, gerek yurtiçindeki 

gerekse yurtdışındaki seyahat 

hareketlerinin; genel özellikleri, talep 

yapısı, gelişim seyri gibi unsurları 

hakkında uzun zamana dayalı veri 

ve bulgular olmamakla birlikte, 

son 10 yılda yapılan bazı anket ve 

araştırmalardan görülüyor ki, yurtiçi 

seyahat pazarı, turizmin gelişimi 

açısından son derece önemli bir role 

sahiptir. 

Bu rolün ne olduğuna ilişkin en önemli 

gösterge, rakibimiz olan İspanya, 

Fransa ve İtalya gibi turizm ülkelerinde 

yurtiçi seyahat pazarının önemini 

gösteren bulgulardır. 

Mesela, Fransa’da konaklama 

tesislerinde yapılan gecelemelerin % 

67’si, İtalya’da yapılan gecelemelerin 

de % 51’i bu ülkelerin yurtiçi seyahat 

pazarı tarafından üretilmektedir. 

Yurtiçi pazarın toplam gecelemeler 

içindeki bu yüksek payı, özellikle paket 

turlar açısından başa baş konumda 

bulunan Türkiye ve İspanya için % 35 

gibi düşük seviyelerdedir. 

Özellikle Fransa, İtalya, Almanya gibi 

turizmde öne çıkan ülkelerin turizm 

gelişimleri içinde kendi vatandaşlarının 

rolleri ele alındığında Türkiye’nin de 

iç pazarını güçlendirmesi gerçekliği 

ortaya çıkmaktadır. 

Diğer yandan yalnızca yurtdışı talebin 

krize girdiği dönemlerde sık sık öne 

çıkarılan yurtiçi seyahat pazarı, son 

yıllarda gösterdiği hızlı büyüme 

ile bu alışkanlığı, bakış açısını da 

değiştirmektedir. AKTOB Ar-Ge 

olarak, 2015’te dış talep daralması ile 

birlikte yeniden gündemde gelen yurtiçi 

pazarının durumunu, kalıplaşmış 

yargılardan sıyrılarak, gerçekçi bir 

analiz ile ele almak istedik. 

Bu araştırma, bu gerçekliklerden 

hareketle, yurtiçi seyahat pazarının 

gerçek yerinin ne olduğuna ilişkin veri 

ve bulguları topluca değerlendirip, iç 

pazarda talebin daha da artırılmasının 

yollarını da ortaya çıkarmayı 

hedeflemektedir. 

Son 10 yılda katlanarak gelişim 

gösteren ülkemizin iç pazarı hem 

ülke içi hem de ülke dışına yapılan 

seyahatler bakımından ciddi boyutlara 

ulaşmış bulunmaktadır. 

Araştırmamızda bu gelişmenin ana 

hatlarını, elde bulunan verilerle, 

operatörlerden gelen bilgilerle çizmeye 

çalıştık. 

Kaan K. Kavaloğlu 

AKTOB Genel Sekreteri 



5 

GİRİŞ 

Son 10 yılda gerek Bakanlığın 

destekleriyle başlayan ve yaygınlaşan 

kampanyalar, gerekse yaşam koşulları 

görece iyileşen, geliri artan orta ve orta 

üst gelir grubun artan seyahat ilgisi gibi 

nedenlerle canlanan yurtiçi seyahat 

pazarı bugün oldukça önemli bir 

seviyeye ulaştı. 

Diğer yandan başta kamunun 

havalimanlarına olan ilgisi ve yapılan 

yenilemeler, yeni yatırımlar, özel 

ve kamu havayolu şirketlerinin bu 

yatırımlar paralelinde filo sayılarını 

ve kampanyalarını artırmaları 

pazarın canlı tutulmasına büyük katkı 

sağlamaktadır. 

Ülke içindeki seyahatlerle, yurtdışına 

çıkışlar toplamından oluşan yurtiçi 

seyahat pazarı, geçmiş on yıllarda, 

ağırlıklı olarak milli ve dini bayramlar, 

yılbaşı gibi dönemlerde, yakın ve 

akraba ziyaretleri merkezinde büyüme 

gösteriyordu. 

Ancak son 10 yılda bu eğilimin önemli 

oranda değiştiği, seyahat pazarında 

bir dizi yeni ve canlandırıcı unsurların 

devreye girdiği görülüyor. 

Türkiye’nin turizm sektörü gelişiminde, 

uluslar arası rakip ve takipçilerinden 

oldukça farklı bir süreçte olduğu yurtiçi 

pazar, sektörün dengeli gelişiminde de 

önemli rol oynayacaktır. 

yabancı turistlerin yarattığı etki kadar 

bir büyüklüğe ulaştığı gözleniyor. 

Türkiye’de iç pazarın son 10 yılda 

gösterdiği hızlı büyüme, önünde yer 

alan rakip ülkeler kadar olmasa da 

gelecek 10 yıllarda önemli bir rekabet ve 

büyüme unsuru olacaktır. 

Bu açıdan Türkiye’de yurtiçi seyahat 

pazarının iyi analiz edilmesi, 

gerçekliklerinin ortaya konması 

gerekmektedir. 

AKTOB Araştırma Birimi 

tarafından yapılan bu çalışmada, 

genel hatlarıyla bu gelişmenin seyri, 

nitelikleri ve gelecek açısından 

varabileceği potansiyeller ele alınıp 

değerlendirilmektedir. 

Ne var ki yurtiçi seyahat pazarı 

açısından son 10 yılı dikkate almazsak 

gözle görünür, gerçek anlamda 

bilimsel ve kapsamlı araştırmaların 

eksikliği, bu araştırmada da bazı 

konuları muhtemeldir ki yeterli ölçüde 

açıklayamayacaktır. 

Bu eksikliklerin giderilmesi açısından; 

hem bugüne kadar yapılan çalışmaları 

hem de piyasa verilerini derleyip, 

bir analiz içinde farklı bir vizyon 

oluşturması için toparlamaya gayret 

ettik. 

Bugün, en fazla turist çeken ve gelir 

elde eden dünya liginde ilk sıralarda 

yer alan Fransa, Almanya ve İtalya gibi 

ülkelere bakıldığında yurtiçi seyahat 

pazarının, en az o ülkelere gelen 



1 

YURTİÇİ PAZARIN BÜYÜKLÜĞÜ VE 

TURİZM SEKTÖRÜ İÇİN ANLAMI 

A) Toplam trafik 63 milyon kişiyi aştı. 

Bugün ülkemize, yabancı ziyaretçiler 

ile yurtdışında yaşayan vatandaş 

ziyaretçiler toplamı olarak yaklaşık 

42 milyon kişi, herhangi bir amaç 

doğrultusunda seyahat etmektedir. 

Son iki yılın bulgularına göre, ülkemiz 

içinden; gerek yurtiçine, gerekse 

yurtdışına, herhangi bir nedenle 

seyahat eden kişi trafiği 63 milyonu 

aşmıştır. 

Özetle, hacim olarak yurtiçi pazar 

hareketleri, yurtdışından sağlanan 

ziyaretçi trafiğinden daha fazla bir 

büyüklüğe ulaşmıştır. İç ve dış talebi 

birlikte değerlendirdiğimizde, bir yıl 

içinde yer değiştiren kişi sayısı 105 

milyonu bulmaktadır. 

Bu araştırmada içerden kaynaklanan 

63 milyondan fazla kişiyi kapsayan 

seyahatlerin, turizm açısından ne 

anlama geldiği, detaylarıyla ortaya 

konacaktır. 

2014 yılı bulgularına göre, yurtiçi 

seyahat pazarına katılan 63,8 milyon 

kişinin; 55,9 milyonu ülkemiz içinde, 

7,9 milyonu da ülkemiz dışına seyahat 

etmektedir. 

Toplam kişi hareketinin yıllara göre 

seyri ele alındığında görülüyor ki, son 

10 yılda seyahat eden kişi sayısı 35 

milyondan 64 milyona doğru çıkmıştır. 

Diğer yandan bu hareketlere katılan 

kişilerin yaptıkları harcamalar da 2014 

itibariyle 16 milyar Dolar’a yakın bir iş 

hacmi yaratmaktadır. 

Toplam harcamanın % 65’i ülke 

içindeki seyahat hareketlerde, % 35’i 

de Türkiye’den yurtdışına yapılan 

seyahatlerde gerçekleşmektedir. 



7 

Tablo 1: Yurtiçi pazarda (ülke içi ve yurtdışı) 

seyahat eden kişi sayısı ve toplam harcamalar 

2013 2014 

Toplam kişi-Milyon 62,6 63,7 

Toplam harcama-Milyar Dolar 14,9 15,7 

Tablo 2: Seyahat eden kişi sayısı, milyon 

Ülke içi Yurtdışı Toplam 

2013 55.1 7.5 62.6 

2014 55.8 7.9 63.7 

Yurtdışı Ülke içi 

Grafik1: Yurtiçi pazarda seyahat edenlerin dönemlere göre dağılımı, % 

4.çeyrek 

20,0 

24,2 

3.çeyrek 

28,6 

39,4 

2.çeyrek 

18,0 

25,6 

1.çeyrek 

21,7 

22,6 

0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 45,0 



B) Tatil amaçlı trafik gelişiyor 

Türkiye turizminin yeni gelişen bu 

alanında, yurtiçine ve yurtdışına 

yapılan seyahatlerde, kişilerin esas 

amaçları, pazarın durumu ve gelecek 

potansiyelleri açısından son gerece 

önemlidir. 

Araştırmamızda ortaya konan 

son 10 yılın bulgularına göre, en 

önemli gösterge; yurtiçi seyahat 

pazarındaki hareketlerin esas 

amacının, yurtdışından gelen yabancı 

ziyaretçilerinkinden oldukça farklı 

olduğudur. 

2014 yılında ülkemize yurtdışından 

gelen yabancı ziyaretçilerin % 64’ü, 

ağırlıklı olarak tatil amaçlı seyahatler 

yaptı. Yakın, akraba ve arkadaş 

ziyaretleri ise % 8,5 dolayında 

gerçekleşti. İş amaçlı ziyaretleri ise % 6 

paya sahip. 

Yurtiçinde seyahat eden vatandaşların 

esas amacı % 65,7 ile yakın, akraba ve 

arkadaş ziyaretleri olurken, tatil amaçlı 

ziyaretler ise toplamın % 19,2’sini 

oluşturuyor. 

Öte yandan yurtdışına seyahat eden 

yerleşik vatandaşların % 36,3’ü tatil 

amaçlı, % 27,7’si de iş amaçlı olarak 

çıkış yaptı. Yakın, akraba ve arkadaş 

ziyaretleri ise toplamın % 18,9’unu 

oluşturdu. 

Rakamsal boyutta değerlendirilecek 

olursa; 63,8 milyon vatandaşın 

yurtiçinde ve yurtdışında yaptıkları 

seyahatlerin, 38 milyonu akraba ve 

arkadaş ziyaretlerinde oluşuyor. Tatil 

amaçlı hareket eden kişi sayısı da 13 

milyon dolayında. 

Yurtiçi seyahat pazarında tatil amaçlı 

seyahat edenlerin 10,7 milyonu 

yurtiçinde, 2,8 milyonu da yurtdışında 

gerçekleşiyor. Yurtiçinde tatil vb amaçla 

seyahat edenlerin yaklaşık 2,1 milyonu 

da paket veya tur alarak doğrudan 

turizm amaçlı olarak hareket ediyor. 

Özetle yurtiçinde seyahat edenlerin 

% 20’sinin tatil amaçlı, % 5’inin 

de doğrudan turizm amaçlı olarak 

hareket ettiği söylenebilir. Bu oran 

vatandaşlarımızın yurtdışında 

yaptıkları seyahatler için % 65 

dolayındadır. 



