Enerji-Panorama-Subat-2015-Web

KONUK YAZAR
maliyetlere ulaşan shale gaz ve
derin deniz arama yatırımları ya
tamamen durdurulacak ya da düşük
profilde devam edecek. Yatırımların
durması ya da azaltılmasının olumsuz
etkileri 4-5 yıl sonra dünyada
belirgin şekilde görülmeye başlanacak.
Bu durumda, gelecekte petrol
fiyatlarının yeniden hızlı yükselişine
neden olabilecek.
Hızla düşen petrol fiyatları
nedeniyle, başta büyük petrol
şirketleri olmak üzere şimdiden
birçok off shore arama projeleri
ertelendi ve off shore saha geliştirme
proje yatırmları neredeyse yarı
yarıya azaltılmaya başlandı. Bunun
basit bir örneğini başta TPAO
olmak üzere ülkemizde faaliyet
gösteren petrol şirketlerinde de
görmek mümkün. TPAO planladığı
2015 arama yatırımlarını yüzde 50
azaltacağını açıkladı.
Çalışan sayısı da azalacak
Düşen petrol fiyatlarının insan
odaklı önemli bir etkisi ise çalışanlar
üzerinde olacak. Başta majör petrol
şirketleri olmak üzere tüm petrol
şirketlerinde yatırımların aşağıya
çekilmesi nedeniyle, önemli oranda
personel azaltma ve işten çıkartma
operasyonları devreye girecek. Bu
husus, şimdiden birçok şirket tarafından
uygulanmaya başlandı.
Düşen petrol ve doğal gaz fiyatlarından
en çok olumsuz etkilenen
ülke başta Rusya olmak üzere Irak,
İran, Nijerya, Venezuala gibi petrol
üreticisi ülkeler olacak. Rublenin,
dolar karşısında yüksek değer kaybı,
bunun açık bir göstergesi. Örneğin
Rusya’nın ihracat gelirlerinin
yüzde 50’sini petrol ve doğal gaz
ihracat gelirleri oluşturuyor. Irak’ta
bu rakam yüzde 95’e dek çıkıyor.
Tüm bu durumlar yaşanırken,
siyasal politika ve bazı ülkelere
uygulanan siyasal yaptırımların bir
noktadan sonra dünya barışı için
bir tehdit oluşturabileceği de gözardı
edilmemeli.
Fiyatlar gelecekte de düşük mü
seyredecek?
Bu sorunun cevabı maalesef
'hayır' olacak. Şu anda ekonomilerdeki
zayıf görünüm, gelecek
yıllarda yeniden yerini gelişmeye
bırakacak. Özellikle de gelişmekte
olan ülkelerin enerji ihtiyacı giderek
artacak. Bu artışları karşılamada
fosil yakıtların rolü daha uzun yıllar
devam edecek. 2014 yılında arz
edilen petrol miktarı yaklaşık 91
milyon varil /gün düzeyinde oldu.
OPEC in “World Energy Oulook
2014” raporuna göre, petrol talebinin
2040’larda 111 milyon varil /
gün mertebesine ulaşacağını (yılda
yaklaşık 1 milyon varil /gün artış)
ve artan talebin önemli bir kısmının
yine OPEC ülkelerinin üretimlerinden
karşılanacağı öngörülüyor.
Dünya nüfusunun, 2040’lı yıllarda
yaklaşık 2 milyar artarak, 9 milyara
ulaşması tahmin ediliyor. Enerji
talebi 2040’lara dek yüzde 60 artacak,
bu artışın yaklaşık yüzde 70’i
gelişmekte olan ülkelerde gerçekleşecek.
Gelişmekte olan ülkelerdeki
yüksek talep artışına rağmen kişi
başına düşen enerji tüketim miktarı
OECD ülkelerinin 1/3’üne ancak
yaklaşabilecek. 2020’lere dek Çin,
sonrasında ise Hindistan ve diğer
gelişmekte olan ülkelerin enerji
talep artışları sürecek. Ülkemizde
Düşen petrol fiyatları ve etkileri
de enerji ihtiyacının, yıllar bazında
ortalama yüzde 4.5 civarında
artması öngörülüyor.
Fiyatların artışı sürpriz olmamalı
Tüm dünyada talepi karşılamak
için öngörülen petrol ve doğal gaz
yatırmlarının 2040’lara dek 10 trilyon
dolar civarında olması tahmin
ediliyor. Ancak yukarıda anlattığımız
nedenlerden ötürü, öngörülen
yatırım miktarlarında önemli
düşüşler yaşanabilir. Özetle, dünyada
ekonomilerin yeniden yüksek
oranlarda büyümeye başlaması ve
fosil yakıtların öncü rol oynaması
göz önüne alınacak olursa, petrol
fiyatlarının tekrar yükselişe geçmesini
beklemek normal bir yaklaşım
olacak. Düşen petrol fiyatları nedeniyle
azalacak olan arama ve geliştirme
yatırımları ve ekonomilerin
yeniden yükselişe geçmesi dikkate
alındığında, gelecek yıllarda petrol
fiyatlarında hızlı yükselişlerin yaşanması
sürpriz olmayacak. Bu nedenle,
ülkemiz enerji yetkilileri bu
durumu en iyi şekilde değerlendirip
planlarını ve yatırımlarını buna
göre dizayn etmeleri ve bugünlerde
düşük seyreden petrol fiyatlarından
maksimum faydalanma stratejilerini
oluşturmaları önem taşıyor.
Düşen fiyatların tüketiciye
elden geldiğince yansıtılması dileklerimle...
22 EnerjiPanoramaŞubat 2015