Bîra qederê - Nefel

zuha dike. Di wê navberê de çend gotinên sohbeta zabitên li aliyê din ê
bîrê bi ber guhê wî dikevin. Di sohbeta wan de gotinên »lo, lo... zo, zo«
derbas dibin. Celadet bi dîqet guhê xwe dide wan û ber bi wan dere.
Belê, lo kurd bûn, zo jî ermen... Wan zo qir kiribûn, dor hatibû loyan... Wan
zabîtên wê rojê qala qirkirin û mirinê dikirin. Dewletên mezin ew dikuþtin,
wan jî zo kuþtibûn, lo li dorê bûn.
Hingê em li Bakuyê, li eniya Qevqesê, bi gotina osmanî li »Kafkas
Cephesî« bûn. Havîna 1917-an bû. Þer bi awayekî boþ dewam dikir lê êdî
xuya bûbû ka kî dê zora kê bibe. Yekîtiya Dewletên Amerîkayê, ji bo piþtgirtiya
ingilîz, fransiz û îtaliyan, ketibû qada þer. Bi vê biryara Amerîkayê,
êdî serketiyên þer baþ diyar bûbûn. Dewleta Osmanî þikestên xedar
xwaribû, hew dikaribû li ber xwe bide. Li her cepheyê þikest hebû û hejmara
miriyan digihîþt sed hezaran. Li welatê Qefqesê jî, bi deh hezaran esker,
bêyî ko tu tiþtî bikin, di nav berf, sar û seqemê de, bêzar û bêziman, bê
gor û goristan, li welatekî xerîb, serê xwe danîn. Ittîhatçî bi ser ketibûn;
dewlet ji hev diket, têk diçû. Itîhatçî bi armanca vegirtina hemû Qafqasê û
Asyayê, welatê bav û kalên xwe, ketibûn rê. Mirîþkên birçî di xewna xwe
de garis didîtin... Lê xewna wan qulipî ser kabûseke ewçend xedar ko pê
hemû welatê Osmanî leqiya, hejiya û di dawiya dawîn de jî winda bû, çû.
Di gel vê hindê, ittîhatçî hê jî dev ji fortên xwe bernedabûn. Ew ne ji kera
xwe peya dibûn ne jî ji pozê xwe mû dikiþandin. Ew leheng û qehreman
bûn... Wan di hatinê de zo qir kiribûn, niha di vegerê de, dor a loyan bû...
Heçî qetliyama ermenan bû, rast bû. Bi sed hezaran ermen, kal û pîr, zar û
zêç, jin û mêr, bi dek û dolab, bi plan û bernamên itîhatçiyan, ji mal û
warên xwe hatibûn veqetandin û di riyên dirêj, asê û çetin ên koçan de, bi
destê çeteyên itîihatçiyan hatin kuþtin... Pêl bi pêl, li ser hev, bi hovîtî.
Serekên ittîhatçiyan ji diz, keleþ, pêxwas, mêrkuj û nezanan, bi navê
»Teþkîlat-i Mahsusa«, çeteyên çekdar ava kiribûn da ko bi wan ermen qir
bikin, reh û rêçên wan biqelînin. Ittîhatçî di êî plana xwe de bi ser ketibûn.
Gava em ji çiyayên Torosan, ber bi qada þer dihatin, min bi xwe, bi çavên
xwe, li ber devê riyan, di kort û çahlên þikêran de, bi sedan cendekên ermenên
mirî dîtin... Min ev tiþt hemû ji Mistafa Kemal Paþa re, di nama ko
min jê re þand de, bi kitekit, behs kir. Dawiya mirin û kuþtinê heye?
Payanên kîn û nefretê hene? Ma xwîn bi xwîn tê þuþtin? Merivên ko rê û
rêçûna xwe li gora kîn û nefretê bi rê dixin, bivê-nevê, di nav kîn û nefreta
ko wan çandiye de digevizin...
E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM
BÎRA QEDERÊ • 95