9 

Tablo 3: Seyahat amaçlarına göre yurtiçi pazar 

Amaçlar Ülkeiçi Yurtdışı 

Gezi, eğlence, sportif ve kültürel faaliyetler 19,2 36,3 

Yakın ziyareti 65,7 18,9 

Sağlık 8,4 0,1 

İş amaçlı(konferans, toplantı, görev vb.) 2,1 27,7 

Diğer 4,6 16,9 

Grafik 2: Amaçlarına göre yurtiçi seyahatlerin dağılımı, % 

İş 

2% 

Diğer 

5% 

Sağlık 

8% 

GESK* 

21% 

Yakın Ziyareti 

66% 

Grafik 3: Amaçlarına göre yurtdışı seyahatlerin dağılımı, % 

Diğer 

17% 

GESK* 

36% 

İş 

28% 

Yakın Ziyareti 

19% 



C) Paket turlar 

Ülke içinde ve yurtdışında yapılan seyahatlerde görülen gelişmenin bir başka 

boyutu da paket turlardır. 

Son yıllarda, havayolu ulaştırmasının uçulan destinasyonları artırması ve erken 

rezervasyon kampanyaları, paket tur pazarındaki gelişmeyi de beraberinde getirdi. 

2014 yılı verilerine göre yurtiçi ve yurtdışına yapılan seyahatlerde 4 milyondan 

fazla kişi paket turlarla seyahat etti. 

Seyahat eden kişi sayısının 63,8 milyonu bulduğu bu dönemde, toplam trafiğin 

% 6,5’i paket turlarla gerçekleşirken, paket tur kullanım oranı özellikle yurtdışı 

seyahatlerde daha yüksektir. 

Geçen yılın bulgularına göre; yurtiçinde seyahat edenlerin % 5’i, yurtdışına çıkan 

kişilerin de % 17’si paket turları tercih etti. 

Diğer yandan paket turlarla seyahat edenler, 1 milyar Doları yurtdışı turları olmak 

üzere toplamda 1,5 milyar Dolar’lık bir harcamada bulundu. Böylece 2014’te 

yapılan seyahat harcamasının % 10’u paket turlardan kaynaklanmış oldu. 

Tablo 4: Yurtiçi seyahat pazarında paket turların payı, %-2014 

Paket tur Ferdi hareket 

Ülkeiçi 5,0 95,0 

Yurtdışı 16,9 83,1 

Tablo 5: Yurtiçi seyahat pazarında paket tur sayısı, milyon- 2014 


Ülkeiçi 2,79 53,09 

Yurtdışı 1,35 6,63 

Tablo 6: Yurtiçi seyahat pazarında paket tur harcamaları, milyon Dolar 


Ülkeiçi 526 9.756 

Yurtdışı 1.039 4.431 



11 

D) Geceleme eğilimleri 

2014 yılında 63,8 milyon kişinin dahil olduğu yurtiçi seyahat pazarında 

gecelemeler de gelişme gösteriyor. 

Geçen yıl, 570 milyonu yurtiçinde olmak üzere toplamda 678 milyondan fazla 

geceleme yapıldı. 

Yapılan gecelemenin, konaklama yerlerine göre dağılımında ilk sırayı kişilerin 

kendi evleri veya yakın, akraba, arkadaş evleri alırken, yurtdışı seyahatlerde 

otellerin daha fazla kullanıldığı ortaya çıktı. 

Yurtiçi pazarda seyahat edenlerin gecelemeleri % 87 oranında evlerde gerçekleşti. 

Yurtdışı seyahatlerde otellerin aldığı pay % 25 dolayında olurken, evlerin payı da 

% 36 dolayında gerçekleşti. 

Toplam yurtiçi pazar dikkate alındığında ise konaklama tesislerinde yapılan 

gecelemelerin toplamda içinde % 9,5 dolayında payı olduğu gözleniyor. Evlerde 

yapılan gecelemelerin payı da % 79 dolayında 

Tablo 7: Yurtiçi pazarda gecelemelerin dağılımı, %-2014 

Ülkeiçi Yurtdışı 

Oteller 6,8 24,5 

Kendi Evi 16,4 6,0 

Arkadaş, Akraba Evi 70,5 30,2 

Diğer 6,3 39,3 

Toplam 100,0 100,0 

Tablo 8: Yurtiçi pazarda gecelemelerin dağılımı, bin -2014 


Oteller 39.027 25.253 

Kendi Evi 94.287 6.153 

Arkadaş, Akraba Evi 406.227 31.136 

Diğer 36.329 40.443 

Toplam 575.870 102.984 



E) Yaş Grupları 

Yurtiçi seyahat pazarının ülke içi ve yurtdışı seyahatler ayrımında farklılaştığı bir 

başka alan da seyahat edenlerin yaş gruplarına göre dağılımıdır. 

2014 yılı verilerine göre, genellikle yakın ve akraba ziyaretlerinin yoğun olduğu 

yurtiçinde gençler ve çocukların daha fazla ağırlık sahibi olduğu gözlenirken, 

yurtdışı seyahatlerde ise yetişkinlerin baskın olduğu ortaya çıkıyor. 

Yurtiçi seyahatlerde genç ve çocukların toplam içindeki payı % 30 dolayında iken, 

bu oran yurtdışı seyahatlerde % 12 dolayında gerçekleşiyor. Çocuklar açısından 

bakıldığında bu oran içerde % 21, dışarıda da % 6 dolayında. 

Tablo 9: Seyahat edenlerin yaş gruplarına göre dağılımı, % 


0-14 21,55 5,90 

15-24 12,05 6,92 

25-44 37,70 52,13 

45-64 23,28 30,22 

65+ 5,41 4,84 

Toplam 100,00 100,00 



13 

2 

YURTİÇİ SEYAHAT PAZARINDA 

DESTİNASYON TERCİHLERİ 

A) Yurtdışı seyahatler 

Yurtdışına çıkışlarda ilk sıraları; 

Gürcistan, Yunanistan, Bulgaristan ve 

bazı Arap ülkeleri alırken, bu ülkelere 

yönelik talebin turistik olmaktan çok 

genel ziyaret, iş-ticaret, hac ve umre 

veya günübirlik hareketler olduğu 

anlaşılmaktadır. 

Bu ülke ve bölgeler toplam yurtdışı 

çıkışlardan % 60 gibi yüksek oranda bir 

pay alıyor. 

Diğer yandan, yurtdışı çıkışların % 

15’i gibi önemli bir kısmını oluşturan 

Avrupa ülkelerine yönelik seyahatlerde 

tatil vb amaçlar daha yoğun olarak 

görülüyor. 

Bu ülkeler aynı zamanda paket 

turlarla seyahatin % 50’sine yakınını 

oluşturuyor. 

Avrupa ülkeleri aynı zamanda otellerde 

yapılan gecelemelerin de % 25’lik 

bölümünü oluşturuyor. 

seyahatlerin, esas amacının ne 

olduğuna ilişkin çok somut veriler 

bulunmuyor. 

TÜİK tarafından yapılan anketlerde, 

eskiden (2009 öncesi) ayrı ayrı 

duran; gezi, eğlence, kültürel ve 

sportif faaliyetler başlığı, son yıllarda 

toplulaştırılınca, Gürcistan örneğinden 

hareketle söylenebilir ki, farklı nitelikte 

olan bu amaçların her birine ilişkin 

değerlendirme yapılamaz duruma 

gelmiştir. 

Türkiye’nin yurtdışı çıkışların, turistik 

amaçlı seyahatlerin durumunu, gerçeğe 

yakın bir seviyede veren tek gösterge ise 

paket turla yapılan ziyaretlerdir ki bu 

analiz ileriki kısımda yapılacaktır. 

Yurtdışı seyahatlerde özellikle bayram 

dönemlerinde medya organlarında dile 

getirilen ve genelde Avrupa kentlerini 

öne çıkaran seyahat eğilimi haberlerin 

temelinde de bu ayrım yatmaktadır. 

Son yıllarda yurtdışı çıkışlarda 

ilk sıraları Gürcistan, Yunanistan, 

Bulgaristan gibi ülkeler alırken, çıkış 

amacının tam olarak ayrıştırılmaması, 

ülke pazarının turistik niteliğinin de 

anlaşılamamasına neden olmaktadır. 

Örneğin; 10 yıl kadar önce, Türkiye’den 

yurtdışına yapılan çıkışlardan yalnızca 

% 1,2 pay alan Gürcistan, 2014 yılında 

payını % 14,7’ye çıkardı. 

Bu artışla en çok ziyaret edilen ülke 

konumuna gelen Gürcistan’a yapılan 



Tablo 10: Yurtdışına çıkanların ülkelere göre dağılımı, % 

(Çıkış amaçlarına bakılmaksızın) 

Ülkeler 2005,% 2014,% 2014-Bin kişi 

Gürcistan 1,2 14,7 1231,7 

Yunanistan 3,1 8,9 741,0 

Bulgaristan 15,7 7,4 620,9 

Almanya 6,6 5,9 493,6 

S.Arabistan 5,5 5,8 461,0 

Azerbeycan 4,4 2,8 235,7 

İtalya 1,9 2,3 196,4 

İran 4,6 1,9 161,6 

Rusya Federasyonu 3,1 1,7 143,4 

A.B.D. 4,0 1,4 119,2 

Avusturya 0,8 0,9 75,2 

Fransa 1,8 0,9 73,1 

Ukrayna 1,6 0,7 59,2 

İsviçre 0,8 0,6 54,1 

İspanya 0,7 0,4 32,5 

Hollanda 1,1 0,4 31,8 

İngiltere 0,7 0,3 22,9 

Belçika 1,1 0,2 18,7 

Kanada 0,2 0,2 14,0 

İsrail 0,3 0,2 13,5 

Danimarka 0,1 0,1 7,9 

İsveç 0,1 0,1 7,5 

Avustralya 0,1 0,1 6,0 

Tunus 0,1 0,1 4,6 

Japonya 0,01 0,01 1,1 

Suriye 9,0 0,01 0,7 

Diğer 31,50 42,00 3021,2 

*Hac ve Umre ziyaretleri ağırlıklı 

Tablo 11: Yurtdışına çıkanların ülke gruplarına göre dağılımı, % 

Ülkeler 2005 2014 

AVRUPA 36,5 32,5 

BATI ASYA 40,6 31,4 

BDT 12,1 22,6 

AMERİKA 4,4 1,8 

DİĞER 6,3 11,7 



15 

Tablo 12: Gezi, eğlence, sportif ve kültürel faaliyetler amaçlarıyla 

yurtdışına çıkanların ülkelere göre dağılımı, % 

Ülkeler 2005 2014 2014-Bin kişi 

Gürcistan 2,5 31,9 1016,3 

Yunanistan 6,1 20,2 642,5 


İtalya 3,0 4,8 151,4 

Almanya 7,3 2,8 90,2 

A.B.D. 7,2 1,3 42,4 


Fransa 2,6 1,0 32,3 


İran 5,6 0,9 28,5 

Avusturya 1,1 0,8 26,9 

İspanya 0,4 0,7 23,3 

İsviçre 1,2 0,5 16,4 

Ukrayna 1,6 0,5 15,0 

Hollanda 1,4 0,5 14,8 

İsrail 0,2 0,2 6,9 

İngiltere 0,7 0,2 5,2 

Kanada 0,3 0,1 3,6 

Belçika 1,2 0,1 2,6 

İsveç 0,2 0,1 2,4 



Japonya 0,04 0,02 0,5 

Tunus 0,4 0,00 0,0 

Suriye 2,7 0,00 0,0 

Diğer 25,4 24,6 782,8 

Tablo 13: Gezi, eğlence, sportif ve kültürel faaliyetler amaçlarıyla 

yurtdışına çıkanların ülke gruplarına göre dağılımı, % 


AVRUPA 49,6 45,6 

BDT 12,5 35,1 



DİĞER 3,7 4,6 



Tablo 14: İş* amaçlı yurtdışına çıkanların ülkelere göre dağılımı, % 


Almanya 8,5 6,7 151,1 


Gürcistan 1,7 4,3 97,8 



A.B.D. 6,1 1,9 43,3 

İtalya 4,0 1,8 41,5 

İran 2,8 1,8 40,7 

Ukrayna 3,0 1,4 31,5 

Avusturya 0,9 1,1 24,4 

Fransa 3,3 1,1 24,3 

İsviçre 1,0 1,0 23,6 


İngiltere 1,1 0,5 11,9 

İspanya 1,6 0,4 8,2 

Belçika 2,4 0,3 6,9 

Hollanda 1,5 0,3 5,6 


Kanada 0,4 0,2 4,7 

İsrail 0,6 0,2 4,5 

Tunus 0,1 0,2 4,1 


İsveç 0,1 0,1 1,7 

Suriye 8,8 0,03 0,7 

Japonya 0,02 0,0 0 

Diğer** 34,0 64,1 1.434 

** Bahreyn, KKTC, Irak, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Umman, Katar, S.Arabistan, Yemen ve BAE gibi 

yakın bölge ile diğer BDT ülkelerini kapsamaktadır. 

Tablo 15: İş* amaçlı yurtdışına çıkanların ülke gruplarına göre dağılımı, % 



BDT 18,3 21,1 

AVRUPA 35,6 20,3 


DİĞER 5,0 10,9 

*konferans, toplantı, görev vb. 



17 

Tablo 16: Yakın ziyareti amaçlı yurtdışı çıkışların ülkelere dağılımı, % 


Bulgaristan 46,8 21,4 324,5 

Almanya 9,0 15,8 239,7 


Gürcistan 0,8 5,2 79,0 

İran 7,0 3,4 51,4 


Avusturya 1,2 1,4 20,5 

A.B.D. 2,8 1,0 15,4 

Fransa 0,8 0,9 14,0 

İsviçre 0,9 0,8 12,8 

Hollanda 1,2 0,7 11,4 


Belçika 0,7 0,5 8,1 

Ukrayna 0,4 0,4 5,9 

İsveç 0,1 0,2 3,4 

İtalya 0,4 0,2 3,0 


İsrail 0,0 0,1 2,1 

İngiltere 0,4 0,1 1,5 

Kanada 0,1 0,04 0,6 

Japonya 0,0 0,04 0,6 

İspanya 0,1 0,0 0,0 

Tunus 0,0 0,0 0,0 

Suriye 4,8 0,0 0,0 


Diğer** 14,3 38,3 581,3 

Bahreyn, KKTC, Irak, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Umman, Katar, S.Arabistan, Yemen ve BAE gibi 


Tablo 17: Yakın ziyareti amaçlı yurtdışı çıkışların gruplara göre dağılımı, % 


AVRUPA 66,7 47,6 


BDT 4,4 10,1 


DİĞER 1,5 3,5 



Tablo 18: Yurtdışı seyahatlerde yapılan gecelemelerin 

ülkelere dağılımı, % (Çıkış amacına bakılmaksızın) 


Almanya 8,84 8,42 

Rusya Federasyonu 7,72 5,67 

Azerbeycan 4,05 5,03 

Bulgaristan 4,62 3,60 

Gürcistan 0,73 3,05 

A.B.D. 5,66 2,68 

Yunanistan 1,61 2,67 

Ukrayna 2,74 1,44 

İran 2,19 1,22 

Fransa 1,51 0,97 

İtalya 1,08 0,97 

Avusturya 0,65 0,87 

İngiltere 0,90 0,50 

İsviçre 0,76 0,45 

Belçika 1,07 0,36 

Hollanda 1,10 0,33 

Kanada 0,29 0,32 

İspanya 0,33 0,18 

İsrail 0,34 0,16 

Danimarka 0,08 0,10 

İsveç 0,08 0,09 

Tunus 0,04 0,05 

Avustralya 0,13 0,04 

Japonya 0,004 0,02 

Suriye 1,98 0,003 

Diğer* 51,51 60,81 

*Bahreyn, KKTC, Irak, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Umman, Katar, S.Arabistan, Yemen ve BAE gibi 


Tablo 19: Yurtdışında yapılan gecelemelerin ülke gruplarına dağılımı, % 



AVRUPA 25,3 23,1 

BDT 20,5 21,8 

AFRİKA 39,0 8,7 


DİĞER 0,3 4,3 



19 

Tablo 20: Yurtdışı seyahatlerde otellerde yapılan gecelemelerin dağılımı, % 


Yunanistan 2,24 6,06 

Gürcistan 0,90 5,25 

Almanya 6,21 3,29 

Bulgaristan 2,33 2,76 

A.B.D. 7,12 2,55 

İtalya 2,75 2,45 

Azerbeycan 2,63 1,85 

Rusya Federasyonu 4,15 1,83 

Fransa 2,89 1,24 

Avusturya 0,63 0,85 

İran 2,82 0,78 

İspanya 1,21 0,65 

Ukrayna 5,18 0,61 

Hollanda 0,92 0,57 

İsviçre 0,61 0,55 

İngiltere 0,62 0,36 

Kanada 0,38 0,34 

İsrail 0,21 0,33 

Belçika 1,59 0,17 

Avustralya 0,05 0,16 

İsveç 0,05 0,15 

Tunus 0,10 0,12 

Danimarka 0,06 0,07 

Suriye 1,03 0,01 

Japonya 0,01 0,00 

Diğer 53,31 66,98 

*Bahreyn, KKTC, Irak, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Umman, Katar, S.Arabistan, Yemen ve BAE gibi 


Tablo 21: Yurtdışında otellerde yapılan gecelemelerin gruplara dağılımı, % 


AVRUPA 24,2 22,9 

BDT 14,8 12,4 

AFRİKA 43,7 5,9 



DİĞER 4,6 54,5 



Hac ve umre pazarı 

Suudi Arabistan’a her yıl 5.5 milyon kişi hac ve Umre ziyaretinde bulunuyor. Bu 

pazar Türkiye açısından yurtiçi seyahat pazarının outgoing kısmı için de önemli 

bir büyüklük oluşturuyor. 

Son yıllarda Türkiye’den 60 bin dolayında kişi hac, 400 bin dolayında kişi de 

Umre için Suudi Arabistan ve yakın bölge ülkelerine gidiyor. Umre ve hac için 

Türkiye’den paket alanlar yaklaşık 2,5 milyar TL harcamada bulunuyor. 

Diyanet’in verilerine göre Umre’ye en çok katılımın yapıldığı iller arasında; 

İstanbul, Ankara, Bursa, Konya ve İzmir başı çekiyor. Umre’ye gidenlerin % 

33’ünü Diyanet, geri kalanını da acenteler taşıyor. Hac organizasyonunda ise 

Diyanet % 65 dolayında pay almaktadır. 

Tablo 22: Türkiye’den Hac ve Umre’ye gidenlerin sayısı 

Yıl Umre Hac 

2011 411.495 89.033 

2012 381.881 75.607 

2013 391.500 60.892 

2014 400.526 61.300 

AKTOB Ar-ge, Diyanet İşleri Bakanlığı 

Tablo 23: Diyanet ile Umre’ye gidenlerin sayısı-Bin, 2014 

İller 

Umre 

İstanbul 15,1 

Ankara 10,4 

Bursa 5,4 

Konya 3,9 

İzmir 3,8 

Diğer 71,3 

AKTOB Ar-ge, Diyanet İşleri Bakanlığı 



21 

B) Yurtiçi seyahatler 

Ülke içinde yapılan seyahatler ve 

gecelemelerde ise Akdeniz, Ege, 

Marmara ve iç Anadolu bölgeleri toplam 

talebin yaklaşık % 85’ini alıyor. 

Talep ayrımı gözetmeksizin, İl düzeyinde 

özellikle konaklama tesislerinde yapılan 

gecelemeler bazında ele alındığında 

ise; Antalya, İstanbul, Muğla, İzmir, 

Balıkesir, Ankara, Afyonkarahisar, 

Bursa, Çanakkale, Mersin ve Mevşehir’in 

ilk sıraları aldığı gözleniyor. 

Bu illerin, vatandaşlar tarafından yapılan 

yurtiçi gecelemelerden aldığı pay da % 65 

dolayında. 

Turistik ilçe ve merkezler bazında ise ilk 

sıraları; Alanya, Kemer, Antalya kentiçi, 

Bodrum, Marmaris, Manavgat, İzmir 

kentiçi, Kuşadası ve çeşme alıyor. 

Bu ilçelerin toplam gecelemelerden 

aldıkları pay ise % 36 dolayında. 

Tablo 24: Ülke içinde yapılan gecelemelerin 

bölgelere dağılımı, %-2014 

BÖLGELER 

Payı,% 

EGE 25,50 

AKDENİZ 22,50 

MARMARA 24,00 

İÇ ANADOLU 12,50 

KARADENİZ 5,50 

G.DOĞU 5,50 

D.ANADOLU 4,50 


illere dağılımı, %-2014 

İLLER Payı, % 

ANTALYA 16,82 

İSTANBUL 9,04 

MUĞLA 7,07 

İZMİR 7,01 

BALIKESİR 4,78 

ANKARA 4,19 

AYDIN 3,80 

AFYON 3,43 

BURSA 2,75 

ÇANAKKALE 2,09 

MERSİN 1,98 

NEVŞEHİR 1,67 

KONYA 1,46 

ADANA 1,45 

SİVAS 1,41 

DENİZLİ 1,37 

KÜTAHYA 1,33 

SAMSUN 1,17 

BOLU 1,11 

GAZİANTEP 1,09 

TRABZON 1,09 

SAKARYA 1,08 

MANİSA 1,05 

TEKİRDAG 1,05 

DİYARBAKIR 1,02 

DİĞER 19,72 




il ve ilçeler bazında dağılımı, %-2014 

İller İlçe Payı,% 

ANTALYA Alanya 7,05 

ANTALYA Kemer 5,64 

ANTALYA Şehiriçi 4,79 

ANTALYA Serik 4,49 

MUĞLA Bodrum 4,33 

MUĞLA Marmaris 2,27 

ANTALYA Manavgat 2,20 

İZMİR Konak 2,09 

AYDIN Kuşadası 1,69 

ADANA Seyhan 1,54 

İZMİR Çeşme 1,52 

İSTANBUL Beyoğlu 1,25 

İSTANBUL Fatih 1,22 

BURSA Osmangazi 1,22 

AYDIN Didim 1,16 

ANTALYA Side 1,14 

MUĞLA Fethiye 1,13 

DENİZLİ Pamukkale 0,99 

İSTANBUL Şişli 0,97 

İSTANBUL Kadıköy 0,97 

İSTANBUL Beşiktaş 0,93 

İZMİR Menderes 0,89 

BURSA Uludağ 0,73 

KONYA Selçuklu 0,67 

AFYONKARAHİSAR Sandıklı 0,66 

ESKİŞEHİR Tepebaşı 0,65 

BALIKESİR Edremit 0,59 

BALIKESİR Ayvalık 0,59 

NEVŞEHİR Kozaklı 0,58 

ANTALYA Aksu 0,55 

İZMİR Selçuk 0,38 

NEVŞEHİR Ürgüp 0,33 

DÜZCE Akçakoca 0,32 

MERSİN Erdemli 0,30 

İZMİR Balçova 0,27 

DİĞER Diğer 43,90 



23 

3 


PAKET TURLARIN GELİŞİMİ 

A) Yurtdışı seyahatler 

Konaklama tesislerinde yapılan 

geceleme seviyesinin yanında, yurtiçi 

seyahat pazarının turizm açısından 

önemini ortaya koyan bir diğer gösterge 

de; yurtiçi ve yurtdışı seyahatlere paket 

turlarla katılan kişi sayısıdır. 

2014 yılı verilerine göre, Türkiye’den 

yurtdışına seyahat eden 8 milyon 

kişinin yaklaşık 1,4 milyonu paket 

turları tercih etti. Paket turların 

yarısına yakını Avrupa ülkelerine 

yönelik seyahatlerde gerçekleşti. Komşu 

ülkeler ile Arap ve Körfez ülkelerine 

yönelik seyahatler de paket turların % 

30’luk kısmını oluşturdu. 

Turistik talep ve konaklama tesislerine 

yansımaları açısından, paket turlarda 

en önemli pazarın İtalya olduğu 

gözleniyor. Yurtdışına çıkanların % 

2,3’ünü oluşturan bu kitle, toplam 

paket tur çıkışlarının da % 10’luk 

kısmına denk düşüyor. 

İtalyan pazarını, seyahat pazarı 

açısından önemli kılan bir diğer unsur 

da, bu ülkeye giden vatandaşların ne 

oranda paket tur kullandığıdır. 2014 

yılı bulgularına göre, İtalya’ya yapılan 

her 100 çıkıştan 67’si paket turlarla 

gerçekleşti. 

İtalya’dan sonra en yüksek paket 

kullanım oranlarına; % 40 ile İspanya, 

% 35 ile Yunanistan, % 33 ile Fransa ve 

% 20 dolayındaki payları ile Avusturya, 

İsviçre ve İsveç’te ulaşıldı. 



Tablo 27: Yurtdışına paket turlarla 

çıkışlarda ülkelerin payları,%-2014 

(İlk 20 ülke) 

Ülkeler 

Paket payı,% 

Yunanistan 19,27 

İtalya 9,86 

Gürcistan 2,49 

Bulgaristan 2,33 

Almanya 1,82 

Fransa 1,79 

A.B.D. 1,55 

Avusturya 1,29 

İspanya 0,97 

İran 0,96 

İsviçre 0,74 

Rusya 0,35 

Hollanda 0,31 

Azerbeycan 0,23 

İngiltere 0,18 

İsveç 0,11 

Kanada 0,08 

Avustralya 0,04 

Belçika 0,04 

Tunus 0,04 

Tablo 28: Yurtdışına paket turlarla 

çıkışları en yüksek olan ülkeler, 

%-2014 (Paket turlar/ Toplam çıkışlar) 

Ülkeler 

Paket oranı,% 

İtalya 67,71 

İspanya 40,32 

Yunanistan 35,06 

Fransa 33,06 

Avusturya 23,19 

İsveç 20,38 

İsviçre 18,35 

A.B.D. 17,50 

Hollanda 13,24 

Tunus 11,00 

İngiltere 10,34 

Avustralya 9,56 

Kanada 8,18 

İran 8,04 

Bulgaristan 5,05 

Almanya 4,98 

Rusya 3,33 

Belçika 3,06 

Gürcistan 2,72 

Azerbeycan 1,31 



25 

B) Yurtiçi seyahatler 

Türkiye turizmi için genç ve gelişmekte olan bir pazar görünümü veren ülke içi 

paket turlar, son yıllarda yılda % 10 ortalama ile büyümeye devam ediyor. 

Özellikle % 40’lara varan indirimlerin sunulduğu erken rezervasyon sisteminin 

yaygınlık kazanmaya başlaması ile birlikte, paket turla seyahat edenlerin sayısı da 

5 yıl öncesinin 4 katına ulaştı. 

2014 yılı verileri ile değerlendirildiğinde görülüyor ki, ülkemiz içinde seyahat 

eden 52 milyon kişinin % 5’lik kısmı paket turları tercih eder duruma geldi. 

Nicelik olarak 2 milyonu aşan paket müşterisi sayısının gelecek 5 yıl içinde ikiye 

katlanması bekleniyor. 

Yurtiçi paket tur pazarında talep; ulaşım, tesis ve hizmet imkanlarının iyi olduğu 

il ve bölgelerde yoğunlaşırken tatil seyahatinin yanında iş ve ticarete bağlı yeni bir 

talep dalgasının gelişmekte olduğu da görülüyor. 

Gidiş nedenleri farklı kategorilerde olsa da, iç talep açısından paket turlarla 

seyahat edenlerin yönlendiği iller arasında; Antalya, Muğla, İzmir, İstanbul, 

Balıkesir, Aydın, Afyonkarahisar, Bursa, Çanakkale ve Nevşehir öne çıkmaktadır. 

Turistik ilçe ve merkezler bazında ise, Alanya, Kemer, Bodrum, Marmaris, 

Manavgat, Kuşadası ve Çeşme öne çıkıyor. 



4 


TALEP VE KONAKLAMA TERCİHLERİ 

Türkiye’de turizmin dengeli ve 

istikrarlı gelişmesi bakımından 

yurtiçi seyahatlerin nerede ve nasıl 

gerçekleştiği, büyüdüğü ve nereye 

yöneleceğinin tespiti son derece 

önemlidir. 

Ülkemiz içinde seyahat edenlerin 

sayısının 55 milyonu bulduğu son 

dönemde, tatil amaçlı seyahatlerin 

ancak % 20’lik paya sahip olduğu, 

otellerin de toplam gecelemeden ancak 

% 7 dolayında pay alabilmiş olması 

bu analizin zorunluluğunu ortaya 

koymaktadır. 

2014 verilerine göre ülkemizde belgeli 

tesislerde yapılan gecelemelerin % 

27’sini yurtiçinde yaşayan vatandaşlar 

gerçekleştirdi. Bu pay 3 yıl önce % 

25 dolayında idi. Bu da gösteriyor 

ki, vatandaşların tesislerde geceleme 

eğilimi artmaya devam ediyor. 

Tesislerde geceleme 

İç pazarda yapılan gecelemeler 

açısından, gerek yurtdışından gelen 

yabancı turistler gerekse yurtiçinde 

seyahat eden vatandaşlar açısından 

en temel ortak nokta; gecelemelerin % 

85 oranında belgeli olan 1, 2, 3, 4 ve 5 

yıldızlı tesislerde yapılıyor olmasıdır. 

Bu alanda yabancı ve vatandaşlar 

açısından temel fark ise 3 yıldız ve altı 

tesislerde yapılan gecelemelerin payıdır. 

Vatandaşların yaptıkları gecelemelerin 

% 28’i bu tür tesislerde gerçekleşirken, 

bu oran yabancı turistlerde % 10 

dolayındadır. 

Diğer yandan benzer farklılıklar; 

tatilköyleri, termal otelleri, golf tesisleri 

gibi kategorilerde de görülmektedir. 

Belgeli tesislerde gecelemelerin yabancı 

ve yerli ayrımına göre dağılımı ele 

alındığında görülüyor ki, vatandaşlar 

yurtiçindeki gecelemelerde; 2 yıldızlı 

oteller, moteller, pansiyonlar, oberjler, 

dağ ve çiftlik evleri, termal oteller ve 

yayla evlerinde yabancılara oranla daha 

fazla geceleme yapıyorlar. 



27 

Tablo 29: Ülke içinde yapılan gecelemelerin tesis türüne göre dağılımı, 

%-2014 (Vatandaş gecelemelerinin % 85’i yıldızlı tesislerde gerçekleşiyor.) 

Tesisler 

Payı,% 

5 YILDIZ 33,16 



2 YILDIZ 8,32 

TERMAL OTEL 5,48 

TATİL KÖYÜ 4,78 

ÖZEL TESİS 2,52 

BUTİK OTEL 1,00 

DİĞER 2,22 

Tablo 30: Ülke içinde yapılan yerli-yabancı toplam gecelemeler içinde yerli 

gecelemelerin tesis türü bazında aldığı paylar,%-2014 

Tesisler 

Payı,% 

TERMAL APART OTEL 100,00 

OBERJ 98,09 

YAYLA EVİ 86,36 

DAĞ EVİ 86,27 


ÇİFTLİK EVİ-KÖY EVİ 67,86 


PANSİYON 61,20 

MOTEL 60,79 





B TİPİ TATİL SİTESİ 28,26 

OTEL TOPLAMI 26,92 


TURİZM KOMPLEKSİ 24,45 

HOSTEL 20,73 



APART OTEL 14,61 

GOLF TESİSİ 13,79 

KAMPİNG 9,69 

GENEL TOPLAM 26,97 



Tablo 31: Tesislerde gecelemelerin pazar bloklarına göre sıralaması 

1.sıra 2.sıra 3.sıra 

OTELLER AVRUPA VATANDAŞLAR BDT 

TATİLKÖYÜ AVRUPA BDT VATANDAŞLAR 

TERMAL VATANDAŞLAR AVRUPA ASYA 

APART AVRUPA VATANDAŞLAR ASYA 

ÖZEL T. AVRUPA VATANDAŞLAR BDT 

MOTEL VATANDAŞLAR AVRUPA ASYA 

BUTİK VATANDAŞLAR AVRUPA ASYA 

PANSİYON VATANDAŞLAR AVRUPA ASYA 

GOLF AVRUPA BDT VATANDAŞLAR 

Tablo 32: Antalya’daki vatandaş gecelemelerinin tesislerdeki payı, %-2014 

TESİSLER Payı ,% 



2 YILDIZ 31,4 


5 YILDIZ 14,4 

GOLF TESİSİ 13,8 

3 YILDIZ 13,5 




4 YILDIZ 9,0 

1 YILDIZ 8,2 



Tablo 33: İstanbul’daki vatandaş gecelemelerin tesislerdeki payı, %-2014 



MOTEL 40,6 


2 YILDIZ 31,8 

B TİPİ TATİL SİTESİ 28,3 

5 YILDIZ 27,7 


3 YILDIZ 23,2 

HOSTEL 20,7 

1 YILDIZ 20,3 

4 YILDIZ 17,3 




KAMPİNG 4,9 




29 

Tablo 34: 5 yıldızlı tesislerde yapılan gecelemelerde 

vatandaşların payı, %-2014 

İller 

Yerli payı 

ANTALYA 14,4 

AYDIN 17,0 

MUĞLA 21,9 

NEVŞEHİR 24,5 

İZMİR 25,1 

ÇANAKKALE 27,1 

İSTANBUL 27,7 

BURSA 42,6 

KOCAELİ 43,2 

KONYA 51,6 

BALIKESİR 53,4 

TEKİRDAG 57,7 

TRABZON 60,2 

ERZURUM 61,5 

ANKARA 64,6 

MERSİN 69,4 

YALOVA 69,5 

HATAY 71,0 

AKSARAY 72,7 

GAZİANTEP 72,9 

SAKARYA 77,1 

MALATYA 77,6 

DENİZLİ 77,8 

OSMANIYE 79,7 

EDİRNE 80,1 

ADANA 80,3 

ESKİŞEHİR 84,9 

BOLU 84,9 

VAN 85,5 

ZONGULDAK 87,2 

DİYARBAKIR 90,0 

KAYSERİ 91,0 

ŞANLIURFA 93,2 

MARDİN 93,8 

DÜZCE 94,9 

SAMSUN 95,1 

AFYONKARAHİSAR 95,2 

ISPARTA 95,8 

ORDU 96,5 

KIRKLARELİ 96,7 

ÇORUM 97,8 

ŞIRNAK 99,2 

TOPLAM 20,4 



Tablo 35: Muğla’daki vatandaş gecelemelerinin tesislerdeki payı, %-2014 




1 YILDIZ 32,2 

2 YILDIZ 30,9 



5 YILDIZ 21,9 

3 YILDIZ 21,8 

4 YILDIZ 21,2 




Tablo 36: İzmir’deki vatandaş gecelemelerinin tesislerdeki payı, %-2014 



ÇİFTLİK EVİ-KÖY EVİ 84,9 


3 YILDIZ 75,9 

2 YILDIZ 73,7 




4 YILDIZ 48,4 


5 YILDIZ 25,1 

MOTEL 24,9 


KAMPİNG 18,5 




31 

5 


KREDİ KARTI HARCAMALARI 

Kartlı harcamalar 5 kat arttı 

İster organize tur ister bireysel 

hareket şeklinde gerçekleşsin, yurtiçi 

seyahat pazarında, ülke içi ve yurtdışı 

seyahatlerde yapılan harcamalar, 15-16 

milyar Dolar arasında bir seviyede 

bulunuyor. 

Öte yandan yurtiçi pazarda oluşan bu 

hareketlilik ve harcama potansiyeli, 

kampanyaların getirdiği kolaylıklar 

ve ödeme araçlarının nakit dışı hale 

gelmesi, kredi kartı harcamalarındaki 

artışla da kendini gösteriyor. 

Bankalararası Kert Merkesi (BKM) 

verilerine göre, ülkemizde seyahatle 

ilgili konularda yapılan kredi kartı 

harcamaları son 5 yılda 2,7 kat artarak 

4,7 milyar Dolar’dan 13 milyar Dolar’a 

yükseldi. 

Konaklama, havayolu, oto kiralama 

ve seyahat acenteleri ile taşımacılık 

harcamalarından oluşan 13 milyar 

Dolar’lık harcama içinde yekünü; 

otellere yönelik harcamalar ile 

havayolu biletleri, karayolu ulaştırması 

oluşturuyor. 

2014 yılı bulgularına göre, konaklamaya 

yönelik kredi kartı harcamaları son 5 

yılda 1,6 milyar Dolar seviyesinden 2,5 

kat artarak 3,8 milyar Dolar’a çıktı. 

Havayoluna yönelik harcamalar da 1 

milyar Dolar’dan 3,5 milyar Dolar’a 

yükseldi. 

Benzer şekilde seyahat acenteleri ve 

taşımacılık sektörüne yapılan kartlı 

harcamalar da 2 milyar Dolar’dan 5,2 

milyar Dolar’a çıktı. 

Diğer yandan oto kiralamaya yönelik 

harcamalar da 100 milyon Dolar’dan 

423 milyon Dolar’a yükseldi. 

Özet verilerden de görülüyor ki, kredi 

kartları ile yapılan seyahate yönelik 

harcamalar, her bir sahada, son 5 yılda 

4 kata yakın bir büyüklüğe ulaştı. 

Tablo 37: Kredi kartı ile yapılan harcamalar, milyon Dolar 

Konaklama Havayolu Acenteler ve Oto Toplam 

taşımacılık kiralama 

2009 1.608 1.049 2.030 108 4.795 

2010 1.966 1.407 2.516 145 6.034 

2011 2.463 1.748 3.196 220 7.627 

2012 2.828 2.125 4.423 379 9.755 

2013 3.166 2.934 4.831 392 11.323 

2014 3.814 3.565 5.274 423 13.076 



6 


TUR OPERATÖRLERİ VE PAKET TUR PAZARI 

A) Tatil pazarı ve paket turlar 

Yurtiçi seyahat pazarının gelişimi 

açısından en önemli adımlar 2008 ve 

sonrasında atıldı. 

Havayolları ve havalimanları gelişimine 

paralel olarak artan yurtiçi ulaştırma 

olanakları, tur operatörlüğünde yeni 

bir dönemin başlaması ve özellikle 

erken rezervasyon kampanyalarının 

yoğunlaşması, tatilcilere daha fazla tatil 

ve ödeme seçeneklerinin sunulması 

gibi unsurların öne çıktığı son 7 yılık 

dönemde, 5 milyon kişi dolayında 

olan tatil pazarında satışların şekli de 

değişti. 

10 yıl kadar önce, % 10-15 gibi 

seviyelerde paket turların çok düşük 

kaldığı süreçten bugün satılan tatillerin 

yarısına denk düşen bir paket pazara 

ulaşılması, yurtiçi pazarın büyüme 

potansiyelini de gösteriyor. 

İkibinli yılların başında 3 milyon 

dolayında olan toplam tatil pazarının 

2008’de 4 milyonu yakalaması, 

ardından da 2014’te 5,6 milyona 

çıkması önemli bir göstergedir. Son 

yıllarda ortalama olarak 5 milyonun 

üzerinde bir tatilci hacmini yakalayan 

yurtiçi seyahat pazarı, paket tur 

bakımından da önemli sıçrama 

yakaladı. 

Acentelerin erken rezervasyon 

kampanyalarından önce % 10-15 

bandında olan ve genellikle 1-2 ay 

gibi dönemlerde gerçekleşen paket 

tur alımları, 2014 tamamlandığında, 

toplam satışların % 40 ila 45 arasında 

değişen seviyelere ulaştı. 

Aynı dönemde, yurtiçi pazarda tatil 

amaçlı seyahatlerin içinde, paket 

turla satın alınanların payı da % 20’ye 

yaklaştı. 



33 

Tablo 38: Yurtiçi tatil pazarına katılan kişi sayısı, Bin 

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 

Paket vb. ürün alanlar 1192 1117 1456 1690 1824 1889 2101 

Toplam tatil pazarı 6035 8281 9846 9483 10388 11578 10620 

Paket turla alımlar,% 14,9 13,5 14,8 17,8 17,6 16,3 19,8 

AKTOB Ar-ge 

Yurtiçi pazarı canlandıran unsur olarak 

Erken Rezervasyonlar 

Erken rezervasyon kampanyaları başlamadan önce 250-300 bin yerli tatilci 

seyahatlerini önceden alma eğiliminde idi. 

Kampanyaların 2008’de başlaması ile birlikte yurtiçi pazarda acenteler kanalı ile 

tatil alanların sayısı 2009’da 1 milyon kişiye çıktı. 2013’te 1,8 milyona çıkan hacim 

2014’te 2 milyonu aştı. 

Diğer yandan, sayısı 6 döneme kadar uzayan erken rezervasyon kampanyaları ile 

satılan tatillerin, seyahat acentalarının toplam satışları içindeki payı da % 45-50 

arasında bir orana ulaştı. 

Yapılan tahminlere göre, yurtiçi müşterisinin yarısı, tatillerinin 4 ay ve öncesinde 

satın almaya başladı. Tatilcilerin % 35’i de satınalmaları 1 ila 4 ay arasında 

gerçekleştiriyor. Bir aydan az sürede karar verip alanların oranı da % 15 dolayında. 



B) Tur operatörleri ve pazardaki durum 

Bugün yurtiçi seyahat pazarında, 

yurtiçi ve yurtdışı tur ve paketler 

satan 20 kadar turoperatörü ve acente 

bulunmaktadır. 

Bu şirketlerin çok azı, dış talebe bağlı 

kitle turizminin hızlı büyümeye 

geçtiği 1980’lerden önce kurulmuştu. 

Yurtiçi pazarda uzmanlaşan acente ve 

turoperatörlerinin asıl serpilme dönemi 

ise 1990’larla birlikte başladı. 

çok gelir elde eden bu şirketlerin önde 

gelenleri de 1980’lerin ikinci yarısı ile 

1990’lı yıllarda kurulup ciddi gelişme 

göstermişlerdir. 

Yurtiçi seyahat pazarında şirketler 

açısından öne çıkan bir diğer yapısal 

gelişme de, esasen yurtdışından turist 

getiren bazı grupların, son yıllarda 

iç pazarda da turoperatörlükleri 

açmalarıdır. 

Bugün paket dahil yurtiçi tatil 

pazarında en fazla müşteriye ulaşan, en 

Pazarın % 83’ü 5 grubun elinde 

2014 yılı veriler esas alındığında, tatil ve 

paket pazarında ulaşılan müşteri sayısı 

bakımından ilk sıraları; ETS Tur, Jolly 

Tour, Anı Tur, Mika Tur ve Tatil.com 

alıyor. 

Bu şirketleri, Coral Travel, Touristica, 

İrem Tur, Tez Tour ve Setur gibi gruplar 

takip ediyor. 

hacimleri de artmaktadır. 

Yapılan ankete verilen yanıtlar ve bazı 

tahminlere göre, ilk sırada yer alan ETS 

Tur pazardan % 30 dolayımnda pay 

alıyor. 

Bu grubu takip eden Jolly Tour % 21, 

Anı Tur % 13, Mika Tur % 11 ve Tatil. 

com da % 9 paylara sahip bulunuyor. 

Öte yandan esas faaliyeti incoming 

olan; Coral Travel gibi bazı şirketlerin 

de yavaş yavaş iç pazardaki satış 



35 

Tablo 39: İç pazarda operatörlerlerin payları, %-2014 

(Müşteri sayısına göre) 

Gruplar 

Pazar Payı,% 

Ets Tur 29,9 

Jolly Tur 20,8 

Anı Tur 13,0 

Mika Tur 10,4 

Tatil.Com 9,1 

Odeon Tur 4,0 

Tourıstıca 3,9 

Club İrem Tur 3,1 

Tez Tour* 2,1 

Setur 1,0 

Diğer 2,6 

Toplam 100,0 

AKTOB Ar-ge 

*Operasyonlarını durdurdu. 

Tablo 40: İç pazarda tatil amaçlı paket alanların sayısı, milyon 

Kişi 

2007 0,92 

2008 1,19 

2009 1,11 

2010 1,45 

2011 1,69 

2012 1,82 

2013 1,88 

2014 2,10 

AKTOB Ar-ge 



Amaçlar ve paket eğilimleri 

Turoperatörleri ve acentelerden paket ve tur alanların önemli bir kısmı; tatil, 

dinlence ve eğlence gibi tercihlerini öne çıkarıyor. Ankete verilen yanıtlarda, 

müşterilerin % 80 ila 85 arasında değişen kısmının bu amaç doğrultusunda alım 

yaptığı ortaya çıkıyor. 

Diğer yandan, % 7 ila 10’u arasındaki bir kitle de iş, ticaret, fuar vb etkinlikler için 

acentelerden satın alma yapıyor. Kültür vb faaliyetler nedeniyle paket alanların 

payı da % 2 ila 4 arasında değişiyor 

Tablo 41: Tatilcilerin seyahat amaçları,% 

(Acentelerden yapılan alımlar) 

Amaçlar 

Payı,% 

Tatil, Eğlence 80-85 

İş, Ticaret, Fuar Vb 7-10 

Kültür 2-4 

Diğer 1-9 

AKTOB Ar-ge 

*Farklı ağırlıklardan dolayı toplamlar 100’ü bulmayabilir 

Esas müşteri çalışanlar ve patronlar 

Acentelere ve sunulan ürün niteliklerine göre değişmekle birlikte, yurtiçi seyahat 

pazarında acentelerle tatil alan kitlenin % 59-60’lık bölümünü ücretli olarak 

çalışanlar oluşturuyor. 

İşveren ve esnaf kesiminin toplam tatil satışlarındaki payı ise % 22 dolayında. Öte 

yandan emekliler % 9, öğrenciler de % 3 dolayında paya sahip. Yine şirketlere göre 

farklılık göstermekle beraber, tatile çıkanların % 80-90’lık bölümünü orta ve üst 

gelir grubu kitle oluşturuyor. Kalan kısmı ise düşük gelirli tatilcilerdir. 

Tablo 42: Çalışma durumuna göre tatilciler,% 


Pay,% 

Çalışan, Ücretli 59 

İşveren, Esnaf 22 

Emekli 9 

Öğrenci 3 

Sanatçı, Yazar Vb 2 

Diğer 5 

Toplam 100 

AKTOB Ar-ge 



37 

Talebin kaynağı büyük şehirler 

Seyahat veya tatil için acente ve turoperatölerine başvuran kitlenin büyük bölümü 

büyükşehirlerde alım yapıyor. 

Anket bulgularına göre, tatilin satın alındığı iller içinde en büyük pay % 65 ile 

İstanbul. İstanbul’u; Ankara,İzmir, Bursa, Adana, Antalya ve Muğla gibi kentler 

takip ediyor. 

Toplam alımların % 85’lik kısmı ise İstanbul’u; Ankara,İzmir, Bursa, Adana, 

Kocaeli, Gaziantep gibi kentlerde gerçekleşiyor. 

Tablo 43: Seyahatin satın alındığı iller, % 


İller 

Payı,% 

İstanbul 65,8 

Ankara 8,6 

İzmir 5,5 

Antalya 2,8 

Bursa 3,6 

Gaziantep 1,0 

Sakarya 1,0 

Kocaeli 3,0 

Adana 2,0 

Muğla 1,6 

Diğer 5,1 

AKTOB Ar-ge 

Oranlar, ortalama değerledir 



Talep Antalya ve Ege’de toplanıyor 

Yurtiçi pazarda tatil satın alanların tercih ettikleri il ve ilçeler dağılımı dikkate 

alındığında; başta Antalya ve ilçeleri olmak üzere, Muğla ve İzmir’in turistik 

merkezleri, toplam talebin yönlendiği bölgeler olarak öne çıkıyor. 

Acentelerin satış verilerinden derlenen ortalama değerlere göre, paket ve tatil 

talebinin % 40’lık bölümü Antalya ve bölgelerine yöneliyor. % 30’luk dilimi ise 

Muğla ve turistik bölgelerini, % 10’luk kesimi de İzmir ve alt ilçelerini tercih 

ediyor. 

İç pazara yönelik talepte, geri kalan dilim ise KKTC ve Anadolu’nun çeşitli turizm 

merkezlerine ayrılmış durumda. 

Tablo 44: Seyahatin yapıldığı iller, %* 


İller 

Payı,% 

Antalya 40 

Muğla 30 

İzmir 10 

Diğer 20 

AKTOB Ar-ge 

*Antalya’da, Kemer, Belek, Side ve Alanya, Muğla’da, Bodrum ve Marmaris, İzmir ve ege kıyılarında Çeşme ve Kuşadası gibi 

bölgeler öne çıkıyor. 



39 

7 

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME: 


TALEBİ ARTIRMAK İÇİN NELER YAPILMALI 

Türkiye’de yurtiçi seyahat 

pazarının ulaştığı büyüklüğün, 

özellikle turizmde rakip 

ülkelerdeki durumu ile 

karşılaştırıldığında, talebin 

artırılması ve olası etkileri 

konusunda önemli ipuçları 

vermektedir. 

Öncelikle belirtilmelidir ki, Fransa 

ve İtalya gelecek on yıllar açısından 

yurtiçi pazarın geliştirilmesinde 

uygun sayılabilecek örneklerdir. 

Bugün, gerek yurtdışından gelen 

yabancı ziyaretçiler gerekse 

yurtiçinde vatandaşlarının 

yaptıkları toplam turizm 

harcamasında, Fransa ve İtalya’da 

ilginç veriler ortaya çıkmaktadır. 

% 60’ı ve İspanya’da % 54’ü 

yurtiçi pazar müşterileri, yani o 

ülkenin vatandaşları tarafından 

yapılmaktadır. 

Vatandaşların ülke içinde yapılan 

toplam gecelemelerden aldıkları 

pay da önemlidir. Fransa’da toplam 

gecelemelerin % 67,5’i yurtiçinden 

sağlanırken bu oran İtalya’da % 

51’e yakındır. 

Diğer yandan en çok turist çeken 

ülkelerden İspanya ve Türkiye’de 

ise toplam gecelemelerin % 

35’i vatandaşlar tarafından 

gerçekleştirilmektedir. 

Fransa’da yapılan toplam turizm 

harcamasının % 67’si, İtalya’da 



Tablo 45: Toplam turizm harcamalarda İç pazarın payı, % (2013-2014)* 

Toplam 

Harcama 

İç pazarda 

harcama 

İç pazarın 

payı,% 

Fransa (Milyar Avro) 156 105 67,3 

İtalya (Milyar Avro) 114 68 59,7 

Türkiye (Milyar Dolar) 50 15 30,0 

İspanya (Milyar Avro) 114 62 54,4 

Ülkelerin resmi istatitiskleri üzerinden hesaplandı 

Tablo 46: Toplam turizm harcamalarda İç pazarın payı** 

Milyar Avro (2013-2014) 

Toplam 

Harcama 

İç pazarda 

harcama 

İç pazarın 

payı,% 

Fransa 151,4 107,1 70,7 

İtalya 119 85,7 72,0 

İspanya 110,8 61,8 55,8 

Türkiye 51,5 24,5 47,6 


Mısır 16,3 10,9 66,9 

**WTTC 

Tablo 47: Top 20’de yer alan diğer ülkelerde, İç pazarın payı, milyar Avro** 

Toplam 

Harcama 

İç pazarda 

harcama 

İç pazarın 

payı,% 

Almanya 101,5 64,1 63,2 

Hollanda 31,5 15,1 47,9 

İngiltere 134,5 109,6 81,5 

ABD 708,2 565,4 79,8 

Çin 442 402 91,0 

Malezya 31,2 14 44,9 

HongKong 39,5 6,7 17,0 

Hırvatistan 10 1,5 15,0 

**WTTC verileri 

Tablo 48: Ülke içi toplam gecelemelerde yurtiçi pazarın payı, % 

GECELEME- YERLİ PAYI,% 

Fransa 67,5 

İtalya 50,9 

İspanya 35,1 

Türkiye 35,1 

Ülkelerin resmi istatitiskleri üzerinden hesaplandı 



41 

Yerli gecelemelerin dağılımı 

Ülke vatandaşlarının yurtiçinde yaptıkları gecelemelerin tesis türlerine 

göre dağılımında da Türkiye oldukça farklı bir yapı arz etmektedir. 

Türkiye’nin rakiplerinde yerli gecelemelerin geneli 3 ve 4 yıldızlı 

tesislerde yoğunlaşıyor. 

Türkiye’de ise ağırlık 4 ve 5 yıldızlı oteller şeklindedir. 

Tablo 49: Yerli gecelemelerin tesislere göre dağılımı, % 

Türkiye Fransa İtalya İspanya 

5 YILDIZ 33,2 1,7 2,1 3,4 

4 YILDIZ 23,4 13,9 34,3 45,0 

3 YILDIZ 19,1 33,6 45,7 30,8 

1 ve 2 YILDIZ 9,0 31,4 9,8 11,2 

Diğer 15,3 19,4 8,1 9,6 

Amaçlar 

Ülke vatandaşlarının yurtiçinde yaptıkları tatillerde esas ziyaret 

amacının ne olduğu karşılaştırma açısından bir diğer önemli gösterge. 

Türkiye bu açıdan da farklı bir dağılıma sahiptir. 

Türkiye’de yurtiçi seyahatlerin % 60’lık kısmı yakın ziyaretlerine 

ayrılırken, bu oran Fransa’da % 45, İspanya’da % 33 dolayındadır. İtalya 

ise % 28 ile en düşük seviyeye sahip. 

Doğrudan tatil, gezi ve eğlence amaçlı ziyaretlerde ise en yüksek oran % 

58 ile İtalya’da bulunuyor. Bu oran İspanya’da % 47, Fransa’da % 38 ve 

Türkiye’de de % 23 dolayında bulunuyor. 

İş amaçlı ziyaretlerde de en düşük oran % 5,4 ile Türkiye’ye bulunurken, 

bu sahada rakipler Türkiye’nin 3 ila 5 puan önünde bulunuyor. 



Tablo 50: İç pazarda seyahatlerin amaçlarına göre dağılımı, % 

Türkiye İspanya Fransa İtalya 

Gezi, eğlence, sportif ve 

23,0 47,8 38,5 58,4 

kültürel faaliyetler 

Yakınları ziyaret 59,6 33,7 45 28 

Sağlık 6,7 6,1 5,8 2,5 

İş amaçlı(konferans, 

5,4 8,1 8,3 10,8 

toplantı, görev vb.) 

Diğer 5,2 4,3 2,4 0,3 



43 


talebİn büyümesine yönelİk önerİler 

Türkiye’de gelişmekte olan yurtiçi seyahat pazarı, tatil amaçlı seyahate 

katılım oranı ve yapılan harcamalar bakımından, turizmde gelişmiş 

olan ülkelere göre oldukça düşük hacme sahip. 

Son 10 yılda, artan ve yurt geneline yayılan havayolu ulaşım imkanları 

ile erken rezervasyon kampanyaları, taksitli ödeme seçenekler ve yüksek 

oranlı indirimler, yurtiçi pazarda ciddi bir ivme oluşmasına neden oldu. 

Ekonomik gelişme ve ekonomik tatile destek 

Diğer yandan, orta ve üst gelir grubu gibi kesimlerde artan gelire 

paralel olarak tatil kültürünün geçmişe oranla gelişmeye başlaması, 

dünyaya farklı bakışı olan ve değişim dinamiklerine ve aletlerine daha 

uyumlu, yeni alışkanlıkları olan genç kuşakların tatile daha fazla eğilim 

göstermesi gibi süreçler de seyahat pazarını güçlü kılacak unsurlar 

arasında sayılabilir. 

Pazarda yapılan bazı anketlerde de ortaya konduğu gibi, yurtiçi seyahat 

pazarının gelişmesinde en önemli unsur ekonomik refah düzeyi. 

Geçmişe oranla, daha ekonomik ve ulaşılabilir tatil seçenekleri bulan 

insanlar, seyahate ve tatil paketlerine daha fazla katılım gösteriyorlar. 



Son bulgulara göre, seyahat planlamasında tatilcilerin % 45-48’i 

“bütçeye uygunluk” arıyor. Öte yandan tatil tercihlerinde “doğal 

güzellikler” % 15-16, “kültürel zenginlikler” % 14-15 ve “Alışveriş 

imkanları” da % 1-1,5 gibi etkilere sahip. 

Bu kısa bilgi de göstermektedir ki, iç pazara katılımı artırmak ve hacmi 

büyütmek için; genel ekonomik refah düzeyinin artması ve ekonomik 

tatil seçeneklerinin yaygınlaşması gerekmektedir. 

Her iki unsurda da son 10 yılda önemli sayılabilecek gelişmelerin 

yaşandığı söylense de, 55,8 milyon seyahatçinin % 65-70’inin yakın 

ve akraba ziyaretleri amaçlı hareket etmesi ve paket tatili alanların 

2 milyonla sınırlı kalması, potansiyelin çok küçük bir kısmının 

kullanıldığını gösteriyor. 

Tatil masraflarını karşılayabilme durumu 

Yurtiçi pazarın, ekonomik durumla bağını gösteren bir diğer gösterge de 

hanelerin, masrafları karşılayabilme durumu. 

TÜİK tarafından açıklanan Yaşam Koşulları Göstergelerine göre, 

ülkemizde kişilerin “EVDEN UZAKTA BİR HAFTALIK TATİL 

MASRAFININ KARŞILANABİLME oranı % 21,5’tir. 

Yani nüfusun % 78,5’i bir haftalık tatil masraflarını karşılayabilir 

durumda DEĞİLDİR. Yüzde 21,5’lik karşılayabilme oranı; Türkiye’de 

hanelerin, tüketim masrafları içinde, karşılanabilme, yapılabilme 

seviyesi en düşük orandır. 

Ülkemizde İkinci en düşük oran ise “Yıpranmış veya eskimiş 

mobilyaların yenilenebilme” seviyesidir. 

Tablo 51: Bazı masrafların karşılanabilme seviyesi, % 

Masraflar 

Karşılama 

Oranı, % 

Evin ısınma ihtiyacı 70,7 

İki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafı 53,9 

Beklenmedik harcamalar 51,0 

Yıpranmış veya eskimiş mobilyaların yenilenebilmesi 24,5 

Evden uzakta bir haftalık tatil masrafı 21,5 

TUİK, 2013 



45 

Hane tüketiminde turizm 

Gelişmekte olan yurtiçi seyahat pazarının hanelerin tüketiminde ne 

kadarlık bir payı olduğu da önemli. 

TÜİK bulgularına göre son 10 yılda hanelerin turizme yönelik 

harcamaları toplam tüketimlerinin % 5,9’una ulaşmış durumda. Bu oran 

10 yıl önce % 4,5 düzeyinde idi. 

Tablo 52: Turizmin toplam harcamalardaki payı, % 

Pay, % 

2004 4,5 

2013 5,9 

TUİK, 2013 



Diğer yandan ülkemizde yapılan turizm harcamalarının % 66,7’sini 

yüksek gelirli kesimler tarafından, % 33,4’ünü orta ve düşük gelirli 

kesimler yapmaktadır. 

Bu oranlar 10 yıl öncesinde, % 68,4 ile % 31,6 idi. Yani orta gelirli 

grupların seyahate yönelik harcamalarında bir gelişme söz konusudur. 

Tablo 53: Turizm harcamalarının, gelir gruplarına göre dağılımı, % 

Orta ve 

düşük 

gelir 

Yüksek 

gelir 

2004 30,8 69,2 

2013 33,35 66,66 

TUİK, 2013 

Yukarıdaki verilerden de görüldüğü gibi ülkemizde hanelerin turizm ve 

seyahat masraflarını karşılayabilme durumu iyi değildir. 

Seyahate katılımı yüksek olan kesimler daha çok yüksek gelirli ve ücretli 

olarak çalışanlardır. Bu nedenlerle iktisadi ve sosyal gelişme politika 

ve planlarında; gelir artırıcı yöntemlerle, orta ve düşük gelir grubunda 

bulunanların daha kolay tatil yapabilme olanaklarının etraflıca ele 

alınması gerekmektedir. 

Ekonomik tatil seçeneklerinin yaratılması bakımında ise hale sürmekte 

olan erken rezervasyon kampanyalarına olan desteğin, duyuru ve 

ilandan öteye geçip, somut ekonomik teşviklerle güçlendirilmesi 


Bazı sektörlere verilen yakıt vb desteklerin dolaylı etkisinin turizme 

olumlu yansımaları olmakla birlikte yeni teşviklerin süreli ve sınırlı 

içerikle, özellikle seyahat acenteleri, yerel ulaştırma, havayolu şirketleri, 

konaklama tesisleri ve diğer konaklama birimlerine, yerel ticari sektörler 

başta olmak üzere, doğrudan sektöre sunulması yerinde olacaktır. 



47 

Ulaşılabilirlik artırılmalı 

Bugün, eskisine oranla, yurtiçi seyahat pazarının daha fazla 

organize hareket edebilmesi için, tatil destinasyonlarına olan 

ulaşım olanaklarının geliştirilmesi, hizmet bütünlünün sağlanması 


Özellikle, yurtiçi ve uluslar arası trafiğe açılan havalimanlarının ve bu 

limanlara sefer düzenleyen şirketlerin, bazı teşviklerle desteklenmesi 

önemlidir. Bu destekler, halen büyümekte olan yurtiçi uçuş ağının 

çoğalmasına ve Anadolu’nun bir çok kentinden tatil bölgelerine olan 

trafiğin artmasına yardımcı olacaktır. 

Yurtiçindeki havalimanları arasında uçuş ağının sıklaşması ve 

çoğalması, son yılarda önemli ivmeler kazanmıştır. Ancak aştırmamızda 

da ortaya konduğu gibi, tatil pazarında çıkış noktası ekseriyetle İstanbul 

ve büyük şehirlerdir. Çıkış noktalarının diğer illere de yayılması 

için ulaşım olanaklarının, belirli dönem ve sürede, teşviği en önemli 

unsurdur. 

İç hat yolcu trafiğinde yaşanan ciddi artışların arkasında 2003 yılından 

itibaren uygulamaya konulan bölgesel hava taşımacılığı kapsamında 

İstanbul, Ankara, İzmir gibi merkezleri ile Doğu ve Güneydoğu ile 

Karadeniz Bölgelerinde yer alan havalimanlarımız arasında çapraz 

uçuşların ve düşük maliyetli seferlerin yapılmasıdır. 



Bölgesel hava taşımacılığı uygulamalarına Kuruluşça sağlanan 

tarife indirimleri, yeni havaalanlarının hizmete verilmesi ile kapalı 

havalimanlarının yeniden trafiğe açılması yönündeki destekler devam 

etmelidir. 

Zira 10.Kalkınma Planı’nda bu doğrultudaki hedefler; 

“Kuzey-güney ulaşım koridorları boyunca, metropoller, üretim 

merkezleri ve turizm şehirlerini birbirine bağlayacak ulaştırma ağları 

güçlendirilecek, bu çerçevede şehirlerin erişilebilirliğinin artırılması 

ile İstanbul ve Ankara aktarmalı uçuşlarda katlanılan maliyetler 

azaltılarak, GAP Bölgesi başta olmak üzere yurt sathında bölgesel 

havayolu işletmeciliği özendirilecektir. 

Havalimanlarının erişilebilirliğinin geliştirilmesi kapsamında şehir 

merkezlerinden geçen demiryolu ana hatları, kent içi lojistik merkezleri 

ve şehirlerarası otobüs terminallerinin Büyükşehir belediyelerinin 

mevcut ve planlanan kent içi raylı sistem projeleri kanalıyla entegre 

edilmesi hedeflenmektedir.”şekline özetlenmektedir. 

İç pazarda havalimanı bazında karşılıklı uçuşları yapıldığı iller içinde; 

İstanbul, Ankara ve İzmir en fazla bağlantıya sahip olan yerlerdir. 

Diğer yandan bölgesel havacılığın gelişmesi doğrultusunda son yıllarda 

açılan ve Anadolu’yu birbirine bağlayan yeni hatlarda bazılar şöyledir: 

Van-İzmir, Van-Antalya, Mardin-İzmir, Samsun-İzmir, Malatya-İzmir, 

Kayseri-İzmir, Diyarbakır-İzmir, Diyarbakır-Antalya, Bursa-Erzurum- 

Trabzon, Trabzon-Adana, Kapadokya-Antalya, İzmir-Samsun-Adana, 

İzmir-Urfa, İzmir-Antalya, İzmir-Kayser, İzmir-Erzurum. 



49 

Kültür turizmine destek 

İç pazarda, sahil tatili ve kentlerde yoğunlaşan iş amaçlı ziyaretlerin; 

ürün ve ulaşılabilirlik bakımından yeterli altyapısı bulunmaktadır. 

Bu konularda, gerek konaklama altyapısı gerekse, uçakla ulaşım 

olanakları son yıllarda önemli ivme göstermektedir. 

Yurtiçi pazardaki hareketlerin büyük oranda kültürel, dini, ailevi 

vb sosyal değerler üzerinden gerçekleştiğinden hareketle, özellikle 

bu unsurları entegre eden ürün, bölge tanıtımlarının artırılması 


İç pazarda popüler olan bir diğer konu da, kaplıca ve termal tesislerde 

yoğunlaşan sağlık amaçlı ziyaretlerdir. Bu unsurların da tanıtım ve 

kampanyalarla desteklenmesi gerekmektedir. 

Yukarıdaki iki ana başlıkta yer alan ürün ve paketlerin geliştirilmesi, 

pazarlanması, tanıtımı ve ulaşılabilirliğinde; ürünü oluşturanlara, 

yerel paydaş şirketlere, belediye ve yerel idarelerin sağlayacağı altyapı 

hizmetlerine planlar doğrultusunda somut teşvikler sunulmalıdır. 

Konaklama tesis ve işletmelerine yatırımlar ve yenilemeler konusunda 

belli oranlarda teşvikler sunulmaktadır ki, bu açıdan iç pazara çıkacak il 

ve bölgelerin ciddi bir eksikliği bulunmamaktadır. 

Kültür ve sağlık alanlarında verilecek teşvikler, orta vadede, 

bu kesimden hatırı sayılır bir bölümü yurtiçi seyahat pazarına 

çekebilecektir. 



Tatil dönemleri ve talebin yıla yayılması 

Yurtdışından ve yurtiçinden, Türkiye turizmine yönelik tatil 

talebi genellikle yüksek sezon olarak tabir edilen yaz aylarında 

yoğunlaşmaktadır. 

Bunun temel nedeni tatil anlayışının henüz sahil ürünlerinde 

farklılaşmamış olmasıdır. 

Diğer yandan, her yıl dönemi değişen ve on yıllarda mevsimler 

farklılıklar arz eden dini bayramların zamanlaması, iç pazarda en 

önemli unsurlardan biridir. 

Zamanlaması değişmeyen ancak hafta içi veya hafta sonlarına denk 

düşen ulusal bayramların da iç pazarda önemli talep yaratma etkisi 

bulunmaktadır. 

Öte yandan eğitim ve öğretim kurumlarının yarıyıl ve yıllık tatil 

dönemlerinin zamanlaması da iç pazarın bir diğer önemli konusudur 

ki, bu yurtdışında bir çok ülkede farklı zaman dilimlerine ayrılmış 

durumdadır. Bu zamanlama tatil trafiğini de etkilemektedir. 

Türkiye, iç talebin yönetilmesi ve sezonun yayılması açısından tatil 

dönemlerinin farklılaştırılması üzerine ciddi bir fizibilite yapmalıdır. 

Tablom 54: Seyahat edenlerin mevsimlere göre dağılımı, %-2014 

Yurtiçi 

vatandaş 

ziyaretçiler 

Yurtdışından 

gelen yabancı 

ziyaretçiler 

1.çeyrek 22,6 11,8 

2.çeyrek 18,0 29,6 

3.çeyrek 39,4 40,3 

4.çeyrek 20,0 18,3 

AKTOB Ar-ge, TUİK, 



51 

Tatilci profilinin analizi 

Yurtiçi pazara katılan tatilcilerin; kim oldukları, nasıl hareket ettikleri 

gibi göstergeler bugüne kadar detaylı bir analizle ortaya konamadı. 

Çeşitli kurum, kuruluş ve firmaların yaptıkları dar kapsamlı 

anketlerden öteye geçemeyen bilgiler için, yeni ve kapsamlı bir araştırma 

yapılması gerekmektedir. 

Bu analiz, yurtiçi pazarın gelecekte alacağı formun belirlenmesine, 

gelişime paralel olarak ortaya çıkacak yatırımların fizibilitesinde hayati 

öneme sahiptir. 

Bu araştırmaların halen TÜİK tarafından yapılmakta olan anket 

içeriklerini de kapsayan ve sürekliliği olan bir yapıda olması gerekir 

Genç kuşaklar ve yeni potansiyel 

Bugün dünya seyahat pazarının en aktif yaş grubunu 14-25 yaş kitlesi 

oluşturmaktadır. Gerek aile turizmi açısından geleceğin esas müşterisi 

olacak durumları, gerekse seyahat pazarına hızla adapte olan teknolojik, 

ekonomik vb her türlü yeniliğe uyum ve katılımı yüksek olmaları gibi 

nedenlerle bu kitlenin ülkemizde de dikkatle incelenmesi gerekmektedir. 

Bu açıdan yurtiçi pazarın halen çalışan ve orta sınıf ağırlıklı talep 

ve harcama yapısını gelecekte değiştirme ve daha dengeli gelişimini, 

sürdürülebilirliğini sağlamak açısından gençlik turizmine yönelik 

projelerin hazırlanması gerekmektedir. 

Bu gereklilik, halen yurtdışından gelen yabancı ziyaretçilere sunulan 

ürün çeşitliliğinde de kendini göstermektedir. 

Bugün paket tur, her şey dahil olarak nitelendirilen yabancı ziyaretçi 

trafiğinin % 17’lik kısmını çocuklar, % 12’sini de 14-25 yaş arası gençler 

oluşturmaktadır. 



Tatilin finansmanı ve kredi sistemi 

Geçen bölümlerde de belirtildiği gibi bugün evden uzakta bir haftalık 

tatili gerçekleştirebilenlerin oranı % 21 dolayındadır. Öte yandan 

seyahat harcamalarının % 80-85’lik kısmını üst ve yüksek gelirli gruplar 

yapmaktadır. 

Bu ekonomik gerçekliklerle, yurtiçi seyahat pazarına bakıldığında, 

tatilin finansmanı için kolaylaştırıcı yöntemler bulunmak 

durumundadır. 

Bugün bankaların sağladığı imkanlarla tatil satışları, eskisine oranla 

daha fazla taksitli alınabilir durumdadır. Öte yandan, % 40’ları bulan 

erken rezervasyon indirimleri ile tatilin finansmanı yine geçmişe göre 

daha rahattır. 

Ancak, ekonomik ve sosyal realite dikkate alındığında, tatilcilere 

ve şirketlere özel faizli turizm kredilerinin, KDV muafiyetlerinin 

sunulması üzerinde daha fazla çalışılması önerilebilir. 

İmaj, algı yönetimi ve eğitim politikası 

Bir kişi yada grubun, yurtiçi seyahat pazarına katılımının sağlanması; 

maddi olanakların gelişmesine bağlı olduğu kadar, sosyo kültürel 

altyapının hazırlıklı olmasına ihtiyacı vardır. 

Ülkemiz turizminin yalnızca deniz ve güneş ürünlerine değil, kültür, 

sağlık, tarih vb unsurları içeren paketlere de gereksinimi vardır. Bu 

türden talebin yaratılmasında, sahip olunan tarihi, kültürel ve turistik 

değerlerin eğitim sisteminde, merak uyandırıcı ve sahiplenici bir şekilde, 

kişilere aktarılması hayati öneme sahiptir. 

Bu, hem bilinen yerlerin ziyaret sayısını artıracak hem de bilginin, 

mekan ziyaretleri ile bütünleştirilmesine, tamamlanmasına yol 

açacaktır. Bu yolla kişiler hem iç pazara dahil olacak, kültürel altyapıları 

güçlenecek hem de değerlere daha fazla sahip çıkmaya başlayacaklardır. 

Öte yandan böylesine entegre bir sistem; ülke, değerleri, turizm 

ve gelecek konusundaki algının iyi yönde değişmesine, kişilerin 

kafalarındaki imajın tazelenmesine de fayda sağlayacaktır 



53 

Ticaret, sanayi, hizmetler ve turizm entegrasyonu 

Türkiye turizmi, yaklaşık 100 sektör ve ana faaliyet kolları içinde, 

ekonomik ve sosyal hayata katkıları en fazla olan ilk 20 sektör içindedir. 

AKTOB Araştırma Birimi’nin yaptığı çalışmalara göre, turizm sektörü 

cirosunu 100 birim büyüttüğünde, ekonomide 200 birim gelişme 

olmaktadır. 

Bu çarpan etkisi, Antalya, İzmir ve Muğla gibi turistik merkezlerde 300 

ila 400 birim arasında bulunmaktadır. 

Turizm sektörü 55 sektörden her yıl 30 milyar Dolar’lık alım 

yapmakta, sektörleri canlandırmaktadır. 1,3 milyon insana doğrudan 

gelir üreten sektörün, hem iç hem de dış talebi yönetmek, gelen 

talepler doğrultusunda doğru üretim ve istihdam politikaları yapmak 

için, etkilediği ve etkilendiği sektörlerle daha fazla entegre olması 


Antalya, Muğla, İzmir ve ilçeleri gibi üretim ve satışların önemli 

bir kısmının turizme yapıldığı destinasyonlar için bu entegrasyon 

kaçınılmazdır. 

Bu koordinasyonu sağlamak açısından, Turizm, Ekonomi ve Maliye 

bakanlıklarında özel birimlerin kurgulanması ve TÜİK gibi veri 

altyapısı güçlü kurumlarla uyumlu çalışması şarttır. 

Bu entegrasyona özel sektör çatı örgüt ve birliklerinin de dahil edilmesi, 

plan ve stratejilere pazarda yaşanan dinamizmin de katılmasını 

sağlayacaktır. 

Her ne kadar Türkiye Turizm Vizyonu 2023 çalışmasında; yurtiçi pazar 

birimi, Ar-Ge merkezi kurulması gibi öngörüler bulunsa da, turizmin 

etkilediği sahalar dikkate alındığında, daha kapsamlı bir entegrasyonun 

oluşturulması daha tutarlı görünmektedir. 



8 

Ek Bölüm 

Yurtiçi pazarın 

İktİsadİ önemİ açısından Fransa örneğİ 

Dünya’da en çok turist çeken, aynı 

zamanda yurtiçi seyahat pazarı en 

büyük hacme ulaşmış ülkelerinden 

biri olan Fransa’da yıl içinde yapılan 

turizm harcamaları 200 Milyar Dolar 

(160 milyar Avro) düzeyinde. 

Fransa turizmi, bu harcamanın 

137 milyar Dolar’ını kendi 

vatandaşlarının seyahatlerinden 

elde ediyor. Ülkede, yabancı ve yerli 

turistlerin yaptıkları 200 milyar 

Dolar’lık harcama, ülke ulusal 

hasılasının yaklaşık olarak % 7,5’ine 

denk düşen bir büyüklüğe sahip. Bu 

oran 4 yıl önce % 7,1 seviyesinde idi. 

Yurtiçinde vatandaşların yaptıklar 

turizme yönelik harcamalar, aynı 

zamanda hanehalkı tüketimleri içinde 

de önemli paya sahip. 

Yapılan tahminlere göre, turizm 

harcamalarının hanehalkı 

harcamaları içindeki payı % 9,5 

civarında. 

İç pazarın sektörlere katkısı 

Fransa’da yurtiçi pazar ürettiği 137 

milyar Dolar’lık hacim ile onlarca 

sektörün doğrudan gelir kaynağı 

durumunda. 

Bulgulara göre ülkede iç pazarın 

canlanmasından en büyük katkıyı 

(kazancı) yerel taşımacılık hizmetleri 

alıyor. Son yıllarda iç pazarda yapılan 

harcamaların % 16’sını alan yerel 

taşımacılık hizmetleri, turizmden 

20-22 milyar Dolar’lık bir iş hacmi 

kazanıyor. 

Öte yandan, ülkedeki konaklama 

tesisleri de 20-21 milyar Dolar’lık 

ekonomik fayda elde ediyor. İç pazar 

harcamalarının % 12’sine sahip olan 

restoran ve kafe sektörü de 15-16 

milyar Dolar’lık iş-ciro üretiyor. 

Alışveriş sahası da 15-16 milyar 

Dolar’lık iş-ciro ile en fazla katkıyı 

alanlar arasında yer alıyor. Bu 

sektörleri oto kiralama, yakıt vb 

alanlarla, yiyecek-içecek, seyahat 

acenteleri, kültür ve spor hizmetleri 

veren şirketler izliyorlar. 



55 

Tablo 55: Fransa’da İç pazarın sektörlere katkısı 

Harcama, 

Milyar 

Dolar 

Sektör Payı, 

% 

Yerel taşımacılık 22,36 16,3 

Konaklama 20,93 15,2 

Restoran-kafe 16,38 11,9 

Alışveriş vb 16,12 11,7 

Oto kiralama, yakıt, bilet vb 15,73 11,4 

Yiyecek-içecek 11,96 8,7 

Acenta ve operatör hizmetleri 8,45 6,1 

Kültür, spor vb faaliyetleri 6,63 4,8 

Diğer 18,85 13,7 

Toplam 137,41 100,0 

Fransa ekonomi ve sanayi Bakanlığı, DGE direktörlüğü veritabanı 

Fransa’da iç pazarın 

konaklama tesislerine etkisi 

Fransa’da yerli ve yabancı 

ziyaretçilerin konaklama tesislerine 

olan katkısı özellikle yerel ulaştırma 

sektöründe görüldüğü gibi kırsal 

konaklama (Belediye belgeli tesisler 

gibi) tesislerindeki müşteri ağırlıkları 

ile ortaya çıkıyor. 

Fransa’da vatandaşların turizm talep 

ve harcamalarında, kırsal turizm 

tesisleri daha fazla katkı alıyor. 

Yabancı ziyaretçi talebinde % 19 

dolayında pay alan bu tesisler, 

vatandaş ziyaretçilerden % 35 

dolayında katkı alıyorlar. 

Tablo 46’da da görülen bu özet 

durum, iç pazarın kırsal bölgelerde 

yarattığı canlanmayı ortaya çıkaran 

somut bir örnektir. 

Tablo 56: Talebin konaklama tesislerine dağılımı,% 

Vatandaş Yabancı 

Oteller 47 62,9 

Kampingler 8,4 8,4 

Kırsal tesisler 34,7 19,1 

Residence, ev vb 9,9 9,6 

Fransa ekonomi ve sanayi Bakanlığı, DGE direktörlüğü veritabanı 



9 

YURTİÇİ SEYAHAT PAZARI 

TABLO VE GÖSTERGELER 

Tablo 57: Yıllara göre toplam ziyaretçi trafiği, milyon 

Yurtdışı 

çıkış* 

Yurtiçi 

seyahat* 

Yurtdışından 

gelenler** 

Toplam 

ziyaretçi 

2003 3,7 36,9 16,3 56,9 

2004 4,3 39,8 20,3 64,4 

2005 4,5 42,5 24,1 71,1 

2006 4,4 44,1 23,1 71,6 

2007 5,4 46,3 27,2 78,9 

2008 5,2 47,9 31,0 84,1 

2009 5,9 48,7 32,0 86,6 

2010 6,9 54,7 33,0 94,6 

2011 6,8 52,7 36,2 95,6 

2012 6,3 51,9 36,5 94,7 

2013 8,0 55,1 39,2 102,4 

2014 8,4 55,9 41,4 105,7 

AKTOB Ar-ge, TÜİK 

*Ülkede yerleşik vatandaşlarının hareketleri 

**Yurtdışında yerleşik yabancı ve T.C vatandaşlarının hareketleri 

Yıllar 

Tablo 58: Yurtiçinde ikamet edenlerden yurtiçi seyahat yapanların 

seyahat ve geceleme sayısı ile harcamaları 

Seyahat 

sayısı 

(Bin) 

Geceleme 

sayısı 

(Bin) 

Ortalama 

geceleme 

sayısı 

Seyahat 

harcaması 

(Bin TL) 

Ortalama 

harcama 

(TL) 

2009 60 888 510 961 8,4 12 216 339 201 

2010 68 373 555 145 8,1 13 843 504 202 

2011 65 854 558 270 8,5 15 641 262 238 

2012 64 922 556 803 8,6 16 725 035 258 

2013 68 452 557 459 8,1 18 416 817 269 

2014 70 894 575 871 8,1 22 601 201 319 

TÜİK 

*Ülkede yerleşik vatandaşlarının hareketleri 

**Yurtdışında yerleşik yabancı ve T.C vatandaşlarının hareketleri 



57 

YURTİÇİ SEYAHAT PAZARI 

TABLO VE GÖSTERGELER 

Tablo 59: Yurtiçinde ikamet edenlerin 

yurtdışı seyahatlerde geceleme sayısı ile harcamaları 

Turizm 

gideri (Bin 

Dolar) 

Türkiye'de ikamet 

eden yurtdışını ziyaret 

eden vatandaş sayısı" 

Kişi başı 

ortalama 

harcama, Dolar 

Tablo 60: Ülkelere göre yurtdışına çıkışlar, bin kişi 

2009 2010 2011 2012 2013 2014 

Gürcistan 193,7 450,2 430,2 580,2 1164,1 1231,7 

Yunanistan 277,5 428,7 345,7 447,9 598,9 741,0 

Bulgaristan 809,6 988,6 714,4 664,9 653,6 620,9 

Almanya 474,8 549,2 425,4 383,5 315,4 493,6 

Azerbeycan 335,3 336,0 394,1 437,7 365,2 235,7 

İtalya 124,4 138,3 191,4 247,9 232,0 196,4 

İran 209,1 301,6 293,7 258,1 203,0 161,6 

Rusya Federasyonu 167,9 189,8 118,6 110,4 115,0 143,4 

A.B.D. 233,4 235,4 234,2 151,0 103,8 119,2 

Avusturya 47,0 74,4 75,5 72,4 51,4 75,2 

Fransa 65,7 93,0 87,4 87,2 23,0 73,1 

Ukrayna 110,8 105,2 83,2 66,8 89,5 59,2 

İsviçre 42,3 50,3 73,5 40,1 23,1 54,1 

İspanya 21,6 24,9 39,9 21,6 31,2 32,5 

Hollanda 74,8 68,5 78,4 29,9 18,5 31,8 

İngiltere 70,1 95,3 59,6 66,2 25,0 22,9 

Belçika 51,4 48,5 53,0 38,2 8,3 18,7 

Kanada 16,2 14,5 9,4 15,4 17,7 14,0 

İsrail 12,0 12,1 4,9 5,1 20,0 13,5 

Danimarka 9,1 6,3 7,1 6,1 4,6 7,9 

İsveç 11,6 4,6 6,1 2,4 3,7 7,5 

Avustralya 5,3 6,7 12,4 12,6 9,1 6,0 

Japonya 1,5 2,0 1,7 0,4 3,7 1,1 

Afrika ülkeleri 113,2 161,2 99,2 114,2 141,9 157,7 

Amerika ülkeleri 16,3 15,3 10,1 6,3 7,1 13,4 

BDT 75,3 95,6 118,9 158,2 137,8 217,1 

Batı Asya 1295,4 1081,1 1058,6 956,6 2476,3 2451,9 

Diğer Avrupa 165,7 163,2 162,2 235,2 400,3 345,7 

Doğu Asya 13,8 33,6 14,0 23,8 6,2 14,9 

Güney Asya 35,2 51,7 66,8 123,2 75,9 117,5 

Güney Doğu Asya 20,5 

OECD (Diğer) 16,7 86,3 75,2 109,2 102,0 113,7 

Diğerleri 767,8 975,2 1406,4 801,4 584,6 571,1 

Toplam 5885,0 6887,5 6751,0 6274,0 8011,7 8364,0 

TÜİK 

Ortalama 

geceleme 

sayısı 

2009 5 090 440 5 561 355 915 21,2 

2010 5 874 520 6 557 233 896 19,1 

2011 5 531 486 6 281 972 881 15,2 

2012 4 593 390 5 802 950 792 12,5 

2013 5 253 565 7 525 869 698 13,1 

2014 5 470 481 7 982 264 685 12,9 

TÜİK 


AKDENİZ TURİSTİK OTELCİLER VE İŞLETMECİLER BİRLİĞİ 

Gebizli Mahallesi Termessos Bulvarı Güngör Ahmet Yitmen İş Merkezi 

No: 73/A 07300 Muratpaşa / ANTALYA 

Tel: 90 242 321 39 94 / 95 • Fax: 90 242 321 59 26 / 27 

www.aktob.org.tr / arge@aktob.org.tr / info@aktob.org.tr

YURTİÇİ SEYAHAT PAZARI ARAŞTIRMASI 2014

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?